장음표시 사용
21쪽
in confesso est. Morbus, verbi gratia, primaria est causa laesae actiois: putri humor, morbi: putredinis, obstructio. Eius de ve rasiaesae acti dis,putredo Vobstructio causae per accidens iecundo loco sunt. Pari modo iecoris facultas, sanguinis est esse
ctrix causa maliuUS calor, instrumoritum:
quod quide efficietissatas habet ratione. queadmodu faber est domus efficiens
C causa,securi vero instrumentia. Porro a I tem causae efficietes,aliae perpetuo effectu comitatur, quale S sunt internae. Aliae abes se possunt, quale SilantqUaS reo καταβRTIRia e Graeci, nos euidetes ac externas dicimus:
ut Solis ardor,diaria febris est causa etialia deurendo cessauerit. Eiusmodi causae vel necessitate naturae, Et opifici arbi trioagunt. Ab his igitur causis efficientiabus internis,& quae effectum comitantur, necessarioq; agunt,siue solae sint, siue cum aliis adiutricibus iunctae,differentiae veraesumuntur et ut post fusius explicabimus. Materiam dicimus, quae forma recipit. tam quae naturae ope prou iunt, quam quae artificio fiunt. Quae naturale formas recipit,aut simplex est atque impermixta, aut composita. Simplicem Aristoteles primam vocat quod,ut arbitror, primorum corporii, quae elemeta diculur,formaSV
22쪽
is CL AC, tr AL Rurcipiat Coposita ex quatuor elemetis co . stat, quor Ontepe rameto reliqua omnia Seneratur. Dicituro maderia,ex qua alia quid effieitur,aut nascit: ut pannu ex quo
vestis fit queadmoda ex lapidibus ateri
bus, lignis, gypso, domus: ex aere,cera,plibo, Mi genus aliis statuae:e liuinorum, prauitate, morbus: x qualitati couenieatia, qua symmetria vocat,& instrumeto Erum apta copositione sanitas. Ex virtute honor Materia quoq; dicit iubiecta reS, in qua artes versantur ut humanti corpus medicinae est materia. Forma est per quam
res quaeq; habet ut sit id quod est, nomaliud. Formae quaeda a natura proueniUnt,
cuiusmodi est hominis,equi,seoniS. uae da artificiosae sunt, ut statue. Naturalis forma motus siue actionis, ut modo dicebamus,est principium: proinde Mesrectricis cauta ratione obtinet. Ex his c d stat,naturale forma, queadmodu materia,dupli sce esset simplice, Schosita Simplex est, quae simplicem imperfectaq; habet natu
ra:cuiusmodi sunt e me toru formae, quas mina,vt dixi, materia induit Coposita, no quae ex pluribus formis constet,(eaerum reuera una est,no plures)led quod plinrium&perfectiorum motu uri quam sim-l x,Principium sir: ut stirpi si forma,quae
23쪽
vegetandi vi donata est:cuius motus per illior distinctior,atque ut graeci intera
G ctio,assimilatio, alii ad genus vegetatricis facultati motus, quas naturale actiones appellainus: de quibus fustissime Gale nus in libro de facultatibus naturalib scripsit. Eadem ratione,rerum multiformium(quas ante aegra cis et eo et vi vocari dixi mus,hoc est quae no ex elementis soli1 ge nitae sunt,sed mixtis naturis ex elementiSuforma diutinctior perfectiorq; est. Atq; hae ipse res quo melius cot eperatae fuerint, laborariusq; a natura permixtae,eo 5po sitiorem,diitincti Ore,ac perfectiore habet forma:proindeq; motu plures, ac perfe- IIctiores. Elementa enim perfectione numero actionu,platae antecedunt:platas autem animalia: homo ero haec omnia: quo-ma omnium quae in hoc orbe genita sunt, teperatissimus est,ac elaboratissim',& velut natur. Copus absolutissimu perfectissimumq;. Fini Sest,cuius gratia aliquid fici ut musculus moue di causa. FiniSaule, Omniucausarum prima ,eademq; vltima est. Prima quidem, quia in omnibus quae fiunt, hanc primo confyderamus,animoq; concipimus Vltima vero, quotvltimo accidata.
24쪽
uocirca hanc Aristoteles ob IV ὰ,id est cuiUS gratia Vocavit. Nam finis gratia fit quicquid fit ut proba cibi cococtio, Spter
Lanitatem. cibi in ventris imum descensus, APropter proba concoctione. deambulatio post coena,vicibus inventris fundum cscendat. Nana cu ori ventris haeIet,impr becoquitur,proindeq; corrumpitur. Finis quoque perfectissima ac potissima causa dicitur ut qui sit aliarum omni tu causa Nam propter hunc reliquae causa accidUnt. Maiateria enim formam expetit: rma, agens causa,finis des derio in materiam inducit. Haec de causis fusius explicauimuS,ad eo
rum quae ante de differentiis substatiali bus diximus,faciliorem intelligentia. Ab effectu officioq sumuntur differentiar: ut BDatiui caloris effectus est concoc tio,alieni corruptio Medici ossicium est vitaque ri, venefici demoliri Partes quoque pro differentiis usurpatur: ut, Corporis humani parte S sunt,caput,thorax,veter,&c. Medicinae,salubre, rnorbosum,neutru Opti mae igitur de initiones ex genere semp,&substantialibus disteretiis, Ii omnino fieri potest, costitutitur. Ex causis etia vel ali quibus vel omnibus definitio e S costituita
ter dii oes causaru differetia i definitione cost
25쪽
oco it taeda adsciscuntur. Ex effectu quoq; seu officio, ex partibus fui definiti oes. Ex disteretiis substatialibus ad hunc moiadu, Homo est animal rationale . Ex causa S,
efficiet quide, ut, Cibi cruditas est improba cococtilo,ex altera tricis facultatis imo becillitate nata. Ex affectib', ut, Morbia Sest affect us praeter natura,actione prima rio laedens. Ex partibus, ut, Musculus est pars corpori ex neruis earne costas Exi me, ut, DomuSest habitaculia quo nos nostraq; ab externis iniuriis tuemur. QUO nia aute arte Oes ac scientiae in qualitatis
genere sunt positae, differentias substantia generen habent,sed magna ex parte ab earn officio,fine,& partibus: ut Medicinae officiti est, quod in corpore deest,sarcire:& quod superuacaneu est,detrahere. Ideo medicina appositione sidetractione
esse definit Hippocrates. Eius descietiae finis est sanitas: quare ab hac sumpta disseretia, Medicina est ars quae taedae valetudi ni dicata est. Eius quoq; scietiae parte Si ut salubre, morbosum, neutrii. Quocirca medicina ab his sumpta dii feretia scietiae sie salubriti, morbos orti,& neutrorii, docet Galenus. Eiusmodi definitiones es, E quia totius medicinae capita cotinet, Optiamae sunt. Naadiectio: de traftio, res quae
26쪽
homini administratur Raad sanitate ueniada, j ad praecauendum afuturo morbo, S praesente profligadu,cεtinent,cuiusmodi finit quae Galenus assume da,facieda, foris incidetia, Mexcernenda sitae vacuada vo
ctu S, medicameta intro adhibita Efficiuntur vero frictio,ambulatio, vectio,equitatio, Mois alia corporis exercitatio: in hoc
genere cotinent, somnuS,vigilia,uen',ant . mi affectus Foris incidui aer cucuducritS,
VngUSta, lauacra,&alia id gera'. Vacuada Ffunt, quarta tuo iecore, liene,voni S&arte riis,reliquisq; corporis partib superuacuata secuduq praeternatura colligunt. Haec igit ora, nepe assume da, hacteda, risincidetia, excerneda,corpori recte admini stratasadiiciunt quae destini, detrahunt quae superuacua sunt,upindeq; sanitate tu ex Ur, morbo arcct,profligatq; improbe vero administrata, morbos accersunt. Vt aut Zibe adminiscretur,necessaria est corpor u morborti cognitio deinde signo-rre,postea causaru Aliter enim sanas,aliter aegrotrs administrant. Quonia aut sano GTum una est natura,sed alii Oano teperati sint,alii a mediocritate citra morbi deflectunt: temperatos ino in suo statu serua-
alius, quod exliaustu est rencie do: assidue
27쪽
A ARCA. 23 enim iupter insitu calore aliquid ex substatia nostra des uit,ut postea dicetur)Vex Crementa, quae necessario ex assumptis in corpore colligunt,expelle do:quod fit mediocrater administratis his quae OdOre . tulim': ut ex Galeni libris de sanitate tue-da videre est. Eo aut e qui a mediocritate absunt, iis depraesidiis aut i suo statu serua Hrnus similib',auti meliore reducim cotrariis adhibitis,tato excestu, quatia nati Ua te peries a mediocri statu recedat. Aegrotos quoq; a morbo vindicat lato excessu mi Distrata, quatu morb 1 naturali aegrotatis te pera meto recessit: vi ex Galeni metho docvradico stat. Ex his liquet proposita de itione nos tu gnalia, sed regi olibus subiecta totius medicinae capita cotinere. Primu enigna ia capita coplectitur, rippe
aputyro Aorix , id est ea partemqu: aede Lois natura tractat. latetio Aoeti pshin qua 1 Cructa quae secundu natista,qUam praeter natura homini insunt, causae vestigantur,i, et M in Aquae sanitatem tuetur, venientibUS , morbis occurrit lauus ceti siqUae utriusq; a
letudinis,nempe prosperae haduersia si
a odi, k de hominis elementis humoribus, spiritibus,temperamentis,partibuS,eartaq;
28쪽
facultatibus ictioibus tractat. ,ri, Ao et ius rer non solum naturaliu,sed rarae ter natura causas disquirit nepe sanitatis, probae actionis,&qualitatu sanitate con sequentiu ,excremetoruq;, quae sanitatem probamq; actione cosequuntur morbi a ectionis laesae, qualitatu morbo scdsequen-rm,excrementorti,immodicae vel expuliam si omis vel suppressi bis: odii eius victu ratio De , t Uae in age dis,assume dis,foris incide tib ,&educ edisco sistit,cbtinet. 8 W πικέ, quae cur adi per medicam ata ratione
continet, pree sisti ix bappellat: rammanib' medetur, c ea ita dicitur. Vides igitur uniuersam mededi ratione sub adiectione detractione cotineri. Quod Veiaro definitio quae ex partit, desumpta est, totiuSartis capita coplectatur,ex hoc Galeni opere quod enarradu suscepim',per spicua est: queadmodumea quae ex finis
notione fit. Finis enim omnia in quaerem Cuitur,c5tinet: quae capita sunt totius artiS: ut ex Galenito de costitutio eartis me
dicareiquet. Hactenus de substatiali defita
niti oe. De ea aute quae ab accidetibus ita mitur, differeduest, Graeci se a mala appellat: l, ut arbitror re velut inspicienda intellige daq; sensiae obiiciat. Ea verbosilui re exprinui: 'inde oratorib ac poem
29쪽
est peculiaris. Hac in Philosophi Medi
ci, ubi veraru digerentiarii penuria labo
rat,aut aliter re exprimere non possunt,
utaturi quod in ope de medicinali materia Dioscorides fecit. Superest ut de reliquis trib methodis diueramus, quae sunt diuiasio, demonstratio, reesolutio. Diuisio ad artis perfectione no parsi habet momenti, ut quae sine costasione omnia ordine collocet, disponatqv xdilucide ac perspicue, noaliter atq definitio, re explicet: imo ad costituenda definitione plurimu coferat:se paretq ac reiiciat quae ad arte tractandam nihil attinet. Diducto enim genere in suas species per differentias, quod utile est, adsumitur: quod vero inutile,reiicitur. Pro prie aut egenus in suas differentias diuidimus,cuiuscunq; sit ordinis ut affectu praeiater natura, in morbum, causas, Vsympto mala: morbum,in si mpliciti partiti instruia me toro, comune affectu. Quonia aute Epaucae(vt prius monuimus sunt verae dis feretiae,paucae quoq; erunt diuisiones quae
per veras differetias fiant. Costitue dae igitur Maliae diuidendi rationes sunt, quibus in disciplinis uti liceat: cuiusmodi sunt totius in suas partes,subi cti in accidetia ac cidetis in sua subiecta accidetis in alia accidetia,& vocis in sua significata Totius in
30쪽
partes diuisio, quae partitio dicitur, es r Tu discretus in partes ordo: ut domus in tectu, parietes, sis unda meta Medicina,insaaritatis tu edae,& morbi prodigadi faculta te Subiecti in accideria varia est: quaretaq;enim alieni sunt generis a re subiecta, ni, poccidetia dicimus. Quonia aut e noue genera sunt quae de altero dic utur,nouem Grunt diuisionis subiecti in sua accidetia, differentiare ut Animal aliud bipets,aliud qua drupes Animal aliud fero,aliud masuetu. Homines alii domini,alii serui, alii neutri. Animal aliud sponte, aliud patris efficacia gignitur. Animantiu aliud sentit,aliud sensus expers Flores alii estate, alii autumno, aliivere,alii livem e nasciatur. Animal aliud in aquiSialiud in terra degit. Animalia alia prona incedunt alia recta. Animalia alia testa integutur,alia pelle Accidetis in subiecta diuisio est, ipsum accides in ea qui sinest, diuiditur: ut Sanitas alia simplicium
partiti alia instrumentoru AccidetiS Vero in accidetia cures aliqua de accideri unumero in alia accidetia diuiditur: ut Linea alia recta,alia obliqua. Febris alia breuis siue acuta,alia diuturna. Vocis diuisio(simodo diuisio dici potest)est, u vocis ambiguae significata recesemus, o cacri significata sunt, morbus, signu caeleste, Manimala qua