장음표시 사용
611쪽
dia apud me quum neque elimandi 5e excolendi commoditas ulla sit, neque incultari lenodii. ausim dimittere. Excidit tamen iampridem in laudem Virginis Maris Parthenodia e. Hec tonsti lego stylo edita,& hecatonstichon Heroico. attanien ad serulam redibunt. Exibit ni poli , huc hilominiis pr. pediem Polluchus sic Carmen inscribitur quo Diuum Venantium Camertem, cuius sub numine & tutela iucundissima ac gratissima patria mea est, celebraui. Festinat ex eadem ossicina ἐγ icta πιον S.Sebastiani: & Sicelis quae B. Luciam ii Ely'. ''' Virginem Syracusanam elegis complexa est.&breuis quaedain conquestio de Christo crucifixo, qui omnia in unum corpus coalescent, δc rem pestiue in publicum egrego ph dientur. Nunc uero triumphus Christi separatim properat in lucem,partum flagitantibus amicis,abortivum dabo: Vrget et enim me hinc multorum flagitatio, hinc occupatio,que mutare non sinit: malo tamen acerbum socium eniti quam nullum. Explorabit igitur uadum: si fidum inueniet, ut neque fluctibus inuidis obrui, neque obtrectationum scopulis allidi contingat, ducet in medium locios libellos, in quibus mirari oportet neminem si quid desidereti tr. Quid em in ab holia incoccupatis limo de qui studia literarum iampridem posthabuerit, amplius expectant,qui omnia ad trutinam reuocant λ dedi quod potui, gratiam habeant si uelint; sin minus,aequo animo seram dissimulantium ingratitudinem, si Muta meae non offendent, satis habeo, plac re multis minimae curae est, displicere non gratum. Quod si errorem existimabunt & culpam, non potuisse ad unguem omnia praestare: dent ueniam qu so de ualeant: Non
laudabunt, nihil inuiti conserant, nil postulo, nil extorqueo, laudabunt alij quos pij saltem animi, de religiosi mentis studium delectabit. Vale.
stiana uber rimam praebet Poetis selibendi m
incasso scribendi triumphum Chri-lii carmine. Triumphus Christi itii lex
vitiis incto. ria obtinuit. Secundus . Tettius.
Idem Macanus Mutius de Christiana nesi. Cap. XXXI.
CVm Legatus Ariminum peterem coepi in itinere leuandi laboris gratia me
cum varia cogitare,quum q. ex alia re in aliam cui sit vaga mente transcii rerem,co sorte incidi, ut perspicerem religionem Christianain uberrimam piae stare materiam ad scribendum,etiam poetis, sed animos magis pronos in libidine quam ad diuinum cultum erectos a rebus sacris abhorrere. Nain ut cetera silea quae carminibus posse illustrari suinina cum dignitate & elegantia coni modissimhvidebantur, subijt me pulcherrima cogitatio admirandi poematis, si ingenium &doctrina par materis contigisset: concepi etenim speciosissimum Christi triumphum, in quo aditum ad inferos, malorum daemonum tumultum & fugam, sanctorum Patrum laeti. tiam, sacra colloquia, ac reditum cum victoria narrarem,quae spolia dux receperi qui comites suerint secuti,& qua superum pompa de alacritate ad patrem remearit. Tollebat animum ea cogitatio ac sublimem rapiebat, & dulcedine quadam nouitatis pertentabat. Cspi itaque ex tempore ingenium experiri de carmen exorsus triduum quo Ariminum perueni ex ephippijs cecini. Viderunt nonnulli qui nostra aetate non habentur indocti quum in patriam meam, unde eram prosectus, redirem) nouum opusculum, de laudarunt. Placuit mihi quoque ne mentiar & tamquam nouum stiuada inaui . mox refrigerato primo calore, quale cillati apparuit. Altius igitur quiddam& uberius meditatus sum . Animadi terti namque non uiuim modo, uerum etiam tres me posse edere triumphos r & tribus libris suo quemque ordine explicare. Primus sie mihi digerebatur,ut spretas mortalium diuitias,ambitum,honores, plausum, regna,& id genus,alia', caduci huius de inanis uiis illecebras propulsatas, calcataq. uitia omnia, & absolutam de his uictoriam contineret, quae mihi ita facile uisa sunt piis inuentis posse construi,& ornari, ut ad uarietatem quς plurimu splendoris habet& ornamenti nihil deesse plane uideretur. Secundus inseria iter, stacta Erebi claustra. attonitos dsmonas, sacras conciones, uicti ducis catenas, opima uictoris spolia, de mitificam tertiae lucis gloriam,qua immortalis de omnipotens triumphator a morte rediit: figuris poeticis non iniucunda serie complectebatur. Tertius, triumphantem Christum in C lum reducebat, hic mihi comitum catalogus, supcrum pompa, Sc 'lestis aulae cultus ut humana mens capere poterat; plurimum lucis ac decoris subib
612쪽
De Poesi, & Pictura . Lib. XVII. 333
A mium rerum praestantia Se numero pollicebatur. Uxe mihi proposui s vita superes set 3e uberioris materiae fiducia, & uisti operis spe hactenus opusculum press. Vesit tamen quum pias ingrauescar, de homo bulla st, praecipiaE senex ut Varro ait) de in
dies minus ocij minusq. virium Se spei in reliquum vitae veritus ne si diutius editionem differam his paucis quos genui versibus interire,& quos concepi,non nasci cOtingat, hortan tibus amicis triumphum ut obiter ex equo cecineram qualemcunque emittere decreui, ut alij quibus plus ij,ingenij, ac doctrinae sit,admoniti eam mat riam non esse e poetis alienam prouinciam sumerent, de stium quem ego concepi, ipsi eniterentur. Praelusi igitur his, quos utinam excirari Ae exhortari Oratione mea posssem ut sacris literis ornamenta poetarum adiuneerent. Quid enim prohibet quid retrahit quae difficultas ut diuorum nomina taceam cur uersus Christum non B capit cur non aeque sonat hoc nomen ut pleraque gentilium λ equidem videre non videor,quid dulcius in se habeat vel magis consonum Anchises, Priamus, Aeneas, velliterarum natura, uel compositione, si elementorum sonum, & strumaram perpendi. inus. Quid habet dignius quaeso I ros & Erichthonius, Aegeus, de Cecrops, quam Christus Quid Aiax uel Teucer et maiarius delicatis auribus asscit alij iudicent. An hoc tolerabile est quod eleganter crista versibus inseritur. Maro. Tum galeam Mespi habilem, ense . q. decoram , . Ll Induit, & alibi:
Ea si inditudo nominum est, ea tum literarum tum syllabarum cognatio, ut ab eadeserὰ origine utrunque deduci videatur, si sonum , quo mouentur sequi velint: re tamen diuersa sunt admodum haec, & longὰ di stant. Quid qu5d idem Silnis eodem pene nomine Christam Tuder tem his versibus celebrati FAmineo tibi ram ιurbabat /naum pubem, Gnsia nomeν era tornrauncta serebant, Arma senem circa nati.& Paullo inseritis. yandem ι uo ιμο ciau gregenamen in V -ra,ciarum Chusta diu populo. Alterum tamen Psobant, alterum respuunt, cur hoc λ an quia nunus delectant lacra qua
profanat, fgo gero ita existimo, ut quacunque sede locetur, versum cum dignitate impleat de terminet. excipient haec quidam cum risii certo scio,& contemnent I sast, dit namque religiosa animus lasciuior,&quar ad lacra pertinent, delpicit: nugas prinbat,sabulas laudat, libidine delectatuit quam si tollas,nihil relinquitur quod fastidisi leuet: iacesiant huiuscemodi ingenia, & ut liber i suo furore agitentur: quandoquidem sine controuersia reor fore, ut omnes qui doctrinam aliquam cum probitate & religione coniun erint, sententiam meam probent, quod si eleganti Tmum & sacratissimum nomen, de omni honore, ac reuerentia procul omni dubio dignissimum a sente sororum ut aiunt auersu in existimant cur non Deum uocant Zcur non tonantem cur non rerum Opiscem, Patrem Omnipotentem & li terr sq. regem appellant,ὶ malunt prosecto pervicacia qua di mortali, ac nequissimo hominu Ioui h indere cognome-E ta,quam ei cuius propria sunt,& non alterius. Sed de nomine satis. At opera diuini opiscij nume Ruarietate,& ornatu,admiratione quotidiana omnium ingenia ad scribendii iuuitant,& ad supremi laudem auctoris,& sacra celebranda mysteria e hortantun rara tamen de his mentio est,quod poetica facultate excedere fortasse arbitratur. Negare non ausim, ea esse diuinatu in retia utin atque digni laic, ut nullo stylo assequi
polum lis: non tamen ita remotam censeo,ut canasnis inacessibilem rear. Vcrumenim'
uero si maior uirib. iudicas tur: relinquat si libet qui dii ficiliora sunt, nec de Trinita te,aut Christ i corporc uerba faciant,nec eiusmodi uelint scribere,& ea attingere,que altissimi a cruditissmotu ac sanctissinio tu hominum ingenia fili earunt,ets ad lisc quoque Gentilitas si quis aςcuratius momnii cra discutiat sese erexit, ad quae poetiada
, Bibl. Sesectae Sectio Secunda. Υy 3 tum
iungenda sacris lueris . Nomenchrisii ue lib.ma
gricouenit, quam Gentiri u nomina.
Christa cerebratur a Silio Cur Poeta minus celeis hiet Chtit u
Opera Diti ni cmficii in Poetienti ia
613쪽
cen ites eo tum habueremet dubium sit euiquam,Gentiles imaginem & simulae rum colitisse Tri Ahisi Iu nixa quodHesse lacile ostendam, si unum prius explicem.Maiores olim,qui aliquo m. ingenio&doctrina pnstiterunt,deorum multitudinem nihil aliud existimasse, quam Sidd ' ' unius de solius Dei potestates. Praetereo quae Theodosius in Saturnalibu ea dis them de re copiose & eleganter diisseruit, qui non modo deorum numerum sed dearum quouis . 'φ' in unum diuinitatis numen reserri oportere apertissimὰ denum strat. Satis mihi Aibu, odi. sit unum superi Iouis testimonium ex poetica disciplina& elegantia excerptum: itanes Dispen enim in Deorum Cosilio inducitur concionem exordiri. Caluoia magni. & suprema 4 huius sententiae maiestate subiecit:. υ mitra potestas, Imperays Hum V, qua pi nξ testatus est, Deos omnes a se pendere de particulas esse potestatis suae unumq.este et D,M mnium Duinei dc solum diffusum tamen ae latὸ patens diuersa nomina sortiri. His
Gelites prae itaque coiistit litis, per se patet,sacilius esse tres ad unum reduci,quam multos: tres au'opu 'i*ς teiri gentiles piscipite coluisse nulli obscurum est: Iouem, Neptunum, & Plutonem, Satuini & Illicae filios,quibus uulgatum est cfluin, maria, & in serna regna paruisse,N cum his omnia. Ioui fulmen trifidum: Neptuno tridentem: Plutoni tricipitem cer Tem tum tribuere: in quibus ternarij numeri est ratio seruatat Tres namq. fratreS, tria S , mi om regna, tria attributa sunt.& hsc trifariam disposita: triplicem etenim cuspidem subnia attribu- mini, tres dentes suscinae, tria Cerbero capita dederunt. Quo tendit huius numeri tam R ' diligens Obseruatio nempe ut unus omnes,& omnia idem habeantur,& snt,quod ipsius diuinitatis communio somnes namq. dii habiti sunt & idem omnibus nomen ἡἡῖ, 'mis, probabile reddit. Iouzm enim, quein caelo regnare putauerunt, supremum,oprimum ,
misimus vi maxumum, vocavere : hinc trita apud antiquos oratores praefatio Iuppiter optume
No uisu, maXume, sic enim O diebantur. Neptunum vero secundum Iouem appellati Papinius SN Pluto uo. his verbiS Ostendit, dextrara g. sicundi que inperiat complexa Itius. Plutonem stygiu xi Ioues. Iouem dici satis constat. Maro: Sacra Iovi Sugio quae rate inca Ia param, Persicere est animus. Iuppiter igitur cfli rex: Iuppiter maris arbiter: Iuppiter inserum rector est, omnibus ergo ius locis unum regnare,& unum esse Iouem non aliud prsscscrt, quain se stitiis h. nlim esse Deum ac treS quamuis distinctos unu atque idem habere numen,& in una sonas. coire potestatem. Vides iam trium unitatem,de qua loquebamur apud Gentiles,quo qne ostendi. Non senserunt hsc quispiam dicet:immb exploratissimum est, non allicae apud Genii doctos viros esse arbitratos,quam numerum deorum ad unum reserti & unum esse: I xUςtra non nouerunt Patrem & Filium nec Spiritus sancti meminerunt lateor: sed tanta si 'militudo potest maiorum exemplo,qui hse tetigerunt nostrς statis poetas ad scribendum excitare. De corpore vero Christi, saluti sero Christianorum uiatico,quae dicun- Dtur,& credimus,admirationem habent supra modum: non tamen adeo aliena sunt, ivt ni hil prorsus simile apud maiores inueniatur, cur ultra fidem iudicant quidam p Gentiles ce nem carnem fieri de vinum sanguinem. Atqui Xerxes insivum paterae merum insan- οὐ ita qui phinem non semel, sed iterum & tertio conuersum vidit: Sed a poetis hic qus timus l, nos de cor- dc quibus agitur. Legimus itaque apud Maronem, rances nigrescere furos, μ' ei .: diisu, stvertex cura cruorem. An hoc somniauit eminentissmi in iiij ac doctrinqvi uersa vii Z qui nihil unquam carminibus inseruit, nisi ex altissima quadam diiciplina aut hix taria repetitum. Fuit prosilio hoc magis apud nos celebrandum, quod vinum non itatium . obses num se vertere cruorem, sed in Christi sanguinem vera piaq. religione edom. νώ - - . mi ir. Panem vero transire in carnem adeo ne absurdum est: quum in cibo quotidianos e in h. e.. idem seri continue sentiamus t Legimus adlita quindecim libros itans murationum dapud Ethni Ouidit, moras sabulas scre omnes; rem mysticam vero & religiosam commc mora eia' ita estis. supersed inius,quod apud alios minus celebris sit, tamquam religionis nostrae nihil ili lebratum, proprium S: peculiarc: quum tamen apud gentiles huiusce quoque mysterii similitu- ολ 8. . do non desit: nam qui in DCOs reciperentur , ad nectar & ambrosiam immortalium ambiotia piatum & cibum inuitabantur,couenit profecto cum Christi verbis,qui ita nos adim- iii Q mortalitatem intutat. Qui manducat hunc panem,tituet in aeternum'. Proponitur iraque nobis suauissimum Se saluberrimum nectar Christi sanguis,& ambrosia Chri-Qumam de sti caro, quam qui rite gustaverint, in sternam vitam ad selieissimam beatorum im . . ti' mortalitatem transcribentur. Scd hic tanquant nimis fortasse remota misi a se.
614쪽
De Poesi,&picturae: Lib. XVII. 3 as
A ciunt; Christum autem verum Deum & hominem. apud homines natum&educatu cur relinquunt cur non laudant sinon ea parte qua Diuinitas fui sit, saltem qua hominem induit, cur veris milia, immo verilsima, ac dictu facillima, versibus non tradiit Non ordiantur a conceptu,quonia in eo Diuinitatis opera fuit praecipua: impossibile enim putant, qui leges naturae sequuntur, si minam nisi marem admiserit, glanere posse: supra hominum naturam est, fatemur i sed quid ita mirum est Deum in se ipso voluisse aliquid excellentius operarip Atqui Martem ex Iunones ne uiti ossicio natu esse prisci vates meminerunt, Christum ex Virgine integra Ortum nostri cecinisse durius putant, & verbum a diuina mente summi Patris in .Virginis uterum descendisse scribere non audent, quum illi Palladem excerebro Iouis editam earminibus prae, dicent: ad ijciunt,largoq; satos Curetas ab imbre,&Venerem Esanguine& spuma orB tam maris,unde aphroditem vocant,& sexcentas ineptias. Pudet me hic inserere quae de Otione sabulantur.Quid foedius dici potuit an mirabilius:quam infantem sine patris aut matris opera ex urina genitum Z quod de nomen refert. Inuenit nihilominus ridieulum facinus auctorcs poetas qui hoc decantarent , quamuis Hesiodus Neptuni filium ex Euryale Minois testaretur λ o cani temeritatem, & insanam petulantia. narabunt potius quidam, Iouis incunabula, ac Rhee astus, & Corybanthv aera,& o cultos pueri vagitus reserent, vel Bromium per fulmen editum immaturo partu pa, ternosemori alligatum ad exactos menses peruenisse,& mille nugas quamChristi natalem aut educationem,in quibus exponendis Virginis partus priuiae stellae aspectiis Mago tum ab orientis Solis smb. adiu nius, S ui si ratio & adorantium munera qliae insanti tribuerunt, fuga in Aegyptum,& alia complura non serilem aut iniucunda ina. . teriam praestarent: Quid tempus leto p potius canerent Iliae puel petium, aut Auge nymphae,& stes iam qua aeneas eapta Troia v iderat Minim ciaram si condere Edu.catum Romulum cum Remo fratre ferino lacte sub ruminali ficu, atque lupae fulvo nutricis tegmine laetum, clarissma testantur monumenta. Christum uero ad reginet cael i pectiis intemeratum cecinisse alienum arbitrantur pleriq; sacilius existimantesseram Romuli nutricem quam Christi matrem posse laudaria Clata est Achillis &Afrani j pueri indoles,& aliorum de quibus olim Dates scripterunt: at pueritiam Christi musae nostrae despiciunt: nihil fortasse dignum laude aut memorabile id aetatis de se praestitit. Absit facinus nefarium , quid dignius laude aut memorabilius dici potest quam puerum de lege cum sacerdotibus eruditissimis in templo disputasic minus hoc fidei habebit quoniam praeceptorem habui ita non legerint: legunt tamen &Kelebrant in Parnasso nescio quem somnio repente poeticam hausisse. Christi discipi, nam quod Doctoris ferulam non tulit,non recipient. Laboriosum esset omnia pers qui, & conserre quq ad rem spectant, & passim inueniuntur. Tagum Silius in Cruce deplorat: pendentem Christum pro hominum salute nostri dissimulant: Scripsi ego breuem quandam conquestionem, quam inter alia hierastica mea edam. Scripserunt illa gentiles: nemo ibit inficias, cur nostri similitudine retii ducti Christi ae a scribenda esse non censent cur no ueternum excutiunt & ad haec quae diximus excitati no conuertuntur Sparsa fortasse exempla minus molient: Descensus ad inferos nonne iugem,perpetua e sere peculiarem poetarum materiam habere videtiit habet equi- . deme Duxit Homerus Carmine Vlyssem ad inseros: Duxit Maro Eneam: Descendit Hercules r Descendit Orpheus, trita est haec olbita poetarum. Quid inde fabu- E lantur esse relatum ab Vlysse&Aenea nihil praeter umbrarum colloquia et uxorem Euri dicen Olpheus non vendicauit: Hercules tricipitem cetiarii eduxit ad superos, si credere dignum, admittamus sane. Quid ea de re beneficii est humano generi allatum palluit Sol, territus est Orbis: aconitum in nostram perniciem e spuma Stygii canis ortum vencsciis accessit At satius erat in tartareo balathro occulere,quam ad terrorem hominum caelo ostentate. Hsc priscis vatibus decantata sunt. Cur poetae
Christiani Christi iter ad inseros, victoriam &spolia illa sanctissima non canunx non belluam hic trisaucem eduxit, sed patres illos amplissimos antiquae legis ab umbris Erebi liberauit: hse sunt opima triumphantis ducis spolia, haec plena est victoria, sine qua nihil Ada poeuitentia & sudore vultus, tui' ictimis di innocentia Abes,
eeptu I in nitatis opera fuit praecipua
Conceptui Chiisti, quae apud Gentiis te, similia. Pallas ex cerebro Iouis
Aphrodite Ait a. Orion ex utina genitus.
Hierastiea. Qui finguntur a poetis descendisse, ad inseros anahil indeie
615쪽
de morte triti mphasset , mnes labo
nil obedientia Abraam leontinentia Loth; Iob patientia, Dauid Psalmis,& sinisti tate Moyses prosccillent. mnia denique opera At labores cassi irritique suissent, nisi
Christus de morte triumphasset. Quid enim miracula Eliae,aut Helitari,alioris inque patrum admiranda facinora momenti habuissent,nili eos Christus Metor a longo earcere & tetici vindicast et PQuid Solis obedientia Iosue λ iomniorum interpretatio Danieli Machabaris sortitudo pro suill et nili horti gella Christus rei urgendo confirma Oset Sed quo soror tandem Quid pergo molestus esseZQuid plura nigraris auribus ingero eorum qui sanam doctrinam non sustinent Iani carmina ipla tessentur,an possit Christus uersibus celchrari. Vale.
Macas Mus de triumpho CHRIST . Cap. XIX II.
Sept uitia capitalia. AeIonam caras seMebrarum IraequItur anIrII.
Cessit intra palus regi, lacrymas'. rem t
616쪽
Patriam exlymbo eduisciorum Adam
Duc aget te quimur, tibi A te gloriastiam Puppe nouos circum aus ae exit se aequor Νω
Tatibus intentis croceo Athama peplo MactandusHain ectans,dextraq;parentis is ς Aureaseirgebat, rosei lux ter tra munH Iussu parat dum sacra senex. patrias; nefando Lutea puniceis sparsi consima ammu Crimine damnatum, diuinui, fura es ignes Loth.
Ieml bimus abu, circaq; frequentes ArdenIesq; odere domos, pollutus, recta Agam tenebras sedem, noctemq; relinquum auis euII, retro flexu quae lumina coniunx Insignes anima, proceres, uulgusque beatum In statuam mutatastis, tum mctus amore Et notas reflesunt auro, Ierra i reu sunt. Inu cto iuvems suste Iem qui tulit annos Hupostquam mans astris dubitantia Auit Moratum, primassi mas,pactos; h maneos Coris meis, charaeque simul gemmeis amp- Suspirans, rux a natus cuI laeta tacents
rem VHambar placido summ/ιtere sidera somno,
Implorat, monuItq; IPos, mundoq; resurgens Fraternosino strat flus mergite culmos Crata triumphau pMeserat numina icio, Vidit adorantes magnarum/mbola re um. Ad Patre,superuri ch os xemeasut ιn Ura. E atrum secunda cohors, numeros' Pubes,Gνatior haud et uam caelo,nec atio Eι clarus patru anguis, cui sper orbem Vlia dies orta eit saxia nec lucinum Immensem laus retonat patientia Ierris. Ar re poti, nitido nec purare orbe manus patrii, quos inter maximus alti Hammferas Tuan radianti gurgue currus Praecipuo splendore micans dux agminis Hai. Extulit, Cr claro oectaust ab aethere terras . Accepit rus o fumantis vertice montis duo rapis inuati aspraeceps -dacia Trees Aererm qui tu a Der, magnuficerdosiadu immiscreta Dei spectacula cantu M iptas humero gemas , tuniciq; hyacintho Aaron. Ordiar ' se aeuum caeleses oraetne pompas Intextam roseo , quam circum mala rubebant Exequar'aut tantos capia qua mere paraIus' Pumca,qus primus rad antibus induis oris Tu quaecunque voles ahi monumeta triumla Conspicuo lens octo, se N; decorus ui mgras remeans duxisti victor ab umbras Dum luat, o Mao lymbus ci cum onat auro.
Pande nusi , quaniam ira HAs mihs dicere MonPNIrq; haeresseri, cultusq; aterni, is es . Et et Hucres Phoebι potuit qa Pere currus, Scandebat niuea Aspensis nube strenum Produxitq; diem uictor. gurgue straglantis Aera libratis caetiper mania planus Accinctus finis fregis, cytharaque canoros David. Christus, ct aetheri' repetens udi a regni Arguta cecinit modulato carmine Ualmos. Sid eum relegebas Der, dextras salutis Et qui diuises sicco pede transtet MasSigna ferens, suActas ducebat in ardua turmas Fluminis, hostilo gratus aeum prae a narum Expectantepolo, Igebant verticescro Dat Perus, ct functum stila d usitat orbae.
Regis adorati vultus, unde omnia circum aestu . utero except5 creus vectare per et MasSplendebant radys, oculos quocunque ferus Aequoreas valuit, tutumq. exponere terris.
Spectatus grata ridebat Lampade mundus. Atq; oculis captus renum que past hirudo, Tobias. Ponestequebantur comites exam ne longo Nec prius aspexit lustrara lampade caelum Subtimes anima , 'mo comm sapMenti. Oblita quam natus seruato lumina pisiis' mathalanxerasiu genus, ι clara pro- Fesie duos monitu abitersit, tu ebile threnes p/go
Iacob. Ioseph. Iob. Moyses. Eleazar Iolae. Aelissus. Ionas
Haerebat, pastor primus qui munera grato Sacra Deo, primos laus a matrisus agnos Iulu, o primus crudelia vulnera sit, Germanis manus,violentur, funera eadu Inuia suadenre nefas. prope stater ademis 'us luctum, morusq; tulis si atra mar GusNUt querulos numeras, quΗ. ora sema Hieremias. 'Saeua lacu mediosecurus mulsi or ungues, Daniel. Et qQ mulcenuponauit prandia ramis, Ab cuc Venire per vacuum mulctfornace profund/ Tire pure. Impia qui tumidi risere incendia regis. Esdias. citque memor leges Chaldaeis ignibus uris
Rediit, e ptem fortis ima pectora atres Patre stus, prolesque aeuo documenta sequenti Gut tingua se manibusscelerato et utiere casis Michabaei. - u gemmis caelu rutata eri s. Subiectus passi ammas sanagine clausi Ggenvis minui pie qu insecuti uixit Muti alys clarasmisis, acie que Abibant Casia Dei oles Deris intenia, nec uitas Guae . seu comisata duee, mula agminas imua hominum cunt natas,aura secuta es. Cernere erat et arto iglobos, vos alias bonoremnc fM HAuto terras Tndante capaci Praefabra,regum natam quisendiisensu 2 V Reginam
617쪽
Iisbecca. tia Rachel. . Dellicita. susanna
Reginam casu genuit, matrem; ton πιι , απι regis praecursor iter mon auit,s HoEi modo Iordanis dominῶ quι lauerat undis , Fimmeo maior panu non attigri auras. utq; cruce mem opassus dexIra 7, 8Fendra, Innumeraeque aliae Osfrs quae millibus Uant Tantiam extrema si s D s, modest a uolt Admusae, o vano concordes ore canebant, Pνofisit,asperιμ surgebat in aι hera Dinis, Iciis turbam variosq. duces, popuIFque beni aene quIique tuo, quos ingens Iu/ba uolucra S gna canat 'de V iacies*visve Inthia dicet Infantum dulces animae nunc ore ricoro Nomina sidererscandentusa a trium ι 'Eι risu ambibant, nunc oblectamine vocum Sondebant furas auras .puro' volabantoriantes blandis inphiam eanIιbus aures. Orbe viri, marre .smalcari'. Deliam sunt quos mens non artigit GD Volvt 6. AnnoM. enes, fluerου. or laeta lauemus e macula infecti reueras, H Uuisere aceria Prossae vates experti vera, de . Insonses pνimo liqueruui l mme et D m. Diuorum tolchro subeuntes agminepompae Tusc silaris caeta candens manus astra δε- Sacra manus His Ia Deo, quae numme et ero bibas , ara, ct sanAD P-ulis agitata caloris Candida supremi decus Ur paera magna trium' Euentus rerum, is , arcana reclusit. I. I xaomm saeukι mulcenus eraeantu Nec pia ammeo te latrareta fixo. Aetheraas arces,tromissaq. regna petebant. 'rana parens abas acies, ac signa regebas Interea telo morum ranua caelo AIque alios amissa choros in re a uocabaι Ardua laxabatsuperm tectaparentis Morte recepIaducis, matrum occFabios Maeo Calurium' domos piaclaeas, claros . penatet. Hanc nata, casu; nurus, nepies secuta, Aurea perpetui Verum laquea ta flammis Izuaeque dici sieritis a cundam jonte m NM Ardebant, iacras; thora seriis i tonantis Connubrufamulam iunxu obesimque bem o Stellataq; fres accensaper atria iacem unus amplexu it,sis gauis fa/ιμ arguam mitis ignem mis entibus astris.
aeq.sub umbrose respondit tegmine palma mis,
Et Sosimas octo rexu mii ima lusi HI Tinnisus tremula eridas ad carmina dextra. Cositio, longam peperistoli belu qώ et cm. Me mrnus obtiquas tungebat consona voces: Prophetae .
Triumphus Chris ti,quosuit ab Ange
'rifi cst qua uoluit se credere capras
Aerranum meaeuata decus, caesique cruore spersit et Maas animoso vulnere palmas mi is o obses a victrix cvut ιntutit et0M .Plurima compactu respondens tibia cannis, Ei se, errato crepitaxua tympana hemia,
Sambucae, o motus numen,quos reperas naeda Hydrantis,cael te melos referente menautor DIumos Iunxere modos, rhythmosi sonantes secta Dei, tales modulan 'phoma cantus Huic regina e sines patru ormosa gementem Laeta inti antes reuocabat m aes hera Diuos. Et gatam tutaIasuum , sine nomine circum Vι valvas teIgere poli,exutiantia et vfixa Turba stertiens laeta, diuas complexa corona. IntranIem sensere ducem, mreuere benignIs
618쪽
De Poesi,&Pictura. Lib. XVIL uego
A Diui fulgore, acies dum templa subirent omnia, sola, eademq; tribussociata potestas. Quomodo a Cel 'ο, medias; massisper a fra tenerent. IPuae facies quaeve ora Dra,quis cultus Olympo, VeUIum erat ad caeli statim, mi Qq; tribunal tabor e pMer natum vultu, amplexuq; rcce t*vosumma aeterm ustuans ora parentis. Dicere in tali verarum, nec ire volentι Tum vero au uae voces, or carmina acris Plura datur, peranis, meas exuitta v res. Dicta choris, lauder c rua ge fa triumphi Sed curis,mma dies aderit, cῶ myira redibili Tollabat ut raranus ,grates .caneh.it Corporaris obitus,et D ma et maece manaeusANIeteris a usu ducis, uultu streno Arsent,aethraeos vultus, huuum, licebit Inte Ios oculos, mentesti aetona uoluptas Cernere, quum densa rudex in talustribur scebat, gemmaratio tum gaudia plausu Aeternus iusta decernens et Dima Lance. O, vunam deora meat isse tonantis Electos inter cuneos, aedesq; beatas Laetitiaq; seras explebam pectora votis. se traumphator magno cum patresedebat
pictur finis. ubbmis, dexιra dem, sceptrum i tenebat Scandeo, or exIremo satiem remeare trium- Maiestate para , unde aequa ditione gubernat pho.
Pictura sinitis Posi, eius sinis . Praesidia unde. Cap. XXXIII. O Vae Poeticae,eadem Picturae conueniunt monita & leges; at huic tanto magis, quanto verius est, quod dixit Horatius .
Segnius uruant animos dem a Aer aurem,
am quae sol oculi Miciras delibus, or quae Ine i tradet jecrator . ν Porto imitatrix Poetica, imitatrix & Pictura. & ut calamus penicilli, sic penicillus calami s multis, ut utrique inuicem sibi sitiorum laborum commodent usum. Opictura sinquit idem Horatius) Posserat, qu propius ires. Te capiet magis; cr quaedam longius abites. Duos certε Homeri versus Euphranori ad pingendum Iouem, Phidiae ad sculpen dum praebuisse archetypon constat. Finis item utrique idem, qui duplex, Vtilitas, & Iucunditas.
Scient ne autem, ac propemodum omnium notitia rerutarii tmqtie necessariae: ut Pimia qua
quemadmodum quadruplicem ex Platone Poesim fecimus, Diuinam. Naturalem d μpila Motalem Fabulo tam: sic de pictura dicendum sit, amplissimo enim ambitu unaquaeque earum sese diffundit,ut etiam, quae nunquam fuerint, attentetit,ac illa Carmine' haec coloribus, vel sculptura,ceterisq; eiusmodi exprimere audeat. Proinde & bonos Poetas ,& bonos pictores miracula quaedam esse Naturae, Boni poε Epotius nascantur, quam fiant, eosdemque eodem a Graecis nomine vocatos dicunt &-,r :ω enim ad quem Graphidis pertinet facultas, & descriptionem & delineatio- raeula natu-nem, siue linearum inductionem designat, ut Graeci candem voluerint esse vocem Pi risuo .ctoribus,qus cum omnibus generis scriptoribus communis suit. Ab Arithmetica tamen, ac Geometria,quin & ab Optica magnas accipit Pictura commoditates,a Geometria regulam,circinum, lincas, proportiones, ac si qua huius modi sunt alia,quibus symmetriam statuat. Na de Parrhasius antiquus Pictor Ephe inritia accisi natus, magnam consecutus est laudem quod primus Symmetriam picturae dederis ζ' μηλ primus argutias uultus, elegantiam capilli, venustatem oris, consessione artificum 'Parrhasio ut inquit Plinius in lineis extremis palmam adeptus. Hic enim in pictura summa P δ' y Dbtilitas;corpora enim pingere,& media rerum,est quidem magni Operis, sed in quo multi gloriam tulerint: extrema corporum facere,& desinetis picturae modum inelu 98 dere, rarum in successu artis inuenitur. Ambire enim debet se extremitas ipsa,&se desinere, ut promittat alia post se, Ostendatq. etiam quae occultati. At&Eupompus, quoniam omnibus literis suerat eruditus prscipu8 Arithme. Pictv sit 'ites & Geometris summus in hac arte euasit,ac sine iis eam perfici non posse osten diti is autem fuit qui Picturam antea bipartitam in duo genera Helladicum &Asia xxia, impellaticum, diuisit in tria, Ionicum, Sicyonium, Atticum. cia ςst. Sane ver cum Pictura utatur optica ratiocinatione, manu, atque coloribus, ab coptica
619쪽
optica rationes sumit, quibus consideret, quomodo quae longius absunt nila ora am Apareant, quς supra caput picti,que iniis,m mora:γε supra distantia: sublata in altum qiis insta oculum & quadrata; quomodo aciem oculorum fallant; umbras vero, reces sus, lucem , radio, perpendit. Quoniam verb Pictura utitur manu, factum est, ut qui eelebres in hac arte Derunt, nece: statem graphidis considerat tzs, quam optime, Se quulem pueros tantuini ingenuos , diagraphicen in buxo edocerenti Perpetuis enim interdicto luerat cautu, ne tanta ua artem terilitia doceremur.
Philoisphiδ Ex omni autem philoiophia, sed pr ipvh ex morali, prς sdium Pictori accersen.ctori ueres dian .est, cum animum pin re,ac sciatu Omnes cxprinacre, de perturbationes, atque alia animi affectiones surninam Pietur conciliet laudem. Nam hunc varium, iracun . dum, iustum,inconi amem, eundem cXecrabileria, elementem, dulcem, inisericorde, nexcelsum, gloriolum, humilem, stroccio , sugacem non nisi ingeni j vii, quodque id consequi possit, de quo ait Horat.
Ex Anato me quoque, atque e libiis Galeni, quibus agit de usu partium corporis, miras utili tates Pictura capit: sed inprimis ex historia,ctim & in Pictura Apelles vir
tantus verum esse, non uerisimile uellet.
Rationem denique colores inducendi qui pernecessariam esse dicunt, ij optim dconsulunt . Qua in re ut in ceteris, cum non defuerint qui praecopia tradiderunt, eo. rum quidem aliquot indicabimus, ut ad id quod praecipuum in Pictiara est, quodque vix aliqui attigerunt, Deo adspirante, veniamus. Guinam pingendi praecepta tradiderunt Antiqui es Recentes. Cap. X XXLIII. PLato de Aristoteles cum natu K opificia cum Picti ira consertent, lisc quid imitari debeat, satis edocuere: Omnia cinquit Aristoteles) delineamentis primum describuntur, deinde colores recipiunt, & mollitiem, Se duritiem, quasi pictiris ossicio natura cum condit & creat.
Vit minus commendat Graphidem Architecto necessariam:dum de venustate o. pertim, & aedificiorum, atque alibi de proportionibus agit. Plinius toto penὸ lib. 3y. hoc ipsum alia ratione est pcrsecutus, nam eum Picturam primum inuentam tradidisset hominis umbra circumducta; deinde ostendisset uni. brain suisse coloribus inductam, ac postmodum linearum sine coloribus, addidit,om D nes qui uolunt eminentias videri, candicantia faciunt, coloreque condiun t nigro,magna prorsus in aequo extantia Ostendentes,de in confracto lida omnia. Demum egit honos qui, & nobilitas, artisque consi immatio, atque absolutio ad eandem Pictura accessit: ac copiose recensuit quinam insignes tum Romae, tum in Graecia fuissent aratifices, quia de eorum etiam tabulas, quibusve in locis positae, ac quanti usnissent ι posuit. Interea vero monita, leges, de in i ita Pietur adtexuit. Quales illae. Ar. tes desidia perditas Disse. Coloribus, ac antea monoclitomato usos fuisse veteres. Inuestitae Pictura porticus.Ciconem verbmuenisse catagrapha, hoc est obliquas ima ines, & uariarum sermarum vultus respicientes, suspicientes, despicientes: eundem membra distinxisse, veras protulisse, & in veste rugas, Sc sinus aditibuisse. Poligno tum Thasium mulieris lucidam vestem pinxisse,capita mitris versicoloribus operuis. Ese, plurimum Picturr contulisse: si quidem instituit os adaperire, dentes ostendere' utilium ab antiquo variare. Apollodorum Atheniensem post illum species exprime te instituisse, primumque gloriam penicillo sure contialisse, neque ante eum tabimiam ullius ostendi quae teneat oculos r ab hoc artis seres apertas Zeuxim Her elisorem in trais virum diligentia maxima. Extitisse vero multa graphidis Partha sij vestigia in tabulis, ac membranis , ex quibus proscere dicebantur artifices. Notat item Plinius sicundum quendam artificem et sed quo nemo insolentius , Se arrogantius sit usus gloria artis, ea occasione monens, quantopere artificem quentia ciue eximium deceat modestia, prudentiam autem eius narrat qui patris vultum uri lauerit,
620쪽
De poes.&pictura .:Lib. XVII. ue i
laueriti quem dignum non poterat ostendere. In arte Apellis prseipuE venustatem, .inquit suisse qui propterea diceret alijs pictoribus Venerem illam deesse, quam in ic Ap ii , in aetnoscetcuit recilii se tamen Amphioni de dispositione, Asclepiodoro demensuris, iis excel- hoc est quanto quid a quo distate uidebatur, petere ossicium. Absoluta opera ita lolitum fuisse tenui atramento illinere, ut id ipsum repercussum claritates oculorum excitaret, custodiret autem a puluere, de sordibus, ad manum demum intuenti appareret ratione uidelicet magna, ne colorum varietas Oculorum Ostenderet aciem, vcluti
per lapidem specularem intuentibus h longinquor & ea res nimis floridis coloribus austeritatem oculis daret. Quin & memorat Plinius picturi consueuisse quater colo. rem inducere subsidio iniuriae,& vetustatis, ut decedente superiore,inferior succede- Muis eoi ,ret,& ars ipsa inquit minui non posset, S: uideretur iunior, ac longius a ueritate di-; scederer itaque innatum arti suisse quod intelliger tur. Porro nec alium fuisse ea in arte uelociorem, & eius tabulas nullis postferendas: quin & eius breuitatem discipulum illius secutum, breuiores etiam quasdam uias, & compendiarias inuenille, cui nempe cothumus esset, & grauitas artis. Ceterum, quod paruis gloriaretur tabellis Turpilius Eques Romanus Pictor, eam rem Plinius suisse ait in risu , & contumelia.
SanE ueto, vel eiusdem initio libri indolet picturam in totum marmoribu futile pul- - i bisami iam quidem & aum,non modo ut parietes tot Operirentur, Verum & intcrraio patie es tu marmore vermiculatis ad efigies rerum & animalium crustis lapides pingeremur: in operiesua palestras athletarum imaginibus & ceromata exornarent: Vultus Epicuri per cubi' iὐ- istacula gellarent, ae circumferrent secum e natali eius vigessma Luna sacrificantes, fe- muniore tariasq; omni mense custodientes,quas Icadas vocabant. At quoniam praeliantiu in ima talis r
' stines virorum pingi desierant,scribit fuisse apud maiores in atriis imagines, quae spe. P:-ctarentur , quae quidem erat inquit stimulatio ingens exprobrantibus testis quo i- si . . die imbellem intrare in alienum triumphum. Et nostrae ait aetatis infamam non o- - 6 mittam. Nero princeps iusserat Colosseum se pingi, centum viginti pedum in linteo, Nς incognitum ad hoc tempus. Ea pictura cum peracta esset, in Lamianas hortis accensa fulmine cum optima hortorum parte conflagrauit Haec pene ex Plinio. Cum quas Veneris, Atalantae, Deorum salsorum imagines ubique ab exim ijs illis artificibus pictas,& in eoru delubris,& aedibus locatas, summis antea preciis coemptas dicat,non senserit tamen hane labem, nec Satant intelligeret dolum, ista tum instillantem : &vero Mundus quam maximε demersus in omni errorum, atque perfidis c o iaceret.
Cum autem Plinius de coloribus nativis, atque iacticiis aliqua tradidisset, Platti-- cen ageressus deca egit, ut solet. .
D Extant velo Philostrati Lemnij Sophistae Graeci,qui ante mille quadringentos an philost ire, nos vixit, imagines, Graecae, La. mar,Gallics quas & Italicas fecit Ioannes An se is dreotius Lueensis, sed nondum emisit in lucem. Latinas Olim lacit Otep nanus Ni- Cautibui per quae & Mediolani editae sunt anno superioris seculi i 1 2 r. apud IO. Callestum. Gai dufio V, ii eas reddidit Blasius Vi genereus,quibus uberes addidit notationes eruditione quice ii hidrii hi uaria respersas, sed quibus Paracelsum laudet plus aequo,quique ubi agit de imagine lotuin in Insularum multa ex Paracelso , ex Platonicis, ex Fabii tosis aliis collegerit, quae non ita ad pietatem recta serant. Ceterum,inprimis spectat in id, quod est in pictura prae- Quid i , Ν.cipuum, nimirum inuentionem,ordinem,ac dispositionein,quam Grsci vocant caeco. , noiniam ex qua artis scientia, gratia, Se absolutio pendet. E Blasius autem Vigenereus haec eadem libi sic propoluit, ut quicquid reminiscere- Albertus Dutur earum rerum,quae ad artem picturae pertinent, attingeret: antiquam uero expone. rei mythologiam,atque eadein opera complures voces & locutiones cumularet. Gauticus.
Sed eum c. t ad nos veniam superioribus temporibu pingendi a 4 uabie ς Olexus -, a ι, . ,.set reuixit hoc secuto,queadmoduin secere bonarum studia literarum. Itaque de pro- . . portionibus Albertus Durerus pictor celebris Germanus, & Poponius Gauricus lobro de sculptura,& alii non pauci egerunt: e quibus pinsendi praecepta quaedam coIleo it Petrus Gregorius,atque his qusdam decolorum usu, mox alia de sculptoribus, de statuariis, fabiis auri,aetis, & reliquorum nactallorum adiim xu: id utilitatis asseres ubi de coloribus agit, ut colores,qui Latine exprimuntur,Gallice uom exponat.