장음표시 사용
701쪽
ionum in visu causas reddere,quibus radios mcularesin corporeos , igneos esse liqueat, se quitur ut demonstremus.
RTI C. III. Quoex hac doctrina pulchra quastiones flarentus. CV diutius in aprico morati,ubi se in locum
obscurum recipiunt,non vident Cur idem concingit iis qui longo tempore carcere tenebroso detenti lucem non viderunt ' Cur hi nonnun quam luce priuantur ' Non peto quam horumtPeripatetici causam assignent. Tu Lectoreausam veram ut in uestiges considera quomodo vel vita; vel alicuius membri, seu facultatis functione priuetur homo, integris licet organis eodem pactoe priuatur videndi beneficio. Duabus autem ex causis contingit animal vel prorsus interhe, vel alicuius membri seu facultatis exercitio intercludi , vitalium scilicet spirituum profusione et eo rundem strangulationi si de vita agatur; si tamen de partis seu facultatis alicuius functione laesae sermo fiat sufficit vis obstructio, quae tales spici
Iisdem de causis vel caligat, vel excaecatur ocita lus. In tenebris per longum tempus versatosis sidus oculorum humor Ioci humiditate ci)rrobo-xatus , immotis illis visibilibus igniculis poros viasque omnes sui concretione occlusit. Maior tamen oculi humiditas loco humidiori, sed luci
do non id pristitisset. Quid ita s uia igniatili oculares Liminoso loco exilientes poros retinent apertos,in tenebris minime.
Profusion vero eiusmodi radioriari accidie
702쪽
caecitas illi, qui,ut Galenus comemorat,per multas nostes ante circitatis inlaelicitatem, copiosum lumen ab oculis exiens viderit, Ex quibus non est obscurum cur post commorationem in loco luminoso, quemque Sol irradiat repente in umbrosum conuersi nihil vide 'mus. Quam huius causam serunt Peripatetic Repentinam scilicet ab altero contrariorum, in alterum mutationem Contra ii militer ergo ex umbroso in luminosum prodeuntes caligarent, quod falsum est. Cur ergo potitis qui ex lucido in umbrosum migrant minutis scilicet spiritibus loco lucido At si ibidem perstes, licet noua etiam spirituum fiat perditio,videbis tamen, cur non loco obscuro dubia sortὶ aer impedit obscurior. Contrarium docent oculi senum, qllicum paucos habeant spiritas, melius umbroso vident, lucido caligant, lucemque auersantur. Ergo pauciores spiritus in oculi senum non obstant quominus videant loco umbroso, quoniam inritis spiritibus minuitur humor continens , orique fiant laxiores; unde fit ut nihilominus spiritus illi prosiliant. Iuuatque locus umbrosus ne nimia fiat alioquin spirituum eiusmodi profusio. Secus est in iis qui ex lucido loco migrant in opacum, quibus spiritus pauciores factos
comprimit humor copiosus, quo prorsus modo, a Sole, fiunt humorum fluxiones. Et quemadmodum iuuenis ille qui Alexandrum mutatis equis hostes persequentem, per multa passuum nullia pedes comitatus ubi iunctus Alexandro strenue dimicasset, fusis hostibus, nullo accepto vulnere,
paulo post in Alexandri sinu efflauit animam, fri-
703쪽
gido nimirum facile suffocant , atque extinguente quicquid ex tanta spirituum profusione
superesset. Haud aliter facta, loco lucido,magna radiorum ocularium iactura frigidus oculorum Iasimo loco obscuro , quod superest radiorum constringit, nec patitur exire, donec paulatim aucti rursus exitum moliuntur.
ARTI C. V. G oculi ridendo fatigentur sententia Iaurentii resistitar. J Iuc secile est causam reddere, cur oculi vi
dendo fatigentur, si quam huius causam ferant Peripatetici, paucis vide icimus. Laurentius lib. iti'. I. respondet fatigari oculum non impreDsione specierum, sed ex viri conatu quem facultas adhibet. Sed enim cur maiorem vim adhibet videndo niuem quam caibonem, ut longe citius
fatigetur 3 Cur etiam a lucidis 3 albis,ditur Viaso, plerumque contingit ciccitas Quoniam,m-quit, allecti simillitudine quadam flesiliritus tanto peta erit ubi ut ex violenta irruptione crystassini humoris ubstantiam,aut rhagoidem , aut aliqui simile disrumpi, vel alterari oporteat. Audio verba rationem expecto, non modo cur oculus videndo fatigetur, sed cur senes a lucerna,noctu alumine, omnes fere a Solis radiis aciem reflectant Itane spirituum visiti ima impe tus in rem visibilem efficit, ut organum visus rem abhorreat' Spirituum appetitu stomachus cibum non refugit, sed rem quam appetunt ardentius csiplectitur,atque ita de caeteris cluid crus fue-
704쪽
rit, cur contra naturam, oculi ad horreant . id
in quod spiritiis visites appetitu proruunt rapseritus, inquit, lucidis, ob imilitudinem delectantur, ergo maxime luce Solis,Cur igitur eam refugit oculus non modo noctuae, sed sere cuiusuis animalis Sed illa eruptione spirituum ex oculo, qua dicit laedi oculum,non omnes spiritus proru perunt, alioquin non amplius videret. Qui relicti sunt eiusdem Naturae sunt cum illis qui auobGrunt.Quidni ergo rei lucidae specie propter similitudinem delectantur ' Cur contra, oculi eam
Mitto quod vanum sit, id quod putat Lauren tius spiritus scilicet oculares corporeos quidem similes esse speciebus vi silibus quas dicunt spiri tales cincorporeas. Quae similitudo corporei cum incorporeo Sed si similes albo.Ergo dissimules nigro, ergo contrarium colorem auersabun
tur si spiritus. Ergori oculi quod falsu est. Quid
quod oculus non prosequitur obiectum nisi qua tenus sentri non sentit autem nisi quatenus ab ipso assicitur , non assicitur nisi per acrem in te medium, in illo vero aere nondum est illa similia ludo quam spiritus oculares prosequantur Detenim, ut docet Picolominarus nondum est in aere
species obiecti, sed vis quaedam quae agita in oculo talem insculpit imaginem. Ergo secundum istos est in oculo res illa cuius similitudine delectantur spiritus oculares: Cur igitur quod domi
habent, foris quaerant Cur exiliant,ut inuenianuin aere quod non est,relinquantibi estὶ Sed esto talis in aere species Parietis dextri aut sinistri quem non respiciam, species erit in ea dem
705쪽
LI BAE R. Isdem parte aeris mihi ob oculos positi quidni ad
eam speciem candidissimam transvolant oculorum spiritus 3 Quid ; in aere tenebroso estne ali citia similitudo qua oculares radij delectentur Eec stanti in loco obscurissimo ex quo per aerem opacum corpus lucidum, vel candidum inlumine positum contemplemur, oculi laeduntur.
Sane quod ocullam proxim Eassicit, quod oculus senti est in illo aere tenebroso Estne in illis cenebris quicquam simile spiritibus ocularibus
quod propterea per tenebras sequanturὸ Cur igitur laedatur oculus, ab eo laeditur quod vim inseri , quidem a corpore laeditur. Laesio enim talis fit tactione, utique rei corporeae. Quod cum viderent alioquin necessarium, ut vitarent,
in t c absurda ruerunt imprudentes vel inuiti. ARTI C. V. Quo pera huius causa explicatur.
ACcipe igitur causam cur oculus videndo
fatigetur, Cur oculus debilis lucem ab homreat, maxime Solis; Cur lucida, candida visum laedant Radius oculi corporeus' tride, igneus
retruditur revisibili, vel etiam a lucis aduersae radio corporeo Is intro actus quo maiori vire- percutitur, eo magis dilatat . vel disrumpit Vflal linum humorem, aut rhagoidem aut aliquidsimile, ut Cum Laurentio loquar. Hinc est, ut alba, lucida, quoniam vehementius repercutiunt, magis ostendant. Caeterum quomodo fiat talis reperin
706쪽
Hinc etiam aperta ducitur ratio eius quod ipsi quaerunt , si vilio fiat per radiorum missonem, qui fiat ut senes qui pauciores habent radios, rem a longe videant melius u Emprope. Causa est quia radius dum a re visibili proxima validius retorquetur in oculum, magis eum laedit, iam humoribus,tunicisque senio labefactatis. De noctuarum,& filium oculis noctii coruscant ibiis, tamen debilem visum habentibu suo tempore dicemus i
Forte quis arguax hanc nostrum laborem, utorium , in f italicii Laurenti se tuentia,
quippe qaae cum eo fundamento nitat tu , quq di illo fiat receptione specierum ab obiecto, nantium, iam iuculentissime demonstrato, feri
per radiorum emissionem ex ocato, ea demonstratione necessario corruerit. Quod enim probare nobis erat propositum, eam scilicet visus lariasionem fieri per radiorum visilium repercussio nem corporalem, cile concesserit,qui, quod extra dubium posuimus, viderit, emissione nempe radiorum fieri visionem. Neque frustra sudarit in fingendis radiis spui talibus & corporeis atque in illis Chymericis intentionibus , qui cognoueri posse dari radios corporeos veros, quibus admittis nullam dissicultatem, nedum impedimentum doctrina de visione patiatur Qui enim coli siderari modum vitionis facillimum, atque clarissimum quem per actionem eiusmodi radiorum captu cillimam, ac Naturae maxime
707쪽
consentaneam aperuimus. namque viam omnem is modus contentioni intercli dat,Certe qui hoc perpenderit, nequaquam res sutiles, hom-mcntitias, merasque nugas , quas nec tutelligere
possit, contra sensum, contra experientiam, contra rationem tueri conabitur. Haec feceram iis acrem hanc extra dubium posueramus : Quid igitur ultra molestis disputationibus Lectoris animum lassauimus Scilicet ut Veritas iam victrix eriori victo insultet pluriumque rationum impetu iacentem veluti premat, inuas pedibus conculcet Adde quod verissima illa' tite ex Antiquis restituimus rerum Naturalium principia non abs re fuit, quemadmodum in omnibus, ita tota hac de vissione speculatione,Naturae telli monio coprobare. Quaecumq; enim de visione docuimus fide perhibet illis demo strationib., qui b. libro secudo de materia probauimus, copoliti naturalis partes igneas,ab ambientibus frigidis contineri, atq; coerceri. Ergo ut in reliq ais ita hac in materia de visione videre est nostram doctrinam adeo consentientem , ut haec de visu doctrina nostra inferat principia, &illis possitis hanc doctrinam ostendere, ac trieti tam tibi sit in proclivi, quam imber est dum pluit, ut sic cum Plauto liceat concludere.
708쪽
Vr tractationi de visa Colophonem adde
remus , visum est opera pretium , doctrinam decoloribus adiungere, in equa nemo perfectam naturae visus cognitionem allia quaturrinec satis videat, qtiomodo visio fiat, per ocularium radiorum factam ab obiecto repei cussionem. A tristotelis, ac Peripateticorum hac de re imaginarias illas species,atque intentiones repetere e set otiosum: Inter quos tamen quidam,relicto Aristotele,ad veritatem propius accesserunt, ut illi quos supra recensuimus, Avicenna, Auem pace
Liconensis plures alii .Hi nempe dixerunt colores in tenebris non actu, sed solum potestate ense colores idque congruentea opinioni Veterum quam eleganter retulit Lucret. lib.2. Praetera quorium nequeunt ne luce colores se,neqne in luce existunt primordia rerum, Scire licet quamsint nudo velata colore, sualis eriim cacispoterit color esse tenebri, Q 39d ergo illi voluerunt,explieaturi,colorό-- 'iae imprimi in oculo per radii ocularis repulsionem ostensuri Prim,quaeremus, quot modis Vacxiari possit ea repulsio.Secundo eiusmodi radiorureflexionibus generari fluxos illos colores qui variis in reb. apparent,demsistrabimus Tertio inde inferentes colorum isorum diuersitate ex diuersa
709쪽
sa eiusmodi reiectione radiorum fieri, quomodo id fiat,& quid lumen ad hoc conferat, declarabimus. Quart dubiorum plurium solutione rerum agis ac magis illustrabimus.
Quot is casto radiiocularis reflexis varietur. Tocularium radiorum maior sit vel minor reflectio, tribus potissimum ex causis posse
contingexe comperio. Prima est vis maior,vel b. nor in obiecto quae magis vel minus repercutiat. Secunda est vis radi j validior,vel infirmior; prout liberior est vel magis impedita Tertia est situs diis uersitas in partevilla radium excipit, secundum quem situm diuersum habet respectum ad oculu, unde maior vel minor sit in eam actio, ac perconsequens maior vel minor eiusdem radij ab ea pa te repulsio.
Propter primam causim res ququis magi spl&det qua parte luci obiecta est. Splendor autem quiddam alboris habet: via depictores eum illito albo repraesentant. Hinc est quod idem albedini,& splendor conueniat,nempe visum disgregare. Constat autem fulgorem eiusmodi in oculo sentiri ex vehementiore radi qui ex ea parte resilit
Ex quo colligo albedinis sensionem, visusque
per eam disgregationem ex maiori radiorum oculariu repercussione, per maiore rei virtutem fieri verbsuperficies minus repellit,eam reddere colorem obscuriorem donec quae minimam
710쪽
vim habet, minimamque facit sensionem,atri colori, aut hos est in oculo. Propter secundam causam, ocularis scilicet radi debilitatem res loge distantes non modo minores videntur cuius causam praecedenti tractatu assignauimus sed obscuriores apparet Etenimi deni est,uel debilem esse radium ocularem,vel debiliter ab obiecto repelli. Nam sine radius infirmiter allidat ad rem visibilem siue ab eadem languide redundatur, aequalem infert oculo aequalis repercusso passionem. Ex quo licet idem quod superius inferre, maiorem scilicet radi repercussi,ne re offerre oculo clariore, magis ad album
tedentem, minore vel breflexione rem oculo reddere obscuriorem magisque atritatis participem. Propter tertiam conditionem res quaevis, qua-uis luminaria undique eam illustrent, diuertum habet diuersis partibus colorem, prout habet oculus ad eas partes respectu differente. Quod ipsum videre est in figuris quς in acumen vel conum eX- porrectae extra corpus aliquod promin sit, caeteris enim partibus laterariis nigrescentibus , in quas nimirum radij oculares obliquum habρ tactum, pars illa eminens quae recta radios excipit,fulget, vel fulgoris quiddam prae se fert. Quia scilicet ra- dij recti, ut valentius re percutiunt, validius quoque repulsi maiorem inserunt oculo sensionem. iemadmodum ignis ad murum accensus magis calefacit e regione positu qua ex obliquo statem. Non assimilis est ratio oculi radium aduersus ob-
iectacla pellentis,4 eius qui fuste vel stipite patieti innixus repellit eum qui se a tergo premit. Sic nitia stipes parieti aduerso directe appellatur,m