장음표시 사용
621쪽
tolotibus. Matum D . apud stanesseti Otantia. Edilus Rau nae apud Fiatilium rhe.
Vcruntamen quoniam praestat ut lise tractatio decolori saltius intelligatur. au A
dauerim, ut qui ualent ingenio, legerent integram exercitationem CCCXXV. quam aduersus Cardanum Iulius Caesar Scaliger scriptit.-Agit enim accuratissim hac magno iudicio de essentia coloris. An lux sit forma colorum. An colores sint propcij elementorum. Quid sit color, quaeve cius principia. Quenam diuiso cohari imper summa genera. De quattuor prianis coloribus . De colorum diuitione inspocles. Quaenam colorum nomina,& unde.
Praeter hos, uenerunt ad meas manus duo qui de uniuersa pingendi ratione paucos ante annos lingua Italica libros edidere t altet qui Figinus inscribitur ab Gre. gorio Comarino Canonico Regulari Lato ensi editus, quo depicturae fine agitur, sitne hic id quod dicimus,utile an delectabile: Deu de de eius usi a d Christianos quisve persectior sit imitator, pletor ne an poeta- Alter es MoanneMBaptilia Armeni. Anus Faventinus, de veris Picturς praeceptis, quibus pgit do mim c pingendi loca,&cxprime di persis nas. In Plisti Ine aute reprehendit Artifices, qui discipulos caelant artis praecepta: Vsus colorum nocessitatem ostemiat , do et autem linc praeceptis longiorent elle, ac interdum desperatam artem Picturae. Ceterum, ptuno libro diit erit de sex Pictoribus eximiis huius seculi, Raphael Vrbiniic, Michaele Angelo Bonat ta, Titiano, Antonio Corrigiens, Sebastiano Veneto, Iulio Ron alno, Atia a Sar torici. Dedignitate N ampliatione Picturae. De Graphidis necessitate. De Picture ori. gine, S: partium enis distinctione. De institutione eorum qui picture se desunt. Vbi deinde usque ad primi libri finem de modo, quem Itali uocat Maniera,de inuentioli , atque iterum de graphide agit. ' ; o Secundo libro de variis luminibus,quae altiscra graphidi adhibent, de recessuum C& umbrarum distinctione, iue discretione. Iterum de necessitate boni modi prius ad . distenili, de pii iuris que eminent, aut at pectui occurrunt, dequCIIS partibus, quae taciculiantur que ab Italis nominantur Scurra, quasi decimationes. De hominis mensera ex antiquis statuis desumpta, deque illorum ideis facile sermandis, de reliquis ad Graphidem necessariis, dedistinctione,&uariis colorum speciebus, eorumque natura, mixtione,& vlis. De linteis, parietibus. tabulis aptandis ad pieuiras inducendas. De coloribus quibus oleum admiscctur, deque corum compositione, ac tritione, ne inuicein coniundantur, aut ta dantur. De necessitate historice notitiae,ac prudentiae
Tettio libro de distinctione atque conuenientia Picturaris pro rarione locorum, &qualitate personarum. De industria pingendis basilicas, concamerationibus,&sor. nicibus,& quas vocant Itali Tribunas,de Sacelis itemAEusve in iis pingenda sint. De 'ornamentis, quibus antiqui Bibliothecas exornabant. De antiqua ration , accomsuctudine pingendi cenacula, & cellas Religiosorum, atque Sari timonialium. Quisve in iis de a quibus pingenda sint. De pimitis in palatiis, deque bonorum artificum exemplis , de uarijs ornamentis, de vari tate, proportione, pieturarum, S: Ornamen. torum,ut quibusque sint v sui: de expressione vultuu naturali ut aiunt quaeve canta sit cur qui psilantiores sunt in graditide, hi interdu minus id altequamur. De Citi metas, quas uocunt grotesche,quona modo pingendae sint. De Picturis in hortis vili diu quaeve insinuanda sint Pictoribus, qui picturas o aere, vel ligno excisas imitam tra ι
quid in scalis, atriis, mularis, livpocaustis, balneis, Se alibi sit pingendum. Quiduom in frontibus templorum, quidve Prisci in frontibus domorum pingebant, quid stve nobis eis et in nostris pingendum, qui ve colores maximE huic picturr geneti qua
drent. Quibus virtutibus ac dotibus prsditus esse debeat Pictor Adduntur exempla celebratam Pictorum veterum atque recendium: e quibus artifices perfici animo, di arte possint.
Tertio libro addit appendicem, qua Auctor purgat sese eorum,quae sibi obiici pos
Et haec quidem hi. Veruntamen quae Gabriel Palaeotius Cardinatis zelo erga suum Archiepiscopatum lini pulsus, pio de imaginibus libro egit, eiusmodi sunt,ut nemo futurus sit pictar, quem poenit cat cum attente legit se. U- Ioannem
622쪽
Ioannem Andre in Linum , o Barrholomaeum Ammanatum archisee um, orsu torem p orentinum aba derecte pingendis imaginibus fraecepta tradidisse. p. XXXV.
OVin etiam ante istos,quos commemorauimusJoannes Andreas Lilius Fabri - i, Aridi tinensis, Dialogum Alexandro Farneso Cardinali, de Bartholomaeus Ammana- Lilius. tus Florentinus insignis Sculptor, & Pictor epistolana Academicis Graphidis, qui sua in Patria degunt, emisit. Dialogo Lilius errores,atque, ut ille Italich voca habu- Acadet, ita sus,qui in pingendis historiis committuntur,expendit. Agit deinceps eoidatissimξ de Diri imextremo Iudicio, quod vir alioquin praestans, deque ali)s imaginibus, quas alij in '' 'ε Principum etiam Sacellis interdum pinxere : quibus lucubrationibus adtexit, qua-Ies esse debeant imagines sacrae. Inter alia uero haec tradit lectu, & oblertia tu di.
Vitruviuin ingemuisse, homines,qui verε naturam imitari debuissent sabulosa co vimiuius in mentos suisse,quae natura ipsa nequeat essicere. Horatium item de Poetis quibusdam Cti.' A si ea monuisse, quae huiusnodi Pictoribus quadrent. 3 si
uidi beι audendi semper fin equa poIectas Scimus o hanc veniam petimuss, damus i vicis .
Sed non ut placidis coeam immIt a: nou, ut Serpentes auibus gemmemur, tigribus a LPrudentem itaque artificem debere sese personae, tempori, loco accommodare. In Pictore Nec vero decere, ut Delphines aut homines, columnas, aut pyramides, & obeliscos '' i - sulciant, resque confundantur Ficium a sabuloso distare. Fietum id esse,quod vel rese. pictust ita. rat verum, vel vere id queat exprimere. Fabulosit messe, quod cum in rerum natura bul O mi non sit, ne fictioni quidem conuenit. Plistori autem historico ad huc circum se libendos certiores terminos,quam Poetae: quod historia suis legibus si astrictior, quam P ss,quae solutior est. Si pichira utS. aiebat Gregorius) indoctorum est liber,ecquid e rictu arisalsa haurie ibi lucis Suum igitur cuique dandum, ut seruetur decorum. Ac vero doctoium lietiam faciendum,quod idem inquit Poeta . . invii.
t fetatis eurusque notandi sunt Πιι mores, Mobilibasti decor naIuras dandus, Crannis.
Quae eum ad Poetas attin ant, pertinent quoque ad Pictores, qui penicillo natura- Pistores males affectus exprimunt haud minus ac quidem multo magis quam calamo Poetae sa ciant. Quamobrem quod ait Horatius huc facite prunum,
Intereris multum Davusne loquatur, Ero,sie Poetae. Maturus ne senex, an adhuc orente iuventa Fervidus: an matrona potens, aestaeuia nutrix : L Mercator ne uagus, cultor ne uisenus agelli :Colchus, an Aorius: Thebis nutrIIus, an in s.
Id vel 5 effiei posse ex eo nos doceri quod a Timanthe Zeuxis tempore famam est. Psi Eius enim erat Iphigenia Oratorum laudibus celebrata, qua flante ad aras peritura, ' eum maestos pinxisset omnes,&tristitis omnem imaginem consumpsisset, patris Tinianthis uultum velavit, quem dignε non poterat Ostenderet itaque omni biis eius operibus inς pix intelligatur plus, quam in iis suerat dictum. Quod ipsuin Poeta quoque planius atti- dolo e ''''- git, inquiens.
Format emm natura prius nos intus ad omnem Fortunatum habitum : ruuar, aut impellii ad iram: ι ad hamum maerore raui deducit, or angit: is esseri μι- motus murprrae lingua. G Heentu erum fraunis issona dicta, . Ron ani toctem equites, fleHIesq, cachinnum.
Sed de antiquissime in Ecclesiis pingobantur, & sculpebantur imagines sacrae, eo modo, quem Prudentius describit his versibus. Bibl. Selem Sectio Secunda. ZE a Erexi
623쪽
a telum faciem, Eeris obuia contra Contentus laeua Austinuisse patrem. Futis color in t D imago Martyris,
Plagas mice gerens roIos facerata fer artus, Ruptam minuiIstraeferensiunctis cutem,
Innumera cratum mens s miserabile ιγμὰ in apo is membrastrabant itis Aa issi duplices in nodum coasiu uisa Catilior in v debiliore labor, Hoc quoque praeteriens oculis ne frie resin.
De altera autem icone sic idem sacer Poe- Nam consanguineos eadem cum forma sinuta ha t. Hic Vopior mares, i Iamen uti patri. Exempluν krgens panes hasei illatus , in qηo m m ias annos stima Iemparas anu, Multicoly cus wgσιι omne nefas. - ii Alter in Hurtus reditus oro parens Picta δειρον tuo iam omes liquiara viget Er mua gemams p nsus discrimoaprabes. ω ν Is μιιοι uiatus cum ut testare. VA ans tracti membra cruent i utri. O beae natura memores, documenta seperis Atqui etiam non sacras imagines quam Lusistrae, mutnummmmma, uota - . ad uiuusia exprimebant prisci artifices, . Suio eras opibus metatos properauiu in ignes Claudianus sequenti Carmine indicat. Au praeter sanctam tollere caniciem.
De Piis statribus, & statuis eorum . presses Encelavi meres Erigui reor. Fiee Audantes venerando pondere fatres, Ira xedandanum senatui Mulciber Aetnam,
pileo rubro a quo tempore usi Caiae Christusquomodo pio ge
Atqui errant Artifices, cum qui latrones una cum Domino Crucibusassimi fuerunt, eos non clauis, sed senibus vinctos pingunt: quod quidem si ex Ecclesiastiea, Hilloriae ignoratione: nequc enim inter Cruces, quas effodi tui Ihrat Helena Constantini imperatoris Mater,quicquam discriminis fiuise compertum eli. Cum item Io. Baptii fam molli pelle, cetera nudi uia; cumquc ad praesepe Ioseph unam apud Christi Crucem Petrum Apostolum decrepitos: cum semper Ioannem Apollolum imberbem aeum Mariani Cleophae, S: Alphei,ac reliquas Marias Christo pataenici adolescenter. quamuis iam irae plures filios peperissensiquνquidem iam essent Apostoli; cum Magda lenam ad imu Crucis haerentem,at gemis,& pretiosis veli ibus ornata,auet ima initidam et super aris; cum S. Franciscum egi gih depexum, expolitum, chegantein; c S. Hieronymo Card. tum rubrum, quo nondu utcrentur Cardinales,galeis tribuunt, quem videlicet Innoc. IIII. Potu. Ma X. Octingen tos circiter post annos inuexit, cum denique qui error latissime irrepso Claristiun Saluatorem nostrum nesciunt,aut nolunt patientem, ac non habentem ut inquit Propheta V elcm,neque decorem, piniagere qualem monstrauit populo post dirissima illa flagella Pilatus inquiens: ECCE HOMO : qualetiave summo in moerote, & anguilia Cruci affixum ocs conspexere. Ei quidem si quaeratur, cur in Christo illa non Exprimam, respondent, arti inseris utendunt este, ut haec inprimis agnoscat . boc vero sesecommui,cum Dominia pub
624쪽
in imitat mne rei placipue coiistit.
De Poesi ἐ&pictura o Lib. XVII. is es
cherrimum,atque elegati tissimum pingunt. At profecto requirit)am,ut tantae rei veritas. quoad eius fieri possit, constet. Porro verissimum eis, Deum voluisse , ut Filium sitim Ielum ob peccata nostra Redatum, landentem flanguinem excarnifieatuna fia-Iellis, sputis illitum,lividum, plagis consectiim ipse conspiceret Mundus .i Sic enim elerum pondera interius, ac uisitu' pcndi a peccatoribus, atque inde compungi, tristi tiam q. ad salutem concipi certissimum est. Ceterum quem Christum eximius alioquin Plemi Frater Sebast anus in Monte aureo, in Vibe pinxit columnae alligatum, vi flagelli cstiirn hec cadent stagel la potius e gossipio aut molli lana quam e duriore materia fuisse dixetis, Ac tamen non desunt variae Chcilli Domini aetates, atque reo e g Ilmysteria, quae plus quam satis futura sint arti indicamis, siue infantem Iesum nasci δ . h. csti ei reumcidi a Magis adorati, in Iordane baptizari, siue resurgentem, vel discipulis ap- iii in in arparentem, vel ad C los ast deluem cogitemus, ac proindC cum, qualis tum suerit, pingamus. vi Sanh vero quando in vetexum gentilium fatalis acerbitas illa doloris exprimi po- Doctonii, tuit,quem a dmodum in Νυκε Laocoontecernitur, tantum non expirante, ac prae si μνὸς ca-
dolore, se.filiosque serpentibus v icios d itissimε torquente; quis neget id esset posse ΝΡ
in emin qtrem Oinnitam dolorui I , ac dimatum genera omnia irruperunt pse ergo Blasium pectitubus ferreis excarqificatum, Sebastianum pluribus sagittis con mana, Laurentium in craticula torridum, lacerum, visceribus dii sis deformem pingendum ecimnem ci sanae mentis arim dixerit. Quorsum autem. hitobieceris S tephanum lapi-ditum sitae lapidibus. Blasium integris membris.ae formosum in equulco sine sanguine. Iacobum Apollo tu in line sulle in carite, Sebastiamim fine sagittis. Laurentium in igne candidum San E quoniam aiunt ars, e musculoriam, atque venarum monsi ratiri pollulant, ut ita fiat. At ego summam esse artem constantissim ε assero, quae te ipsam μ0 grai r martyria in mallysib , fletum in flent ibus,dolorem in patientibus gloriam,& lstitiam in resti gentibi: sex primat,& in animis figat: hse nimirum substatis artis est, lisc qusam formam indit, quod videlicet inspectione dignum et .l Sed cite hi te non assequantur Artifices dicam pollea,certissimam q. tationem OsC . dare vi dei immo cum merito Possint eisicere. Interea vero cauendiim est, De , quod ciuit, , delibras ripi ci 3 his diximus quibus insantia Saluatoris, miraculave talsa asserun- dam s dioritur, ea pinς mus Qua s S JAςolpa M.quidein in rerum sacrarum historiis apprimE le= hς versant Omi ila ibi inles ita. e. lint priusquam tabulae manum Pictor admoueat. . Ceterimi, ius in ludicio extremo picta simi ab aliquibus ea Lilius ita expendit, ut eum depers martim decoro agat,pictaque mici quae fectis videntur pnigenda sitis Iernequeenim probat Christi ptimam seqiusECςlo precipitantis, de Paulo apparen-- atis sine grauitate, ac de rinii ne inalestate ea, qtiae Dei Filium, Regemque 1 plum CP ei, uitale &li,Terruque Acimtat. Q 3 nec animos ad pietatem promouet, ncque deuotionein p gignit .ae crudum nescio quid sapis. Quis vero non item improbauerit Angelum Ui gini Beati Isinis Christi Incarnationem an nuncia tutum,capite primo tamquam colu ham uersus Terram deuolantem ac ruentem,quas E sacco excuteretur quis squo animo serat si squus sit iudex Paulum Apostoli in luce illa circumfusum ac caecum, se xaginta prope modum annos aetatis ostendentem cum nec ad dimidium peruenisset quis in sacrς Passionis Domini mysterio non cupiat minus connitentes, ac non tantis conatibiis,gestibu'. laborantes Angelos de Crucem. Columnam,ac iitysteria reliqua gre sultinentes: quorum quidem nullo negocio quisque Cplum mouere, Solem regere globum Terri sustinere possit λ dignius itaque reuerentis,qus Angelo dubetur, plus dandum omnino est, quam arti, cum non ξ luce sumus, sed ex sumo lux sit hauriendar.
Est igitur tanti Iudici j mysterilina sic exprimendum, ut maximo cum pauore spe- elaturi quemadmodum Prophetς, Euangelistae. t te Dominus Iesus, & Patres in eo deseriben do Ecclesia in primuntiand curarunt &curat.
Iam duod ad Epistolam BARTHOLOMAEI AMMA NATI pertinet dicam pri
mὁ,ctu enus et ir: mox qiis si ut illius pr cepta. Ad sculpendas si amas , ut erat non Q. Anmuimustum Alchitectus , sed & Sculptor eximius, cum si PE adhibcrerer g Summis Princi. . .. .. Bibl. Selectae Sectio Secunda. ZZ 3 pibus,
625쪽
ὸ.ῶ, R pibus, non pepercit operae: cumque nudas de more expressisset, nee verδ demeeph, A. - δ'' aut mouere loco, aut frangere potuisset, subiit illius mentem, quid denique ad posteros commoda, damnive Elaboribui suis esset peruenturii mecumque obiectas oculis, nil, nisi speciem turpitudinis ingenerare animis intellexi stet, errati sui culpam i stari, ac deprecari constituit, ut si inui testimonium posteritate restaret, ac stimulus, ne Sculptore aut Pictores deinceps eandem semitam tererent. Quamobrem MODAriminitu, sem pulcherrimum Michaelia Angeli Bona rotae, aliasque illius statuas lydutas vesti-Imit Ot 30 bus proponit imitandas, nudas autem, & Satytos, x Faunos, &alia, quques tu
pis uitae, uel inhonesti desiderii perpetuum testimonium reddunt, conitam iiii inh
Quod ut efficacius suaderet, sibi aute uiari primis re ipsa Deum propitium redderet, si aluit Christo naiseran te sarcire damnutri,quod E ialidis illis statuis, quas Olim de iunxerat, inscrri posset. Videlicet sciebat stare Diuinam sententiam quam Domini praeclusor edixerat, visnens ut digni poenitentia fructus fierent ab ijs,qui vellent suturam imar, atque a ternos cruciatus effugere o Itaque Templium S. ipsi Ioanni FI rentiae, Itiis sumptibus auxit,& sanctissimiN thremibus bina lit; ac quidquid rerunt, uel pectiniae E si olim arte comp'rauerar 'd timne tum in iund contuliri, tum ipse&r Laura coniunx ingenti x pictatis, ut & ingenili mina op rariis Ecclesiae alendis, san che diem obeuntes at tribucrunta Et haec quidem ita habent, quibus nos in Dei uniux gloriam, & ad animarum sulutem ,capita,quae plurEs ante annos conscripsinius,adisci elidatae existim limis,si prius Ocerimus. inde ad imaginem Christi Crucifixi, Martyrum q. martyria recte pingenda iuuari artifices possint. e li
tudine nihil utilius. Pictori non tam idea , quam sensus doloiu Christi concip:.dus
Quomodo eirca pa isto ne Chiivi de
P Rimum autem id in consesso est, qtio honestius, atque utilius aliquid est, id
etiam Diuine Maiestati gratius,ae Reipublicae solere uicundius accidere cumoque nihil unquam Christi Domini passione sanctissima, & inuicta Maturum Nutitudine utilius fuerit, haec expiessa summam utilitatem allatura. Preterea, parturiendum esse partum,antequam is pariatur; alioquin fit non partus, sed abortus: quae cum ira sint, intelligat Pictor, sibi& oratione tamquam in resum mimo menti,&in ineditatione coiicipiendam esse non tam idea suturi operis, quam lsensum dolorum, quos Dominus Iesus, quique eum secuti sunt intrepide, olim per pctiebantur. Et nos quidem cum de Martyribus, alibi quaedam ex antiquo Patre arti gerimus pauca hic de Christr Passone dicemus, praefati, scuti Scriptori vitio verte retur, ii dum.vulnera, sudores, praelia, cruciatus narrandos suscepisset, musculos tantum, vel eiusmodi alia exponeret,sic maximo vitio uertendum esse Pictoribus,qui in Christo pariente & in martyribus pingendis, minimam summae rei rationem hactenus habucrint.
Vt igitur sun estissimus Christi Redemptoris, ac uitae nostrae Parentis interitus ad mirationem, & acerbum dolorem in alijs pariat, necesse est ut in Pictoris animo in sit,iande exit at admirationis magnitudo, & impetus doloris erumpat. Si uis enim me flere,prius fledum est tibi ipsi inquit Poeta. Atrocissimum veth spectaculum suit,
Deum iotii eri& morientem, & mori volentem. In eo diritas hominum, quae vitam Vitae ademit: In hoc ainor erga homines incredibilis mori sua sponte volente per pendendus est: p terea in ulla infamiae nota: tot tormenta,quibus caput, membraq. omnia obiecit,ut a nobis omnia depelleret,quae futura erant,aeterna supplicia. Adludibita ad ignominiam, ad omnem exanimati vexationem, species etiam illa,qua natabant Diurno pauimenta sanguilae,cum ab co cuius animi magnitudo semper eme seret, in mediis ictibus,crepituq. plagarum,ne minimus quidem, aut prae dolore ginmitus erumperet,aut vox ad misericordiam implorandam audiretur. Haec autem dc
taliqua suaserim,vte Ludovici Granatae,Francisci Costeri, Vicet ij Brunt meditatio
626쪽
De Poesi,d: Pictura a Tib. XVII. 7 347
A nibus de Vita, Se Passione Domini, plictor intimas sensibus hauriat; ac prius quam id
tantum mi stetium exprimendum accesserit,expira curamum Sacrainentia. Quod au. tem hae in reodem in reliquis eiusmodi iaciendum esse dicimus. Porro hic repacius ipectori infigentur, si sequentia nonnunquam Iegantur attent B. l .i
ΡRima. Toto corde, uiribus, mente diligendus est Deus, ac proinde maior eius i ,
gloria toto cordo,uiribus, mente procuranda ell. ideo enim docuit nos Filius Dei, ut oraremus,quod continenter facit Ecclesia, Sancti scenu nodie tuum: Adueniat Regnum tuum: Fiat voluntas tua. Id autem quantum si legat Pictot Romanum Pij Quinti Pont. Max. Catechismuna,vbi agitur de oratione Dominica. . At neque Dei voluntas fit in terra, sicut in caeli , nee lanctificatur eius nomen ne . feenum eius aduenit in animos hominum, nec gloria ipsius procuratur, sed obscura itur ae demittat.' totiescunque per turpes imagines p Miamur illa munditie, quae san- Dei obi uia cuine stetit Filio Dei,cuius livore sanati,& morte redempti sumus. V seelada. Cfitibus,qui sequuntur Agnum quocunq; ierit,ingratissimum accidit cuin omnia vidente vident Imies,Veneres,& alia immunda reuocari ab inseris: Quibus sauh idolis in pulverein redigendis, ipsum intropidὰ sanguinem profuderunt, ne qua ria. C Diuino nomini restaret in Terris iniuria. Tertia. Satanς quasi litatur a Pictoribus, cum species rerum effingunt 'ilibus ea- n. ri, bis,stas e metibus,quae Dei sunt templa,cogitationes explodunt. Et Infemo ipli aliquod a p cimthu, accidentale triumphi gemis accedit cum Demones sensim eo impudiearum iiDaginli y 'suco tamquam hamo infelices hominum sensus in suam nassam potrahi int. Diut. Quarta. D monibus ipsis cooperantur Pictorcs, tum ut lisresis Ieo clauarum latissimὸ serparetiim ut carnis & languinis Regnum amplissimὸ propagetur. Daemones et
enim quo potissimum tempore ab:gi sese ex Indijs iderunt, cum Euangelio ill huc is Dei cul- importa D, Pagodcs,At reliqua sua limulachra cernerent Christianis aboleri duabus inachm,s Dei collum in Europa euertere conati sunt . Earum altera fuere libri impii diei manisque, ae lalis philosophiae fucata species,e quibus sex adulter otum, S er. D rotum derivata in animos adolescentum, pictati oinnes aditus obstruxit. Altera, monsitose nudarum mulierum imagines, Faunorum,& Saty rorum in semes status,at. que ἡ terrae visceribus ipsa quoque idolorum eruta fragmenta: quae in aedium frontibus, in turribus, in nobilium villis, in dόmorum penetralibus iterum localx inis usta illorum memoria renouata, qui aeternis ignibus sunt addicti, Ethnicismum denuo sta tuetunt. Dum veth Sanctorum imagines, S sacra Domini mysteria, vel sine digri- imie ituritate, vel ad libidinem potius, quam ad pietatem pingerentur, uel puctae inter lati tu abis. Deorum imagines, & statuas collocarentur,'vera ipsa religio in multorum ani, spaulatim subsata est. Cum autem futurum ci et Christi Domini adueimis certissi. ch isti ,a mum signum, vi lalsorum Deorum simulachra penitus e terra eraderemur, ne ullus iis cultus. uel honor haberetur, san E qui cos rursus ad ornatum ,εe memoriam utut E pat erauissima Deu ipsum assicit iniuria,ac Christi lucem,quanta in se est extinguit. Quinta. Pietati summorum Pontificum, ac sancto illi primorum Christiano m sum . itinxelci te ipsa pictores aduersantur, cum selsorum Deorum imagines pingunt: enim, P cum
sicuti & statuae omnes quae Gentiliu Deos reserebant, partim Grςgorii Magni Pumi : si
Maximi atque aliorum mandato Pontificum, partim a populis ipsis Christiana reli. st, iiiii. icine iani dudum imbutis, vel comminutae, vel distristae vel terra Obrutae fuerant, ut helari, suberstitio fimditus tolleretur, quando zam ab humani generi hos C non so- κ-. s. i. tum mordicus retentam,uerum etiam Varijs artibus ad matem ipsius Gregoris in Vta tui p., hἡοbe propagatam inde perspicimus, quod fons lacius lIll. qui aliquot annis post Gre stolium Pontifcx fuit , Pantheon Cybeli, ae reliquis Diis gemium coulacratum, a liuii. E Phoca
627쪽
Phoca Imperatore impetrauit, ut ea superstitione liberatum dies piatu Mariae Vim aginis Dei parae dedicarer, quod certe fieri non oportuit, si nullae omnino gentilitatis ....ii kά. rrii quid supprisse putabantur. Piis igitur, sancteque tum Gregorius, tum alii Ponti si se uti, iri eo Ces fecerunt, quibus ira mandant bus, ac suadentibus, Populus Romanus Deorum minuenta sta signa vel euertit ipse, vel ab aliis euerti passus cst, quorum pietatem Pius U. & Sixtus V. Pontifices Maximi scumitati s uni, ut eorum alter ex aedibiis Vaticanis hui'smodi sta tua: alio amandare coguauerit': Alter.e turre Capitolina ectici iusserit, Fuisse aurem smuit Bargaeus) bonam, magnan .que partem Deorum siena , quae epis . ad re euersa sunt, Inde liuelligimus,quod public Rio scrς ita tuae decerni consuevcrant,
zz ' nisi iis,qui propter praeclara in Remptibi. meritaeo oren in indigni esse crederen ibis, sti I p tua in autem, qui aut domi, aut in sepulci ris, aut in hortis ibi, vel lai st z. 2L: tuc t , haud saud nullos nisi ex nobilitat , qui huiusmodi honorem sibi a in i diei. sissi DE expetebant, extitillis, rx eo conii repossumus, quod quς hodie humi obriitae reperiuntur, omnes set me vel Vςneres, vel Apollines, vcl Ioues, vel Mercur si, vel Bacchae vel Satyri, vel aliud quippiam huiusmodi sunt, quod aut ad eam super stition otia, aut ad aliquam gentilitato. sabulam pertinerent. Vt nurum videri notrile. beat, ii in demoliendis, euertendisq; huiusmodi tiguis, qlis plurima erant, ea quoque humi deiecta sunt, quae pr stantibus uirtute viris posta fueranis Nam si ad deleod sex hominum memoria Deorum cultum in impietatis monim ei ira is utendum erat, dissicillimum prosecto suit cavere, oc una cuniam mimodi simulachiis illustri uim Vila ita Qui rosum statuae deiiceret lur, qua um lamen ingentem numerunt a Gens ei ico Vanda. lorum R ege, ut in AJ rica mi δ: a Cori stante Coo stantini, de Gregorae si lio, ut in Siciliam auellerentur, sublatum suisse logimus: quarum illae in mari Africo, hae in fietq sSiculo aduersis tempestati biri demersa sunt. Illa etiam quae in Adriani mole depi rimae, & pulcherrimae spectabantur, quo tempore Vittiges Gothorum Rex Romam, obsidebat, in stagna a .ab obsessis diffractae sunt, de in obsidentium, oppugnat Iumq; capita deuolii tar. . Sexta. Sanctς Ecclesiae Spiritui, atque ideo ordinationi Dei resistitur: ipsa enim in Synodis, in suggestibus, in inmistratione baptismi, quo Satanae,atque huius fra ἡ, , a dibus abrenuncia uir, id prohibet: nam de ut ne ipsa quidem Deorum nomina usuri in semium parentur, in feriarum nomina conuertit, qui erant, Lunae, Martis Mercurij, Iouis,. iii '-ς Ucneris, Saturni, Solis, dies nuncupati. Cum autem fidei articulus sit credere una Sanctam, Catholicam, Apostolicam Ecclesia in , quam qui non habet Matrem, nec Deum habebit Patrem, Ecquis eam a Spiritu Dei certissim ξ regi credens non pec. D caueri t, qui non solum ipsos Deos carmine celebrat, verum etiam ad delectationem de ornatum pingit, ac retinet λνά:iΑ ,si Quod si Gentilς ipsi Philosophi, Plato, Aristoteles, ac reliqui picturas nudarum
rictu 1, hii. mulic uin prohibuere, quod earum aspectu animi cisarnaidarentur, praua seuerentur: 'h dui se ia, &ad stetera proniores redderentur, ecquid Christianus Magistratus non faciat, cui Deus illuxit, tenebrasque illas ita dispulit, ut qui Christianus sit, latea tur oporteat , impium esse, qui afferat Chri sum cum Belial, Arcam Dei cum Arca Dagonis posse commorari. Quin sanὸ omni honestati ne dicam religioni aduersatur si nudorum hominum imagines mulieribus, harum autem nudarum hominum oculis obuot si mur; cum siquis honest i aliquid in corde retineat vix seipsum conspicere audeat nudum. Et Nuta imisi Iam vero h sc omnia, ut verae imitationi, sic δe ipsi Pictorum conscientiae contra. . c..is. esse disiimu . Rui enim dum illa pingit, non cogitat turpia, non plerunque inci invita ia. Iatudad libidmcm,non sentit se incommodare Reipublic Quod si ad consitum re. uocatierit men tem; ac quidem Dominum Iesum, vel Beatissimam Virginem,aut Costffatim qui syncerissimi sint con se tueri t, num putas aliud sentiet, vel audier, quam Apostolicum illud Z Quoniam qui talia agunt, regnum Dei non consequentur. sinu, nud Et vero si fateri velint Puctores id quod res est , non negauerint aliqui expertos esse Satans artes,quibus ad sensus pascendos, seque ipsos ad omne scelus irritandos in senia, manus, penicillos conuerterent.
628쪽
A Creth Paulus tantus ille pm Christo legatione iangens cum mulieribus iubet volari capita proptet Angelos a quibus conspiciuntur ecquantum russisset,iae membra, di corporis paties pingeteratur, quas ipsa natura docuit tegi Addo. Cum Deus ipse Parentes nostros post innocentiam, atque iustitialnorigi- neu, psim nalem amittam, uestibus pelliceis induerit, ut caro iam spiritui faetii rebellis cohibe. Vς-
retur,qui sumus nos, qui putemus tanto cum rerum carnalium apparatu,nos Ueo noclisplicituro si dexteram nostram contra potentem eius dexteram ad lasciua quaeq. se impia adhibeamus Vctu inenimuero ut ii omnia uerissima sunt, Diuinamq: iram,& ultionem eo a cerbiorem metentur,quo ad posteros diutius peruenerint, ita uix dici postit,quantam gentia. Pictores ij de laudem de praemium consequentur, qui poti hac pietatem cum picturisv coni unxerint, atque animos hac arte nobilissima ad uirtutem, atque ad caelestia
ER at verδ animus huic libro tractationem ad texere de Emblematibus,& ijs praecipuε symbolis, quae patria lingua vocantur ab Italis Impressi, a Gallis Devi.
sis, Latinὸ autem dici Hrte pollent. Aetu rasa Epicho m alum. Verum quonia hoc seculo tota res pertractata est a pluribus, lat suerit siccos receni cre, quorum ice-
C tus agnoscere potui: ut pernoscatur, unde illa sumi aptius possint, quaeve cautiones ijs snt adhibenda ,quibus lint quam honestissima. Et sanὸ,quaecumque in Diuina Histolia Moyses symbolis texit, tamquam in m. r. ni Aegyptiorum doctrina eruditus; multa suppeditant, quae nobis indicent rectiss. mum, atque sublimcm Emblematum,siue aliorum quorumlibet lignorum usum ius Eesici posse.
Tentauit hoc nouissivi, qui Emblemata sacra e praecipuis utrius lite testamenti Lugduni Ba- historiis concinnavit Bernardus Sellius Noviomagus, aeneis tabulis incisa: E quibus, ut pauca huc conseram: Tabulae creationis hominis inscripsithse paucissin a verba. Rapheleia Adumbrata Humanitate Diuinitas. Tabulae vero vetationis et iis pomi, Liberalis In 'i tot dictio. Tabulae autem impositionis nominum creaturis, Illiberatae Sapit ntis vis. D Formationis Euae ex costa,e diminutione augmentum . Esus vetiti pomi, Malorum caput superbia. Maledictionis serpenti, Consilium absconditum. Eiectionis primorum parentum E Paradiso, Adest sceleribus vltor a tergo Deus. Catini Abelem interficientis, Corruptae naturae effectus. Cauni profugi, Carnifex sui ipsius conscientia. Et quae alia pleraque e vesere testamento desumpta, sententiam ad conficienduEmblema habent adscriptam. At Emblemata noui testamenti eiusmodi sunt, qualia ex istis,quae pauca huc adiecero,intelligi possunt. Nimirum tabulae adueimis Magorum,qui Christu in Dominum adorant, verba lixe inscripta sunt Gentium Lux . Chrisi autem doeentis in templo, Gratiarum Thesaurus. IO. Baptistar in Deserto pi dica tis, Lucis Diuinae coruscatio. Satanae Christum tentantas, Contusa effrenis stoliditas. Nuptiarum in Chana Galileae, Naturae in notiandae argumentum. Prsd carionar titud inum, Divinar disciplinε schola. Chrilli leprosum sanantis, Medicina tutissima. E Et id genus pleraque ex uniueris nouo testamento. Sed & qui Diuinas literas antiquitus interpretati, sensus mysticos uberius sint pee secuti,copiosissimὰ inde materiam ingeniis huc collineantibus pis buerunt,qui stimulos ad virtutem adderent renum ad vitia cohibenda inijcerent. Ac cum Deus viticuique rei vim indiderit,qua xerat sese, aequasi latentes expILeet sensus,quibus eius gloriam quodammodo concinat: i inint dubium est, quin quieunque de rebus scripsere naturalibus, hi dederint multiplicem occasionem ea symbola conficiendi, quς uniuscuiuique statui, vel conditioni congruant, & quadrent. Vt vero praecipue hoc pristitere Patres,quisita in Leviticum Pentateuch i odidere
629쪽
sso Antonij Posseu ini ita lCommentaria; sic qui inter alios hoc tempore Lilysius Legionensis Augustinianus
Theologus Hispanus Diuinoria librorum primarius diat mantica' interpres scripsit in Cantica Salomonis eleganter licet concis E) suppeditat multa,qui ad constanda rite. - 4. Emblemata facere possint. Ceterum, quibus Ethnici Poetae sunt vis plurima in hoe genere subministrasse, quique deinceps M, thologias eorum cura sunt ad mysteria ii seire quae in iis abdita esse putarunt salsi sunt plus quam satis. Parum enim auri e tantocs no eruas, vel c&n4Odὸ ad Christianam pietatem in mentes insutiandam ea convcrias, quae plerumq; obscoenitate, sagitiis N impio Deorum cultu sunt permixta. Et Palaephatus quidemGrarcus auctor, at iqua eiusmodi, sicut Giaci alia Interpretes, deinde vero Lilius Gi-raldus, Mai sitsus Ficinus. Natalis Comitum nostro hoc seculo Latinὸ curarunt exponere: ut si quid E fabulis Poetarum excernendum inde sit, quod non statuere mendacium, sed excitare ad virtutes, atque ad honcstatem queat ingenia, id fiat quam circumspectissime . At pcrueli in , si quis istos legere cupiat, perlegat in primis tum quae de Ethnicis Potiis atque Pietoribus hoc libro Bibliothecae belecta scripsimus tum quaestiones decem Hispanica lingua anno superiolis secula quinquagesimo prmmo editas Aiuuerpiae, quae Tonilidus conscripserat de salsis Diis, de quibus Poetae sunt locuti. Sane vero quscunque vocata sunt a priscis Hieroglyphica, quorum hodieque extant incraimenta in antiquis lapidita militum ad F nablemata condenda afferunt ilicis. Ac qui Pierium legit post Omin,& Chaere inonem,qui istiusmodi nonnulla tractarunt,intellexit,ecquid inde commodi ad Dei honorem percipi queat.
Pausanias. M Tulli in orat. ad Blutum des. de
si orta Emtil. Cicero in Crat misecto ubi aetit de mediocii genere dice. Insetiptio anima siniablematis Alis
stellio non item Emblema quo a pnomesue a senter a di a parabula, di ab aenigmate
Emblema quid, quoue disserat a Gnome, siue smentia, iurande etiam a Parabola ab
risinate. Demum auctores nonnulli, quι Emblemata edidere , atrae eadem explanarunt.
od Claudius Minoes Diuionensis,Gallus, in Commentarijs in Alciati Embla
mata suis apposite dixit, idem & nos asserimus: nempe En blenia dici qui quid interseritur ornatus caussa,non modo in parietibus & pauimentis, verum etiam in alijs plerisque omnibus rebus, vasis,crateris, vestimentis, cuiusmodi sent clauiculi,aut inragines aui c. e vel argentcae: Vniones item ac gemmae, παράτ. ἐμβαλλε τλυ aut ἐπεμβλωθα, quod designat interserere,interponere inijcere. Anti qui ius enim lapillis quadratis,de minute fcctis atque expositis, in quibus icones quaedam erat intertextae, ornabantur Regiae magnatum, ac Principum aedes quemadmodum aiunt Pausanias,&alij. Quamobrem nactaphorice Emblemata sic vocantur, quibus imagines, agalmata, pegmata,& id gemis alia inuenta, vari E, & et uduE cxpli. cantur.Tritum autem est illud Marci Tulli, E Lucillio:
Sunt igitur Emblemata inquit Claudius Minoes reconditae cuiusdam eruditio nis speciiDina,quae cogitationi m rcquirunt, qusq; cum nouitate , quam pipse ierunt utilitat mn cum lio aesta delectatione conditam non minimam habere debent. Addit Andreas Alciatus, Emblemata esse initenta quaedam, ut quisque post i adde te torulosve si ibus,& petasis parmas: ut etiam ἀφάνοις, hoe est sine uoae uti notis, ac symbolis in exprimendis animi tacitis notionibus. Nimirum torulos uocat eminentias qualdam in uestibus corollis,& similibus alijs. Addit inquit aliquos ut in corona toros, Omnemque orationem ornamentis modicis uerbormia, sententiaruntque distinguit. Iatia Emblematis ratio, praeter inscriptionem , quam rei totius animam nominat Alciatus, negat no Omnino recte Ruscellius:duo admirabiliter complectitur,Pictura,& Poelim, ut altera sit ali crius interpres . Discit autem Fix hic ma a Gno me fimpli' citer accepta: sicuti etiam a Parabola,&ab Aenigmate. In Emblemate quidena potest inesse sententia, si modo Emblemata sumamus metonymach pro Carni: ucsiue Epiis
brammate tuo inplicatur αγαλμα, sue Emblema. At hoc ipsit in quod dicimus Emblemai
630쪽
A Einblema, saepenumero verbis care villa ut inscriptio incinn,qvsitvlix, us Italice ut dixitDuo nominantur Impre e requiratur. Tre it Sententia porro & Emblema differunt, ut res a uerbis. At Parabola, est sermo in re omnium, Embicina in D rei apte uini Aenigma obicurius est,quain Emblema. Sciendum est item, Elubleniatum lia esse naturalia alia Mylliologi , t Historica, que rem geliam inuolucro quodam complectuntur: alia denique S quidem complura,qiis moribus informandis accommodantur. Ceter ni, qui Emblemata hoc seculo edidere, hi sunt,quili desu ad nostri notitiam uel manus periique i inti dreas Alciatus, sed cum hic Carnai Aa singillis Emblematib. ad distat,quae potius uideant ut Emblematum esse expositioi sώ iccirco quibusdam visa sunt impropriὸ dicta uisse E-blemata. Et licto in Alciali Emblemata licet no omnia) Icripserra Sebastiantis Stoa kamerus Germanus, quae a Plantino em illa sunt auctaora, ct longe alia quam priorax Sed, ut diximus, Claud. Minoes eade OmniaComent.& Scholiis accuratε illustrauit. Acadet ilia Catilis S. Euasu. . Arniguis pro Academia occultorum Brixilis i. ipse re Academia Assidatoria in Tuuat,&eκ ijs Fatra Academicus. i lini f. t i
Gulielmus Ralde sanus eius operis tertio libro,quod stimulum ad uirtutem Italieὸ seri
C Petreiris Tolosas, qui Morosephia centu Latinis, totide Gallicis tetrassichis seripsit.
Hieronymus Ruscellius,qui etsi in hoc eti1m studiorum genere laborauit e pleraque tamen reticere poterat N ischebat de iis Giblcmatibus,quae ad exprimendum animi sensun erga mulieres eduntur. in . . I ulius C sar Capocuis . . . . ti 'i ἐ- : Illi Lucas Contilis pro Aridatis Ticinensibus Academicis librum uberemex is proprietatibus Emblematum . cum autem egisset de octo Prs gamiis horum iconces.ssi ac proinde asseruis et eundem hominem natura esse rerum abditarum perscrut torem: triginem autem Symbolorum ad Ianum siue Noe, atque antiquiores, qui ei successere,retulisset,egit de iiisignabus,& Symbolis,quibus C ares adiectanda poten statem tuam utebantur: Quaenam item symbola,vel insignia Pontificibus Imperato ribus, silue Caesaribus,& Regibus. Quae item antiquis Romanorum Legacisconueni bant: demit in adlexit propria Ticinensium Academicorum Emblemata.. 'Ludovicus Dominicus. I IL D
Iam veto leges condendorum Emblematum, siue aliorum' symbolorum hae simio, ut breues nec omnino obscurae, sed quam honchis sinae. Inter symbolum autem de in. scriptionem ea proportio si quae est tamquam inter animum S corpus. Nsque uero E symbola sint ambigua,veluti herbarum dubiarum,aut animalium, volavi ut maxime inter sese si milium. Ceterum,absit ab ijs quidquid indignationem, ditim, maledicta, turpitudinem, assentationem sapiar:adiit autem quod ad pietatem,ad virtutes,ad limnestatem animos possit accendere qualia illa duorum insignium Cardinalium. Turnonij, cuius Emblema uae mamis pansae,quae manna caelitus delapsum collia
runt, cum hac Inscriptione, NON QUAE SUPER TERRAM CAROLIBOR
UM EI , cui Ceruus sitiens vi fimus qu--, se sitine Chlistum indicabat. Quale item Academiet Ticinensis, qua ut altε retineret in animo, tuam virtutem colere constituerat, hoc est Humilitatem,cum pingi eucasset aquam eMaltiore rMoseu fontem nanteai,atque inde postea altius assurgentem, tac verba adurcit: Si deserar, essetania ..i a Sed