Historia pontificatus Gregorii 13. Summi Pontificis. Authore P. Ignatio Bomplano Soc. Jesu

51쪽

Moschoviae Ducem, ad Regem Persicrum, omnesque penὰ Nationes, facile indicant ; ut sileam tot centena aureorum

millia Rodulpho Caesari, Henrico Gallorum Regi, Germaniae Principibus, alitiaque ab eo impertita, arbitrante, nullum esse optimi Pontificatus instrumentum stabilius, quam liberalitatem in Principes Catholicos; atque unicum Religionis tuendae prae sidium, benemerere de omniabus. Philippum Hispaniarum Regem Toletanae Ecclesiae donavit fructibus,

qui amoto tot annis Caraneta Archiepiscopo, ad vicies eentena aureorum millia pervenerant; quasi Regum sit, multum alijs donare , Pontificum Regibus. Atque hoc mirandiam in Gregorio fuit, quod in tanta largiendi seu necessitate, seu facilitate, ingentem auri vim, quae ad ipsum ex haereditate Episcoporum , fluctibusque Sacerdotiorum pertinebat, non ad se plerumque traxit, sed ad commoda M sub si dialocorum, in quibus colligebatur, imoc quod maximum erat) contractum ex concessis libellis pretium in pauperes, praesertim exteros conferebat. Alia ejus, dem

52쪽

dem Iiberalitatis officia; tum in classe adversus Othomanos paranda, tum in Ave Rionensi tractu muniendo, tum in ponti sicia ditione exornanda, tuendaque, constant reliqua narratione ; nam Gregorio

non sui, nec Suorum, sed la Reipublicae cura fuit.

tas aerario illudere , sed revera illud

Conservavit, auxitque, citra tamen avari

tiam, & lamenta populorum : Amabar reditus & opes Ecclesiae , ut praesidia, sed oderat Civium onera, ut semina ira-Tum. Itaque modum posuit immodicae cupiditati, non honestae utilitati. Abi gato eo Consilio, in quo artes exquir Bantur pecuniarum, tam Civibus ingratae, quam noxiae Principibus, publice testatus fuit: hisce artibus imminui decus Pontia ficium, si citra necessitatem usurpentur. Cum autem Apostolicae Camerae alien cis fere rebus, ac proventibus , modica C aeratia

53쪽

s Historia Pontificatus aerarii locupletandi spes affulgeret, utilius

duxit, res alienatas redimere, quam novis vectigalibus turbare patrimonia Provinciarum. Peritissimis Viris ad haec negotia delectis, plurima tum oppida, tum vectigalia recuperavit: auxitque Censum' Apostolicum annuo centum millium aureorum reditu. Addidit Pontificiae ditioni plura loca, in agro Sabino,in Latio, in Flaminia, in Umbria, &alijs provincijs et Cisternam in finibus Italiae, Gallis, Hispanisque ad belli momenta opportunum Oppidum, immisso per Sabaudum milite

recepit. Plaeterea alijs quoque rationibus Erario prospexit, sublatis impendijs, vetitis incommodis, opulentis agris emptiri inventis in agro Spoletano ferri dinis, procurata per Italiam Salisi & aluminum negotiatione; auctis Anconitani Empo- xij commerciis, asserta Beneventana aqua: Cerviae Salinis amplificatis: Vallibus Ravennatibus magna ex parte, magnoque emolumento abstersis &siccatis: rebus-.que similibus praestitis, non avaritia, &pecuniae amore': sed quia Christianae rei spem maxime sustentat Apostolici aerarii magni

54쪽

Gregoris XIII. 47

magnitudo. Evolvit accuratὸ arcanas tabulas, & antiquiora scrinia, ut amistas vel neglectos Ecclesiae' proventus recognosceret. Compressit eorum audaciam,

qui jure clientelae iniquiore utebantur restituit, quae avaritia seu principum, seu ignavia Praesidum subtraxeranr. plurimum artis alieni dissolvit: sardissimumque Multorum morem, Apostolicae Camerae utilitatibus privato studio adversantium, coercuit industria potius quam paena. Abstinuit tamen ea pecuniae conquisitione, quae utilior Principibus, quam Civibus est: frumenta negavit extra fines Pontificios deduci, ne quid annonam falleret: nunquam potuit flecti, ut oblatum a Populo Romano aurum acciperet, responditque, Principis esse dare. Destinaverat alveum ab Aesino flumine ad mare derivare, IIti-,lioris navigationis causa, & alia meditabatur, nisi populorum aliquod incommodum inrerveni sset. Demum ne posset unquam fraudibus 2Erarij, aut Camerae Apostolicae consentire, sancitum a Pio V. de re Pontificia, nec clientela seu seudo, nec alienationibus distrahenda,confirma-C a vit

55쪽

ι-, 43 Historia Pontificii gravit diploma, in ejusque vel ba rilisum jur1' vit una cum reliquis Purpuratis. Sic liberalitati, quod rarum est, providentiam conjunxit, voluitque bene mereri de Republica,sine ullo Reipublicae detiimento.

. CAP. XII. i, urbanas, o Poni lium DAP tionem componit.. - Π T quoniam plerumque ad Urbis

et T. exemplum Orbis componitur, tenuis constantet id moris, ut nihil in Urbe sine rei impune, quod contumaciae, aut impietati faveret quarum altera Principem, altera Deum violat Plurima statuit, quibus morum disciplina constaret sine flagi-iijs. Vetuit palam seri sermones , aut vulgarilibellos, de Principum fama, quae

non videtur magna, nisi mendacijs corrumpatur.. Multavit illos, qui obtrectatione gloriam pretiumve quaererent. EC-Lum, qui causas referunt, numerum de- minuit, nam pauciores meliores. Dome- sticos munera captantes exclusit domo,.

di gratia. Deponi serio jussit p essimum

56쪽

Cragonis XIII. 4'armorum genus,enses Aloposque brevisit

mos. Abolev it perfugia facinorosorum, praesertim in aedibus Purpuratorum, ac etiam Pontificijs, ne vitia crescerent, dum effugia non deessent: Alearum aliorumque lusuum palaestras, infamiae damnavit: foenora Hebraeorum Urbem exhaurientia compressit. Homicidii, dc monetae adulteratae reos, extremo supplicio affecit; iulos, quod hominibus vitam, hos, quisdurbibus subsiduini auferrent. Abiegnis

e regno Neapolitano advectis Romana aedificia instruxit. Instituta, ut memoravimus, praeclara Typograghia, egregiu-que characterum, etiam exoticorum typis cumulata, 4ngentia volumina edidit, utilitum religioni, tum bonis artibus cura. Restituit Decreta a Gratiano collecta,

additis per Iacobum Pamelium Conciliorum aliorumqtie Decretorum appendicibus. Congestit in unum Constitutiones, Diplomata Romanorum Pontificum. Et sacrarum Monumenta Literarum aggressus recognoscere, Graeca correxit, a

celsito E Gallia inter alios Ioanne MaldonMo, aliaque praestitit, vel praesentibus vel

57쪽

1o Historia Pontificatus

posteris laudanda. Ditioni vero Pontificiae, consuluit annonae copia & utilitate, etiam dum fames urgebat. Pestem saepius gliscentem longe arcuit. Viterbienses fines enormi Grillorum intemperie purgavit, praemio allectis hominibus, qui eos, qua virente fronde, qua expanso lino profligarent. Piratas deterruit,dispositis per litora custodibus,& triremibus. Natas Romae, Bononiae, Imolae, Asculi, alib1que civium

dissensiones compescuit, nunc exilio, nunc ferro extra Nobilium metum aut favorem. Pacem semper coluit; nec unquam vel

ipse bello se implicuit, vel Suos,nisi adversus Dei hostes. Urbes certe regionesque Gregorio subjectae nunquam expediueret decem & tribus annis grandi Pontificatus spatio ) arma in Catholicos Principes, rara

felicitate; quae quia magna erat, more humanarum rerum, aliquantulum imminuta est ob nocturnas diurnasque Sicariorum grassationes, quas ortas ante ipsius

Pontificatum plectere magis potuit,quam tollere. Adeo fatale est singulis prope Principatibus, ut ne bello, aut belli calamitatibus careant. CAP.

58쪽

Gregorij XIII si CAp. XIII. Ecclesiam auget Religione, es au

ctoritate. O Moia Gregorius ad Ecclesiam retulit, cujus decus propositum est Pontificibus , quemadmodum reliquis Dominantibus imperii fama. Primum, uti

diximus, animorum pietatisque Rectores, oc Ecclesiae primarios administros, Antistites, in urbibus constitutos, abesse nolebat; ne illae suo destitutae Episcopo, in casum darentur,& vitia. Grasiter increpuit eos, qui grassante peste malebant sibi, quam ovibus prospicere. Absentes ad. Ieditum compellebat , & Regibus, ne abducerent, aut si abduxissent, ut remitterent, valide suadebat, more imperantis ;Ipsos quoque Purpuratos perpulit, ut cederent sedibus, quibus adesse non possent, seuRomae desiderio, seu alia causa. Primus Marcus Antonius Columna Salernitano Archiepiscopatu se abdicavit, quem reliqui Romae degentes imitati fuere, insignitum religionis, tum reverentiae,in Grego-

59쪽

s ι Historia Pontificatus

ritim experimento. Mox difficillimum ad opus , quod Antecessores , optaveret

potius . quam tentavere, vires omnes intendit : fregitque turbinem dissicultatum, usus non solo timore, odij interprete, sed magis amore, obsequij magistro. Ergo delegit viros probitate , doctrina , pr dentia aeque spectatos, qui omnia Christianae Reipublicae ossicia, instituta, moresque recognoscerent, explorarent mala, admoverent remedia , excinderent vitia, bene sancteque ausa foverent , nihil intentatum, intactumque relinquerent, quod

posset in melius verti. Incredibilis labor fuit , sed labori par fructus. Auctoritate principes, imperio populos adduxit,ut psererent , neu adversarentur, miscuitque le- .nitati severitatem. Misit in omnem Italiam septem Antistites, dignitatis & virturis merito pares oneri, ac in primis Augu- 'stinum Valerium in Dalmatiam,Carolum Borro metum in Alpes R haetiae. Germaniam, Poloniam Hispaniam, per Ponti fiacios Nuntios, aliasque per alios lustravit provincias vel remotissimas, obtinuitque, quod Eugenius IV. atuque Pontifices expetie ἀ

60쪽

Gregorij XIII.

petierant, ut Constantinopoli V si alio Apostolica nomine Pontificis haberetur. Sic rem dissicillimam ad exitum perduxit, non vi sed magis constantia ; Orbemque terrarum, sinam scilicet Ovile, more Pastoris recognovit; Indos vel 5, Arabes, Cophtas, Hebraeos, Mahometanos, omo isque generis sectaeque homines, omni ope ad Christianam Religionem sollicit vit, iisque admirationi fuit. Plura resi-giosis hominibus utilia sancivit, ne in Hispanis caenobijs pauciores, quam tredecim

commorarentur: ne ad prophanam auctoritatem confugerent: ne cum Episcopis certarent. Cistercienses, Basilianos, Praemonstrat enses, de cunctos Religiosae vitae ordines, ac inprimis Societatem Jesu sublevavit ope ac patrocinio: Sacrarum Virginum pudori ac solitudini prosperit, Abbatum loca & munia, temporum hominumque injurijs labefactata, revocavit ad suam formam. In Primarijs Canonicorum Cartibus jussit ali hominem Theologiae peritum, qui reliquos impetitos instrueret. Pat horum reditus minores cenum aureis, vetuit ulla pensione deminui,