장음표시 사용
671쪽
LILE R. et 'Tubus est cubiti longitudine vel amplius, cuius
extremum truque clauditur vitro rotundo quale sere est oculatium specillorum vulgarium lioetamen discrimine,quod vitrum terminans partem bculo admoueda,per quod radij oculares tubui n-grediutur, breuius est altero per quod egrediutur. Hoc cum sit certissimu,conuellit responsionem Picolominae qui libro de sensu visus cap 18.qjaeiens misiostpersiolam receptionemrnde euenit quod m- Piciendo inflecula oculos mi remus.Bestondeo, inquit id auidere ne tiro Lucis octiloru recreatione erupiasertim quia1 culum apprime iis est oculuuilaeo per mile res citatur, recreantur. PI qc Picolomineus, que quam falsa sint disce a praesenti Experientia. Si enim dicat Picolominaeus oculos a vitro similis Naturae r creatos adpiti ramillia passuu visum proferre; qu ram, Cur vulgarium specillorum vitrum prorsus si milis nature non id praeliet*Quid coducit illa tubilongitudor Cur non modo tubum esse longum,sed angustum oporteat ZErgo clarum est hanc causam quam allegat Picolominaeus esse falsiam balioquin quod uis vitru eiusde naturae, ac spissitudinis, qua- tucunque latu esseta de afferet oculis adiumetum; nec ille tubus esset necessarius,imbnoxius magis. Certum est etiam tanta visus accretionem idonprouenire ex parte rei ve videturineque quisqua1anae mentis dixerit obiectu pluribus passu ii milibus remotum iuuari a tali speculo in specie visi sed seratur, velut melius agat obiectu eiusmolli di uia quid pecies il lae seu agendi virtutes quae rem perge Res veluti lineae duc a centro, qi i magis recedur ab obiecti e magis ab inulae diduc situm, viso eminus tali speculo protinus colueruntiquae
672쪽
due iam itinere desecerant,vires resumpserunt,ut per tale speculum certatim transven. Quid ver- his tempus te limusξClarum sane est,quod in praesenti sat est, per tubum illum,radios oculares contineri, ne dis regentur; sed hac ratione longilis procedant coniuncti, ut propterea visus longius
An eadem sit causa, cur ex imo puteo stelis m-terdiu cernatur , quia scilicet radij oculares non dis-pte antur,iudicent alij.Saltem clarum est,id non prouenire ex eo quod oculo lux non sit infesta alioquin e loco obscuro quem lux non infestaret, oculus aequὰ stellas interdiu videret.Neque ullam rationem huius reddiderit validam qui radios ex
Hinc est quod Optici ad quos spectat agere de
visu ex plurimis circa visum obseruationibus col--erunt, visionem necessarid fieri radiis ex oculo
prodeuntibus.Qualis tamen esset illa radij productio nescio an satis explicauerint. ARTI C. III. quo idipsum alia Experientia conuincitur. SPeculum urens tametsi meis oculis proximum
rei remotae visum adimebat , libro adiunctam litteras non augebat, sed reddebat obscuriores. Alibro parum reductum crassiores efferebat, remotius etiam crassiores ad debitum spatium. Reducto etia ad plurium passuum distantiam gressa, litterarincredibilem in modum augebantur. uod si speculum a re visibili nimium remouisset , vix ullum linearum restabat vestigium si amplius,nii, ii prorsiis videbatur. Id mani se-
673쪽
Id manifestum erat, non esse reserendum ad oculi recreationem per speculum similis Naturae,ut vult Picolominarus. Quod quominus crederem, tria dissuadebant. Primum oculi laesio manifesta ex luce speculi.Secundum speculi ab oculo distantia. Tertium, quia si ultra certum spatium librum a speculo reduxissem alteras non videbam. Quam huius rei causam assignem Rei difficultas me in eam traxerat sentantiam, ut quemadmodum alia specula,de quibus egimus, radios ex oculo exire conuicerant, ita ex re visibili aduersos radios prosilire, hoc ardente speculo teste, iudicarem. Hos scilicet radiosa speculo cogi, pluresque idcirco aduersis radiis ocularibus oppo
ni.Haec, inquam,mea fuerat lententia.
Verum ubi rem diligentius expendi, errantem reduxerunt plura. In primis vero, quod si haec literarum auctio fieret speciebus , vel radiis rei visibilis a speculo coastis,ut oculum plures assiceren Idem accideret, si sine speculo oculus litteris admotus aequalem specierum, vel radiorum numerum copiamque reciperet Tot namque ad ij in oculum proximum ingrederentur , quot in aliquod fragmen tu talis vitri Ergo deberent literas aequales molis referre, atq; illud fiagmen tu eas reptaesentat. At prosecto oculus ita vicinus non cemnit literas maiores, non ergo plures ingrediuntur
in eum radi j vel species. Ergo neque plures radii ex re visibili in speculum coeunt quor uiri coactio literas fingat ampliores. Ergos talis litterarum ac- Cretio non fit per receptionem specierum velis diorum ab obiecto,
674쪽
Deinde videbam repugnare , ut radii tales ab obiecto per speculum transeuntes cum radiis ocularibu, iungerentur . . qGrteria, contra Peripateticos, id non seri per specierum ex obiecto in oculum transmissi sunt, exploratum reddebat ,quod si speculum fuisset, dis longituditie remotum a libro, litteri non viderentur;cum tamen, si nonnihil libro fuisset vi cinius, literas incredibilem in modum magnas redderet.Ex qua rursus distantia, quo magis ad librum accedebat,eo minores literas efferebat.Tametsi liquid b constat,si id fieret per specierum,uel
radiorum emissionem ex obiectoiquo speculum fieret rei vicinius,eo plures vel species, vel radios per ipsum transituros Addemus alia quae hoc ipsum confirmabunt.
suo huitu experimenti vere causae declarantEr.
Eritas semper sui similis;proinde tam Experientia in primis illis specialis oblongis,
quam in speculo urente, visionem fieri radiorum ocularium emissione manifestat. Quemadmodum enim eo speculo radi solares Coguntur,ita oculares. Ab oculo autem in id speculum paulatim diducti, ubi speculum subierunt, iam flectunt, suam quisque lineam:ita ut qui sursum tendebant, deorsum se deflectant,4 contra qui deorsum, sursum: pariter qui dextrorsum laevorsum . qui leuorsum dextrorsum se inclinent: quo scilicet omnes in unum veluti acumen tendentes, ubi coluerunt se ali alios intersecant, ac sese impediunt. Ergo iam accipe causam huius Experientia certissimam
675쪽
tissimam Speculo librum tangente , literae non maiores apparent, quoniam radi nondum de flexi aequalem libri seriunt latitudinem' vel seri aequalem, ob minimam eorum deflectionem. Reducto vero speculo , radii contractiores innamorem libri faciem, paucioresque litteras feruntur, quae tamen paucae speculi per quod transeunt dum latitudinem metiuntur maiores singulta videntur, ut dicemus. Rursus magis ac magis remoto speculo , magis ac magis illi radi contra
huntur unde maiores , ac maiores continuere-
ferunt litera. quoniam pauciores. Vnde contingit literas paucillimas&maximas videri , quando ob debita speculi distantiam, radii maxime pressi, proximique ut se inuicem contingant, librum seriunt. Quod si tunc tantillum remoueas speculum,ita ut radij priusquam librum appellant, inuicem allidantur: necesse est nonnullorum mutuam fieri repulsionem, atque distractionem; ita ut mi nor iam litera videatur. Donec magis etiam reducto speculo radi inuicem traiecti nil nisi quasdam notas dispersas reserant intuenti.
CVm ista scriberem,ne quid non satis comper
tum dicerem id speculi tractans, duo com peri quae ad huius veritatis elucidationem non parum conducunt. Primum est,qub propinquior esset oculus speculari, eb posse librum magis ab eodem speculo remoueri , antequarn visio deficeretant turbaretur: qub verbiongius a speculo recederem;eopropius librum esse admouendum speculor
676쪽
Alterum est, qub vicinior esset oculus speculo, eb minus litetas crescere,per libri a speculo reductionem quo vero magis oculus a speculo distaret, eo maiores literas fieri libri reductione, modo licelibri a speculo distantia debitum spacium non excederet Rationem rimanti una utriusque causa comperta est: facilitas nempe sese contrahendi quae radiis speculum relinquentibus, maior vel minor inest pro maiore vel minore oculi a speculo distantia. Qitho motius est speculum ab oculo, eo pauciores radi in illud eruntur quo pauciores sunt radite facilius ac magis suam linea deflectunt,ac proinde citius coeut in conu,vltra que,tam minus imprimunt oculo rei imaginem propter confusi nem quam diximus. Quant,veris propitis speculam est oculus tant,maiore copiam radiorum in illud iaculatur: Q iant demum maior est ea multitudo, quantoque densiores sunt in eo speculo radij, tant,minus suam lineam possunt deflectere; ac proinde tant longius procedunt,antequam
gius possit obiectum a speculo remouerit, Anteia ratiam visio impediatur.hς deprimo. Secundi vero,cur scilicet quo magis oculus recedit a speculo, ad debitam tamen opinoi distan tiam, e maiores ipsi literae appareant causa est
perspicua. Quia cum magis remoto oculo pauciores radi facitu acchius coeant,magis aute cotracti in pauciores literas seranturniadistatne illit, speculi referunt latitudinem, qua missi ab oeulo,& adeu repercussi metiutur.Tata ergo litera illa oculo
677쪽
radi repraesentant, quantum est spatium,quod o cupant per speculum transeuntes. Ergo cum valde recedit oculus pauci radi j latitudinem speculi occupant qui statim coeuntes in paucissimas incidunt litteras. Hae omnes dum speculi latitudinem reddunt ingulas esse valde magnas necesse est. Faciaim clarius. Dam oculi quidam ad ij, per poros speculinferuntur in literam;alij ad ij his interiectis artes peculi tangunt. Quantam ergo qui specu um tangunt eam speculi partem oculo repraesentant, tantam alij iteram quam illa latitudine metiuntur. Quippe illa latitudo partis speculi est veluti mensulatu pra quam atque insta,suprema,atque inlima pars litera per radios illas transeuntes oculum assicit: Ita de reliquis partibus. Sed enim
quoniam radi valde ab inuicem disiuncti sunt,
propter eorum paucitatem euenit, ut literam tam et valde magnam, non tamen usquequaque, serant aequalem; verum minutis inter partes interuallis hiantem Ric periculum Lector, rem ita se habere comperies. Consule Peripateticorum doctrinam, cur mi agis ab speculo recedentes literas maiores videamus. Si visio fit actione literarum.
cur non omnes litera quς latitudini speculi opponuntur,per ipsum oculo referunturi quidni aequaliter omnes agunt in speculum i Cur lio propinquior oculus est sp e culo,eo minores literas cernit Cur tamen potest liber longi iis aspeculo remoueri 'Quorum cum ex sua opinione, ne umbram qui de rationis possint reddere; nostras de singulis e
pende rationes, ut ex mathematicis procedat principiis; ut iis nihil clarius, Uihilque rationi sit congruentius: ut nihil sit euidenuus hac quam expe-
678쪽
rientia euidens est,uisionem fieri per radiorum ex oculo iaculationem.
Ausam reddidimus,cur recedentes a specu
lo quod rei vicinuesset, rem videremus ampli em,contra,cur inq speculo, remotis res minor appareat , ex iisdem principiis facile est iudicare. Quo namq; magis recedit oculus, eo pauciores radiit illud spacium incidunt; paucioribus autem radiis pauciores respondent partes quas ocu- referant.Cum autem nihil intercedat inter illas partes quod oculus videat non enim reliqua vi det apparent visui quasi iuncte essent quae reueranon sunt. Ita scilicet mons remotissimus monti Gage viciniori videtur contiguus, quia cum inter v trumque nihil oculus videat, nullam percipit inter eos distantiam Idipsum, inquam hoc in casu contingit,cum oculo, plurimas rei distantis partes non percipienti, quod in eas nulli radi j serantur, reliquae coniunctae apparent, atque hoc modo res videtur contractior. Atque hinc causa ducitur perspicua, cur res,cuias pauciores partes videtur, miniis distinctὸ vi
Eadem ratio est cur speculum rotundum rem p ruam referat Radi namque oculares ab illa sphaera quoquoversum dispei si res plures petan qRarum propterea oculo imprimunt imaginem: Verum quoniam pauci ad ij in res singulas dirigantur. Fit ut paruae admodum appareant. ARTI-
679쪽
E praedictis quoque iacile est intelligere. Cur
oculiis rem videat ubi est.Quia scilicet distatiam quae intercediti percipit. Distantiam aut e videt, si viam, vel aliqti id quod per spacium intermedium ducatu , visione metiatur. Etenim quo plures in ea longitudine partes oculo reseruntur eo ma torem aduertit inter extrema distantiam ut pro 'pterea longinquior res in illo extremo posita videatur. Huius rei fidem faciti, qudd si inter extrema longae sint viae depressiones, quibus nihil cernat oculus;extremum illud videatur propinquius. Id demonstat exemplum montium quod modbprotulimus. Inter quos, quia nilai videmus,nec ulla apparet distantia,miniis remoti nobis videntur.
R TH C. VIII. Ad quid lumen fit necessarium. DI gladiantur Peripatetici deis luminis, ad quid sit necessarium Alij ad colores,ali ad
medium,alij ad oculum, communior sententia adllaec omnia illustranda, lumen necessarium putat. Superius ostensum est, quomodo e loco tenebroso quae essent in lumine videremus. Unde sequitur
Feram esse sententia Auem pace, reserente Auer-IOe, in a. de anima. 67. Avicennae in primo NaturisC3 p. l. Liconiensis qui pro solo obiecto lumen censent costitutum Versim inde quoque vrgeb mus Peripateticos: Cur lumen necessariu obiecto, non esset necessariu specie qua dicunt esse in spe
culo. ina loqui deis; speculo quod in tenebrisi tu
680쪽
est , rerum quae sunt in loco luminos videmus l-magines. Id quam aperte conuincit falsitatis Aristotelis sententiam, tam manifeste probat visum
fieri emissione radiorum quibus inseruit specululaeuissimum, vi inde deflexi ferantur in obiectum. Non enim transeunt radi per speculum nec in eo
sistunt sese poris obturatis nec, ob laevitatem,ullupatiuntur retinaculum, quominus eodem ordine
inuicem pergant ad rem visibilem aqua, propter lumenide quo quaeremus suo loco eadem qua seruntur via refleciuntur in oculum.Et hoc est facillimum simul ac verissimum. ARTI C. IX. Conclusio.
EX dictis non mirum est,quod Aristoteles, ut
notat Galenus,multorum causam inuestigas usus siti Platonis de visu,opinione:vt cum 3. meteorolog.dum agit de Area,Iride, Parallelis,& virgis, inquit fieri refractionem visus,seu radiorum sualium, Mita fatetur visionem fieti per radiorum emissionem ad rem visam. Et ibidem cap. 3. ratione afferens, Cur Antiphon quidam cernebat imaginem suam ante se in aere tanquam in speculo, causam esse inquit,quia ob visus debilitatem, visuales radij,in proprio aere stangebantur, fiebatque illi Aer tanquam speculum, quo ad ij visuales ad eum
reflectebantur. Quin idem Aristoteles in calceo. cap. lib. Σ. de generatione animal.cum aliqua ad visum pertinentia considerasset, postea fatetur nihil reserre an egressione radiorum fieri visionem dicamus,an receptione specierum.Ex qua Aristotelis inconstantia recte arguit Galenus eum vidisese opinionis su absurditatem.