Cl. Galeni Pergameni Ars medica, quae et Ars parva dicitur

601쪽

A R V A. y Trect a:&quae rotunda, plana:& quae plana, Totunda . Cuiq; enim instrumento figura anatura tributa est, qua melius munus suum obeat:qua si amittit,necessario eius actio vi

tiatur. Omni igitur praeter naturam Uta

ta figura in suam natiuam reducenda est,sioquidem fieri possit. Non enim id perpetuo fieri potest. In adultis enim, in quibus iam plane ossa indurata sunt,mutari tigura non potest. In pueris vero ac tenellis potest, ut in quibus adhuc sequax ossissimateria sit. Ex his perspicuti est Galenu de his solum vera balacere,in quibus permutata ossa vitiatam habent figuram. Narepadas curuata3qppartes ob te donum scirrho se persanasse,libro secundo de curandi ratione ad Glauconem scribit.Vitiata quoq; membri alicuius figura ob male concinnatam fracti aram,reparari potest,si quidem callus adhuc recens sit nec D obduruerat. Frangi enim potest, rursusque ossa recte coaptari,ac callo adglutinari.

Ex eodem autem morborium genere

est ob tructio, quam humortam lentora cras ities parit: atque haec scopumunmn habet Fctui contraritam, nemaepe expurgationem curatur autem detergentibus ac disecantibus medicamelis.

602쪽

Eiusdem substantiae sunt jed tantiam maioris minorisq: ratione differunt mWAot si R. mi nota Ini Ul obri Illa mi etsi hoc est meatus inferciunt obstruuntq ac pertinacia ter haerent haec vero sordem incute latum acvlceribus gignunt. Contraria autem his sunt, emplasticiS qui de beectae rixoc MI Sciret I κα Κν et oeZo,hoc est quae expurgant Eac farctu liberant meatus Sordem ver g nerantibus est,mrixa, hoc est detergentia. Itaque ueteriis contraria virectini est, hoc est obstructio expurgationi. Quum igit trmeatus crassis viscosis i humoribus refertisiant,eo expurgare oportet medicamentis primum disiecatibus ac extenuatibuS, lento recrasSitiemq; humorti postea detergenti bus,quae graecisio, ,e dicuntur. Sunt autehaec genere cui oea etix ope ea de latum maioris hinoris ratione discrepatia Solam enim cute mulcera deterget: lx te dixin v Fo meatus expurgat,ab obstructioneq: be Frat. Ex his costat emplastica duplicia esse,altera crassa terreaq;,alia viscosa quibus contraria sunt crassis quide extenuatia, vis conseautem differantia ac incidentia Quae autelixe, revet ivst,id est expurgantia, quae detergotia quaeque dissecantia me xtenuantia sint, ex libro quinto de simplicium medicaminutacultatibus petendum est.

603쪽

si uer istercore duro farctum intrastinum primum quidem emendanda duritia est bu nidis et pinguibus triteribu Ieinde acribM stercu uacliadum.

Queadmo dia materia crassam X tenua re,& viscosam incidere ita dura emollire antequa vacuet oportet. Indurata enim egre expellitur,quod descendere apta nouit nec par sit facultas huic expelle dae. Itaque prius diluenda est humidis ac pinguibus clysteri bus,deinde acribus excita laad expulsione facultas est pinguia asst praeter id quod materia emolliunt soluulq: .intestinii quoq; hi bricii reddist,ita ut etia stercus non iure Iutu autem ollitisi, Facile descendere possit.

At si calculus uesica obstruit, in pretia sentia quidem trans rendiu est. Ouhil se omnino sanare uelis, uessica sectione

Quonia vesicae obstructio urina supprimit suppressio vero vitae pericii luminatur, summa cura quod vesica obstruit summouere oportet obstruit aut vesicae meatis ac urina supprimit, sanguinis grum' puS,crasDSletum humor minori quide periculo, recalculus maiori. Illaeso tu calido liquari soluiq; possunt:hic vero trasponi.vel omnino

604쪽

eximi debet:quod non sine magno dolore

fieri potest.Transponitur enim,atq; a meais tu in vesicam pellitur, vel corporis succus,io ne et demissa in vesicam fistula Aeger auri tem supinus collocatur Teductis eius cruribas ita ut reliquo corpore sublimiora sint, postea varie vehementerq succutitur,quod si nihil profeceris,demittitur fistula in vesicam. Sed quoniam fallax haec curandi ratio est(redire enim in urime iter calculus solet extrahere lapidem oportet: quod pleiuque cum vitae periculo fit. Extrahitur autem se Eta vesicae ceruicae . quae quonia carnosa est, facile coalescit, facsto autem vulnere lapis unco extrahitur. Ante sectione autem de missis sinistrae manus digitis, indice de medio, dextre vero super imum abdomem blande impositis lapidem scrutamur, ac in B ceruicem traniniittimus, qua parte secari debet. Sunt vero qui demissa argentea in vesicam fistula primium calculum scrutan tu einde inuento eo locum incidunt, per plagam forcipem in vesicam demittunt, calculumque eximunt.

Oniautem praeter naturamalimor conitinetur integra uacuatione curatur,

ut in suppuratis.

Nisi enim repurgentur suffocationis prarie

605쪽

riculum imminet ob crassoru lentortici: Immorti asperae arteriae inhaerentiu multatu liCne, quae respiratio ise impedit. Vocat autem suppuratos Galenus in libro de causis pulcimii Ude tumoribus praeternat Ura eos qui in spatio in te thorace pulmones collecta habent puris multitudinem, Graeci lu- nide re eiu rotvo e appellant,queadmodum resiquos omnes quibus visceris alicuius inflamatio ad suppuratione mutata est.Suppuratos igitur reddit inflamationis costarurn pus mutatae magnitudo, ite xpulmonii. Propter igitur Imminens periculi vacuare eiusmodi humores oportet,primum quideincidentibus ac tenuatibus,deinde vero deis tergentibus. quorum omnium vires Vma rateriam Galenus in libris de simplicium nata dicamentorum facultatibus docet.

Immoderam uero repletio,cuiusmois di est singuinis in ueni, immodica,

cuatione curatur. Quum duplex sit plenitudo,nepeo quae

ad vasa,& quae ad vires refertur:de priore, ut quae obstructione pariat,nuc agit Posterior enim etiam si immodicauit, immodica vacuatione no efflagitat,scilicet viribus ob imbecillitate hac ferre nequeatibus Capitarum quit paucus interdu in venis humor co

606쪽

tineatur, sed qui sua qualitate vires vehementer degravet magna sine laborantis pessiriculo vacuatio fieri no potest. Igitur de ea humorum redundantia quae vasa replet,nucverba facit:quae ut immodica est,ita immo dicam exigit vacuationem cibum rursus duplex sit vacuatio una quae purgatione,altera quae venae sectione fit et plenitudo quae ad vasa refertur,venae sectionem quae vero ad vires .purgationem desiderat:quanquam haec sanguinis missionem aliquando admittit,maximeq: si vitiosus humor uberiorsit: sed tamen quλm altera leuiorem. In tracum vires valeant, magnam sustinet Reapletionem autem immodicam dico, quae Fmediocritatem superat. Certam enim humoris quantitatem vasa ferre sine ullamo Jestia ac incommodo possunt,exuperantem sine periculo non possunt,eo quidem maiore, quo exuperantia maior fuerit. Quum igitur sanguis abundat, tantus vacuandus est, quantus mediocritatem excedit. Itaq; si immodice exuperat. immodicus detrahendus est,non tametantus ut vires laedat, sed quatus, ut dixi,mediocritatem exuperat, adhibito modo. Non enim subitas mutationes natura sustinet, quandoquidem plurimum a repente vacuare, ut docet Hippocrates,

periculo sum est.

607쪽

Quemadmodum et his quibus hi

ventre aut intestinis,aut arteria, aut pulmone pus uel sanguis continetur, intragra uacuatio est necessaria.

Haec enim in verre Mintestinis cibos corrumpunt:in aspera vero arteria fulmone respirationem impediunt. Innas autem partes conssuit sanguis rupta vel erosa et quouis modo aperta vena: pus vero rUplorata scessu.

H Caeterum cibus et potu plenior rem censos sumptus uacuatione corrigitur.

Vberior cibus solus quam venter ferre coquereq; possit,ac recens sumptus,vomitione reiici debet,alioqui cruditatis pericu tu affert. Facilius enim vomitur recens aQlauc,nondum enim tunc ad ventris imu perauCnit,nec ventris os clausum contractum best. Ubi vero logo iam spatio deorsum descendit hos ventris iam clausum est, no facile revomitur. Iulianda igitur tunc eiuSconcoctio est, quam si nosperaueris, timueriSq;. eiuScorruptionem, per inferiora deturbare Oportet medicamento laicoset o mi REJIoc est quod itercus delicit(quale cassiae atramentum est aut clystere euocare.

608쪽

tinentur,cum tusi re ciuntur, sed media

camentis extenvari.

Continentur inpuImoneVthorace sanguis alatq; humores,&pusequae si crassa vi scosaq; sunt,prius extenuari Mincidi debet,

ut facilius expuantur. Crassa enim ac viscosa tam pertinaciter interdum haerent, ut nonili extenuata dissectaq; auelli ab his quibus haerent partibus queant. Quoniam au ratem humores non solum in brachn s sed in venis atque arteriis pulmonis etiam continentur,disquirere oportet an ex omnibus hisce partibus cum tussi reiiciantur Perspicuum autem est quae in aspera arteria eiusq; ramiS continentur,cum tussi expelli. Nulla enim aliam habent viam per qua educi possint. Qine vero in venis Marterii sunt,potius in maiores venas refunduntur,quam cuiussi excreentur. Ostendit enim Galenus libro quarto de locis affectis,notas quibus cognoscas an humor in cartilaginibuS, an venis siue arteriis pulmonis sit. Nam si cum sperandi difficultate coitinctus sit sterior,cert(i Cest humore in cartilaginibus cotineri. Si tane steriore sit,in his n5 esse, sed venis,arteiariis, ac substatia pulmonis. Qui igitur in cartilaginibus est,cu tussi per aspera arteriam

repurgari potest Qui vero in aliis pulmo

609쪽

AR PAR v A. cosnis partibus no potest, ni ni forte exulcerato pulmone cartilagines a distenduntur, pus a trahant ac excipiant, non aliter quam ab inflamatione me anae costas succingentis:

quae etia in maiores vena refundibatq; profluuio sanguinis finiripotest. At qui in spatio

quod inter thorace tulmone est contincratur solum iit si reiicitur huc enim pulmones inspirando cu dilatantur, exhauriut,atq;tussiendo per asperam arteriam ex unt.

At quae in iecore fiunt,aut lieni, aut arteris', aut renibus, ea per urina uel uentrem expelluntur,sed quae per urn re ciuntur, uehementer extraliari deaebent,quae uero per uentrem,attrahentiabus et aperientibu egerit.

Iecoris caua per aluum re rgantur,non. nunquam per vomitum. Quoniam auteaptior,ut Galenus docet,pCor vacuatio est, raro posteriore utimur Gabba vero perurinaS vacuantur. Commodior enim via est a

E cauis adventriculum Wintestina, quam ad urinae vias. Et cotra a gibbis ad iter urinae, quam ad intestina . Causi enim iecoris partibus subiicitur etriculus, ieiuniam reliqua intestina A gibbis vero ad renes breuior facilior via est,queadmodii a renibus ad ve

610쪽

fe eLAvDII MALENT sicam,quam ad ventriculum Vintestina Amagna vero vena ad renes revesicam factilior est aditus. Eadem est arteriarum ratio. Caeterum quae perventrem repurgatur, aperientibus Mattrahentibus egent. Vias enim

per quas attrahi debent, ab obstructione Lberare oportet:& qui attrahuntur humores, extenuare ac incedere,si quidem et si huic scosi sunt. Alioqui difficiles fieret purgatio nes,ut Galenus in Aphorismum Hippocratis non libri secundi docet. Quae vero per

urina deducuntur,vehementer extenuam da sunt medicamentis,quae quia urinaSmouent,diuretica appellantur. Sunt enim haec calida Macria cuiusmodi est semen apii,petroselmi toeniculi, dauci, Wid genus alia, quae Galenus libro quinto de medicamentorum facultatibus docet,nqc enim,ut idem tradit,mndunt humores, secernuntq; quod tenue est a crasso,non aliter atq; lac coaguia Iumscilicet rosa substantia secreta iras csa in se cogunte,sic enim separatu serosum sanguinis humorem facilius ad se renes ata trahunt, quam cum sanguinem istum.

Quae autem in superiore uentre continentur,uom ionibu :quaeuerhhi iustrior lai subductione de ciuntur.

Comune omni corporis parti est, ut per