De nouo in uniuersa Calabria terraemotu congeminatus nuncius Iulij Caesaris Recupiti è Societate Iesu

41쪽

Quapropter suspicati non pauci uniuersam hane totius Calabriae calamitatem ab hoc uno monte prosectam,postremum Vesuuii Acinus aemulante.Nisi quod hic t plendidius, & igne aspectabili, quasi tor mentis.bellicis hostis publicus r ille clandestinis insidiis, per alios introrsum cuniculos, flamma delitescente de lauiit, 'astjtate longe maiore populorumias atque urbium . Hinc denique in eodem Vesuuio , ut

dictum est, eo die collucentes flammae, paruum praeteriti incendit simulachrum , tanquam montis minae

iterum connitentis . sed exhaustis iam viribus . Vilex hoc perspicuε intelligamus, etiam montes per condi-.ta terris itinera , specusque vastissimas sua inire commercia , tanquam diuinae iustitiae vindices in improborum scelera, iunctis iacibus, exarsuros . Equidem facile adducor ut credam, clades urbium tam imma 'nes,stragemque tantam mortalium non sine peculiari diuini numinis nuxu contingerer naturam ut admini stram se gerere,no 't d 6muram,regi, non regeret 'tellitium praebem, non imperium . Quocirca, praeter proximas noui terraemotus causas iam adducias , superiores alias, altioresque oportet agnoscere, quibus inseriores ducuntur. Hoc solo naturae magisterio, vel . ipsi Ethnici didicerunt, qui terrae motu,vel exaudito, vel nunciato serias indicebant in eius Dei cultum is,

qui terram e suis distractam sedibus dimouisset; Qui Pe,cum turbam Deorum admitterent,id Dei alicuius

42쪽

vl factum esse pro comperto habebant , cuiusna n. certi. Quamobrem Gellius veteres, inquit, Romani, ibi terram movisse senserant,nuntiatumve erat, ferias eius rei causa edicto imperabant sed Dei nomen cui erus fruari oporteret, statuere quiescebant quoniam per quε

Deorum, dearumve terra tremeret x. certum esset . Diuina id quoque testantur Oracula, dum terraemotum Iob. λIoli Deo tribuunt, qui commouet terram de loco suo, ct columna eius concutiuntur . Profesto. quis credata spiritu adeo exili, ut acjem oculorum cffugiat, quem admodum praeclare perpendit Seneca actari,uibrari.

que terram cum montibus,magnas cum moenibus Urbes,

eum totis maria litoribus . Hoc sane illius vim indicat,qui ut canit Ecclesia, mundum pugillo continet, ut ID. As Isaias testatur,appendit tribus digitis molem terra. Egregie rem declarat id, quod S. Antoninus euenisse reseri s. Ahidis. Tytoni cuidam sui ordinis. Hic, cum toties in hym- .parreno Dei parae versiculum hunc cantitare audiuisset, Hire. Mundum pugillo continens , coepit mirae simplicitatis χοῦ π γ' adolescens tacita secum cogitatione versare, quaenam Deo palma esset tam gigantea, ut vota clauderet Orisbem terrarum . Inter eas curas fluctuantem animo somnus oppressit. Dormienti visa multitudo Angelo. rum innumerabilis ante duas sedes astantium in quarum altera Christus, in altera e regione Virgo parens

consederat . Aderant etiam Sancti omnes tanquam metu perfusi, atque ad extremum mundi examen vocati. Perlecta mortalium crimina e perlectae paucorum virtutes .cumque illa mole longe maiore lancem grauarent, videbatur iratus iudex orbem terrarum uniuersum, tanquam pilam manu pro ij cere, his voci- .' - 'bus adiectis, cum iudicatur exeat condemnatus . Treis P . Iadmebundus tyro, nec tam somno sopitus, quam semi- '

43쪽

mortuus ad Deiparam conuersus clamauit, s. Maria fuccurre miseris. Eae preces Virginem incitauere primo ut assurgeret, tum ut ingenua supplex procum. heret ad filij iustissimam iram sedandam. Vociferario interea a semisomni edita fratres accivit. Qui, cum

accurrerent, terrae motu concuti sensere urbem adeo ingenti, ut multarum ruina aedium ciues omnes ad praecipitem sugam extra urbem impulerit . Ita iuueni persuasum,terram diuina manu cieri, diuina consistere . Frustra quoque nos climinari elementa', atque in terrae motibus accusare naturae scelera : quando nostro fit vitio,vi terram diuina vis quatiat,quo pressam tot improborum onere degravet. Quod cistachis non illabatur orbis, quidquid immotum seruatur, qui GH rρ -t y. quid integrum, Virginis patrocinio deberi. Agnouit β' - hoe antiquiorum Graecorum pietas , die festo annis '' singulis instituto, illi memori; sacro, qua sub Leone . t es Isaurico ab immanissimo terrς motu Bizantii qdibus, di murali corona disiectis, ciues multi Virginis ope teruati. Libet, ex Monologio Grςco, de hoc pauca

quaedam transcribere . Vicesem exto Octobris die, factus es Constantinopoli ingens, ct terribilis terraemotus, ct omnes domus , ct Ecclesae conciderunt: multique ruianis oppressi sum mortui. auare tam terribilis terraemotus memoriam recolentes, supplicamus ad magnum , OD-ertim immaculatissimae Dei genitricis Maria templum, eam enixe precantes, ct natum propter nos peccatores Iesum chrisum, i nos a sua iussa liberet ira, contra nos ex . citata. Haec e Monologio, in quo a Graecis populi cae. teri admonentur, ut beneficia tam perspicua annuae memoriae consecrent, mansura perennius,si agnosc- ' εὰ .is. tur . Alier in eadem urbe terraemotus priorem aequa- n.a 6. uit clade, vicit prodigio . Nam cum aliquando sep-

44쪽

tem, & quinquaginta Constantinopoli diuulsis turribus , Theodosius cum Proclo Patriarcha , & ciuibus domicilia, ut fit, traduxisset ad campos: ibique terraemotu vehementius grassante,cuncti ad preces incum berent, raptus e turba in aetem repente puer, Oculinque subductus . Tum eadem via demissus,Imperatori,& Episcopo mirabundis narrauit candide , audiuisse se Angelorum concentum in has efformatum voces, Sanctus Deus,Sanctus fortis, Sanctus immortalis mkerere nobis ; addito monitu , ut ipsi eodem modo concinerent: quo praestito terraemotus illico siluit. Hoc sacrum trisagium , comprobante postea Concilio Chalcedonensi, ab Ecclesia uniuersa usurpatum. Ex e. vi his liquido constat terraemotum precibus conquie' Ch ridis stere , sceleribus excitati. Calamitosi certe sumus t Minari. utinam non criminosi. Ferrei extra exemplum , si ad in

tot Dei monitus obdurescimus. Enimuero superio- : ἰό μribus annis terraemotus occoepere in Calabria , iacta. to Catacio, non sine aedium iniuria; luxato Giri falco, non sine voragine . Non multo post deflexere in Apuliam, urbe S. Seueri, & oppidis dirutis non ignobilibus . Paucis post annis transmisere Neapolim , comitati Vesuuianum incendium , euersis Herculano , & Pompeiis, vexata Neapoli, perturbata Cam. pania , perterrefacta Italia , metu etiam ultra periculum . Postremo atrociores remigrauere in Cala briam , iam non pagum, aut urbem, sed integras prouincias depopulati, nondum exaturata clade Adhuc ibidem impune bacchantur , quidquid primo surori integrum demolituri. Inde corripuere Lucania; trana uere Tarentum : iamque in ora Salentina urbem Neritum terrae ingenti motu iactatam , postremis nunc ijs

scopimur. Quota regni pars luctu vocat s Clades

45쪽

nobis creatur ex clade. Incendium terrae motu, terraeis motus incendio seritur, exitiali quadam foecunditate. Pleraque regna mars vexat, nostrum pax t & cum externis viribus non pateat, in exitium suum armatur .

Infelices nimium, quibus ex incolumitate calamitas nascitur.Externa cessantedomesticis implicamur. Hostilia patimur sine hoste. Non hic somnos inimicae militum excursiones abrumpunt: non instructae nos acies, non obsidiones urbium, non bombardarum . strepitus,non buccinarum clangor exterret:led incendia,excidia, ruinae. Tantum cladis pax attulit, quantum ne bello quidem timeri potuisset. Bellatur nobiscum natura:& ne quid huic bello desit,pei sonat terrae fragor pro tuba. Quos hostium non tetigere tela,haut si metus, hausit dolor, hausere elementa. Dedimus tragoediam orbi terrarum, deflendam lachrymisse. culorum: omni malo vexati,nullo perdomiti: Triginta circiter millia hoc terrae motu interempta. Tantata internecione mortalium diuinae irae litatum . Non

plures iusta acie, iniquo Marte, unico bello, pluribus praelijs,cecidissent. Orbati parentibus filii, parentes filijs: viduati coniugibus coniuges: spoliati superstites consanguineis, affinibus, amicis. Nulla poene familia sine fletur ac vere inito, ex tante natura , pratis ii dentibus, lachrymatum. Non hoc extinctorum,quem irecensui, numero cos complector, quos ex terrae motu

vel saucios, vel bonis omhibus, 'aut aerumna consecti: praeteritis etiam iis, quos distra. cta in campos domo, contractus morbus sustulit. Minor tamen fuit hoφ sim strues, .quam pro Vibium, . atque oppidorum ruini ἡ--incendio qui, 'quo millia capit --, duobus oppidis euersis, pago v pQ,vel altero. Nunc deiecta Consentia, qualia.

- . tum

46쪽

tum Catacium, Prouinciarum metropoles, 5bsum tum Nicastrum, Calabriae ornamentum, ac gemmulet; deleta Murgantia, afflictum Miletum, Terina semim-ta. MesIana, Roscianum, Besidiae , Tropiana, Medama non sine querela. Rhegium, Locri, Tarentum, Malatea, Neritum periculo assinia. Neapolis, si minus ruina,certe Oppressa metu. Has decem, & septem urbes terraemotus inuasit ; multas ex parte, quasdam landitus diruit r & moenia, inter tot seculorum obsidio sintacta, unica afflatu expugnauit. His ad ij ce oppida, pagosque,qui partim ingentem perniciem, partim integram ruinam perpessi supputantur septuaginta , &eo amplius. Ex his facile inferre lice terraemotum hunc collocandum esse inter maximos. Etenim Pli- Pt ib.6nius diligentissimus antiquitatis scrutator Maximus ,

in quit, terra mortalium memoria extitit motus, Gheννίδε aris principatur: duodecim urbibus Asiae Una m LIGAφros III. Nunc vero dele iur,ac detritae urbes nor

minus, quam duodecimui addas oppida urbes aqqualitia. Pagi, villae,turres taetrurales, siue litoraIes extra numerum. Equidem non inficior terrae motum ιi quo

sub Tiberii falcibus, Christo morienti tellus indolui

iure a Plinio omnis memoriae maximum recenseri, non clade, sed mole . Quippe non umus , aut alteri regni conclusus finibus totum concussit orbem terra rum; ut totus sui authoris interitum perientiscem di

scissis etiam montibus, quasi comam capitis ad Ilictum dilacerante natura. Quocirca exaggerare admodum iasic tibi torosius, terraemotum sub Valentiniano ubiq; t. I corum terra, marique grassatbm. Nam cordate captus oculis, sed sapientia plane lyncea Didymus eis. Did m. inmotur, inquit, saepestaui in terris. Verum qui ante, vel Δ''pou Chrisum eatiterunt,panem quaudam serrae occupa, G runt.

47쪽

Seneca

runι. Mei autem Christi tempore, non priuatur sis ali. quis terraemotus: edtota ipsa terra quassata es, e centro conuulsa. Caeterum Christi obitu reparante orbem terrarum, non deuastante, clades tanta fuit, quanta par foret mysterio: duodecim urbibus Assae, in qua maxime Ethnica superstitio vigebat, prostratis; ut totidem Apostoli ad Ecclesiae Christianae structura .

erigerentur. Inter eos vero terraemotus, qui intra nat tutae leges , extra miraculum positi naturales causas agnoscunt, hunc,de quo scribimus,uix ab alio quopia superari crediderim, immanitate, amplitudine,diuturnitate . Immanitas perspicue ostenditur testimonio Senecae qui terrae, inquit, vix unquam tam grauit, aut perniciosis motus fuit,ut tota oppida everteret. N unceuersae tres urbes , plura oppida, pagi plurimi: duae

prouinciae deuastatae trahente momento temporis seculorum excidia .PNulla tam perniciosa calamitas, . ex qua nihil alteri calamitati supersit. Terraemotus hic, qua saeuijt, poene nihil alteri dilacerandum reliquit . Nec vero quidpiam defuit, quod atrocitati seruiret. Mons diffractus Consentiae: maris decessio in Napitia et procella Panormi, terrae hiatus in Sciliano aquae superfusae agro Lameti norsum ei globi erumpentes e Vibone, flammae exardescentes in Vesuuio: cinetes effusi Nicastris,amnis sanguineus prope Nicaμstra. Non hic praetermittendum censeo, quod retulit, dum haec scriberem, Sacerdos e Ffanciscana familia spectatissimae fidei nuper profectus e Calabria , propior tum periculo, quam qui perierant: visum , intre. miscente tellure,retraum labi Lametum fluuium, retractis aquis, retorto cursu, quasi territus sugereratum elatis νndis, amne campis resuso bullientes pluribus in locis vorticea corrotasse, di stemitu, & aestu plane

48쪽

pIanh marino. Nihil iam ostentosum superest, quod

hic nat uiat ira suppresserit. Nihil relictum famae menadaci js . Nihil ipsae fabulae poetarum fingere , aut ex . cogitare possunt atrocius . Amplitudinem proxi- mi terraemotus metiri possumus locorum spatijs, quae longe , lateque complexus obtinuit. Gemina CD

labria occupata . Prouinciae praeterea tentatae tres,

ora Salentina, Lucania, Campania. A Rhegino litore, quod1best octo dierum itinere, Neapolim usque perductus urbem regiam inuasit . Neque unico regno contentus, superatis steti faucibus , Messanam peris

strinxit . Demum, dum adhuc prouinciales hi terraemotus grassarentur in Calabria, inter tot marium, ter rarumque tractus, infestatae Senae, urbs Hetruriae flo-tentissima, adiectis ad reliquam Italiam veluti minacibus nunciis. Terra inquit Seneca , non unquam per

ducenta milliaria motus extenditur. Hic ab extremata. 646 t

Calabriae ora usque Neapolim plusquam trecenta passuum millia tenuit. Ex quo perspicue constat non potuisse in locis tam dissitis terram intremere contextu quodam,nexuque partium, & ut loquuntur Philosophi, per consensum: sed ubique concussam vi spirituum sub latentium, iactatione qua maiore, qua mi. nore , pro halituum copia , de subterraneis angustiis Ieruptione pluribus in locis tentata, in plerisque conatu inani, distractis viribus. Amplitudini par diuturnitas, ne clades magis locorum spatijs laxaretur, quam temporis . Enimuero duobus iam exactis mensibus, adhuc terraemotum per interualla saeuire quotidianae litterae perserunt . Ineunte Iunio congeminatus primo similis terraemotus: nisi quod huic parem diruenis di materiam ruinae ipsae subtraxerant. Sub ortum Solitiprimo radiorum appulsu excitati spiritus,euocati-

49쪽

que ad superna coepere denuo terram impetere , ac veluti admotis machim vataetare. Praemissus hic ma. ioris cladis praenuncius , ut Opportune sibi fuga quis. V. '. que consuleret, impleto Dauidis oraculo, dedi me isentibus te Ilivificationem,utfugiant a facIe arcus. Hora imminebat quarta supra decimam, cum me alescen iam Sole, quali tunc quoque irae cale Perent, halitus maiore impetu soli duritiem adorti, terraemotum

edidere in uniuersa Calabria adeo ingentcm, ut ite-xum omni ablate loca Neapolim usque peruaserit rquanquam id sparsim raptimque, defervescente per interualla saeuitie. Catacium in primis,Consentiam. que pessum dedit odio in metropoles infestiore. Ca tacti, quod stiperera Episcopalis rem pli, Consentiae, quod steterat regiae arcis deiecit . Vtrobique aedes

reIi quae concussae labant, quantum coniectura assequi

possumus, primo aggressu labefactandae. Besidiae , &Patycos modice prius attacta detrimentum feruntur nunc pasta non modicum. Sanctae Seuerinae mons in enormem hiatum abscessit. Petilia, &Casabona plane deturbata, atque euersa . oppida his minora, vicique in oleicente malo non numerantur in clade. Iam init aurato ubique metu, denuo deserta tecta, remeatumque ad campos . Quippe veluti fatali quodam . instinctu , tutic maκime aditerrae gremium confugi mus, cum nos tellus exagitat: quasi parentem agn scamus, dum punit. Sed profecto, ut coepere res labi, rplane ruunt.nempe id ansam dedit Uticensi classi, ut Medamae litora inuaderet, ijs in seruitutem abductis, quos tellus excusserat in oras barbaras amandandos. Nunciatum etiam e citeriore Calabria in agro Nuia ceriano plui sie grandinibus tantae molis , ut duarum librarum pondus explerent . quibus animantes non a

50쪽

praeae sub Dio exanimatae, quasi lapidatum esset de

eatio. Grandines quoque visas subvirides,veluti spem facerent melioris fortunae. Quanquam,si rationes ex pendimus Mes in metum euadit:neque alia spes affulget, nisi de qua poeta , Hunc ego si potui tantum sperare datorem . . Desperanda vicina quies: mali speranda diuturnitas. Etenim Aristoteles ita pronuncialia Cum fortis, factu uerit terraemotus, non mox neque ad semelfessatagitatu : sed primo quidem usque ad quadragιnta dies agitat eposterius autem , ct ad unum , O ad duos annos dominatur ,secundum eadem loca. Elapsi iam quadraginta dies annuum, aut biennalem terraemotum praenunciant. Quid non pei timescendum ab annis,quando fuit adeo exitialis diecula / Instaurata saepissim 3 soli tactatio vires indicat hostium adhuc integras , Sqauemque bine terrae gremium halitibus, quos ipsa in suum gignit exitium Abditum in humo malum , iatque alte in visceribus ipsis infixum. Quippe in Calabria, ut diximus, rupes praealtas admolita' natura est: infra quas cauerna',&voragines, halituum non tam aulae,quam carceres. Horum, dum a claustris resiliunt, alios laxatis compagibus tellus egerit, alios frustra connixos retrudit. qui, dum retentanteXitum,

nouo lotum obluctans concussu cient. Creberrimus, teste Plinio, Punico bello terraemnius, intra eundem an anum septies. atque quinquagies nunciatus Romam. Nunc e.83. inunciatus intra diem quater, di vicies: intra mensem non minu quam centies , obfi: mata inde soli, hinc halituum pertinacla, pugna toties cessante, toties I parata. Ex his persualum, ut reor, quod suadendum , proposui, tetrat motum hunc, quo dc agimus, siue atrO-

citate cladis, siue amplitudine locorum, siue diu tu nitate