De Campanis Commentarivs A Fr. Angelo. Roccha Episcopo. Tagastensi, Et Apostolici Sacrarij Praefecto Elucubratus ... In quo multa non minus admiratione, ac scitu digna, quam lectu iucunda, in Ecclesia Dei reperiri narratur ...

31쪽

ao Commentarius

Magius cap. i. de Tintin.

sunt quod Graeci dicunt etiam piscibus magis

muti Nodamsiquidem pro Campana dici obseruauimus. Haec Rhodiginus . Nolae igitur nomen pro Campana etiam ante Paulinurn Episcopum Nolanum annoccirciter trecentos usurpatum fuit. Adde etiam pro maiori antiquitate hac in re comprobandata, quod quamuis Paulinus usum Campanae irta Ecclesiam suam primus inuexisse credatur, Gennadius tamen in additamento ad Sancti

Hieronymi libruta de Viris illustribus , de Paulino loquens , nihil tale ut recte ait :igius de ipso refert quippe qui Nolae, pro Campana sumptae, usum,& nomen ante Paulinum fuisse non ignorabat Turris autem illa, cui Campanae imponuntur,in Campanile a Campana deductum ita lice vocitatur, Nolariu quod campanile vulgo in Italia vocitatur in Nola sumpta pro Campana derivatum , dicebatur, ut ex Inscriptione marmore

32쪽

De Campanu I

Ateste vetustillimo, .nobilissimo Pataui nae Dioecesis Municipio in Campanili maioris Ecclesiae ad partem exteriorem, Coemeterium versus haec marmore incisa leguntur:

ANNO . DOM. M. C. LI. INDICT NONA DE . MENSE . MAII. DESTRUCTUM TUIT NOLARE . QVOD . HIC . ERAT . IUSSU ECCELINI DE ROMANO IN. in CC a XXV . INDICT . OCTAVA DIE XII. APRILIS . COEPTVM . VITREHAEDIFICARI PER . COMMUNEESTENSE.Lebes.

LEBES , vas aeneum est , in quo igni apponit ut aliquid ut ebulliat. Quoniam vero Lebetes, vel Lebeta ex aere fiunt sicut etiam Campanae, quamdam Campanarum formam sitis belle reptiesentare videntur, hisce de causis Campana Lebetis nomen vulgo interdum sibi sortita inuenitur : immo ab aere Dodonaeo aere optimo, Lebeta, Vt infra videre licet Dodonaea dicta fuerunt.

33쪽

Virg. lib.3Aeneidos Decius Ru sonius. ΣΣCommentarius

AES Dodonaeu quatenus valde resonans, pro Campana surpatum fuit Dictum est autem es Dodonaeum a Dodona Ciuitatα in Chaonia Epiri Regione , iuxta quam propinquum erat nemus Ioui sacrum. Hinc Iuppiter Dodonaeus Propterea Virgilius Lebetes, vel Lebet Dodonaea ab aere optimo, ceu Corinthio tamquam praestantissima ita nominauit Ausoniu autem Aes , vel Ahenum Dodonaeum , prouerbialiter dictum sumens , ad Proverbium , quod in homines garrulo , vel iusto loquaciores dici consueuit, alludit in haec verba: Nec Dodonaei esset tinnitus aheni. Aes enim Dodonaeum , prouerbialiter sumptum per translationem, aut per allusionem ad hominem garrulum dicitur, quasi tintinnabuli quoddam genus die, noctuq continuo crepitan . Aes igitur Dodona iam absolute, ac proprie sumptum pro Campana usurpatum fuit.

eramentum.

AERAMENTUM ab aere derivatum, quod est ex aere fusum, veluti est Ferramentum ex ferro factum . Campana namque Va-

34쪽

De Campanis 23ria sibi sortitae sunt nomina iuxta varias earusormas, aut sonum, iuxta varias hominum

considerationes apud diuersas Nationes. Squilla. SQUILLAE ad hanc usque diem Cam-lpanulae, siue parua Campanae in Italia nominantur, ut videre licet apud Stephanum Durantum, & Guillelmum Durandum, alios. Squillae vocabulo, pro Campana sumpto, susei Franciscus Petrarcha in suis vernaculis cantionibus hisce verbis Enon sono pol quilia. item

Ne senta quid si comincia Ualto

item

Amona, a moro, a Alba assesquisse. Eodem quoque plaus quillae vocabulo si sunt Dantes Aldigerius, itidovicus Ario-stus suis in scriptis non semel. Quaenam Vero vox illa sit, nemo explicat, nisi Hierony mus Magius , qui opinatur illam e Gallia eL se desumptam Inde apud nostrates Verbum, Squillare, ortum scisse ait Sed in Dictionarijs Gallicis huius generis vox non inuenitur, a tris Gallis,in quidem eruditissimis talis vox Gallica esse omnino negatur. Quam-

Petrarcha Dantes. Anotas. Magius e. I. de Tinti

35쪽

Commentarius

Columella. Lucretius.

luis autem apud Latinos Auctores , quidem antiquos nomen quillae pro quod aram herbae , ac piscis genere inueniatur quid tamen talis vox pro Campana significet, non satis constat, nisi verbum quillare, apud Italos pro sonitu quodami acuto , Squilla ipsa, Campanula scilicet peracute nante deductum , sumi solere dicamus : Squilla enim talem sonum edere solet.

Crotalum.

CROTALVM item pro Campana sumebatur apud antiquos Graece autem n , Crotalon , quod Latine Crepitaculum vocitatur, a crepitu dictum . Quare a Columella Crepitaculum nuncupatum fuit; 4 Lucretio diminuti ui forma Crepitacillum, quod erat ex aere, vel ex ligno , aliave materia ita concinnatum, vi erficere sonum valeret, siquis manu versaret. Unde per metaphoram Crotalus dicebatur ille, qui ingua expeditiore, ac voce sonanti, ac prope tinnula, quiq. loquacitate sua neminem non obtundit.

Signum.

SIGNUM item appellatur Campana, Vt in libro perantiquo, qui Ordo Romanus nuncupatur, videre licet. Id quod etiam videre est

36쪽

De Campanis 2 est apud Iuonem parte q. cap. 3. libro . Pannormiae cap. I 8 q. mur chardum lib. I 3. cap. Ii necnon Amalarium Fortunatum de

Diuinis ossicijs cap. I. Malios . Istuc ipsum legitur in tertia Decreti parte, Distinctione prima de Consecratione, capite quinquagesiimo, ex Concilio Cabilonensi descriptum citatur, Campana vero dicitur Signum: quia sonitu illius datur signum , siue indicium a

ciendi aliquid in Ecclesia , siue in alijs locis, in quibus pulsatur Campana

Cloca

CLOCA etiam Germanico vocabulo appellatur Campana, ut videre est in capitula.ri Karoli Magni, ubi legitur : locae non seunt aptitandae Gallice item Campanae vocitantur Cloches in quod ab Italis Campanile vulgb dicitur, a Gallis locher Esse

appellatur, hoc est, Campanarium,vel Campanile , siue Campanari turris Ecclesiae. Campanula vero Gallice Clo ette vocitatur. Haec ex libro primo Stephani Duranti capite . de Ritibus Ecclesiae, necnon ex Dictionario Petri an alis Gallice, Italice conscripto.

Ordo Roma

dus lib. I 3.

cap. II.

Amalar de diu officijs

cap. I.

are a

37쪽

Isidorus lib

CAMPANA denique a Campania Italiae Regione , sicut Nola pro Campana ab ipsa eiusdem Regionis Nola, Campania Ciuitate,

ita vocitata, nomen traxisse creditur, praesertiriveto propter aes campanum, cui linius palmam tribuit, cum exco& ollae, ac lebetes ei. Campanae conflentur et Aesnamque Campanum optimum inter omnia

aeris genera esse censetur, ut ait Isidorus ii tadecimo sexto Etymologiarum, siue Originum libro , in quo etiam Campanam ab eadem Regione Italia nomen accepisse scribit. Istuc pium Ioannes Fungerus in tymologico trilingit striptum re Huit. Campana igitur ita vocitata nomendi bisertita ce hsetura Campania , vel ab aliqua Ciuitate Campaniae siue sit Noli, ut alij volunt oveI,Vt Magius ait Temesa silue Teimpctareis fodinis

olim nobilitata, Quare ol, iii Uicti Ioci, Ut

diximus, praestantiam , aera quasi per antonomasiam Temes ea dicebantur, v ex libro quinto Fastorum Ouidi patet dicentis P,

me a. concrepat aera tamdem item ob cau-fam,arris videlicet Campaniae vim aut excellentiam, aes Campanum antonomastice dicebatur

38쪽

De Campanis a Tbatur. Cum autem Campanae vocabulum

ante Sancti Hieronymi aetatem in antiquis

Scriptoribus non reperiatur, eam Gothicam esse vocem , vel ab Artifice Campanarunx, praecellente, cum frequens Campanarur

usus in Ecclesiis esse coepisset, Campanare dictam fuisse Magius opinatur suum tamen hac in re cuique iudicium liberum esse ait. De Campanarum nominibus haec dicta sussciant. Nunc reliquu est,ut rem tertio loco de multiplici earumdem su propositam, nos ta-dem aliquando explicandam aggrediamur. DE . MULTIPLICI CAMPANARUM . apud Ethnicos. V. III. O S multiplicem Campanarum

usum explicaturi, prius videbimus, quibus in rebus Ethnici Campanas adhibere consueuerint Postremo autem loco multiplicem earumdem usum apud Christianos tam saeculares, quam Ecclesiasticos frequentissimum, in medium asseremus, & Omnia ad eum pertinentia singulatim explanabi-mUS, cunctis rebus diligenter distinctis Vsum

39쪽

Martialis

Commentarius

autem Ethnicorum in Campanis constitutum breuiter describemus, quippe qui Christianorum in primis itusaexplicandi causa praesertim ei Ecclesiasticorum nostriiri L de Campani Commentarium conscribendum suscepimus, occasione sese nobis isti iam initio diximus, oblata in Sacra inituum Congregatione i G:i ibat Inps ob bet ni ud ni non Εἰδεῖ ianzau, GDe Campanarum se apud Ethnicos.

AD varia olim munia Ethnici , hoe est

Gentiles, tinnitu, Vel sonitu Campanarum uti solebant, ampanae pro Thermarum πυμ.

TIntinnabuli sonitu , quod hodie Campa

na dicitur, Romanos antiquos Populum in Thermas statis horis , vel culciocari, vel ex illis dimitti solere constat. Propterea Martialis de sonitu aeris, hoc est , Tintinnabuli, seu Campanae hunc ait in anodum Reddepilam sonat aes Thermarum,Luderepergis virgine. υissola lotus abire domum si Ex hisce verbis Martialis colligimus per CL

40쪽

De Campanis

Pariam monitum fuisse illum , qui in Gyna Dasi pila exercetur, ut si lauari velit, so- mari de Campana , properet ad Thermas sin Cia S, paulo post nullum lauandi locum futuram , sed sola aqua frigida, quae Virgo vocabatur, se fore lauandum , certo sciat: intinnabulo enim , seu Campana Romani e Gumnasio , ut ait Guido PancirolluS, reuΟ- Catiantur loturi ad Thermas, mox clauden d a. Hoc autem loco per sonitum arris non minor, sed maior Campana visentit Ma- dius,&recte quidem intelligenda est: Nam, ut ipse ait, per tinnitum aeris Thermarun L non solum qui pila exercebantur, cini Therma conuenerant, sed qui a Thermis procul aberant, lauatum conuocabantur . Id quod probat Ciceronis auctoritate in Quaestionibus Tusculanis in hanc verborum formam dicentis : Simul ipι increpuit Thermarum scilicet Campana, ut ipsemet Magius inter

pselatur Romani relictis hil ophis , sir

lceptoribus, instim ui enim lauissent m μbantur hire flebant. Haec ex Magio , quem in hac praesertim re sequorci qui, si Romani ad sonitum Campanae rellistis Philosophis , ac Praeceptoribus, unctum ibant, etiam a Ther

Virgo, idest Aqua stigida