Cl. Galeni Pergameni Ars medica, quae et Ars parva dicitur

561쪽

ammam ire,calidium et Frigiamr,alias id genta accipienda sunt. Ex faculmeuoc,quod se reuera est, quale esse dis citur: ex jecie uer ac imaginiae, quod

me est, quale obuio sensui apparet, sed

reuerant non existit. Quomodo aliis tem haec cognoscere oporteat, in opere

de simplicium medicamentorum faculi retibG docui li .

Curare nihi illud est quam affectus praeter natura praesentes tollere:quorti curatio vnii habet copum omnium primit ac generalissimi si particulatim vero totidem iunt, quot at Dau praeter natura Itaq; si singulos curationis scopos inuenirevelis;asDAus Udiuidendi sunt usq; ad eas species quae amplius diuisione non recipiat, ad hunc modis. Affectus praeter naturam alius morbus est, alius causas alius symptoma Morbus alius sirriplicita partita,alius instrumetorum, alius vii Ortiq; comunis. Simplicita partiunt morabus alius calidus,alius frigidus, alius humi dus,alius siccus, alius ex his mistus, nepe calidus lumidus, calidus siccus fragidus humidus,frigidus Vsiccus Ad eunde modum instrumetorsi morbus alius in magni tudine, alius innumeros alius inpositione, aliue

562쪽

3st et Aunt L GRONI alius in forma est. Rursus vitiosa magnscivido alia maior est,alia minor quam deceat rqueadmodum numerus aut ab udat, aut deficit. Eadem est reliquorum diuidendi ratio Evi ex libris Galeni de differentiis morboruus inplomatum us dere est. Quoniam igitur eiusmodi affectus amplius diuisione noFecipiunt,suum quisque curationis scopii habebit sibi cotrari urn,ut calidus frigidum friSidus calidum,& reliqui pari modo, siqui

em contrariorum contraria perpetuo sunt remedia . Quoniam rursu praeter naturam iunt omnes eiusmodi afflectus,tolsi omnino ebet. quemadmodum seruari qui stant se cundum naturam Secundum naturam dici

tur esse quicquid recte probeq; costitutum est, quod symmetron ac medin dicitur,om Fnis excessus vitiosi expers, reui, ut tradit Galenus,nihil adiici nihilq ab eo demi possit. Contra naturam vero,quod a reci o decflectit,cui adaici demiq; aliquid potest. I puri ad rectum stat si reuocare velis: quod superuacuum est,demere: quod vero dei L cit,adiicere oportet:vt liquid plus iusto incaluit, ad mediocrjtate, ad idque quod fetacundum naturam est, reducetur adiiciendo quod deest, te trabe do quod superuacuuest. De est aute frigus, superuacuus calor

est, efrigerado situr quod de eis frigus re

563쪽

A hv Abi MyG'stues: hqui superuacuus est,calorem iam modicum depelles Contrari Cm aurem c lori frigus est. Eadem est relicuorum Urandorum affectuum ratio, quae scilicet per cotraria fit. Quae autem ut contraiia adhibentur, talia reuera esse oportet, qualia dictari . tur non autem Dalia apparent Aoc est quae hac illave qualitate a natura sint donata,rion autem adscititia, siquae soli seniuina lia appareant. Res enm natura calida, spia parere frigida sensui potest , scilicet ab externo aliquo efrigerata: ea tamen asse estum calidum latum abest ut curare questri H ut etiam magnopere laedat. Non enim m. phorbiuna ni Re pestigerat ima flammatio, nem unquam curabit sed certe augebi2 Porro autem medicamentum quod reuera tueest quale dicitur, hoc est calidiam , frigmdum humidum aut siccum,aut primari Cassier se j corpuSimn lutat, aut certe ex accidente quodam . P tamario quid erra Vcti ab initio ad fine usq; maciis magisque vim sua piodit, ut calidu calfacie do, Rigidia res is geraso ch re liqua pari modo. Ex accidetinuero, au(I EX eorum proprio nativo i , ahFecstu alius affec.ctu nas citur cura do morbo contrarius Calidis,uerbi gratia primario corpus calfacit, calfaciendo meatus aperit materiarnq; dige

rit ac dissipat, atque ila corpu&les gelu

564쪽

s o LAvDII MALE NI Ad eundem modum frigus primario resti ogerat, ex accidente vero calfatat, cute densando, expirantemq; materiam calida cohibendo. Quod igitur calfacit,affectui frigi do protinus Se quatenus tale est , aduersatur: calido vero ex accidente,& non quatenus eandum sed quatenus materiam calida vacuat: qua ratione primo humoris multitu-chni est oppositum Vacuatio enim jepletio contraraa sunt.

A inueniendis autem sal res callesse, bra quidem quae morbutam orbum

curant,ea uia ac ratione utendu est, qua l

id quod rhi flectem praesestri, ab eo B quod facultate eiusmodi fit, dissimusta

turri ad has uero quae adhuc nascet meae detur,no solum hac, sed et ea qua morborum cause inueniuntur. Age igitur accendatur,exempli grati ex haemoria tu putribu febris Mimnutatione atq;uacuationem iudicant, immulatio quide putredinem tollit,manente materia qualiacuatio tomimae corpore educit,eiusmodi autem minutationis oecies est conisi coctiosi lius perficiendae rationem nais

565쪽

ctui causarum quae hoc modo saturita

tem ejiciunt peritiam habebus.

scopum unum esse cui adorum morborum primum ac generalissimu,nempe trarsum, alios quoq; huic subiectos totiddesse numero, quotlunt morborum focilae, ante declaratu est. Contrariu quoq; non id

esse, quod sol in rei specie prae se ferat,sed quod natura potestateq; eiusmodi sit. Nue autem distinctione hanc ad causas quae praesente ac iam natos morbos tollunt,inueniet

das necessariam esse ostendit,quaeq; nascentibus adhuc occurrunt: quibus non solum D haec ,sed realia, qua scilicet morborum causa inueni utur, est necessaria Nam qui iam facti sunt,nec fiunt amplius,causam non habent nec efficietem,nec fouetem. Itaq; unicam habet indicatione,nempe sui sublationem,quae per dirarium,ut dictu est, fita ut diaria febris,quae quidem ab euidelibus ausis oritur. Quoniam aute haec ampliu efficietem causam non habet fui solum sublationem efflagitat, quae per citrarium frigus fit. Quum vero motbui qui adhuc sit, prT-

.sentes habeat ortus sua causaS, non solii an

te dicta ratione curatur, sed mea qua eius causae inuenissitur. Itaq; duplice habet is indi

calione Mempe tollendi quod iam facta est,

566쪽

& coli bendi quod nondum est geniturn. EQVUreonanino necessaria ad hac curatione est causarii quae morbi gignunt, cogitio. Ad maiorem autem eiu rei intelligentiaIn Galenus nobi s febrem ex humorum pistret dine curandam proponit: cuius causae sunt, prima quidem ac proxima, putredo: se adavero,meatuum Ob Iuuctio quae putredinem

parit. In hoc affectu quod iam genitum est, tolli postulat: quod autem superest generandum prohiberi per antedietas nationes. Itaque febrem refrigerare oportet, putreShunnores vacuare .putrescente vero nodum autem putres immutare, hoc est concoque re, in melius transmutare. Immutatura Item uni proprie tum ex accidente Proprie

quidem immissis cotrariis qualitatibus nimirum humiditate, frigiditate. Per acci . dens vero,sublati calfacientibus causis, hoc est putredine:& putredinis causa obstrucilio neu quibus peracta natura humor iiiii nutat alias alio S. antricli longe a putredine absunt, incommodam corpori alendo subia tantiam mutat Putres vero aut putredini iam propinquos quoniam in benignum sanguinem mugari non possunt, concoquit, ac velut in pus conuertit,deinde excernit. Immittitur autem in corpus frigida lumida Gqualitas tum intro sumendo, tum foris ad

567쪽

A PAR. v A. 63mbuendo. Intro quidem sumitur cibus aer inspiratus Fotis vero admouentur balnea aquarum dulcium, munguenta frigida ac humectantia. Causa putredini summouetatur meatibus ab obstructionibus liberat;s. Liberantur autem hi ab ob tructiones su- mores hanc efficientes crassos quidem ex tenuando, glutinosos incidendo, deteria gendo.

Vacuatio autem fit per uenae fectio,

nem,cbsteres,urinas, et cutis perstirationem. Praeterea et per auersionem in

contrarim quam Graeci vet uvae E Ocant, et derivatione in alteri parte an Phoc genere cotinentur mensi prouocatio, et lienaru quae quia sanguinem fundunt,haemorrhoides grieci uocitur rem clusio et quae per nares ac palatinnst purgatio. n igitur hic etia inuentae suerint materia quibM in qualiste,qui tirate tempori, occasione. utedi moredo ministratisi uacuatiost, in hac artis parte salubria inveniemM: quoi lim me nil et in opere de curandi ratione traduri est milentio. et

568쪽

6 eLAvDII. GALE NIVacuationes quaeda simpliciter materia educunt,ut secta cubiti vena in putri febre, haec enim e corpore sanguinem fundit citra retractione ac derivatione. Quaeda fluente Ahumore retrahunt,ut in melium profusione venae sectio. Quaeda in latus derauat, utcualtero crure laborate alterum scarificatur. Quaeda vero non solum vacuant, sed in cotrarium humorti cursum reuocat,aut in latus derivat:quod inpleuritide accidit, si vena interna cubiti eiusdem lateris aperiatur. Materiae igitur quibus haec peragutur,sunt, venae sectio, cucurbitulae,hirudines, ligaturae, medicameta digeretia corpori admota, repurgationes,quibus alias in aliis affectib'utimur,ut sese in commetariis nostris in lita ibros Galeni decuradi ratio ad Glaucone B

docuimus: vacuatiois ite qualitate,quatita tem,teporis occasione, tau tendi modum.

Eadem rationem alij tribu temperaturi, salubret causa inueniemus, unucommune praeceptum seruante empe

tolledam prius causam omnisim arsime' ctricem, deinde ad morbum ab andem genitium ueniendum spe.

Quae in inteperie calida seruata est curadi ratio,eadem in reliquis tribus,trigida, hu

569쪽

A PAR v A. δ mida xsicca seruari debet. Si enim causae quae ias pepereriit,sublata sunt, unica restabit indicatio,nempe morbi ipsius sublatio, quam per contrarium fieri diximus. Quod fi adhuc affectus fiat,praesentesq; causas habeat,duplex erit indicatio evna modo declarata, quae quod ex affectu iam genitum est, tollendum esse insinuat altera, quae causas abigendas esse indicat. Quum igitur haec duo se auferenda esse os edant, ab his prius ineunda est curatio ,sine quibu alterum curari non potest Quum igitur affectus tolli nisi sublatis quae hunc efficiunt causis, non possit,ab his prius auspicari curatione Opora Diet. Secus autem accidit in natis morbis, cin quibus iam causae desierunt, ut in febri bus diariis,quarum ut plurimu unica est in dicatio,nempe calidae intemperantiae sublatio,vi modo dicebamus.

In copositi uerburn temperaturis coisiunctae simplices cause salubria praecerepta conrons rabunt Ais etra idone remedium i quod lintemperaturae mamgnitudini proportione restodet, cognoscamus, nueniri poterit: velut,exempli gratias decem nium eris corpus quam naturae conueniat, calid sit, septe uta

570쪽

, Osiccm: in hisce assectibus causa salu

bris decem numeris 'igidior,septe uero rum ha nidi or e se debebit. Itaque si fi hctae parti eiusmodi medicamentum adhibeat , id trem frigidi ac humidusit, quam indicatio iubet Oubd si in alto corpore

lubre remeditim est, quod in trasiturum framo amittat. Si igitur id iusto calidiuae se oporteat,non solsim quantum asst, ctu ipse exigit , calidum sit, sed ultra modem iliciatur quod ob filum neces sario addendum est.

Quemadi nodum simplex intemperatu ra ad compositam, ita simpli es talubresca Fidi an compositasse habent. Itaq; si duplex est curationis scopus in simplici intemperie, ita incompositis duplex errit, ni imirum cau ste quae hac efficit,sublatio, Veius quod ex

ea iam factum est,curatio per contrari utavi ante deess ratum est. Caeterum medicameliquod affecta parti admouetur,vis rata esse debet. luanta est ipsa exuperantia. Vtriusq; enim pugna par esse debet,alioqui exuperatia praeternaturam nunquam ad mediocria ta