장음표시 사용
61쪽
so DE MANDAT Isre justificationis, Barbosa claus 7ς. num. 29. Burat. deris. 938. XL num. 2. Seraphin. Acis tamen & ipsae vitiantur ex defectu intentionis, quando causae expressae in motu proprio non sint verae, hoc enim dcfectu probato, motus proprius nihil operatur. Baldus in L imperialis. si ius. C. de nupt. Gabr.
XLI. g. D. coram Bevilaqua. Et quamvis alias a Principe nefas sit appellare, quia ipse est qui appellatur , l. p. g8.1. a quis. appel. non sic. permittitur tamen adversus rescriptum Principis appellatio, si quis profiteatur ea, quae Principi exposita sunt, aliter se habere. l. r. C. de appetiat. Matthaeω deIudic. dissint. in
XLII. Rcferendariorum inde, quos a Regerendariis longe differre comprobant Pancirolus in Not. IN. Orient. cap. 4o. I scriniarit. & Bullenger. de Imperio lib. cap. I9. qui horum munera ibi recensent) pariter meminit Imperator, quia per hos interpellantium vota cognoscebat, & ipsis responsa reddebat , de ea quidem religione, quod Imperatoris sententiae tanta memoriae cautela erant tenenda, ut nihil minus additam esse videatur. ut indicat formula Refercndariorum, quam nobis exhibet Cassiodorus, Var. lib.6. cap. I p. in quam si RO-ΣLIII. manae Curiae Reserendariorum quorum instituti munerisDque & indultorum notitia traditur per Cohelhuin in dytis. Cardinatat. cap. I p.) colliment oculi, illi certe exactissimam ejus muneris, quo sunguntur, idcam ibidem conspicient: Et Jure quidem Quaestori de Reserendariis fides circa Principis mandata indulgetur, di his relinquitur vivae vocis oraculum in casibus hic expressis, quia ratione officii proprii, id sibi ipsis videbatur competere , ea ratione, qua Vrbanum VIII animadvertimus superius hac eadem lege num. I 2. ViVae Vocis oraculo noluisse privari ossiciales illos, quibus ex officii proprii instituto quodammodo debebatur. Sp
62쪽
PRINCIPUM LEX II. sa Spectabilis titulo, qui potior est titulo Clarissimi, l. p. in XLIV.
princi C. de annon. se capitat. Referendarios hic decorat Ιustinianus, priscae inhaerens Imperatorum consuetudini, qui XL Rcongruos unicuique dignitati & per naruin conditioni titulos semper praeponebant, cujus rei exempla passim in legibus occurrunt, ut mirum ideo non sit privatis etiam in)un- XLvLctum fuisse , quod eadem ratione titulos S honorifica nomina semper praemitterent & in colloquendo, & in scribendo, L gulari. a. C. de oss. diversK3ud. alias mulcta imposita trium auri librarum, L '. C. eod. Et hunc titulum Referendariis XLVII. congruere innuit Iustinianus in novella de referendar. quando jam constitutum certum numerum Referendariorum voluit ibidem ad octo viros arctari ne dignitas illa prae multitudine vilesceret: imposita poena librarum decem auri cuilibet , qui, eo munere impleto , poteret in collegium illud cooptari. Nostram hanc legem confirmavit Iustinianus in Isin. Novel. ut lilii jurent. habita ejus expressa mentione, ut ibidem animadvertit Gottifredus, v. nostrae. Et in ea Spectabi- XLVI;libus Reserendariis certa interminata poena amissionis dignutatis injunxit, ut Imperatori referrent supplicantium desideria, & judicibus inerrent sacras jussiones, sive ex scripto, sive sine scripto manatas, nec auderent aliquo pacto se ii
miscere cautis, nec satisdationes exigere, vel ad pactionem aliquam aut transactionem adigere. Ea vero religione anti-XLIX.
quitus observatum fuit, ut Princeps propriis Mandatis suta scriberet; quod si aliquando contingeret illum analphab
tum csse, & prorsus rudem litterarum, & tunc aliqua commenta excogitare fuerit necesse, quibus is propria justa suo charactere possct munire, quod sane imperante Iustino videmus praestitum, tunc quippe ut testimonium regiae mantia haberent, tabellae ligneae, perpolitae, forma quattuor litterarum, quae legi Latine posset, fuit incisa, eaque libello imposita, calamus colore imbutus, quo scribere mos est Imperatoribus,
63쪽
Iustino tradebatur in manum, quam alii prehensantes duc bant circumagebantque calamum per quattuor illas litterarum formas, nempe singulas tabellae incisuras, Procopio teste in arcana historia, & ita sacris apicibus decorata Principis Mandata prodibant. Imo hoc idem observatum fuisse in iis etiam Mandatis, quae arcana alicui credebantur, abunde dc- monstrat elegans lane locus Herodiani: hic enim historibb. 3. cap. 3 8. auctor est, Plautinianum, infausto quamvis exitu , Saturnino Tribuno in)unxisse, ut Severum Imperatorem ferro transfoderet, & perfidae illius caedis Mandata petenti
Tribuno in scriptis dedisse, de hanc facti hujus, quod stolide
nimis gestum facile existimari poterat , reddidit causam:
quippe mos tyrannis, cum aliquem indemnatum occidi ubent,per litterri potissimum injungere, ne de in caedis imperatae nusium relinquatur argumentum. Et hunc eumdem morem videtur respexi sic in vita Tiberii cap. 1 2. Suetonius, dum est multos
arbitratos fuisse Gneum Tisonem mortis Germanici reum Mandata prolaturum, nisi easecreta ob arent. Iis vero casibus Exceptis, qui in hoc textu proponuntur, ita abhorruit Iustinianus a more usurpandi promiscue Principalis nominis ab officialibus, ctiam quibus eminentior dignitas esset; ut cum ex praescripto Theodosii & Valentiniani in t praecipimus. 32. C. de appellat. Praefectus Praetorii una cum Sacri Palatii Quaestore appellationum causas cognosceret, & quasi Imperator ipse definire soleret i, vetuerit inposterum cx Principis persona quicquam tale proferri, adjecta perduellionis poena Praefectis Praetorii, si Principis nomen in propriis sentcntiis adscribere perseverassent. I quod de caetcro. Novet.
exempl. sacra formae de qpellat.
64쪽
Novella Constitutio Decima septima.
p. Iustinianus Augustus Triboniano Guaestori sacri nostri palatii, se exconsuli.
Ex libris antiquis, qui jura Romani nominis continebant, non ignorat tua sublimitas, quanta de Mandatis Principum Iegumlatores in seuo quisque vo lumine conscri erunt. Ibia igitur Nobis reparantibuου omnem vetustatem, jam deperditam ae diminutam , placuit, etiam omnibus judicibin nostris , qui minores vel medias administrationes gerunt, sive
inter correctoressis inter con-
hiares , sive inter spectabiles
ordinentur, nonsolum codicillas praestare , sed etiam Mandata dare, quibus mspectis omnia gubernare laudabiliter possint: ideo librum Mandatorum com- p imm, qui μbterper utramque linguam annexus est: ut d ιur administratoribus nostris, secundum locorum qualitatem, in quibus Romana vel Graeca lingua frequentatur, stire eo rumsanctionem e ut nihil ex his audeant praeterire ine aluberrimas dissositiones nostras observant ,in perpetuum nostras provincias, nostroque imperio
Illustris igitur auctoritas tua, ad quam quaestiriapertinet censiura, eadem orandata se in i
bris legum transiribi, o in s ero laterculo deponi praecipiat:
sugi suscipiendis, admihistratores quemadmodum possint Re publicae subvenire, non ignorent. Dat. xvi Kalend. Mase,
65쪽
I. TTAEc lex quo tempore fuerit erita, o II qm locu . II. Autholica Codici inserta ab Imperatore I Ex libru Mandatorum plura m tu stranslata , ct qua, num. 1 v. e seqq. v qud
ad xx. TvII. Debela Decurionum a quo cogno si tur
xl X. Dardanarii qui remisis, is eorum
XXI. Sabmitatis thulus obm eo eteret. XXII. Romanum Imperium diiasium m et es, is a quibus Magistratibus ha regerentin. o num. v. XXIII. Omnes Provinciarum Factores vi
XX v II. Administrationes in m ores. me dias . ct minores distincta. θ quanam ha forent. XX v III. Codicilli vox explicatur. XXIX. Qiustoru m n m. XXX. Mandata data Prasidibus una cum Codisi . XXXI. Laterculum alterum majm , ah
XXXII. Mnim servabatur a Primuris Nolanorum XX XIII. In tria Prumceru Notariorum qua
I Harondae editio Novellam decimamseptimam praefatione tantum omissa, hic nobis obtrudit,
tam luvia legem tertiam decimisexti tituli primi
Codicis libri: idemque facit editio Lugdunensis Rovilii anni 117I: Cum tamen in plurimis aliis exemplaribus Codicis Iustinianaei , & in iis praesertim , quae habentur M. SS. in bibliotheca Vaticana, duae tantum leges eo sub titulo legantur, satisque constet Novellam hanc, utpote post Beliserium Consulem editam, editione Codicis Iustinianaei posteriorem suisse, ut placuit post C acium in notis ad hunc titulum in editione Contii, Gotifredo ibid. l. r. Vcrum quia per eumdem Iustinianum in volumine Novellarum sub titulo de Mandatis Principum haec recensetur, continetque Praecepta, quibus Provinciarum Rectores de ratione tui muneris a Principibus admonentur, non incongruum visum est eam , huic nostro operi, Mandatorum Principalium materiam exequi professo, attexere, iisdemque Commentariis illustrandam curare, quibus duas superiores leges illustrare suscepimus, quandoquidem ab illis non alia, quam temporis, II. ratione distaciata videtur. Nihilque a proposito nostro , ne a severis quidem recti in scribendo ordinis exactoribus duce-
66쪽
PRINCIPUM LEX III. . dere existimandi sumus, quod hanc materiam ad prosequendum opus nostrum assiimpserimus, dum alias Authentic rum inter leges. Codicis insertionem, cui initio ab Irnerio seu quis alius e veteribus Iurisconsultis id secit) priato consilio factam, nedivin damnatam non fuisse , sed materiae considerata similitudine laudatam, & publica Friderici Imperatoris auctoritate comprobatam testatur ex Balduino eruditissimus Vir Ioseph Maria Suaresius Episcopus Vasionensis, in Notit. Bassilicorum, eorum editionis missa. Vers. interpresiste. Cum igitur in hac Constitutione Iustinianus loquatur po- ΙΙΙ.tissimum cum Triboniano sacri Palatii Quaestore , praefatur,
assirmando non ignorare eumdem Tribonianum ex libris antiquis qui fura Romani nominis continebant, quanta de Mandatis Principum legumlatores in suo quisque volumine conscripse runt. Qui autem ignotum id esse poterat enucleatori veteris omnis juris rudentiae , cujus opus sunt plurima in Digest rum & Codicis libros conjecta legum capita, claram & clegantem Principalium Mandatorum mentionem facientia; cujusmodi sunt sanctiones illae per quas monentur Praesides, IRut malis hominibus provinciam purgent: l. praeses 3. f. de . Praesid. In interiorem familiaritatem provinciales non v. . admittant: l. observandum I9.1. de Oss. Proiae Munera non v I. accipiant, nec quid emant in provincia, nisi quotidiani victus causa: LMont 6. I 2. infine. . de Oss. Proco . Matrimo- VI I. nium in provincia non contrahant: l. contra Mandata. 6. l. manifestum. 8. C. de nupt. Mulctam, quando Jus ita exigat, v Iri. indicant; l. aliud. I 3I. I p. 1. de verb. gn. Sacrilegos , la- IX. trones, plagiarios, conquirant & puniant: l. lege Iulia. q. g Mandatis autem. 2.1 ad i. Iul. pecul. Latrones interrogent X. de sociis & receptatoribus: l. D. drianus. 6. 3 p. g. de custod. se exhib. reor. Querelas patronorum audiant: l. D. X I. Vespasianus. 7. I Mandatis Imperatorum. F.dejurepatron. Manumissio-
67쪽
XII. numissiones quasdam prohibeant: Lservus. a. C. qui manuis XII I. mu. non poJ Vrbium ingressu interdicant sectis, qui ea comditione fuerunt distracti, ne pomoerium civitatis incolerente XIV. l. cui pacis. D f. de serv. exportanae Incestas nuptias proliti XV. beant: l. qui contra. 4. C. de incest. nupt. Celeriter, & sine
causa solutos jubeant vinciri, indicta mulcta his qui eos sol. XVI. visent: l. ne quis. Io.1. de custod. ct exhib. reor. Milites pe mittant testari, quomodo velint, & quomodo possint: l p.1XvIL de milit. tes. Si delictum aliquod decuriones committant, ob quod videantur relegandi,adjecta propria sententia Impe-peratorem consulant: l. Divi statris 27. g de Decursonibus. 1. de parnis. & si delictum capitale fuerit, eosdem vinctos custodiant, dum Princeps consulitur. ibid. g . nisi forte patrem occidissent, quo casu Lege Cornelia statim sunt pi xv III. niendi. l. D. Adrianus. Ingripam. Collegia & sodali tia inprovincia nullo pacto permittant. l. p. 1. de collar o corpor.
XIX. Dardanarios eos scilicet, qui annonam Onerant & promunt , de quibus Paulus in L in Dardanarios. 37. 1. de parn. Turnebus Adversar. lib. 9. cap. II. & Cujacius observ. tib. I9. eap. Io. in quolibet mercium genere excludant, & annonas a locupletioribus cmi inducendae caritatis gratia omni co-x X. natu prohibeant; l. annonam 5.1 de extraord. crimin. & ce tam rationem imponendi titulos in operibus publicis, viris
prisatis praescribant, qui publicae pecuniae propriam adjecis sent: L . g. p.1. de oper. pubi. Quae quidem Principum MIurisconsultoriun sententiae,plurimaeque sortasse aliae in Compore juris contentae, satis declarant summa cum ratione, Imperatorem ab eo quod diximus prooemio nostram hanc de Mandatis Principum Constitutionem ad Tribonianum conscriptam inchoasse, affirmando eum non ignorare plurima de Mandatis Principum legumlatores in suis voluminibus con-XXI. scripsisset Utitur autem idem Imperator, dum Triboni num alloquitur , voce tua seublimitas, quia viri illustres , inter
68쪽
quos Quaestor una cum Praetorii Praefecto recensentur. l. prae egimus. 32. in princ. Og . C. de appellat. Sublimitatis titulo ornabantur ab Imperatore, ut indicant Theodosius & Valentinianus , dum per verba cum tua sublimitate Praefectiun Praetorii alloquuntur in L eo easiu. 33. C. de anesiat. Cum igitur ea fuerit Mandatorum auctoritas, ut inde juris
recta ratio a legumlatoribus educeretur, ideo Iustiniano, reparanti omnem vetustate am deperditam ac diminutam, placuit mandatorum usum revocare, dc omnibus judicibus, qui min res vel medias administrationes gerant, sive inter Correctores, e inter consulares. ve inter Spectabiles ordinentur,nonsolum
codicillas praestare, sed etiam Mandata dare, quibus inflectis
omnia gubernare laudabiliter ps t. Meminit vero Correcto- XXILrum, Consularium se Spectabilium, ut omnes saltem gradus Comprehenderet eorum Magistratuum, qui in provincias Cum imperio mittebantur. Imperii scilicet Romani dioec sis, quas singulas exhibent post Notitiam Imperii, Pancti rolus ibid. insuis commentari Berterius Pythan. p. & Bullen-gerus de Imperio Rom. lib. a. cap. p. se a. peculiaribus quudem subjiciebantur Praetoriorum Praefectis, qui ibi vices Imperatoris gererent; in certas tamen Provincias dividebat tun, ad quas regendas determinati Magistratus mittebantur, ut plurimum nuncupati Consulares, Correctores, vel Praesides, cum tamen aliqui, licet numero Pauci, Proconsulares
essent, vel aliud quodpiam vocabulum terrent, qui Spectabiles in Notitia dicuntur, cum coeteri mox nominati Clarissmi titulo decorarentur: Omnes hi Magistratus generali Praesta XXIII dum nomine censebantur, Lp.ssis oss. Praesiae & re ipsa multis conVeniebant ἰ quae recensentur per Pancimium in doc per. Orient. eap. II9. differebant tamen in fascium de s Curium, quas praemittebant, & Apparitorum numero , in Insignibus praeterea, imo etiam in ornamenti forma,qua liber hic Mandatorum unicuique traditus decorabatur, & in facul- I tatibus
69쪽
tatibus etiam, quae ipsis indulgebantur, ut facile animadve rei, cuicumque ctiam sit ea singula conferre, quae de Proconsularibus, in Notis. Imperi Orient. cap. Ioo. Io I. ct Io 3. DCConsularibus, cap. Is 6. de Pra idibus, cap. I s7. & dc cor Oiliciis, cap. is 8. tradidit Pancirolus. Vt igitur omnes Magi-ΣxIR stratus complecteretur Iustinianus hic, Confutarium & Coresectorum meminit, Praesidibus omissis; sorte quia, ut inseriores Correctoribus, qui inter cos & Consulares medium locum tenebant, procul dubio lege Caeteris indicta obligabantur: Addidit praeterea Spectabiles: ut sic etiam Proconsulares, Praefectum Orientis, Praesinum Augustalem, & Vicarios hoc titulo in L praecipimus. 32. C. de appetiat. decoratos, complecteretur, aliosque Magistratus, qui ea praerogativa praefulgebant, quos instituere volebat, & in Novcllis ipsis instituit. ΣΣv. Quod si Praesectorum praetorii, qui inter Illustres recensentur, hic non meminit; ea de cauta facile id factum est, vel quod ab lus Mandata Praesidibus traderciatur, dum coram iis praesente Civitatis Episcopo, juramentum, de quo inferius cap. seq. num. 9. crit sermo, praestarent. I scriptum exemplar. Novel. ut judici sine quoquo suffrag. Vel quia hi plerum-
ue in Comitatu Principis versabantur, ut testantur Theo-osius & Valentinianus in d. l. praecipimus. C. de aurigat. Ut ideo inter provinciales Magistratus non connumerentur ab
Imperatore. l. prima. C. ut omn.j d.
no nequaquam Considerari facile cuipiam in mentem ve-,UI niet, cium ille Minores tantum & Medias administrationes hic recenset, nulla Maiorum habita mentione, Cum tamen
ει Provincialium Magistratuum aliquos M ores dici suadeat Iustinianus ipse, dum una cum Iustino in L 2. C. hoc eod. tit. Magistratus Provinciales distinguit in Maximos & Medios. Imo Anastasius universae Reipublica administrationes in Maν res & Misores divisit. I. . C. si conira m. Haec vocabula fuiste ab In
70쪽
ab Imperatoribus fortuito prolata, S promiscue usurpata, as. serere non ausim, cum videam inter judices certos dignitatis gradus fuisse constitutos. L potioris. s. C. deos. Praestd. & quidem adeo determinatos, ut minoribus vetitum fuerit in I. si guli. i. C. de oss. divers. Dd. celsiores viros inproscriptionibus Dis statres nominare. Ideoque asserendum arbitror juxta temporum diversitatem, diversos ctiam dignitatum gradus fuisse constitutos, ut inde mirum non sit, unum ac eumdem Magistratum modo inter Maseres, modo inter Medias administrationes fuisse collocatum. Prius enimquam Iustinianus solus imperaret, ad solos Praesides Provinciarum sorte habito respectu, administrationes distinguebantur in Majores de M nores , seu Majores & Medio, quas Minorum denominatio relinquerctur Dcsensoribus, quibus ctiam attribuitur a Iustiniano g . Noves. δε non alim. autpermul. reb. Ecclesiae. Et de his crit sermo inserius hae ead. lege. cap. I o. num. 12. 9sqq. Vcrum regnante Iustiniano, censeo Majoris seu Max, XXvILmae administrationis appellationem fuisse inditam Praefectitrae Praetorii; S Vinoris ac Mediae dignitatis denominationem
Provincialibus Magistratibus juxta eorum qualitatem misso attributam, ut scilicet illi qui forent ex ordine Spectabilium,
Medii, caeteri vcro sive Consulares, sive Correctores , sive Priesides nuncuparentur, Minores Magistratus diccrentur: Hanc sane sententiam suadere vidctur divorsa 4 vcndi r tio a Zenone & Iustiniano obser vata: Dum enim ille si gulos Provincialis adipinistrationis gradus cxiumcraret, Spectabiles in p. C. ut omnijud. constituit inter Majores administrationes; est enim: Nemo ex viris Clari simis Praesidibus provinciarum, vel Consutiribus, aut Correctoribus , vel qui a ministrationis majoris infulas meruerint, id eis Viri Spectabiles Proconsules, aut Praefectus Augustis, aut Comes Orientis aut cujuslibet tractus Vicarius. At Iustinianus cum I conis Comstitutionem, quae alienationes rerum Ecclesiae Constantin