장음표시 사용
301쪽
3oo Traelatus Dixi : ex circumstantia defectias : qui si habeatur pro re infami
et proximum ludibrio et coiiiciat plui expotiat, Censetur gravis. n. nc quamvis possit esse solum veniale referre aui exprobrare desectus naturales involutilario , v. g. ingenii, corporis, sortiati e , Cum lii desecius non sint culpabitus, tamen morale cst, si sint de re
insanii vel probrosa, ratio est quia inde fama et honor graviter laeditur. Unde graviter peccarct qui de aliquo diceret quod sit spu-Tius, quod eius pater suspensus laurit. Ouaeres 5 Quaenam syecies detractionis sit grauior pResp. Grapior cst quae fit per libellum famosum, quam quae sit voce, tum quia ad plurimos pervenit. tum quia vix potest abolevi. Unde morte punitur et qui libellum famosum sparseril, et qui in is vetitum vulgaverit sa). Grapissima est ex getiere suo quae sit pec 'falsi criminis impositionem . cum contineat mendacium perniciosum ς unde nulla ratione cohonestari. aut excusari potest : ideo
etiam mortis periculo. nec alteri, Dec sibi ipsi salsum crimen imponere licet; hinc reus qui ad vitanda gravia tormenta salsum crimen sibi imposuit, ob quod sit ad mortem, vel ninlitationem dam. Dandus, peccat mortaliter, nec potest absolvi, nisi dicta revocet, etiam cum periculo quaevis tormenta patiendi. Quaeres G. Quaenam sint juscae cati sae, quae detrahentem a
Peccato excusant rRem. stini duae ς Prima est justitiae, dum nempe quis ex ossicio suo te uel ur mavisus lare surtum , aliudve crimen in alium per-
Secunda, est charitas. dum nempe quis aliter non potest impedire damnum sibi vel proximo impendetis. Ralio est quia detractio non est peccatum, cum non est inordinata ; atqui detractio quaesit ob ius lam et rationabilem causam, non est in Ordinata; ergo eic. Hinc liber est a culpa, i. Qui ex charitale sibi debita, injuriam sibi occulte illa iam, alieri revelat animo petendi consilium aut auxilium ad praecavenda , aut resarcienda mala : inio id non pauci licitum esse credunt ut injuriam passus solatium dolorisque lenimentum recipiat, quibus non adhaerebo. si necesse sit nominare Personam nocentem . cum verum sol alium possit sine in Dinatione
proximi obtineri, scilicet confugiendo ad Deum qui consolatur nos in omni tribulatione nostra sb . I. Qui ex charitate debita nocenti, monet superiores , Patres sa milias de variis subdilorum, tiliorum, famulorum, utc. ut eos Cororipiant.
3. Qui ex charitale debila communi lati . delegit incuriam ot iis priorantiam Medici, Advocati, Consessarii, ilem qui detegit improbitatem candidati ad ossicium aut beneficium promoven/i.co L. unica eod. Iu-ais tibial. M a. ad Cor. 1. ν. 4.
302쪽
de, Virtutibus, etc. Soco. Qui ex cliari late proximo debita, monet iuvenes de improbi-
tale quorumdam socior iam suorum, ut eorum perversum fugiant Consortium; item qui mori et alterum Hl iri sumulum, in uxorem non assumat talem. nihil aliud in illo allegans. quam quod ei non con- vetiit : sed si alior persistat velle eum assumere. potest dicere famulum esse furacem, puellam esse Corria Plam, etc.
Nota : Ut in his omnibus christiane procedatur , cavendum estne plus aut pluribus delegatur crimen , quam ad avertendum ma in
Quaeres T. An peccet contra justitiam qui crimen in uno loco,
D. x in una cipitate publicum, reoelat in alio tibi ignoratur pNota anteresst. Crimeti posse esse publicum triplici modo. a. Ipso jure, de quo constat per juridicam sententiam. u. Ipso iacto, quod ita coram multis est factum ut nulla tergiversatione celari queat. 3. Communi fama, dum rumor criminis perpetrati ad aures maioris pariis communitalis pervenit ; his positis . Resp. I. Si crimen sit per sententiam judicis publicatum, ubi vis divulgari potest absque injustitia e tum quia reus jus omne amisit ad famam suam ; tum quia sententia Publice ei media luce fertur et execulioni mandatur , ut caeteris ubique sit in exemplum et ter
Dxi: absque injustitia : quia si quis absque necessitate crimen proximi quovis mo)o publicum, alteri nescienti revelat, peccat con tra charitatem, soItem penialiter, Cum praecipiat charitas, ne quis
niteri faciai , quod sibi fieri nollet ; imo mortaliter, si ex odio et
vindicta id sacere. Dices : delictum in una religione publicum, etiam Per sententiam iudicis regularis, injuste extra eam revelatur; ergo a pari elc. Re . n go cons. Disparilas est, quod ex mente iudicis regularis , sententia Doti est lula pro publica nolitia aliorum . sed solum Pro privata suorum subditorum; a Iloqui commutii religionis honoesset pernicinsa.
Resp. 2. Iuxta multos al est moriale contra iustitiam erimen in uno loco publicum sola publicitate facti vel famae, divulgare irinlio loeo. quo fama non erat illud perlatura ... Ratio est quia auis 'Clor criminis per publici talem facti vel famae noti amisit ius ad
famam in locis quibus fama non erat crimen perlatura; fama siquidem est divisibilis. com quis bonum nomen habere potest in uno Ioco. non in alio uti de sicut non amitto jus ad pecuniam quam ha heo Parisiis. quia illam amisi quam habebam Nanceii; ita non amitinto ius ad famam quam habeo Parisiis licet eam amiserim Nanceii. a Tolet. Adrian. Ite bell. Iemia, Molina, Antoine , Paulus. a.
303쪽
3M Traetatus. 'Dixit In loeo quo fama non erat illud perlatura quia non est
contra iugi illam criminosum infamare in locis vicinioribus ad quaenior aliter loquendo fama delicii eius poterat pervenire; quia eo ipso quo quis peccavit Publice, eeusetur interpretative cessisse iuri quod habebat ad lamam in illo loco et tu locis vicinioribus. stti aeres η. An Peccet contra justitiam, qui crimen alias publicum, jam pero obliteratum, reo elat y Resp. Qprm. Ratio est, quia crimen oblivioni datum est oeculiatum ; sed crimeti occultum non potest reveIari sine injustitia; er- γ etc. Quaeres 9. An peccet contra jussitiam, qui de uno crimine infamatum, infamat de alio occiatio rResp. Vel crimen occultum habet assini talem cum crimine de quo est infamia, vel nullam cum eo habet assini talem et Si Primum, non peccat contra justitiam qui crimen assine detegit ei qui principale noscit: ratio est quia non censetur nova insa-mia inferri, nec prior augeri ; ut si de homine publice ebrioso dicas eum Cum uxore rixari, non recte curare rem familiarem etsi Si Sectandum, peccat contra iustitiam qui crimen occultum alteri crimini de quo est infamia noli assine. Nec connexum, detegit. Batio est quia iniuste insertur ei nova infamia gravis p sama enim est quid divisibile partibus diversae rationis Constans , quarum si una auferatur , superest alicra , proindeque ius ad illam conservandam.
Hinc graviter peccat contra iustitiam qui de publico ebrioso di.
eit quod adulterium, surium, etc. commiserit. Quaeres Io. Quis teneatur ad restitutionem famae fBesy. Onmis et solus qui eam abstulit , aut ad eius ablationem
moraliter cooperatus est, quales sunt mandans, consulens, movens, non obstans cum tenetur ex Ossicio obstare, sive scienter et ex malitia, sive ignoranter et ex in advertentia id fecerint;ratio est quia illi soli per veram iniuriam samam alterius violaruiit; ergo ii soli la-mam resarcire debent. Dices: Qui ignoranter et ex inadvertentia famam alterius Iaesit, non pecca Vit ; ergo uou tenetur famam restituere. Res . nego cons. Obligatio est restituendi ratione famae ablatae, haec autem obligatio respicit peccatum non quod est actu, sed quod esset nisi restitueretur fama, non secus ac ille peccaret, qui bonum alienum a se hona fide possessum , non restitueret, dum alienum
Colliges i. Naeredem detractoris non teneri ad restitutionem saniae a defuncto violatae, quia haec obligatio est mere personalis ;tenetur lamen resarcire damna realia ex detractione secuta; quia 'haec obli alio assicit bona delaucti quae cum lati onere transeunt ad haeredem.
304쪽
Colliges et . Qui ita audit detrahentem ut eum ad detrahendam
inducat; item qui non impedit detrahentem cum ex ossicio lenetur impedire, qualis est superior , Pater familias, etc. idem contrahunt Orius restituendi quod ipse detractor, quia cooperantur injuriae. Colliges 3 Simplicem auditorem detracioris, si ad detractionem nullatenus cooperatus est, ad restitutionem non teneri, quia nota Peccavit contra ius liliam, Sed contra charitalem debitam tum ei Cui detrahitur quem a detractione sicut seipsum ''defendere debet, si absque gravi suo incommodo possit; tum detractori quem lene in ur corripere, saltem in directe , Dimirum exeuudo, vel sermonem EX abrupto interrumpendo, vel tristem vultum exbibendo iuxta illud Prov. I S. Ventiis Aquilo dissipat pluptas , et facies tristis
linguam detrahentem. Quaeres II. Quid restituere teneatur detractor pR sy. 1 euetur I. restituere sumam ablatam , non solum apud eos
quibus peccatum proximi revelavit; sed et apud eos quibus a privilis audientibus divulgatum fuit ; ratio est, quia haec divulgatio ipsi est impulabilis,cum ea in praevidere debuerit ac facile potuerit.
a. Tenetur resarcire damna ex detractione orta sic qui detractione alium impedivit a boni alicuius consecratione, tenetur ei r Stituere juxta spem illius obtinendi, cum injuste eum impediverit ;item qui detractione causa nil cur inta malus bonum jam a se com- Paratum amiserit; tolum restituere tenetur, cum injuste eum a sua Possessione disturbaverit. Quaeres ta . Quandonam detractor famam restituere teneatur'
Nesρ. Tenetur quam primum fieri potest, ne per ulteriorem di DLmalionem gravior evadens , gravius fiat peccatum. eo modo quo dictum est dum agebamus de necessitate restitutionis o . Quaeres 13. Quomodo fama sit restituenda lites . cum dist. Vel detraetor salsum crimen ulteri imposuit, vel Crimcti Verum, sed occultum propalavit ;Si privatim calumnia lor tenetur se retractare apud eos qui audierunt ejus calumniam;ei si siles ipsi non adhibeatur, dubel suam Tetractionem lesithuq firmare, imo juramento si necesse sit; ratio
est quia justitia iubet, ut omni qua possumus es scacia injuste ablatum restituamus.
Si secundum. Non debet se retractare; nam mentiretur , quod Nunquam licet, sed potest restituere apud rudes dicendo, se perperam fuisse loculum de proximo nullamque rationem habendam esse eorum quae dixit. Apud peritos vero qui ex hujusmodi explicatione colligere ut crimeti esse verum, debet detractor restituere laudando in laniatum quantum fieri potest sine mendacio. et honorifice de eo loquendo, ubi datur occasio; sic enim sensim ex uua par
305쪽
te tantundem famam eius illustrabit, quantum ex aIlera obseura.
duaeres 34. An sit restituenda fama cum periculo famae proin Priae. bonorum fortunae, et pilae fResρ. ad Primiam tis . Quia in pari causa melior est conditio innocentis ; unde dictum est columniatorem debere se retra clare. Resp. ad secundum asstm. Quia bona fortunae, sunt inferioris conditionis, quam fama. Resp. ad tertitim. Si infamatus per infamiam coniectus sit in vitae periculum . debet insanians cum simili periculo, si necesse sit , illi restituere, quia est obligatio restituetidi non soIiam ratione insa iamiae, sed etiam ratione damni quod ex ea sequitur: in pcriculo autem paris damni, potior est conditio iunocentis; secus si non sit lais Ie periculum in ius amato ; ratio est quia vita est bonum ordinis sa
mn Superioris Quaeres ib. Qui piablicum crimen narrat si auditor de al. o in-Nocente narrari existimat, teneaturne innocentis famam restitiaerest Resp. tenetur ex charitate. Charitas enim postulat ut damnum
proximi tollamus. si commode fieri potest sed non tenetur ex iustitia. quia noti narratio, sed prava intelligetilia auditoris, est causa infamiae. Quaeres a G. Sitne obligatio restituendi famam defuncti ΤResp. ossirmatioe : Quia quilibet lain mortuus quam vivens habet jus ad famam suam. cuin quisque in bona fama sua etiam post mortem, vivere censetur ; ergo qui ius illud violat, debet illuci restituere.
Quaeres 17. Quaenam sint causae a restitutione famae excusantes Resρ Scint septem sequentes , i Prima , Est insa mali condonalio, modo eius fama non sit ei necessaria ad rectam muneris sui administrationem , nec infamia redundet in alios, ita ui ipsi itide maneant insaniali vel suspeeti; tunc enim condonatio esset invalida: talis est infamia religiosi quaa redundat in Monasterium. Secranda, Esi justa compens alio inter privatos. idest cum duae Persorine privatae se mutuo insimarunt. solent sibi mutuo condo Dare . et ita praesumitur in Praxi, si aequalitas reperia lur in insa nata. Non potest tamen itisa malus, infamatitem per modum vindi-Clae infamare, quia non licet privata auctoritate malum pro 'ma Io reddere ui sat aequalitas. Tertia, Si fama sit aliunde reparata: ut si infamatus per sententiam judicis declaratus fuerit innocens : ratio est quia tune inuli- Ο Ita Sotus, Nauare , Lessius , Itiberi , Tournetis, Paulus a
306쪽
tia esset reparatio; tenetur lamen damna ex infamasione orta repa
QMarta, Si infamia penitus abierit in oblivionem, nee periculum ait De reviviscat, quia fama iam censetur restituta , et damnu
Quinta. Si crimen occultum quod alicui narrasti, alia ratione sat publicum, tunc enim infamatus amisit jus restitutionis. - Sexta, Si restitutio sit impossibilis, nemo enim ad impossibile tenetur; in quo tamen easu necesse esset ut detractor pecunia, vel alio modo damnum compensaret. Septima. Si revera nulla fuit infamia ex detractione secuta , ut si audientes iam antea sciςbant quod narrasti, vel non crediderunt,. quia ivno uultum damtium est secutum λ ergo.
S. II. De judVeio temeraris , opinion. , auspicione ,
dubitatione , et susurratione. . rotiae ros I. Quid sit judicium temerrarium Resst. Est assensus absolutus et firmus de proximi improbitate.
ex Ievibus et insussicientibus indiciis ortus. Dicitur 1. Assensus absoliatus.Ut distinguatur tum a dubitatione, quae est suspensio iudicii in neutram partem inclinantis, tu n suspicione, quae est inclinatio intellectus magis in unam partena inclinantis sina determinaciotae proρter formidinem parati ορ- Positae. Dicitur I. assensus 'mus o Ut distinguatur ab opinione . quae aest assensus intellectus infrmus propter formidinem partis oppositae. Dieitur 3. Ex leuibus et ins eientibus indieiis r id est ex imdiciis quae attendendo ad facti naturam, personae qualitatem, aliasque circumstauitas prudentes movere non possunt ad iudicandum de proximo, male suspicandum, etc. Porio, Est disseretilia inter iudicium temerarium et salsum: po- est enim subinde esse salsum, et non temerarium, Cum scilicet adsunt sussicieuita indicia pro iudicio , et tamen res in se non ita se Iaabet. - Quaeres m. Quale sit percarum judicium temerarium et opinio Rev. Judicium lcmerarium tam firmum, quam opinativum est mortale contra iustitiam ex genere suo. Prob. Ex Script . Lucae 6. Nolite jtidicare et non iudieabimἰ-ni, nolite condemnare, et non condemnabimini. Ex quo sit arg mentor peccatum ob quod quis a Deo iudicatur et condemnatur,
est grave atqui ob iudicium temerarium quis a Deo iudicatur et
F h. a. Ratione : gravis proximo illata iniuria, est grave pecvratum, scd qui ex levi aut nulla caura austri Proximo bonam quam Charmes, Tom. V. 2O
307쪽
3os Pinetalus spud ipsum possidebat existimationem , gravem ipsi inseri iniu
Dixi i. iudieium tam frmum quam opinatipum : quia scriptura α generatim et indistincte graviter prohibet omne judicium temerarium, et Proinde non solum firmum, sed et opinativum. Dixi a. .Ex genere suo quia potest esse veniale a. Desectu sus
solentis advertentiae tum ad suum malum iudicium, tum ad instans eientiam indiciorum: a. Ex levitate materiae; ut dictum est dum de detraelio ne egimus. 3. Ex levitate temeritatis, cum nempe indi ei a licet non sint ad judicaudum sumet enlia, tamen parum disserunt a snssieientibus. Quaeres 3. Quale sit peccatum suspicio et dubitatio temeraria' Rex . eum dist. Si Suspicio et dubitatio de re gravi, oriantur ex
pravo assectu el malevolentia , sunt moriales ex genere suo:; ratio
est quia iii gravis injuria proximo qui habet jus, ne sine causa de ipso mala habeatur suspicio vel dubitatio; unde Apostolus b) inter gravia peccata munerat susyiciones malas.
Si oriuntur ex solo errore intellectus quo apprehendit signa lamquam sussicientia ad suspicandum , vel duhilandum. paratus suam suspicionem vel dubitalionem deponere, ubi rem melius consideravit, sunt ordinarie tantum venialest ratio est quia tunc indicia non calent omni probabilitate. .
Quaeres 4. Qυ id requiratur ut tollatur insturla Illata per λα-dιcium, et susPicionem temerariam P. Re p. Nihil aliud requiri, quam ut iudicium, Suspicio et duratio apud semctisum deponantur. Quaeres 5 Utrum dubia sint in meliorem partem interpretandapnes p. I. Dubia circa personas, quando agitur de mala vel bona existimatioue proximi . sunt in meliorem Partem interpretanda ;sallem negat, e suspendendo judicium, ut notat Sylvius. Quia in dubio non est praesumendum delictum e . Resp. 2. Dubia circa Personas, quando agitur de vitando aliquod an in o. vel de adhibendo remedio, possunt in malam partem inier- prelari, non quidem desulti e . iacmpe iudicando proximum esse improbum et habendum pro tali. sed supPositioeui mirum eam cauintionem adhibendam quam prudentia dictaret adhibendam, supposito quod esset malus, nullo tamen modo habentes eum pro malo ; ratio est quia ea cautio non includit iudicium de improbita eproximi, nec famam ejus laedit. IIoc modo non peccat qui in aedes suns recipiens ignotum, ita Ca-vei suis rebus, ac si dubia esset ejus probitas. Quaeres G. Quid sit sustirratio et quote peccatum Resp. Est oblocutio mala et secreta ad di seminandam discor ριγ Lucas 6. Iacobi 4. ι Prima ad Tm. 6. Mera. 4. Oὶ L. merito, st. Pro ιοeιο.
308쪽
diam inter amicos. Ipsa est peccatum mortale ex genere guo et quidem gravius detractione ; dissolvit enim amiciliam quae praestatilior est bonis famae. vocaturque a Patribus pera Pestis religionum. Hinc Pro . 6. dicitur : sex sunt quae odit Deus et septimum detestatur anima illius, nempe seminare inter fratres discordias.
Susurraior tenetur restituere vel per retractionem, veI per infamati laudationem, iuxta exigentiam Casus. S. III. De contumelia et derisione. Quaeres T. Quid sit contumelia r. Rev. Est injusta et aperta honoris alieni violatio. Dicitur i. aperta ; id est praesenti et scienti facta, per quod di stinguitur a simplici detractione.' Dicitur a. ololatio : sive per dicta v. g. crimen, vel desectum, vel malum poenae alteri praesenti objiciendo i ex animo illum inhonorandi ; sive per sacra v. g. eius imaginem conculcando , ei maledicendo, conviciando, repraesentando aliquid quod eius honorem laedat, eto.
Quaeres a. Quid sit peceatum eontumelia pResp. Est peccatum mortale ex genere suo , et quidem gravius detractione quam inclu)it, cum fiat coram et in facie ; cuius gravitas desumitur ex circum, ianitis verborum ct sactorum et praeci-Pue personae osseusae: nam contumelia in se levis, Potest esse gravis respectu personae Cui insertur, ut si sit superior, puter, etc.
Nota: Contumelia illaia parentibus habet malitiam iniustitiae et impietatis, et consequenter haeo circumstantia omnino exprime uda est in Consessione. - Q. 3. An honor per contumeliam laesus restitui debeat Re ρ. .rm. Et quidem coram aliis, si coram aliis honor laesus fuerit, quia qui inhonoravit proximum, peccavit contra iustiliam cum damno proximi; ergo tenetur ad restitutionem, vel etiam ad satisfactionem per veniae petiit ouem si opus fueriti ad quam non obligatur superior respectu tu serioris, aut vir nobilis respectu homi
Dis plebeii, ne despectui habeantur a). Quaeres 4. Quid sit derisio et quale peccatum φResp. 2. Ibi jocus de proximi desectibus at rubore assiciatur.
Dicitur 1. Joctis : ut dist juguatur a contumelia quae si serio Dicitur a. tit rubore asse latur: quia si fiat alio motivo v. g. Corrigendi proximum, vel honestae recreati Ouis, non est peccatum. ReSy. I. Derisio ex gener e suo , est Peccatum veniale , quia da se iocus ille gravem proximo non infert iniuriam. Dixi I. ex genὰ re suo: quia aliquando transfertur ad aliam spe- Ciem peccati mortalis ut in sequentibus casibus.
309쪽
368' Tractatus I. Cum deridetur proximus de virtutis cultu, tunc enim est Impietas et scandalum. a. Cum deridentur 'parentes ; lunc 'nim est impietas. 3. . Cum irridetur Deus, Sancti, Caeremoniae Ecclesiasticae, quod absque blasphemia fieri nequii Dixi a. De se non infert grapem injuriam; quia gravem infert, ' dum derisio habet rationem contumeliae , ut sit in sequentibus Ca
x. Dum derisio sit ex animo graviter confundendi proximum ;2. Dum exprobatur grave vitium, aut desectus infamis. 3. Dum derisus graviter iris latur; in his casibus derisio est πο- calum mortale et tanto graoicis, quanta major re erenιia debetiar Personae, quae illuditur, ait D. Thom. et . Nola : In derisione eadem est iacienda restitutio ac in contumelia, et eodem modo.
De injuriis in bonis fortunae , et necessaria restitutione. Ouaeres 1. Quid sit furtum y .
Resp. Est occulia rei alienas ablatio invito rationabiliter domino. Dicitur a. ablatio: per quam intelligitur acceptio et accepti de- entio, quae moraliter Censentur ea dcm actio Dicitur a. occulta: id est quae fit Domitio nesciente , vel quam quis intendit sacere domino nesciente, ut dis linguatur a rapina.
Dicitur 3. rei tilienae: id est rei qua proximus juste fruitur legitimo litulo, sive dominii, sive usus fructus, sive depositi et Q. Res autem ii. si sit sacra, vel in loco sacro, furtum dicitur sa- erilegium; si pertineat ad fiscum vel aerarium publicum , dicitur peculatus: si sit homo, dicitur plagialus ; si sint pecora , dicitur
Diei inr έ. inuito rationabiliter domino: dum enim dominus rei suae delentioni tenetur consentire . irrationabiliter est invitus , et nulla ipsi insertur iniuria; sic surti non est reus qui a surioso gladium aufert no sese aut alium occidat. Quaeres a. Quid sit rapina lBesρ. Est manifesta ac violenta rei alienae ablatio, invito rationabiliter domino. Unde rapina specie dissert a furto in genere moris, quia ipsi furto specialem addit iniuriam contra personam Cuius laeditur honor, dum ei quasi e manibus res sua violenter et iniuriose aufertur; hinc fieri potest ut quis non peccet mortaliter in ratione furti, et peccci mortaliter in ratione rapinae , ut si rem levis momenti per vi in a persona illustri auserat. Quaeres 3. Quinam sint rei rapinae r
310쪽
de Virtutibus, etc. . 3ο9Resp. Rei sti ut rapinae qui decimas . mercedem operariorum , vectigalia ci justa tributa defraudant; qui ad usuram datis; qui co-gutit ad contractus tuaequales ineundos; qui stipendio sibi publice ussignato non contenti, plus aliquid exiguul; qui soro ceduul, gal- Iice les buliquero itiers. Quaeres ι Quale peccatum sit furtum et rapina lRev. Est peccatum mortale ex genere suo; nam peccatum quod a rcguo caelorum excludit, est mortale; atqui surtum est tale ; ait enim Apostolus α), nolite errare, neque fures, ne qua rapaces re gutim Dei possidebunt. Quaeres b. Quaenam quantitas reqti iratur ut furtum de se sit
Dixi de s e quia surium rei levis pol est esse mortale per accidens, a. Ralione damni inde secuti, aut lucri cessantis; ut si auferas ac iam a sartore qui ob impol cutiam sibi aliam comparandi, per dies plures operas suas perdere Cogatur. . .
2 Ratione scandali; Ut si quid Ieve eripias alteri quem nosti
propter hoc blaspheinaturum. 3. Ratione doloris, quem concipit alter ex ablatione rei suae , licet modicae, quam assectu magno prosequitur; liis certo positis. Aes P. Brquiritur ea quantitas quae specialis omnibus grave damnum infert: privatque notabili utilitate ; verum cum damnumqu0d respectu uuius, pula divitas, est leve, respectu pauperis po3sit Censeri grave, eadem quantitas in omnibus suriis statui non potest
Inde est quod Theologi salis communiter quatuor lio minum ge- ncia distinguunt. Primum, est illustrium qiii splendide vivunt. Se cundum, est corum qui vivunt ex suis reditibus, licet non ita splendide. Tertium est mercatorum et artiseum qui mercatura aut ur-lisicio se sustentant. Quartum, est pauperum qui mendicando sibi consulunt. communiter statui potest ad furtum mortale fossicere. . Respectu personarum primi generis. etiam Regis, asses M. 2. Respectu pers arum secundi generis asses 4 o. 3. Respectu personarum tertii generis. si ars sit maioris Iucri, qualis est mercatorum ns,es Io. Si minoris, a SSEs O. 4. Respectu per sonorum quarti generis asses 5. Ratio horiam est, quia eae omnes summae cense A debent notabiles respective, cum corresphodeant victui unius diei alicujus personae iuxta suum statum et sere exaequent incrce dena diurnam ἰol qui quod correspondet victui alicui iis personae , vel exaequalmercedem diurnam personae, est notabile respectu illius Personae