장음표시 사용
201쪽
est superius cap. I. num. 3. c sqq. Immo Adsessores, qui ita licitis lucris inhiarent , statim expellendos este monet Iustinianus, & cligendum novum consiliarium, qui legem, CrΡ-XIR iam cum puris manibus servet. Incumbit autem Adsesso ribus leges & justitiam observare, quia ossicium quo funguntur,teste Paulo in L 1.1 de oss. Ad e . constat in cognitionibus, TR postulationibus, libesiis, edictis, decretis, epistolis. Ad hos sciliacet spectabant cognitiones quatenus Praesidem docebant, qua
ratione in unaquaque juris quaestione cognoscendum foret: nam inter peregrinos aut urbanos Praetor adeuntibus Ad esseris verba pronuncias ; ut ait Seneca de tranquil. cap. 3. Spectabant praeterea posuisiones, hoc est Advocatorum pro litigantibu patrocinia,quorum oratione multo facilius instruum tur Iudices ad veritatem in causis penetrandam adjuvantur, quam si ipsi per se orarent principales interesse haben-XVI. tes: illud tamen in primis cavebatur, ne id munus Adsesib-. res ipsi in auditorio Praesidis agere cernerentur; absurdum cnim omnino, & indecorum cst, personas adeo sibi pugnantes invicem in unum confundere, & omnino vetitum erat
Adsessori Advocati partes agere in eo auditorio in quo erat Adsessor, juxta sententiam Pauli in L consiliari. I. f. de oss. ALE. F. quam tamen explosit Histinianus, indistincte vetans iul. M. C. de Adpe . cuilibet uno eodemque tempore tam ad c rione uti, quam confliaris, evusicumque Magistraim, quibus Rese
publica gerenda committitur, curam arriseres cum satis ab umisque sussciat vel per advocationem causis perfecti e patrocinari , vel se esseris vicia fungi, eam ad utrumque sesinat,
neuirum bene peragari quod idem pariter decreverunt V X v II. lens, Valentinianus. in L qui quis. 6. n. C. de postuc Sed catenus postulatio inter Adsestoris munera suit enumerata, quatenus,ubi ea fictat apud Praesidem, incumbebat Adsessori advertere ne quid contra edicta in ea re scrct, &, si opus so-rct, Magistratum admonere. l. nec quidquam. s. g obsermare.
202쪽
1. de oss. Procons. & eadem ratione libellas munus Adsessoris x v Irx complectebatur, non quod iis subscriberet, hoc enim qu rue onus Praesidi incumbebat l. a. C. de Adsess. sed quia vi .ere debebat, an apte illi fuisssent concepti. Permadiit. C. de Adse . num. q. & pariter interponendis decretis, dum bo- XIX. norum possessiones dantur, vel minorum bona alienantur;&. componendis epistolis, quae imitti debent ad Praesdem alaterius provinciae pro exequendis sententiis, vel examinandorum testium gratia; & proponendis de 3ure dicundo edidictis Adsessoris opera Magistratus utebatur. glossadd. l. I. V. deerrais, se V epistolis 1. de Ad F. se Perre ibid. num. 6. imo X X.
in edendis de quacumque re bannimentis. Roman. ad L. I.
num. 7. f. de Ad F. Ias ibid. num. I 3. Et ea denique singula, xxi. quae a Praeside negociis impedito explicari nequibant, ab Asseilbribus expediebantur. vel. de Iudis. in praef. dum multi Praesides detenti euris judiciorum complebant startemper suorum praesentiam Adsessorum. Et ad hos ita singula per XXILPraesidem de jure decreta reseruntur, quod si is quidpiam contra jus decerneret, tunc Adsessor, nis ei pertinaciter resiarerit, atque actis contradixerit, se quid jure eonstitutum sit
Uenderat, etiam ipse puniatur, L quoniam. ΣΙ. C. de Anellat. omnes Iudices. 33. C. de Decurion. Roman. l. 2. 1. de us A
RU num. 8. ct L L num. ult. C. quod qui quejur. Paris de Put. de synd. V. Assessor. num. ia. Verum si ex Adsessoris iniquo xxiit consito quidpiam decernet Praeses, teneturne ex ficto Ad- festaris, non secus ac ex secto ossicialis, illum condemnari diximus hoc eodem cap. praeceden. numero S Z Ratione munerum , quae Adsessor accipiat, Praesidem teneri sanciverunt Imperatores in L I. C. ad leg. Iul. repet. & in his, quae a sui ditis per Adsessorem acciperet, quadrupli poena puniri Voluit Iustinianus I I. de Promine. Praesid. cujus duplum fisco, duplum vero damnum passis persolveretur. Basilis. lib. 6.
203쪽
1D DE MANDAT Is dictum sit, quam oportuis; non debet hoc Magistratui officere, sed ipsi Adpesseri, ex sententia Pauli in L hoc edicto. 2. 1 quod
oui que Iur. quam approbant ibid. glossa in princ. Romanus inprinci Iason, & Castrensis num. I. Matthaeus de Iudic. disp. 3. num. 3 2. & Paris de Puteo de M. V. A e r. num. 8. Cujus sane dicti eam optimam reddit rationem Criacius, quod AL sessor se pro Iurisperito agit, ideoque juris scientiam praestare , debet: Praeses vero se pro Iurisperito non agit, & plerumque Iurisperitus non est, sed vir militaris ex nobiliori familia quadam , qui arma callet potius, quam leges. observ. ult. lib. 23. ut sic certe reprobanda sit Antonii Fabri con)cctura, in Rotional. ad d. l. r. Is quod qui 3.jur. qui & Adscsssiorem ex imperitia judicantem voluit liberare ab edicti poena, quasi in eo cesset dolus: censuitque ideo verba sed ipsi Adsessori edicto
adjecta in d. l. r. non esse legis, sed imperiti interpretis verba. Cum enim Adsessor eligatur solum ratione peritiae, is utique, dum se eligi patitur, temere videtur se veluti peritum venditasse, cum tamen non escit; ideoque saltem ex lata cutipa tenebitur ob imperitiam. gloss d. l. r. V. Adse oris. ct ibidem Alem in princ. o num. a. 9 sqq. Castrens num. F. Et quia Cujacii ratio mox relata num. a . cessat in eo Praeside, qui esset Iurisperitus, inde illi ossicici Adscssoris impςritia, C lex. qui Bariol. Balae se Salicet. auctoritatem restri d. l. a. in XXVI. O. Paris de Pur. desnd. V. potestas num. s. quae alias, ut dice batur , Prassidem excusat, si tamen de poena sit sermo; nam quo ad damna, & interesse partis laesae, tenetur etiam Pra ses ratione levis culpae, cujus cst reus, ex quo imperitum sibi Adsessorem accersivit, juxta sententiam glossae in d. l. a. g.
quod qui que jur. in fine, quam sequitur ibidem Iason qui de
Communi testatur num. . Castrensis num. vlIIm. Romanus VII. num. 3. & Alexander num. 8. qui tamen monuit Praesidem
ab hac icui culpa cxcusati, quando Adsessorem elegisset, qui in imillibus ossiciis versatus alias operam suam egregie navasset.
204쪽
vasset. ibidem num. s. & Cancerius van I a. cap. a. num. 162. o i o. Prout pariter excusatur, quando non ex electione rarim propria, sed Principis, Reipublicae, alteriusve superioris )ussit, Adsessorem illum vocavisset, i lex. d. l. 2. num. 8. ct cons. 6 s. num. 3. vol. I. Paris de PuI. d. V. adsessor. num. i. o II. Cancer d. cap. a. num. I 63. o III. quod idem in reliquis ossicialibus,& familiaribus servari monuimus I praeced. num. I. ca tamen XXIX.& in his servata ratione, quam Q Fratri dictabat Cicero epist. r. quod scilicet horum si quis forte esset sordidior inerres
eatenus, o Praeses, quoad perse negligeret eas leges, quibus est ais fractus . non ut ea potestate, quam se ad dignitatempermisisses. ad quaestum abuteretur: neque enim mihi saneplacet, praesertim eum hi mores tantum jam ad nimiam lenitatem se ambitionem incubuerint, frutari te omnes sordes, excutere unumquemque eorum, sed quanta si in quoque es, tantum cuique committere eatque inter hos, eos, quos tibi comites , o σψutores negotiorum publicorum dedit ipsa Respublica, duntaxat finibus iispraestabis, quos tibipraescri : Quos vero ex domesticis convictoribus, aut ex necessariis apparitoribus tecum esse voluisti, qui ques ex cohorte Praetoris appellari sunt, horum non mod acta ,sed etiam dicta omniapraestanda nobissent. Et ut Ciceroni, Rhetorem Graecum elegantissimum adtexam, Isocratem scilicet orat. a. cujus praenobile dictium hoc claudat caput: Diligenter inquiarito, o Praeses, in tuos familiares, tequesito talem ab iis omnibus qui consuetudine sua non utuntur judicatum iri, quases illi su rint , cum quibus vixeris; sic alios iis praefice rebus, quin i, non
geris, ut tibi adseribendum scias quidquid illi fecerint. Tr
205쪽
C A P V T v. g F Paternum amorem erga populos exhibeat
Llud omnis politiae, quae nihil aliud est, quam
quaedam ars foetacitatis publicae procurandae, put& fundamentum esse docebat Aristoteles Polit. s. cap. II. si civitatem Rectores curent, se tanquam patres familias esse putari ab illis qui sub eis seunt, nec pro se e II. pientes, sed pro communis utilitatis cautela se cura: Nec fano aliter sentire visus est legislator noster in iis quae luculenter hucusque tradidit , dum de Tributorum exactione pro communis authoritatis cautela ita demum laborandum Praesidiabus injunxit, ut a rapinis erga provinciales atque injuriis omnino tam ipsi, quam eoruna comitatus atque tanilia temperent. Idemque in hoc I plenius ac discritus profitetur: postquam enim Praesidi mandasset, ut se ipsum talem praebeat omnibus orpublice se privatim, ut terribilis quidem si delinquentibuι ct in devotis a re se alia; mansuetis πι autem is mitis
206쪽
PRINCIPWM CAP. V. 193 mitis omnibus placidis se det tis: nam sicut jubet Imperator, Audaces se feroces contra inimicos judices o milites e se , se vult eos mites se benovolos circa eo atores existere , se nullam damnum nultamque tisionem in eos misere, ut ipse testatur in l. 2. I sicut autem D. C. de Osf. Praef. prael. Aphri in nunc orationem eleganti illa coronide absolvit: Quod Praeses semper Ipopulis sit paternam exhibens providentiam: Civium siquidem ciscit patrem justitia; ut egregie monebat orat. D Themistius, iracundia Dominum; Cauponem avaritia; sola dimina est patris appestatis snam hominum parentem etiam Iovem Poetae nominant := ex duabus reliquis ilia ferarum, haec mancipiorum esspropria. v Ι.
De fide publica aut securitate non passim danda.
Cia neque hae quae dicuntur ierba, id est jusjurandum, prompte dare festines, in amplius tempus: sed se eum examinatione in tempore mediocri, non transcendente triginta
dierum inducias, ne ex hoc in nita sini hominibus adinvicem contentiones. Si vero etiam al quem sub nuncupato verbo feceris e deinde aliquis adierit asieraῖs eum: deduces quidem
eum, custodiens datum ei verebum I examinabis negotium,
207쪽
etiam contra cum sententia nocessariasit,condemnabis eum, seduorum propones electionem, utrum velit dato verbo absolute abrenunciare, se agere quae judicata sunt, an non. Certe, si
I. T, Miror antiquitus, *Cento , Iervus constituebatur cro diroris. II. Ab eodem carceribus detinebatur θ κώ- di poterat lege xta tabularum. III. Rus corpu/ mire creditores poterat dimidi. I V. Serui Catilii de ea re iudicium. V. Tempus aliquod modicum indulgendum debitori. VI. Duianam id fuerit elim . ct nunc , quando id denegetur. remisve num.UI t. VIII. Ad concede dum Hlarionem desitori, requiritin assensus m oris partu Credis
IX. Prout etiam ad ι minuendum debitum, or qua re eatur major pars. X. Dilatio debitum minuit. XI. Securitates fusae es con Linus non facile indulgendi. cte smser: Aa in tu comtedendis. num. x Mi. XII. Securitaram steries, o denominari
ta es: Declaraturnum. xiv. C xv. -- batur num. xvi. xv M. o xxi.
X v III. In Scilibus do isti non dantur se
curitates. Ampliarur num. x Ix. Declar tur num. XX. XXII. Neem causis eriminali ι: I iis tur num. xx m. Declaratur num. XX I V. XXV. Securitas cencesse a Iudice non habemte facultatem esse anda: Ampliatur mι- mer. XIVI. xxvi l. ct xxvii I.
XXIX. Fides est forsanda ιvroni or Nico. XXX. Ciceronis contraria sententia res ι
XXXI. Iniquisum exterminandi, non men iniqua via. XXXII. Ea s umenda interpretatio, per quam actu ustinearier. X X X I I I. Concessa securitate, an simi a diendi Creditores. π nrem. xxxv. XXXIV. Itis Ponti cium j vandum mhis lectant au reterentiam sacris locis debiram. X X X V I. Dilatio concesse debitori per iudicem, non valet nisi pristisa idonea fide; sone: Limiratur n. xxxvi I. er xxxv II 1 . XXXIX. Fide usio non potest per udicem remittim strare rate concedenda. X L. Debitor quilibet confugiens ad Ecclesiam tradet immanitate.
Et ab ipsis Vrbis conditae initiis lege vel moro constitutum cst, ut liberi homines, qui pecuniam deberent, cum solvendo non citent, a creditori, bus ad operas in servirute praestandas cogi possent
208쪽
PRINCIPUM C A P. VI.sent: ut ex Halicarnassaeo & Livio testatur Sigonius de antia quo Iure civium Rom. lib. p. cap. 6. g quartum genus libertatis. Immiti inde decreto duodecim tabularum lcges sancivere, uod debitoribus consessis triguita dies darentur conquirenae pecuniae causa, qua aes alienum distolveretur; atque hi, quasi justitium quoddam, hoc cst juris Cessatio inter creditorem Sc debitorem essent, Iusti appellabantur: quibus clapsis, nisi debitores solvissent, ad Praetorcin vocabantur, & ab eo creditori adjiciebantur, sui cos nervo dc compedibus vincirci 1 S nisi interca solvissent, vel pacti millent, in vinculiscosdem dies sexaginta habebat, quo tempore trinis nundinis continuis ad Praetorem in comitium producebat, quantaeque pecuniae judicati essent praedicabat tertiis nundinis ; indeque debitor, quasi prorsus in sui creditoris dominium omnino III. transiisset, capite puniri, vel trans Tiberim venundari poterat : Sc si plures fuissent creditores, in plures partes, atroci sane & barbaro facinore,illius corpus inter inhumanos creditores poterat dividi; ut satis indicat lex ipsa duodecim tabularum , quae apud Gellium depravate concepta Noctium Atris. lib. ao. e p. dca Cilacio lib. 3. observ. 39. emendata, Scutrobique plene explicata per haec verba legitur: aris confessi rebusque jure judicatis xxx dies justi sunto: Pedeinde manus 1 ectio esto: injus ducito. ni judicatum facis, aut qui niseo in iure vindicit,secum ductio: vincito aut nervo, aut compedibus xv pondo, ne majore, aut si volet, minore vincito: s volet suo vivito: ni suo vivit, qui eum vinctum habebit libras fuseris endo dies dato, si volet plus dato: Tertiis nundinis partis secanto: splus minusve secuerint, se fraude esto. Solam prio-IV. rem legis hiasus partem , ut scilicet debitores addicti credit
ribus in vincula abducerentur, observatam suille asserit apud Gellium L cap. I. Sextus Caecilius I. C. quem per TrMani& Hadriam principatus legibus noscendis ac interpretandis scientia, usu, atque auctoritate illustrem fuisse memorat Be C c a nardi-
209쪽
nardinus Rutilius, in Iurisconsultorum vitis, in vita P. Caecilis & neminem unquam fuisse dissectum : & cur haec immanis sima poena a lege fuisset imposita, veram causam per haec verba alterCbat: omnibus quidem virtutum generibus exercendis colendi ue Populus Romanus γ parva origine ad tantae amplitudinis i sar emicuit, sed omnium maxime atque praecipue Memcoluit Iancrumque habuit, tam privatim quam publice : sic Consules clarissmos viros hostibus confirmandae fidei publicae causdedit: sc clientem in sdem acceptum cariorem haberi, quam propinquos, tuendumque esse contra cognatos censuis: Neque seyus usium facinus aestimatum es , quam si cui probaretur clum tem derisu, habuisse: hanc autem fidem majores nostri non modo in Officiorum vicibus , seἀ in negociorum quoque contractibus
sanxerant, maximeque in pecuniae mutuativae usu atque commeseeio : adimi enim putaverunt subsidium hoc inopiae temporariae, quo communis hominum vita indiget, sperfidia debitorum egravi poena eluderet. Hanc igitur fidem adeo a Sexto Caecilio commendatam sequutar postea leges, laxioribus tamcnalligatam vinculis, inviolatam servari volucrunt: dixitque . v. ideo Vlpianus in Ise debitori. 11. . de Iudis. quod ubi creditor probaverit, vel debitor confesssus fuit se debere, detur quidem rempus aliquod adsolvendum ed cum competenti camela,Cr m v I. dicum: additque modicum intelligi illud,quod post condemn tionem reis indultum est; quod antiquitus erat bimestre, n. V p. C.de usur. rei rad. & inde ad quadrimestres inducias prinrogatum fuit, Leos qui. Gr d. L . in prisc. ut textibus his ex minatis , & rejecta Alexandri sententia, qui potius inducias . has judicis arbitrio in illis textibus commistas suisse credidit,cgregie centuit P. Barbosa ad i. si debitori. 2I. n. 167. CT seqq.s de Iudic. de postremo tempus illud ad decem dies fuit coa ctatum, communi quadam & fere ubique gentium recepta consuetudine excepto in Vrbe tribunali Auditoris Camerae, in quo ad normam hujusce textus triginta dies assignantur
210쪽
Ρ R I N C I P V M C A P. V I. ερ juxta sententiam glosi e in L s debitori. a I. V. Modicum. 9V. Indultum. f. de Iudic. quam fuse prosequitur Ridolphinus
in praxi Iudic.p. p. cap. Iq. a num. 8o. ad I o 3. qui castis Etiam v II.
enumerat, quibus brevis haec dilatio denegetur, num. 86. osqq. Adeoque religiose semper debitorcs ad solvendum um v II L .geri omni postposita dilatione placuit legibus, ut in concursu plurium creditorum, quorum aliqui longam dilationem debitori mallent indulgere, hancque praeserre bonorum cessionis infelici remedio,& adeo in Novel. Ne quis cogatur bon. cedere. deplorato, minoris partis assensum nequaquam satis esse declaraverit Iustinianus L M. C. qui bon. cedere poss. & sanciverit, quod vel ex cumulo debiti, vel ex numero creditorum, causa judicetur, non secus ac, uti debitium valido diminuatur ex fa- IX. isto Praetoris, neceste est hunc in proprio decreto majoris partis creditorum Voluntatem sequi: L Juris genitum T. si h die I9. Ol. rescriptum Io. f. depacI. m Orem partem, non pro numero perlonarum, sed pro modo debiti, accipiendo.
I. majorem 8.1. de pact. c. si plures 1 .ss depositi. Quas tamen
dilationes juris rigor denegabat, plerumquc nimia Praesidum licentia indulgebat, & inde fides illa adeo decantata, num. q.
qua se creditoribus debitores obstrinxerant, edebatur: inde- X. que cisdem creditoribus haud levia damna inferebantur, cum dilatio conccita creditum diminuat, ex quo inter Eum aetemporis, o interusiurium huyus Diti minorem facit quantitatem, L circa legem 66. l. in quantitate 73. g in diem A. g. ad L. Falliae Hinc igitur Iustinianus monet in hoc capite Praes, XI. des, ne prompte, hoc est facile & inconsulte, dent hae quae dicuntur verba; illas videlicet securitates, quae in civilibus, vel cetiam criminalibus controversiis, ad evitandam exequutionem per judicem reis indulgentur: quas ex Guillelmo de Cunco S aliis legitimumpraesidium, quod per Officium Iudicis juste timenti datur definivit Magiottus, de securitate se calvo- . et conductu in princi nam. 3. eqq. qui illarum quinque species C c 3 enume-