Cl. Galeni Pergameni Ars medica, quae et Ars parva dicitur

401쪽

AR PAR v A. y partium tum humorum notas docet Galea nuS,nimilat pulmonis, aspera arteriae xstapti transuerit, quodq; in medio thoracis pulmonis spatio,puris, Diei aliorumq; humorum cotinetur Thorac ramitur affectus sunt ulcera inflamationes' sipelata ab scessus,contufio,ruptio imbecillitas, halia id genus. Atque ea quidem mala, vel mem branam costas succingentem, vel musculos occupant quae pro locorum etiam coditione alia atq; alia habet quibus se prodiat accidentia. Siquidem membranae inflammationem qua proprie pleuritidem appellant, necessario febris comitatur eo acerbior ac

vehementior,quo partis affectus maior est. Vicinitate enim xcognatione qua inflam mala membrana cum tunica corin septum transuersum ambiente obtinet, non solum caloris qualitas sedi vapor putris ad cor peruenit unde febris vehemes nascitur. quae pulsus efficit maiores crebriores Vcelerio res,scilicet urgente necessitate. Sed cum in

F flammata haec membrana cognata sit uni cae qua cor cingi modo dicebamus, non hac solum, di arterias consequentia quadam distendit. Pulsum igitur curri tensione x litritia efficit: quae non tam dilatari arteriam, quam exigit necessitas,permittit. Frequentia igitur acceleritate pulsusniagnitudinem

402쪽

ss et AvDII CALENI compensari oportuit. Ad eundem modu crespirationis. Si qui de dolor spirandi instiamenta plurimu di arari prohibet:proindeq;

eoru actione intercipit prius qua hae quantum necenitas postulat abso hiantur quare prius noua celeriter iterare actione coguntur,minoreq; quiete quam pro naturali constitutione ei licere. atq; sic quide spiritus exire guus est&freques Caeterum quum thorax totus ob neruorum in eum cocursum n.aximeq; eius membrana quae tota neruosa est,

plurimumq; exporrectassentii maximo sit praeditus:dolor no sollini vehemeter lancinat pugitq; praesertim dum thorax mouet tur,sed date diffunditur,interclu quide ad iugulia usq; qui scilicet superiores costas: ad septii vero transuersum,quum inferiores obsidet,quod perpetuu non est,sed tantum qui affecsus est magnus. Quonia rursus me

brana quae costas vestit, duplex est: ii exte rior circa ossa vehementer inflammata sit, facilius aeger in aduersam parte, quam in affectam decubi t. In hoc enim cre cubitu pre mitur in altero vero non premitur. Sin interior membrana laborat, in oppotitum latuscrecubens aeger grauius heditur,ut cui suspesus tumor suo pondere membranam distendat proindeq; dolorem augeat MinuWve

403쪽

A RAE R CR. gys Neq; enim ab ossibus premitur, neq; suspensa tum inflammatio est, haeretq; parti, quae dolorem norradmittit. Eiusmodi affectum necessavio tussissequitur, saepe cum sputo, sine hoc raro, quod quum accidit, morbui crudum esse omnino significat:proinde aud, longum rore portendit, aut periculorum. Quod aute rejicitur sputum no solum astactum sed Veius differentia ossedit. Rubruenim sanguine,satium flavam atrum trana

bilem incandi dupituitam esse quae affectu gignit signiri at. Effindit enim primum lateris affecti tumor saniem in thoracis sui monis spatium,hanc dilatatione pulmo per

asperas arterias haurit,deinde cu tussi reiicit. Atq; hae lunt membranae vicinorumq; musculoruinti ammationis note . Externo rum vero hac cutem tendentium musculorum inflammationem quam filubet, spinriam pleuritide appellabis dolor laterisse 3 quitur, sed quam in priore mitior Neque enim tam praestanti sensu praedati sunt hi,

qualia nebrana,ac interni musculi nectam pulmo inscitaratione premuntur. Nam per tussim iniimone externos musculos suo dilatatu vehementer non feriunt in internos vero repraecipue membranam, per tus Simemini pirationen maiorem vehementer in

cumbunt,proinde e eius dolorem auegeta

404쪽

qdo ex AvDIL MALE NIFebris aut nulla aut exigua, ex te nosurumusculorum inflammationem comitatUr, ut quae ad cutem vergat, in tumoremque

tande attollatur,nili torte prius digeratur ac discutiatur. Logius igitur a corde distat,

minoremq; cum eo habet comum catione C

lare siqua febris adest acuta vehemensq: non est. Eaderatione liberiores spiratio.

Minus enim dolor, utpote mitior, thoracis. motum intercipit:minusq; necessitas spiritu attrahi cogit,quam in vera pleuritide:quoniam,vi modo diciti est, aut nulla omnino febris adest aut exigua admodu, mininaeq; acuta:quare&pulsus maior erit minusq; testis iurus: quado inflammatus musculus, nec membranaS, nec tunica septi transuerit recordis, proindeq; nec arteria tendit, hac

enim ratione pulsus durus hic eis censetur, quod arteria tendatur. Caeterum nihil ex Dpuitur imo neculla tussis urget. Nihil enim in thoracis spatium effunditur quod pulmo

per aspera arteria excipiat,ac cu tussi rejicciat. Quod si commemoratum locum erysipelas occupet, bri Sacrior excitabitur, atq;incendium maius proinde caloriSacciden tia omnia maiora erunt,tensioni vero minora Itaque respirationem maiorem habebit, scilicet necessitate urgente,&dolore minus thoracis actionem intercipiente. Minor

405쪽

ARS PAR v A. ornor enim erusipelatis quam inflammatiois tumor est e solet:proinde me branam costas succingentem minus tendit, doloremq: minus vehementem efficit, minusque thoracis functiones intercipientem Eadem ratione

pulsus maior erit, Vminu tensus ac durus, ut ex ante dict satis liquere potest Caele rum praeter commemoratos assectus dolo rem in thorace excitat spiritus crudi ac sta tulenti,&humoris tam calidi acris quam frigidi delentiabudantia,cotinente ac ambientes partes distende doctu thoracis enim tum substantia tum spatio continetur Citra humorum quoque ac flatuum comercium ante dictae partes assciuntur,aut leuiu S, aut grauius Leuius ouidem affectae sine mota dolorem non sentiunt et gratatu vero, etiamsi non moueatur, dolent:sequiturq; ejusmoF di dolorem spiratio exigua, ut ante declaratum est,ac etiam frequens Nam si conuulsi musculi sunt breui quiete tam inspiratione quam expirationem iterare coguntur Caia loris etiam vehementia breuissimo interuallo req; assidue laborantem spirare cogit. Vehemens igitur calor non solum thoracis,

sed, pulmonis reordis si robusta spiraniadi instrumenta sunt,spirationem reddit magnam, stequentem celerem, cum halitus

calidio feruentis per os efflatu,id est velle

406쪽

menti expiratione Sin imbecilla sunt, magna spiratio non ei it,sed frequens:neq; multum thorax dilatabs turine per os, sed tantum pel narra calidus spiritus emittetur GQuodsi narium pinnae contrahantur, prostrati iam roboris nota erit. Si vero sine calore spirandi instrumeti adsit imbecillitas, neque frequenter, neque multum thorax dilatabitur,sed omnes thoracis musculi mouebuntur pectusci &scostulae attollentur,atque hanc spirationeri GalenuS non magna,

sed iublime appellat. Si igitur imbecillum

septum transuersum est, per se thorace in uere non potesta adeo sensim musculi primum thoracis, deinde superiores mouetur. Caeterum Ius modi inteperies iussim ii cam mouet, scilicet concussis mulculis ea H quae molesta sunt .per pulmoniSarte laSEX- eernereconantibuS. Frigus ver vehemenSParuam admodum atq; raram spirationem

effici praesertim refrigerato simus iecore, liene,ac ventriculo. Quod si pulmo simul

refrigeratus sit, fluxi cnibus est obnoxiUS. Vehementer autem uJnerato thCIace,aut altera eius parte resollata,sem paratio hs mivocalitas fit. Doracis inflammationes si non digerantur,discutianturque,aut sputo vacuentur,erumpunt,puSq; in spatium anter

storacena pulmones medium effundGnt: tan

407쪽

AR PARVA. dos tandemq: per tussim reiiciuntur Collecto igitur in thorace pure thorax totus attolli rur,citra tamen vehemetem expirationem, nisi simul febris vehemens adsit. Imo si spiritus quide qui per nares emittitur , calious est:nihilominus periculsi suffocationis non deest maxime si magna vis puris in thora ce collecta sit tum ob asseclum ipsum, tum propter imbecillitatem quae ex necessertate hunc comitatur, quod in fluxionibuS. peri pneumonia, mani, elatione, quam Graeciasthma vocant necessarao non sit. Pure igitur pulmones impletur:quod quia per in beacillitatem reiicimo possit vias spiratus occludit ac sui secat Imbecillitatem horac morbi B praeceddit tum magnitudo,tum longitudo attulit. Hac puri multitudinem in thoracis spatio contineri coniiciendum et fi pletari tis praecesserit quae nihil muti reddiderat. si febris vehementia remissa sit & grauitatis sensus in thorace relictus sit senti atque aliquid des quere aeger ac fluctuare dum valide a latere in latus conuert tr. Nonnumquam vero e cerebro in eundem locum se rosus tenuis ac pituitosus humor descendit: atque tum spirandi diis cultatem excitat, tussimque mouet,per initia vehementem , recum tenui exiguoque sputo deinde vero mitiorem, recum puto coctior

408쪽

o et AvDIL GALANI crassioremvberiore. Si quando vero cum Clateris dolore sanguis per tussim reiiciatur(quod sulmoni contingere potest, sed citra dolorem certum est aliquam thoracis

venam aut ruptam, aut erosam aut dilatata

esse Ruptionem maior sanguinis fluxio se

qui tur: Uanquam ex thorace non multus reiici solet,nec rubicundias .sedater ac syrmmosus uberior tamen qua in ex erosione ac

dilatatione educitur Venam i punt humori redundantia,& flatu disiedens. Erosionem facit acris humoriSabudantia, quacutis color ostendit. Reiecti quoq; sanguinis qualitas, erosioni est nota Dilatatione, Droi effficiunt calidae causaea cuiusmodi est frequens calidorum balneorum usum aeri S constitutio calida, cibique solus calidi vius. Dilatati venarum oris nota est exigua sano guini reiecti quantitas. Minus enim quam erosio Vruptio emittit Paulatim enim is ex venae ori dilatatione stillat. Semper a me siue multus,sive exiguuS sit .niger aegrumosus exit Protinus enim ex vena in thoracis spatia effusus refrigeratur Calido eius spiritu exhalato refrigeratus, in grumo&cogitur,ac nigrescit. Septum transuersum in

terdum per se suos habet afffectus,vt imbra ciueitatem,quae ut modo diximus spiritum lifficilem reddit. Interdum vero cum cerei bro

409쪽

bro suum communicat affectum. deinde de lirium parit phrenetida proximum:quod novi haec spirationem habet raram ac magna, sed tamen inaequale. Siquidem initio septi transuersi inflammationis,spiritu frequens est, deinde magnus, aementium similis, se iniuiam graecis dicitur , hypochondria quoque initio satim intenduntur In sum ma ,delirium quod ex septo transuerso fit, protinus se manifestissime prodit,quiescitq;dum se remittit primus affectus. Dolore caput non urgetur quod phrenitide necessa Frio accidit:neci quallidi oculi fiunt,nec acris ex oculo lachryma manat, nec lema id est humoris concretio apparet:nec e naribus sanguis stillat mec oculor ii venae sanguine diustentae sunt mectam aspera lingua. In reli

quis fere omnibus phrenitidem imiatur. Nam vigilant exiliunt, clamant aliena loquuntur,vid genus sexcenta:quae qma alio loco docebuntur,nunc recensenda no sunt. Pulmones a flectus hi exercet inflamatio, ervsipetas,ulcus, venatu ruptio,erosio, dilatatio,&obstructio,& quae hac sequitur viarii angustia. Inflamationis pulmoni notari sunt grauitas & tensio quae maxime inicinestores,dorsi spina sentititur. Nullo enim alio loco dolorem sentiunt, quocunq; aste-ctu laborent oti hac grauitate febris adest,

410쪽

os er AvDIL CALENTVviarum spiritus angustia, quae asperarii atteriarum sutturi obstr ictionis comunis estivi mox dicemus. Quoniam autem affecti mi hunc acuta febris senuitur spiratio maxima frequentissim ad celerrima eritet quae

vix tamen necessitati sufficere possit. Ideo surgere aegri tetant quo mehu thorax dilatetur. Quod si imbecillitas na adiit, iam in propinquo mors est. Proximu inflammationi erysipelas est, eiusq; note fere simileS.

Febris tamen ut acutior est, atq; incendium Hinai US, ita orauitas atq; tesio&angultiam LNor quam in inflamatione, ex qua aliquad

fit abscessus hex abscessu suppuratio, puris' effusio in mediii thoracis spatiis Atascessus igitur si adhuc coniuncta habeat imfariamatione, spiratione efficit magna celetem ac frequente atq; adeo effflationem di&vias angust as reddit proinde pauci spiritu attrahit sed thoracem pluriniae attollit. Ex quo costat spirationis magnitudinem dici, qu si copiosus aer attrahitur, Uthorax dilata a tui plurimu Si vero nulla inflamatio cum abscessu adsit,neq; efflatio erit, neque feruidus spiritus per nares emittetur Tuberculi crudi accidetia his fere proxima sunt:sedeo tam emter se distinguutur, quod crudi tu Aberculi nulla aut inflamatio, aut ervsipelas praecessit.Porro aute erupente abscessu Iuris