장음표시 사용
171쪽
damna, quae ob licentiam militarem sunt perpessi: Et huic malo consulit omnibus intentus legumlatoris animus, & jubet, ex militum, qui damna inferre sunt ausi, emolumentiss-tiferi laesiis: optimo sane praecepto, quod si observetur, militarem cohibebit licentiam; nec illud pigeat observare; est enim levissima poenarum, quae militi infiguntur, pecuniaria, si eas libeat animadvertere, quas recenset Modestinus ind. l. desertorem 3. F I. 1. de re milit. defuse examinat Cot raeus de jure militum lib. 3. a cap. I 3. ad I9. Et videmus Arcadium & Honorium graviori poena mulctasse illos milites, qui ma)orem partem hospitii, quam par esset, occupassent; cum enim decrevissent domum quamlibet hospitiis destinatam inues partes dividi, quarum primam Dominus domus sibi eligeret, alteram vero miles, postrema eidem Domino relicta;& si illustribus militibus in dignitate constitutis hospitium destinaretur, non quidem tertia domus pars, sed dimidia assignaretur, hac tamen conditione, quod alter cligat, alter aequis partibus dividat: l. Σ. C. de Metat. se Epidemet. Statu runt , ibidem, quod si quis illustriorum majorem partem o cupavisset, quam par soret, triginta librarum auri poena mul-XVIII. Etaretur, caeteri vero militia privarentur: Eaque fuit Iustiniani cura, ne a militibus , qui ad tuendas civitates dc provincias conscribuntur, aliquod damnum subditis inferretur; quod primum, o maximum satum esse Reipublicae, ut inculpabiliter exercitus in itineribus conversesur, se innoxietas, atque indemnitas cosiatoribus custodiatur arbitratus fuerit; ideoque ad singula damna, quae provinciis transitus militum consu verunt inferre, prorsus evitanda, certas leges prudentissime
statuerit: ead. Novel. I I. seseqq. de quare pertractabimus Tix inserius cap. IO. num. 22. oseqq. Nec militarem licentiam quis jactet legibus his frustra cohiberi, quasi leges armorum strepitu deterritae inter arma sileant; sed meminerit pom feram arborem, quam in pede castrorumsuerat complexa metatio,
172쪽
PRINCIPUM C A P. v. rorpus ero die abeunte exercitu intactu fructibi relictam, dum
hie sub M. Scauro mereret, apud Frontinum Stratagemat. lib. . cap. 12.
C A P V T in V I N T V M. Crimina puniri jubet.
aliquibus uti nocentes: sedi solum eis in auxilium observabis,ut undique puri horum quae eis inferuntur, o innoxii videantur. Homicidia autem, se adulteria, virginumque direptiones, ct invasiones, o oppressiones, ita cum vehementia corrige , puniens delinquentes secundum nostras leges, utpaulat supplicium alios omnes faciat salvos.
I. D ryci Θ ua habent elemon in fori. II. L Misierabiles per me que, remis e. III. Orios judices habent in Milibus Moni Cisaris i r Cozegia. I v. In criminalibus . Patrisis, aliique Primipis ct Aurusta liciacis a solo Principe judi
V. Studiosi consentantur caram Magistro et el iscopo. Decla Iur. πιι n. vi. vi I Milisti a quiliti judicentur. VIII. Clericus non pote i renuntiare nis DPOforte ampli iturnum. IMN I. Dii priolegia utata nocentibus. Emira
XIII. Insili innκentia se reorum ducit. XIV. Dua delicta se ne punienda. onu
huju/gra 3 . er num. xl. xvi. XVII. C m inis gratia delicta puniantur. XVIII. An pristi Prasis me a a rege si turas a Nere vel moderari. XIX. Dicta mererum 9 Poetarum a Q re permirtitur Iu tuo ulto. X X. DE la puniri publice interest. XXI. Dub possus iciatur judex, quia legum procripto recedit. X X st. Iudex potest ex cause recedere a poena per leges praescripta. Ampliatur num. xxii l.
Iimitatur num. Li. Declarati num. xxiv. xxv. xxv l. xxvii. x x. er x. Et quanam sim ha causa, laris me. num. xxv lii xxx. xxxi i. xxxi v. Mai. xxxi x. x et ibo xvi v.
173쪽
XXIX. Delinquereres eis aliquando m-ni. ntur iis in lata , is quibus deliquerunt.
XXX v I. eis agit ex sectu non est m.
XXX v III. G. cui nonem solam nono punisur. XLIII. Ex temperiei diversita /asmum dioersitas. XLV. Geometrica proportio in puniendis δει uservanda. XLVI. Varia amarum mer XL v II. Min mapam semper es infligem
LI. Princeps in imponendis paenis minuatur se qui leges. LII. C, ulrara natum Hr ut metui se totur. LIII. An eis em e litam est aliquanispo
V ςς xis professio est, ut ait Calliodorus vari
lib. . epist. 9. Principis elegisse praesentiam, ubi nec violentiae locus datur, nec avaritiae vitia formidan tur. Hinc Praesidum aliorumque Magistratuum sorum in civilibus causis declinare, & Principem adire pupillis, viduis, caeterasque miserabilibus personis quas enumerant Novarius intrarii. deprivile g. miserab.personar. Barbos a ad L unicam. num. 6. seseqq. C. quando Imperat. Menochius de arbitrari casu. 66. Carlevabus de udic. lib. p. tit.Z, aio. 2. a num 32'. ad s76. & Paschalis de vir. patr. potest. lib. a. cap.r. P . vi. 9 sqq.) a Constantino permissium; in L unica C. quando Imper. interpup. ct vid. quali principis,eodem Cassi doro teste d. epi'. 9. lib. . illi mereanturprasidium, a qui bee algiditas non abstinet improborum. Non dissimilia privilegia, quod scilicet coram certis tantummodo Judicibus postent conveniri, sunt translata ad colonos, inquilinos, & servos d morum Imperatoris: liniquis. 6. l. dominicis. 7. Cr Lsin. C. ubi cauia si cales. & ad collegia: l. I . C. de Iuris. omn.Judicicademque ratio videtur in criminalibus causis usurpata, quod scilicet in his plerique a jurisdictione Praesidum subtrahe pentur; nam patritii, expatricii, consulares viri, & alii osticio praetoris quaestorisve suncti, aut sacro cubiculo Principis, VcIthesauris , aut privatae rei, vel etiam Augus praepositi, a solo Principe, vel ab co , cui is per sacros apices injunxulce
174쪽
judicabantur: l. . C. ubi Senat. vel Clariss t Matthaeus de judiciis. disput. . num. 36. Agentes quoque in rebus peculiares judices ut plurimum sortiebantur: I. unica. C. in quib. causmisit. Et pari ratione scholares coram magistro suo tantum, maut Episcopo loci, prout ipsi hunc vel illum eligerent . coimveniebantur , ex Constitutione Friderici in Auth. habita. C. ne se pro patre: si tamen vere studios essent, non vero desi vi. diosi: ut observaverunt Matthaeus dejudici ae disput. q. n. .& Gallius observ. 118. lib. 2. num. 8. Horum instar, privile- v II. gium hoc armatae militiae milites potissimum sibi vindic, bant, quod sicuti olim auctoritate Prafecti legionis judic, bantur ι Vegetius. lib. 2. cap. 9. ita inde cogi non possent respondere in judicio civili aut criminali coram alio judice, quam Magistro militum, ut dictum est praecedenti capite, ga. num. Ir. nisi sorte proprio privilegio renunciavissent. Is quis. 29. C. de pact. ad differentiam clericorum, qui nec vIII.
voluntarie possunt se subdere saecularis judicis aurisdictioni. cap. s diligenti. 11. ct ibi glos V pacto privatorum. δεforo compet. Ponte de fotest. proreg. tit. 7. II. num. 16. Borchol defcui cap. Io. num. 23. Crassin, qui plene materiam pertractat de es t. cleric. trarii.p. num q3. Oseqq. Barbosa in cap. decemnimus. 2. num. q. ubi idprocedere etiamsi Episopus tapermitte- IX. ret. dejudis. Rota deci . . num. I 2. p. p. recent. Vel per de- X.
sertionem se indignos eo privilegio reddidissent. Perre adiit. Coae in quib. caus misit. num. a. Verum quia per hujus modi privilegia delictis via aperiebatur; plurimorum namque alii quidem litteras sacras, alii privilegia, allipragmatis raso
mo , altipraecepta udicum, quidam aliaS ex aliis adinvenientes occasiones sibi peraeunt peccandi. ut animadvertit Imperator, Novel. ut omnes obed. judici inpraefat. huic morbo ut occurreret Iustinianus,in Constitutione illa, ad quam relative con-Cepta sunt Mandata, in novella, si licet, ut uin e P quo si sting. g6. sancivit omnibus judicibusprovinciarum omnes b-
175쪽
di , privatos quidem, secundum quod cinguli propriumpraemiustis
es in omnibus causis, se universiis pecuniariis se criminalibus o easonibus ; qui vero in militiis constitutisunt, ct propriis iudici bus deputati, etiam istos nihilominus occasonesi alium, se criminatiumsubdi omnibus eis modis: indeque perpendens quam tae utilitatis futura foret hu)usmodi determinatio, quas m tuens , ne satis aperte per praecedentia verba suisset expressa, iut magis omnibus fieret clara, ibid. I ia. siabdidit: sancimus, clarissimos subiectarumprovinciarum administratores citra omne' facios pecuniarum seu stragium, o ab his dati jusjurandi mem
res habere, o hanc a nobis licentiam, ut nulta si usi, apud eos penitus fori praescriptio, neque in iis qua committuntur ab ali- quibus violentis, neque in criminibus, ct quae hinc oriuntur laesonibus, neque inseditionibus publicis, neque in publicorum tributorum exactionibus , sed omnes similiter Abiacere horam jurisdictioni, non expeciantium neque praecepta suscipere a Judici Σι bus quibus subjecti sunt, neque nunciare ad eos. Huic igitur
Constitutioni nunc inhaerendo, provinciarum Praesidibus injungit, ne permittant privilegiis aliquibus uti nocentes, idem que alias decrevit in Novesia ut omn. Obed. judic. provinci per totam. ex qua deprompta es celebris Authentica Guae in provincia. C. ubi de crim. agi oport. Quod sane in iis tantum proce dit casibus, qui per Imperatorem in ae Novet ut judices. 6. ct i r. fuerunt expressi: hic enim constituens Proconsulem
Palestinae, distinctum a spectabili ejusdem loci Duce, qui ibi
limitaneis foederatis, & armatae militiae imperaret, in Novel. deproco . Palaesi. cap. 3. I p. est, certe publicorum tributorum nomine, aut per caasam motae in popul editionis, nemo prorsus axi L flectabilis pro Uulis iurisdictione eximetur. Submotis igitur privilegiis declinationis fori, cujus aliqua, quae his temporibus occurrunt cxcmpla recensent Iulius Clarus senten. lib. D. n. q. 3s. Rudolfinus inprax. judic. p. p. cap. 7. num. 3s. O seqq. Gratianus cap. 3qo. n. p. esse T. & Iordanus elucubrat.
176쪽
dimes lum. 3. lib. 13. tis. 8. desero myr per tot.) in sola innocentia a reis spem esse collocandam determinat Imperator: optime scilicet populorum quieti securitatique con-XIII.
sultum erit, si, qui de peccando deliberant, nihil in cinendicatis hisce confiigiis , nihil in judicantium sordibus sibi prae sidii positum esse intelligant, sed unicum hoc noverint sibi
superesse auxilium, si undique puri horum, quae eis inferuntur, o innoxii videantur: tunc quippe improbus a delictis abstinebit, cum raso se ipsium certo sciet noxa liberandum, es seupplicio, si non delinquat. cap. 3. g. p. in ne de Procons. Palaest. Id- XIV. circo 3ubet corrigi homicidia, adulteria, virginumque dis
' Itiones, se invasiones, o oppressiones, quibus certe, si quid ejusmodi delicitorum est, oportet adnectere, ut dicitur in I aduisseria. I r. in princ. Novel. de Cappadoc. Et ita Imperator tria XV. complectitur capita injustitiae, circa quam omnia versantur delicta: & quidem ordinate, dum injustitia illa censetur maxima, quae vitam; proxima, quae familiam; ac postrema, quae res proximi spectat, ut ex sorte praeceptorum Decalogi evincitur. Haec autem delicta mandat cum vehementia puniri,
adeo quod plectantur delinquentes secundum leges, ut paula r suppo tum alios omnes facio suisos. Quam vehementiam X v I in puniendis caeteris haud expetit, sed potius vult, quod P
ses caeteros maleficos, si quidem incurabili morbo laborant, citra
exceptionem puniat; si vero mediocriter, ad meliorem fugem trans onat. nullo discrimine castigans improbe agentium quemlibet, ei si dives, et si majore aliqua dignitate ρλ aeditus sit. c p. r. 3 2. δ' l. de Prael. Lycaon. 9 3 curae autem. 3. Novel. de Prael. Thrae. Quod si textus hos cum praecedentis capitis posterioribus verbis placeat conjungere, in quibus jubebat Imperator consuli parti laesae ex stipendiis militum laedentium, utique veri illi sines, quorum gratia poenas irrogari VO-Junt legumlatores, Praesidi ante oculos objiciuntur: cum enim punitio delictorum utilitatis alicu)us gracia fuerit insti xv II.
177쪽
tuta, illius scilicet, qui peccavit l, vel ejus in quem peccatum est, vel universi populi: Tholofanus utagm. univ. Iur. Bb. 3o. cap. r. num. 8. O seqq. L . de M. Gure lib. 2. cap. - . dub. . num. 2I. peccantis correctionem prae oculis habuit certe I itinianus, dum ad meliorem frugem transponi reos desidera vit: d. 2. de Prael. Dcaon. utilitatem pariter illius qui laesus fuit in calce praeced. cap. consideravit, dum illi damna illata voluit reparari; S in hoc textu tandem perfectissimum finem poenalis sanctionis innuit, dum poenas voluit exerceri, ut exemplo populus a sceleribus deterreatur: quos fines duo nobis philosophiae lumina jamdiu ostenderant, dum Arist teles rhetor. primo. poenam aliam statuit ejus gratia qui pat tur , ut scilicet corrigatur, aliam vero ejus qui facit hoc est
qui eam expetit , ut d. cap. a. num. s. animadvertit Tholosa nus) ui impleatur. & Plato praeterea in Gorgia utilitatem, quae derivatur ab exemplo, consideravit, dicens, convenit omnem, qui ab aliquo recte punitur, vel ipsum feri meliorem, utilitate que percipere, vel caeteris exempla d re, ut Enparnas aspicientes meliores e tantur.
XV III. Verum quia non simpliciter delicta puniri jubet Imper tor , sed secundum nostras leges; eritne Praeses adeo alligatus legibus, ut ab iis praescriptas poenas umquam possit augere vel temperare ξ Contrarium sane innuit Tiraquellus, qui ii ctissimum opus conscripsit de parnis temperandis aut remiselendis: innuit pariter Claudius Saturninus, dum sive facta, sive dicta, sive scripta, sive consilia forent, punienda, voluit
considerari causam, personam, locum, tempus, qualitatem, quantitatem, aut eventum. Lautfacta. 16. f. deparn. ea uexix ungula seqq. prosequitur, & propria dicta Demosta
nis & Homeri testimoniis confirmat. si qualitatem. 6. cog eventu. 8. ut nos certe ita excuset, si extra Iurisconsultorum castra praesidia aliquando nostrae quaerimus interpret
178쪽
PRINCIPUM CAP. V. is Non remitti poenam facile, publice interest, ne temere ad XM maleficia quisquam prosiliat. l. operis. I . C. de parn. Lita
et ulneraim. y I.1 ad i. Aquil. 7 hominet. deris. 39. num. 6. ideo- XXI. que a legum praescripto recedens judex in decernendis poenis, conscius criminis praesumitur, indeque infamis declaratur, ac cadem poena punitur, qua reus ipse puniendus fuisset.
Farinaci prax. Crim. q. II. num. 6. Menoch. de arbitr. Bb. p. quas. 96. num. Io. r I. I 2. Tiraquet de temper. parn. inpraefat. num. 9. esseqq. Verum ubi quaepiam legitima accedat XXII. causa, tunc, quali deficiat ratio, quae legislatorem movit ad hanc potius quam aliam poenam statuendam, judicis arbitrio permissum est recedere a poena per leges imposita: Cl.
rus sentent. lib. s. g . quaest. 8 s. num. I o. qui de communi. Zo-bail. polit. lib. q. cap. s. num. 6 a. in fine. Tiraquet d. praefat. num. I 6. Menoch. de arbitri lib.ρ. q. 96. num. 14. Oseeqq. Fari nac. d. q. II. num. p. ubi innumeros recenset auictores, o de communi testatur. 9 sqq. sive illa a jure communi, sive a sta- X XIII. tutis, sive a consuetudine fuerit definita. Menoch. d. quast. 96. Num. 16. Farinac. d. q. II. num. II. seseqq. Ciarm qui de communio magis communi. d. q. 8s. num. io. Si tamen judex sit XXIV. ex ordinariis majoribus, quales sunt Praesides & Praetores,vel ex delegatis a principe, aut supremo Magistratu. t uenoch. d. quaest. 96. num. 34. sta num. 18. ad finem. Farinac. d. q. I 8. num. 66. or 67. Causam ex qua movetur ad poenam immi-XXV. nuendam in sententia saltem generice exprimati et iraque Zpraefat. num. s 3. M. Farin.d. quaest. 37. n. 64. 9 6s. Clarus prax. Crim. lib. s. q. 8 num. I o. vers. praetereqque de Hudex.
Neque agatur de poena, quae damnum passo, vel alteri cui- XXvLpiam, cui ex delicto jus quaestum sit, veniat applicanda.
Avendo. de exequ. manae lib. p. cap. 7. num. 7. Eo adit polit lib. 2. cap. 16. num. 99. qui hoc idem in Baronibus tuit. UMenoch. d. q. 96. in princi Farinac. d. q. 17. num. TI. Suaret, de
legib. lib. s. cap. II. num. 6. & tandem poena immutetur in X ILactu
179쪽
actu ferendae sententiae, non vero post cam latam; tunc quippe, nisi Principis beneficium accedat, omnis Praesidi mi nitendae poenae facultas adempta est. l. divi. 27. 1. de pinu.
L parnam. 1 f. C. eod. Garm. d. q. 8 s. num. Io. et e scies etiam
Et parem vigere rationem in augendis poenis, post glossam iucan si quem a. v. volunt. a. q. . & Arcnidiaconum incan. qui bona. col. 6. vers se haec vera. 17. q. p. monuit Tiraquellus de parn. temp. in praefat. n. 18. α Sua Z de legibus. tib. s. cap. 1 I. Num s. in princ.
Quae tamen sinat hae cauta, ex quibus judices majores jure
poenam remittant, mutent, vel minuant, dubitatur, & D ctores duodecim materiam pertractantes enumerat Farin cius: d. q. 17. rum. I o. Ad scptem capita materiam hanc revocat Claudius Saturninus, causam scilicet, personam, i cum, tempus, qualitatem, quantitatem, & eventum. Laut
facta. 16.1. de parn. Quatuor tantum consideranda in poeta rum auctione & diminutione sensit Glossa in can. si quem. 8.si notandum. v. voluntati. 2. q. q. causam scilicet, personam, aetatem, & rationem scandali: Et latissime se effundens Tir quellus, causas quatuor supra sexaginta recenset: in traei. depcl . temp. aut remit. Et plures pariter assignat Clarus senient. lib. s. q. 6o. ct ibi Giacharius, & Balardus: in addit. pariter q. 6o. per tot. Et plurimos casus individuos recenset Felinus. ad cap. p. num. 49. de Constit. Ea tamen singula, quae Doctores praedicti, & communiter scribentcs praesertim ad titulos Digestorum & Codicis deparnis, in hac materia edocent, ii geniosa sane methodo recentioris cujusdam Iurisconsulti monitu ad certa quaedam capita revocantur, quae, si cum legalis , moralisque sapientiae principiis mecum placeat con ferre , apparebunt quam maxime congrua, & indicantis antimum intra justitiae terminos haud difficile continebunt. Si
igitur causa liberandi a poena legis inquiratur, haec in intrii secam distinguitur & extrinsecam: illa est, quando si non
180쪽
1 usta, dura tamen poena est, ad factum comparata: extrinseca desumitur ex spe magnae in posterum utilitatis, L ad bestias. 3 r. 1. deparn. Bajard. ad Clar. q.6o. num. 97. Vel ex merito Taliquo, vel quapiam alia re commendante, qualis est anteactae vitae innocentia, Tisaquei de parn. temp. causa sI. Bajard. d. q. 6o. num. 97. Natalium dignitas, juncta praesertim insignibus erga Rempublicam meritis ipsius delinquentis, vel erus majorum: Isarae d. q. 6o. num. 99. Tirquet. de piam. causa. 3I. 49. per tot. & praedictae causa: tunc potissimum idonea: Censentur, quando ratio legis saltem peculiariter cessat in facto de quo agitur; tunc enim lex facilius & minore cum damno solvitur. Tirquet. intrarii. cus causa a num. I O. adnum. I79. quod idem maxime usuvenit in iis delictis, quae perpetrantur ex ignorantia, quamvis omni culpa non carente. l. quicumque q. C. deserv. fugitim Baiarae ad Clar. q. 6o. num. 44. 9 46. Gabriel. de reg0ur. Concl. 6. num. p. ct 2. Suareet de ui lib. D eap. I a. per Iol. vel ex animi infirmitate, superabili sorte, sed dissiculter: ut de temulento qui Principi m Iedixit rescripserunt Imperatores, L unica. C. s quis Imp. ma .Dd. 5 de his plene inferius num. 34. Et hae sunt causae)ustae solvendae leges, & tollendae poenae. Sin Vero de poenarum commutatione tractatur, spectanda potissimum est causa propter quam irrogantur., culpa Videlicet delinquentis , item finis aci quem irrogatio hujusmodi o dinatur, publica scilicet utilitas, quae ex poena accedit, de qua modo num. II. Et quoad hanc, judici permittitur poenas moderari vel augere, quando id conducat utilitati Qus qui pc Cavit , vel ejus cujus intererat peccatum non esse, vcl populi. Et hin inspecta peccantis utilitate, is, quem statim poenituit,
mitius punitur, Tiraque de ρgn.te .causa 28. 6O.dc CX Op-Posito atrocius ille, qui alias correctus in eadem temeritate