Cl. Galeni Pergameni Ars medica, quae et Ars parva dicitur

661쪽

reuocada in memoria sunt quae modo dicebamus:nimirum similem rationem onum

Jescentes ex morbo,ac senes desiderare, ob id quod simili fere affectu ambo laborent. Ideo analepticem quam conualescentium propriam esse diximus congruere senibus idem autor scribit. Quae igitur horum amborum affectraones emendant causae, ut o-quitur Galenus,ex eorum genere sunt, quae celeriter ac tuto corpus allat, Celeriter quidem . ne si tardius quod exhibetur alat, tares deficiant. Tuto vero,quonia non omne cibum ac potum caloris imbecillitas conta Ecere potest. Caeterum celeriter alunt, cibus humidus,quique facile concoquitur, ut Ptita sanae sorbitiones , lac, Malitia genus vinum aetate medium, purum, defecatumque

ac lucidum, odoro iucundum gustu neque aquam neque aliam vehemetem alienam qualitatem referentemsiue id album,sive flatauum sit,humidus enim cibus tacite ventre conficitur,& deducitur in emacia tum morbo corpus ipsumq; alit ac instaurat Vinum vero quale modo declaratum est, statim in corpus transfertur,calorisque natiui potissLmum substantiam reparat. Contra cibus F viscosus crassus durus frigidus, atque uti mel dicam, concoctioni contumax, omni

m fugiendus est, ut qui nec celeriter alat

662쪽

cs e AvDIL CALE NI(tarde enim ut diximus contaitur nec tutor vires enim laedita obrint. Eadem rctione vinum rubrum larassum tarde recipit concoctionem moramque in venire trahit. A quo sum vel substantiam quae prariit, non reparat. Acremamarum contra Etam ex morbo &aetate siccitatem auget.

Haec notiora sunt quina ut fusius explicari debeant,praesertim cum de his Galenus litabro septimo de curandi ratione, Auinto de sanitate tuenda abunde taciti arit.

Nunc eritum singula percurrere nono statunnus, sed tantum eorum quae m

alijs operibus fuse disturam sunt, capta

ea commemorare: quorium ubi ramittarsim et qualitatem recensureo, huic tabro sinem imponam Ante autem disia mis alterium esse librum in quo de cvitastitutione artis medicae disseruimu eque duo priores de artium constitutione praecedunt, vel .m hi quidem una cum hoc quem nunc absoluimus, in eorum ordine quos fuse lateorum tractav mm, numerandi non fiunt illi uer hunc habent ordinem: De elementis iuxta Hippocratis

663쪽

tu siententiam, liber unus: quem tres de temperamentis sequunturi. quorum duo priores de animantissim, tertilis uero de

medicamentorum temperamentis mare

ctat. Eam ob rem opis de simplicium medicamentorum facultatibus, probe vitelligi non potest,nisi tertio de temperamentis accurate cognito. Agit autem

liber exiguus,cui titulus est de inaequali intemperie, duos priores de elementis

sequitur uisimiliter alis duo paruisuc

cedunt: quorum alter de optima corpois ris constitutione, alter de bono habitu insicribitur. Sequitur aliud opus quod ires libros copleri itur,de naturalibus facultatibus: quod, si lubet,aut post duorde teperamentis, aut post libri de elemetis legere poteris Post huc uer ampluta

ribus libra defunctionibus unitate disse

rumus. Quonia aute ad eas demonstraudas non parum construi ea que ex corre

664쪽

maxime utili, est liber qui de anatombeis administrationibuc inscribitur.Prie 'ter hos autem plures ali sunt, quorunt duo dedissectionis dissensione,unMiemr de mortuorum dissectione quos ora dine sequuntur duo de uiuentium disseis ctione. In alijs uero quibusdam oeci tum ad initiatos de fibus conscripstis

mu3:in quo genere musculorum reruom rvm,arteriarum et uenarum dissectio,

e alia i genus habenturi Et liber cui tituli 3 ansanguis natura in arteris; continetum Eorum uero qui partitam actionet produnt, duo quidem sunt de musculorum, tres uero de thoracis et pulmonis motu:quibu8 deinceps succetadit liber dei iratiois causis, ps huc

liber de uoce. De animae principatu acalis omnibus quae naturae et anime actiones inquirunt a scrutantur inope

re de Hippocrati et Platonis placitis quod ex multis libris constataetractata limu an eodem cotemplation genere

sunt

665쪽

punt libri de semine, quos seorsum stria

psimus. Item de corporum dispectione Hippocratis: quibus omnibu3succedit D opus de usu partium. Ad morboru alite cognitionem liber de locis 3 ctis contas rt,et depulsebitam quo et de praenotione docemus Libruuero depulsibus ali duo praecedunt, unus quidem de reastirationis,alter de pulsuum usu Liber autem depulsibus in quatuor distributat C. unum quidem de eorum dij ret si

alterum autem de cognitione ertium de eorum causis et quartum de ea quae expultibus sumitur praenotione. In hoc genere est liber ad initiatos, qui desul tabus inscribitur. Alium uero librum utalut omnium horum compedium scribererem animo est,quem uel artem de pusibius,uel copendium inscribam. Ad hancaute cotemplationem costrunt quae in librum Archigenis depulsibu enarrare

iniri ac interpretamur Maxime uero ad

666쪽

eijs csu; liber de diebri iudiciarijs praeacedit sed et de stiradi difficulcite opus,

tum ad praesentu fi hctus cognitionem, tum ad praenoscendum tam bonu quam malum morbi successum est utile. Omis nium igitur horum nonullorums aliorerum singularium libroru cognitio uita pius est: cuiusmodi est de causis euidentiabus e medica experientia, de extenuate uictu, et de uenarium sectione ad Erasistratrum,' de tumoribus praeter natues ram, similiter autem et de plenitudine, et id genM alij. Ad curandi autem raestionem,omnium maxime necessuri sunt de morborum res mytomatum diffrarentiis libri tres, in quibus morborum Oufe tractantur. Praeter hos ali tres

sunt in quibus explicantur semptomataeause. Sunt et de impliciu medicamen otorum facultibin libre de quibus anthmeminimu3: et de medicamentorum copositione,quibus libri de curandi ratiotanesuccedunt. Seorsum autem de ualet

667쪽

dme tuenda opus scrip M. Quod

uero ante hos omnes exerceri in Optare de demonstratione eum oporteat, qui artem cum ratione tractaturiust,

m libro de optima secta declarat aest.

Reliquos autem libros ac commentam rios a nobis conscriptos nunc percurrere necessarium non es', vim de hisce Homnibus alibi simu tractatur in uno atque Frte altero libro quem ita inscrtabemussaleni de proprijs libris.

Post tam fusam luculentamci Iacobi Syluit medici doctissimi explicationem ordinis legendorum librorum non solum Galeni Hippocratis,sed ,recentium quorundam medicorum,de ea disputare non statueram:sed nonulli ex amicis nostris laborem huc importunis suis efflagitationibus subire me coegerunt,mutilos enim fore aiebant commentarios hos, nisi ultimum hunc I cum de ordine legendorum Galeni libro- Arum exponerem .Quod cum honeste negare non possem hunc quam potui diligentitasiore conscripsi. Initio igitur huius operis triplice es Teo mne docendi rationem indicauimus unam

668쪽

quae ex finis notione per resolutiqnemite atque hanc inueniendis constituendisq; artibus esse dicatam. Alteram huic contraria, ex eorum compositione quae resoluedo inauenta fuerunt,nata eamq; tradendis disciplinis perfnis resolutionem inuentis, maxime esse necessariam.Tertiam vero quae ex dea

finitionis dissblutione fit, ad artis memoriam habendam. Triplex igitur disponen idorum Galeni librorum eriae ratio. Prima ab his auspicatur, qui sanitatem tueri, emendareq; ,hmorbum profligare docet, ad eos usque, qui artis elementa tradunt, procedes, perpetuo ordinem seruans qui ex finis resolutionei huentustuit. Cum igitur propositus finis sit corpus sanum vel tueri vel emendare si ita videatur,& aegrotum a morbo vindicare:cumq; sanitas morbi natura praecedat:primum ab his sum edum initium est, qui sanitatem tueri corrigere, deinde ab his qui morbum propellere docent. Seruandae autem sanitatis ratio,&morborum curatio, in assumendis, efficiendis, educendis, C&foris incidetibus polita est: viante de laratum Cit:quc rite administrata sanitatem seruanthinorbu propelliit. Vt igitur recte administrentur, cognoscenda sunt corpora quibus ipsa adhibentur. Rursus corpora non noscuntur nisi cognitis eorum partibus,quae

669쪽

A R A R, A. cc; ex sua substantia,magnitudine,formatione, situ,& numero cognoscuntur .Resoluenduigitur corpus est in omnes suas partes: quod inobis incidendi corpora ratio suggerit. Resolutas medicus contemplatur cuius scilicet sint substantiae mollisne an durae,cuiuSma-Dgnitudinis figurae, quot numero sint,&quo modo inter se collocatae. Nihil enim temere sed boni gratia omnia natura facit. Ex simplicibus vero compositae cognoscit-tur. At titis no est harum notitiam habere, sed earum facultates,officia,acstionesq quo-rsi gratiaripta condita sunt, vestigare oportet:quid musculi, verbi gratia,agant, quid ossa quid reliquae simplices corporis partes, deinde quid compositae Actiones per se nobis conspicuae sunt facultates vero per aetiones. Ex partium temperamentis nascuntur facilitates,ex his actiones Temperametum igitur natura facultate prius est, facultas, Eio actione ad sensum vero actiones primae sunt deinde facultates postea autem temperaturae, postrema vero elementa ex quibus hae constant A fine igitur constituto,nempe sanitate, ad elementa usque descendimus.

Itaque si ordine libros disponasin primo loco opera quae sanitate tueri,& morbos profligare docent,statuenda sunt, deinde reliqua eo ordine collocanda, quo facta fuit re

670쪽

Cgs CZAvDII CALENT foliatio .Quod si compositionis ordine ea disponas,ab his quae elementa tradunt,ad ea quae sanitatem tuentur,& morbum propellunt,procedendum est, eo collocando ordine, quo fit ad finem reditus: vi postea docebimus. Ad id igitur unde digressi sumus re Fuertamur. Scrutanda itaque sunt partium actiones ex opere deum partium,& aliis anatomicis libri S. Nam in unaquaque parte ingenita facultas est pro eius temperamenti ratione. Ex facultate vero actio nascitur. Cit igitur nulla pars in corpore sit quae officio aliquo vacet,quarq, sum aliquem non praestet alia alium pro sua substanta a,magnitudine forma recompositione: nam quan-que ut est seruare oportet: si quomodo vitiata sit,ad melio tem statum reducere. Vietium autem magna ex parte deprehedimus G cum ex aliis multis, tum ex eius actione laesa:vtante declaratum est Carteium cuduplex sit partium genus, unum primarum ac simplicium,alteruin quod ex his compositu est,quod quia absolutam perfectaq, actionem edit,instrumentum dicitur duplex erit virtus & vitium, instrumentorum quidem in magnitudine,formatio e numero Vsitu: simpliciti autem partium, quoniam ex quatuor nature elementa, constat, hoc estioni, aere,aqua,terra:aut,si mouis,calido fing do,hun