Cl. Galeni Pergameni Ars medica, quae et Ars parva dicitur

631쪽

titur iam tradidimus: dereliquis vero diceridainest atque inprimis de ea quae a pariatium sit bstanti, crassamenio immitur,partes enm alia rarae,fungose aut molles sunt: quales mammae existunt, alae inguina, Vidgenus aliae partes glandulosae, quae blanda medicamenta xleuitor digerentia expo scunt. Alia vero compacta densae ac durae, quales sunt neruosae mmembranosae, quae non solum acria, sed quae tenuitate paria Illium donata sint medicamenta desiderant, eo quidem maiore,quo sunt duriores, opactiores&dentiores,quoq; altius sitae sunt. Facile enim per molles iungos asi raras medicamentum transit, Vecnsdem facile tenuatus adigeretibus humor exhalat. 5tra vero aegre in duras densasn compactas ingreditur vis medicaminis,aegreq; ex ipsis quod resolutum est exit.

Alia uerba conformatione simul crpositu ducitur. Ponatur,exepli gratia, iecur ante dicto 3 ctu laborare, crin ext emis uenarum angusti ci pari Actos esse haemores lentos aut crassos,

aut multos an non cibo et potu extem

ni ante primum quidem crasitiem ac lentorem promptium est extenuaret

632쪽

postea uero quod uis stat, non per trac, angustis uin fossim sed et latas

evacuare In iecore enim sunt uenae Crpatentiores et plurimae , desinunt auarem quae in gibbi sunt, incauam eisnam: quae uero in fimis, in portam. Quocirca iam promptinum tibi est, humores in utris libelsent farcthuacuatare: ad ventrem quidem trahendo, si infimarium uenis impacti sint medicamen 'tis attrahendi ui praeditus,per cauam autem nam, si in ei proxminuenis, adurines deducendo.

Tertia indicatio a partis formatione positu societateq; quam cum aliis partibus habet,sumitur. Quod ut clarius intelligatur,ponamus iecur eo laborare affectu, de quomodo disputabamus, propter enim situm formationem eius alia a superiore adhibenda est curatio. Quum igitur non to Cta defluxio humorunt retrahi derivari aut repelli intro potuerit, sed in exiguiSextre misq; visceris huius venis pars humoris relicta sit quae ob lentorem crassatiem aut multitudinem vehemeter impactam antedictis

reme.

633쪽

remediis non cesserit, quaerenda est alia cuia Tadi ratio, quam ex eius formatione datuinuenire licet. In eo enim sunt tum exiguae, tum magnae plurimaeq; venae quarum aliae cum caua vena,alia cum porta societate habent. Nam quae in gibbis sunt, cucaua: quae vero in simis cum porta luctae sunt. Quum Digitur quod relictum est,introferri, Ut mo do dicebam nec pulsu nec tractu possit, nec scarificatione foras educi tentanda alia via qua liberari ab his iecur possit. Cumq; oblentorem ac crassitiem ita haereant, ut nec trahi nec pelli possint, extenuare ac incidere oportebitu postea vero euacuare vel per aluum, vel cum urinis. Nam in eo viscere

sunt latae venae, per quas hi humores ferri possunt,ad ventrem quide qui in simae pariatis exiguis venis impacti sunt: ad portam enim hae perueniunt, xhaec ad intestina id urinae vero meatus ferutur humores qui gibbis haerent. Nam Vin his venae sunt quae ad E cauam perueniunt, ab hac vero per emulgentes ad renes, ab his ad vesicam. Porro autem extenuantur ac inciduntur eiusmodi humores cibo&potu, non autem medicamentis. Horum enim usus magis, illorum vero minus laedit. Inter extenuante cibos alii crassarum sunt partium, cuiusmodi rapa est recepa,Mid genus alia:quae si coctu-

634쪽

ra acrimoniam suam exuant crassin se guinem gignunt, ad creandas obstructiones aptissimum. Haec igitur utraque vi pollent, nempe crassi humoris extenuandi, si cruda:& generandi si cocta edantur: atque horum usus tollendis obstructionibus minus idoneus est. Alii vero substantia tenues sunt xtenuandi vi praediti. Atque Fhorum rursus alii cibo, alii medicamento sunt propiores . Cibo enim proximi sunt hordei cremor ficus aridae, amygdala pistacia,mel.&id genus alia quae ex Galena libris de alimentorum facultatibus, de emehymia reacochymia, deque extenuante urinu sunt petenda Atque haec exiguam delendae obstruebonis vim obtinent: ideoque in exiguis tantum affectibus,&dia partibus quae intemperie non laborant, utendum est Medicamentosi auatem cibi alii coniunctum habent acorem, frigidique sunt, ut Oxalidis multae,aliorumq; fructuum immaturorum succus: qui Gbus praecipue utenduin est cum obstructae partes intemperie calida laborant: quemadmodum his quae cum tenuitate contud-ctam hanent acrimoniam, in intemperie frigida quale est sinapi cappares alliUm, nasturtium porrum, apium , anethum , cymi

nuru, vinum vetus subtile calidum. Non nim

635쪽

A R A. prnunquam hae duae qualitates, nempe acOTmacrimonia, cum tenuitate tui Dintur,vi in aceto,quod macidum Vacre estiquo solo in tollendis viscerum obstructionibus ob eius vehementiam no utimur, sed cum aliis H isto,oxymelitis enim in ebdibus ex bile natis celeberrimus usu est. Caetecum in genere tenuantium ac inridentiurn sunt quae cum partium tenuitate salsedinem habent, cuiusmodi muria talsamenta suist,quibus in quartanis saluberrimus est usus, ut docet Galenus libro priore de curandi ratione ad Glauconem. Perspicuum itanti est quae ex his in quibus affect:bus adhibenda sunt.

Prieter has uero altera ab ipso iecorire tanquam uenarum priincipio siemta

tur indicatio. Quoniam enim iecur nam

tura non se solum(qualis sunt plurimae animatim partes moderatur sed et nidue id uim suam trans undit,periculum est Aiax stibis tum perfusionibus timcataplasivam robur ei us resoluamus, ne ipsum mirm , deinde omnes ira uenas inebracre ad obeundu suas actiones reddamus. Os ocirca iniim curari

ne non tibi adstrii agentiu in medicum is

636쪽

torum miscendu est Sed quoniam in alito admodum corpore est turn pericuis Iuni est ne adstringentis medicamenti facultas resoluatur,nisi ab aliqua materia tenuitate partium donata: qualis si odoramentorvin deducatur. Praestat autem 'adstringens medicamentum statim ab ortu uim odoram habere uod enim duas habet congenitas sualitates ac sua

culcites, Ficac est.

Q arta indicatio a iecoris facultate duacitur ,hoc enim vistus ex eo partium genere est,quae mise&totum corpus dispensant. Id enim non solum materiam suggerit unde corpus alitur,sed invim inserit qua familia re sibi alimentit attrahit, cotinet,& concoquit,&inutile reiicit Sanguinem enim per venas distribuit tantum talemq;, UantUm

qualemq; unaqusq; pars desiderat: que a de Cpta apponit,agglutinat,& similem sibi rediadit Magna igitur cura seruada haec pars est. Itaq; si per halitu digerere quod in eius exiguis venis farctii est velimus, summopere cauendum et ne robur resoluamus, Mab eo prodeunte omnes venas inefficaces ad suas

functiones obeundas reddamus, adhibitis

perf

637쪽

persulionibus omentis, cataplasmatiS, em plastris,&id genus aliis laxandi vi praeditis.

Laxant autem alias qui debitinae Stado, alias calfaciendo,alias emolliendo,alias euacuanrado Iecur autem etia si praeter natura durunoiit,aut coactu, aut scirrho obsessum, aut tensum, laxari tame potest, ii immodice humectetur,aut calefiat. Humiditas enim natiuam eius firmitatem remittit, calor subastantiam dissoluit ac dispergit. Cum cali dis igitur digerentibus medicamentis miscenda sunt adstringentia,quae alioqui dis soluenda dispergedamq; visceris substatia

ruent. Sed quoniam iri alto corpore iecur situm est, adstringentiaq; medicamenta motu pigra sunt,periculum est ne ante quam ad affectum Iocum eorum vis perueniat,in ipso

itinere resoluantur. Igitur cum his miscenda sunt quae partium tenuitate polleant, ut E intro celerius ferantur:cuiusmodi sunt odoramenta,fere enim partium tenuitate haec donata sunt,cuiusmodi cinnamomi est,casia,murrha,narduS,iuncus rotundu odoratus, Vid genus alia Praestat vero ea adhibere quae natura adstringant simul modora

ta sint. Commodiora enim sunt, utpote quae melius permistarint quam quae arte pa santur, melius erum accuratiusque natura miscet quam ars elementa enim tota per

638쪽

63 ea AvDIT MALE Nilota, dubstantias totas per tota accurate miscet. Quod autemsic mixtum est, nulla in parte no habet tranque vrm nempe ad stringendi&odorandi, proindeq: tenua Fdi. Quae autem arte miscentur,in alijSpartibus plus adstringentium,in aliis plus tenuantium saepe habent praesertim ii negligenter parentur ratque ita non semper haec aequali ter adstringunt xtenuant.

Itaque vacuetur quod praeter natu, ram in partem iam fluxit, aliua uero humorum ommetria conuenienti liesuperfit confideradum et hic,ana luis xionis qualitate rim parti temperat via ramulam fusi quidem pituitosa erat, refrigeratum: in biliosa calfacimi se ocurest)ut absolute curata intemperie, sanitas recti ituatur. Restituemus auretem,contrariam qualitatem ob cientes, ut is intemperaturarum curatione direximus, tantum unamquansue partem refrigerantes,quantum cim calor excesserit Quocirca rursM hic necessaribelrunatiua temperies cognoscenda est. Nam quo modo scire poter mus paroo tis

639쪽

tu natura frigidiori aut calidiorvim

perantiam, alit quando a refrigeraure

do cessandum sit, si caloris natiui, Iudire ignoremus Eadem ratione si 'stis

diorem calfacientes ignoremus naturam lis et frigoris modire Ita te neque quod commode calfaciat neclli quanis

do calficiendo cessandumst nuenire

potermus.

Dicebanam mod ni proposito assecta plures esse eius it Terentias,nempe plenit chnem totius corporis, influxum humorumio partem aliquam, mi emperiem ab eo rurn qtralitat et contractam. Dicebamus ruriam inteperie hanc no posse nisi sublata obiastructio e curari: nec hac nisi vacuato corpore uniuerso. Itaq; intdperies qua eiusmodi des uxio peperit,omniit vltima curationem recipit: quae quonia sublata eius causa est,ne peiurnores unica habet indicat: one,nempetcotrarietate Talis aute relicta intemperies est qualis erat humor qui ha inc inuexit. Nasi trigidus erat,frigidam si calidus, calidam intemperiem intulit Calida igitur frigidis, frigida calidis curari debet,eodem adhibitatis excessu,quo pars intemperata a naturali

stat

640쪽

c3s CL AvDIL GALANI statu recessit:vt in commentariis nostras in Galeni libros ad Glauconem demonstra

Omniam de his abunde dilutauia

mM,ad ea quae numero praeter naturam 'insunt, iam transeundum est. Ovorsim

quum duplex sit differentia. Fibi pars aliqua deest sanc sarcire studemias, eo

quem paulo ante dixam modo naturae famulantes. Quibus uero abundataecudere uel scalpro, uel igni, uel adurente medicamento.Haec igitur omnia fere suae nescunt,sed non omnia generantur ut in libro desemine proditum est. Quaedam autem non gignuntur sed in eorium loes

eum aliquid substituitur: utsi os omnia

no exemptum sit,altera materia quae ab

osse et carne di ferat,in ea ipsa parte cregigni potest, quae ueluti caro quaeredam callosa est,aut callin carnosus, qui temporis processu in naturam magis callosam transiit , initio statim potius

carnem referens In quacunque auteni

parte amissa materia est,quae nec eadem