Cl. Galeni Pergameni Ars medica, quae et Ars parva dicitur

591쪽

AR A R, A. ra partes cotunduntur iumpuntur. Si maliter aute ulcerari iungi possunt nerui Vten- dones: sicut ulcerari uti Merari caro minusculi. Ima fere fit ut omne vulnus, maximes magnum sit, transeat in vicus, quod enita

simpliciter sectum vulneratums est, ab humorum influxu in vulnere putrescetium eroditur. Eodem modo venae humor acrium multitudine non solum tendiatur,sedi ruis. puntur ac eroduntur. Sic Mneruus pungi ac

secari seu vulnerari nihil enim hic refert vir dixeris idem quoq; pungi ac rupi potest, queadmodum rumpi ac vulnerari. Ex his constat easdem partes tres affectus simul excipere posse,conuulsionein,c5tusionem, revulnus. Alias contusionem, conuulsione, puncturam. Aliae contusione comullio rem,& vulnus. asdam contundi, conuelli,& rumpi:,contundi, conuelli repungi.

Nonnullas contundi, ulcerari,& vulnera .ri. Quasdam contundi, ulcerari,&rumpi. Alias item ulcerari, pungi, bulnerari: alias ulcerari pungi, rumpi Alias quoque pungi, vulnerari, rumpi. Ad eundem H modum quatuor nonnunquam in ea derri parte coniungi possunt, nempe conuulsio, contusio, vicus, functura Tensio, conuulsio, vicus, invulnus. Conuulsio, contusiori ulcus Wruptura . Nonnunquam

quin

592쪽

quinq; solutae unitatis differetitiae in eadem parte simul esse possunt,ut couulfio,contu isto ulcus, iunctura revulnus seu sectio.

Conuulsio,contusio, ulcus, punctura, mr plura. Aliquando vero se simul inueniuntur,nempe tensio, contusio,vicus,punctura, VulnuS, ruptura . Porro autem simplices morbi nonnunquam cum humorum influxu coniuncti sunt, aliquando cum instrumetorum morbis,Interdum cum ambobuS. Calor igitur cum defluxione sanguinis qui de Aboni taediocriter crasti,inflammationem parit, quae si magna sit,in gangraenam primum, deinde sphacelontra sire solet Cum calidi&crassi ac comburetis crustamq; in ducentis influxu(si quidem sine sanio saltu miditate sit)primam: sin admistaea sit,s cundam carbunculi formam efficit Calidi vero, substantia tenuis, erysipelas. Sivraro bilis crassior sit,exedentem, tenuior mitiorem herpetem gignit Frigida intemprarieS cum tenuis ac vaporosae pituite defluxu parit Cedema,cum crassa laocreta scirrhia, cum aquosa tumorem aquosum, cum flatu flatu lentum. Cum atra bile crassiore pari igiam fixas cirrhum Tum retorrida autem cvenas adhuc occupate cancrum sine vulnCre,extra venae vero,ac cuti subiectaeq; carta

ui haerente ulcerosum effici aut phagedae

nam.

593쪽

nam Calor cum mistis humoribus sangui nequidem&Qua bile dilutioribus, sum maci occupantibus erysipelas gignit cra

floribus vero in carnem penetrantibus, si aequaliter excedant, imistum ex inflamma

tione Verysipelate affectum. Si sanguis bilem excedat, inflammationem erysipelatis participem:sibilis sanguine erysipelas in- Chiammationis consortem. Ad eundem modum si cum sanguine pituita aequaliter mi, sceatur,fit inflammatio Cedema. Si alter

humor excedat,nome praeponetur quod superantem humorem explicet Constat auatem eiusmodi affectus istos esse ex intemperie figura vitiata, magnitudine. Prae terea simplicium partium Minstrumentoris xvirorumq; comunes morbi copulari si mul possunt: ut in vicere cit tumore pUS continente, intemperie. Vscus enim solutio unitatis est, Vtumor magnitudine iguram vitiat,&pus abundat. Quod fieri conia

D tingit ex sanguine, utraq; bile, situ ita rex materia fauo simili, vel pulti vel adipi: vnde meliceris,atheroma steatoma eiusmodi affectus dicuntur. Nonnunquam aliena quaedam materia cotinetur similis pilo vel lapillo,vel alteri eiusdem generis: sed eiusta modi affectibus indita propria nomina non sunt. Similiter autem ulcus cocauum Vinia

594쪽

sso CEAvDIL GALANI temperatura cum sanguinis vel altersu niri moris influxu misceri positant,atq: ita simul coniungi soluta unitas cum substatiae amitasione,& intemperatura,magnitudo regura vitiata. Vt autem rem verbo uno absoluatn,misceri possunt aliae solute unitatis differentiae cum omnibus inteperaturiS,omnibusq; instrumetorum morbis ut ex ante di Eetis conspicuum est. Sed ad Galeni dictione explicandam redeamus. Cum ulcera bily, im quit, iungitur primum quidem concauum, quod non aliam at sectione, sed viceris differentiam ei Te arbitratur,verum id dissereniatia non est,sed totius morbi genus Concauum enim,ut quod amita partis substantia sit, genus est morbi,seu,si mauis, species est, quae proxima tamen mopboiundia non est.

Siquide morbus primum diuiditur in sim plicem ac primu in organicum rein commune. Rursus simplex in calidii, frigidii humi dum diccum,ex hisq; mistum caliduet humidui calidum,siccisi, frigiduin humidu, Ffrigidum diccum. Organicii vero informam,numer i litum& magnitudine prae . terna dura. Sub magnitudine concauti continetur. Est enim id, ut modo dicebamus, sub statiae partis amissio. Sed cuipia forte videbitur cocauum vitiata formae differetia

esse: ouodo Galenus ab . de morboisi dii

595쪽

AR PAR v A. berentiis primo sentire videtur Forma enim, vitiatam in figura cocauam,asperitatem relaeuitate praeternaturam diuidit. Respondemus concauum homonymum esse,ligni fata Teq; aliquado inanitates ac capacitates uniuuerti corporis a natura institutas, cuiusmo--di sunt meatus ac spiracula cutis, subiectaeq; carnis,& ventriculi,quales cerebra cordis,dcreliqui corporis exist ut,am; omnia haec cautampliora aut angustiora sunt quanima tum conueniat,aut obstructa, in genere vitiatae formae continentur. Aliquando vero carnis amissionem: ae pro diuersarum partium ratione diuersas habent nomenclatu raS:et ante declaratum est; atque eiusmodi concauum in genere est vitiatae magnitu dinis,non autem tarmae, pars enim ad hunt modum concaua minor redditur. Quum

igitur ulcus&concauum distincti ac differentes morbi sint,videndum ara finiuilam Abo curari possint, an sectis. Et si curaris mulion positne uter prius curari debeat Saepe enim contingit, ut alter sine altero et rari non possit divi in propositis affectibus: quorum ulcus quoniam eontinuitatis soluotio est,continuari postulat: concauum auitem: ut quod sit substantiae amisitio, imple Ii Et quoniam viceris labra como de iungi

ad Po&nt,nis ei quiperiit simili substatia

596쪽

3yx CLAvDII MALE NI concauum impleatur,a carni nutritione aegeneratione auspicari curationem oportet. Generatur aute ex materia, Ma natura. Maisteria quidem sanguis est,qui nec quantitate nec qualitate delinquat. Qualitate quide, malus probam carnem generare non potest: parcior concauum implere non sufficit: ube Arior vero superuacuam carne procreat, postea magno negotio demendam Natura autem est partium in calido frigido humido

sicco temperamentum. In carni generatione necessario duplex excrementum proue

nit,humidum & crassium rvt autor est Galenus libro tertio methodi curandi. Humiduexiccari desiderat recrassum detergi. Itaq; duplici remedio opus est, altero quod uia

peruacuum humorem absumat, non etiam utilem materiam. Id autem, ut idem autor

scribit primi ordinis exiccatium esse debet. Altero vero quod sorde detergat sine mor . Caeterum ubi nutrita ac genita caro est, Bi glutinatione est opus, quam medicamentis validius quam priora siccantibus id strin gentibus,quaeq; substantiam in idem coge repossint,perficimus. Impleto igitur carne ulcere, ac glutinato, ad aequabilitatemque perducto,alter scopus tollitur quandoquidem distantia viceris labra, quae priu coitionem desiderabant,amplius coniungi non

poss

597쪽

Cilla gigni non potestireliquum igitur est ut

ad inducenda cicatrice eo silium dirigamus. Inducitur aute cicatrix carne exiccado atq;adstringere, sed quam glutinado validius, citra tam morsum, nam defluxione excitaremus. No enim solii quod influit, sed Mnatiua quoq; humiditas absumenda est, vel Cmenterq; summa caro adstringenda .

Ad eundem modum se adnari sordes sit,ad detersionem dirigendum conflic

e'.Salubre igitur medicamelum est, cui detergendi uis insit Horum autem maia Pieria in libris de medicamentorium faet Olla tibi; tradita est.

Dubitari potest cur Galenus no de humido excremeto(quod nominuS carniS nutIitionem quam sordes impedit mentionem quoque faciat. Vtrunq; enim necessario in vicere ut modo declaratum est)colligitur. Respondendum est Galenum non omnia quae cum ulcere coniungiantur, tractare, ut ante diximus: quanquam hoc loco non de

598쪽

is ex AvDIL CALENI illa tantum sorde quae necessario viceriadnascitur , sed mea quae ob nimiam copiam putrescit,agit: quod saepe cotingit vel ob immodicum partis nutrimentum, vel ob malam victam ratione,vel ob id quod aegro tu medico non paruerit, vel ob ipsius me Edici errorem, qui medicamentum vel mi nusquam res exposcit detergens adhibuerit, tunc enim magna excrementorum copia colligitur vel quod vehementius ad mouerit, quod non tollim detergat, sed

viceret, ac desurionem concitet, quae putrescere in vicere solet Quod cum accidit, vehementius detergentibus ac desiccantiabus medicamentis quam in priore affectu est opus. Detergentia autem medicamen ta sunt,quae tantum supe ficiem expurgant, vi summam cutem mulcera, non autem meatus. Nam haec tenuiora sunt rideo aliatiuS penetrant, vocanturque a medicisti F eo Atiae, hoc est expuigantia illa vero erassioris sunt subst vitiae, minus duo penetrant: appellantur autem est,rixa, hoc est detergentia.

Atque etiamsi cum ulcere iuncta hetae flammatio aliqua uel contusio,uel Siris

rhu uel aedema fit, ea prim,ula ac mettione antedicta cur da sunt.Eodem moru

599쪽

io si quid in ulcus influat, nummi

curatio adhibenda est. Similiter autem intemperie aliqua ulcera Fars lare

borat, ad remedia quibus abigi ipsa Vposit, prius ueniendum est. De his quidem sat2.

Si duo simul affectus copulati sint, ille

prior curandus est sine quo alter curari non possit. Itaque si cum ulcere iuncta inflamatio sit vel colusio,vel scii rhus, vel Edema vel intemperies,vel humorum influxio, aut aliud id genus malum: antequam viceliScurationem moliaris,ea tollenda sunt, ut sine quibus sublati, ulcus sanescere non possit. Omnium autem horum curandorum rationem Galenus in posteriore libro de curanta diratione ad Glaucone,&in libris methodi medendi tradit.n Ad conformationis uer genu ,quod in plures dei rentia distribuitur, iam transtundu est Ampto ab euidentisinio distulationis mitto,quod in figurae peris inutatione fit.In his igitur qui adhuc crescunt, plurimae partes emeduri possunt. in his uero qui ad incrementu peruenta

600쪽

runt,tro possunt. Quae autem curationEadmittunt, in contraria deprauatae Framam reducenda sunt. Quod se obstacturam mala concinnatam uitiari membri figurasii recentes callo occupari,stas

gere oportet, ac probe reconcinnaret

postea uero callum inducere.

Conformationis vitia in permutata figurira, callitate, meatibuS,asperitate qaeuitate cosistunt: quorum omnium manifestissima figura est,utpote quae sensu protinus obii citur. Sive enim haec obliqua sit siue recta, siue alio quouis modo permutata, nonio Ium visus, sed stactus deprehendit. Viri usque enim sensus comuni est. Meatu vetro incauitas no statim sensibus patet Nui Jo enim sensu cutis subieetaea carni mea tu per se deprehendi possunt, se a per aliud, nempe sudores: quos si e cute erumpere conspexeris sine aliqua uidente causa, id ob meatuum amplitudine accidere reccie coii recere poteris .isperitate autem Iaeuitatem tametsi tactus deprehendit, non tamen tam

manifeste quam figuram visus. Ab huius igitur permutatione auspicari oportet. Permutata autem figura est,' Uum me bra'Uae natura recta esse debent,curua sunt: aut curUa, rec