Cl. Galeni Pergameni Ars medica, quae et Ars parva dicitur

641쪽

θecie nec similis restitui potes', ornamitam quendam terim scopis inuenit, ut inmutilati .

Numerus partiis praeter natura aut abUm, dat,aut deficit,ut ante declaratu est, truq; vitium vel ex genere est naturali vel gene Drepraeternaturam. Sextus enim digitus aut tertius testis est ex genere naturali,quemadmodum unus testis,aut tres tantum digiti. Quod praeter naturam abundat, id aut cocpora adnascitur,ut acrochord5 myrmecia, favus,atheroma,callus,&alia id genus Audin spatiis continetur,ut pus in abscessa uinabrici in ventre Mintestinis, lapis in renibus& vesica in oculis plerygion Vsuffusio

Quae aute defici ut parte&,non omneSsan scunt. Ex his tame quaeda specie eaede omnino regignuntur,ut caro:quaedam non eaede

sed similes, ut substatia inter carne& callum edia, quae processu temporis callo similior redditur. Quaedam vero nec eaedem nec si Emiles regignutur, quales sunt mutilatae,atq;in harii locu aliquid arte reponimus no tam ad usum, quam adornatu repulchritudine. Nam saepe detruncato naso allisi inserimus eius de colori figurae. Turpissima enim est facies quae nata caret quomodo auteeande cu priore ac similem generare oporteat ti

642쪽

m et AvDII GALANI erat, abunde declaratum est quum de vies

ratis solutione tractaremuS.

Persticulam autem est genus hoc cura communi tem habere, quod ad maesgnitudinem pertinet. Zod enita ex eo feraria maturam est, magnitudini uis Frinum est Solum aute fidet cium praeis ter naturam est.

Quemadmodu numerus, ita magnitudopriter natura duplex est: una quide quae exuperat,altera cui aliquid deelati Quod exuptarat,vel ex genere naturali est vel ex gene repraeternatura. Quod igitur numero exiscedit,quodq; magnitud me minutum esse liquide ex genere naturali lit, id magnitudine vel excedit vel deficit, o non contra. Sextus enim digitus S numerum auget, magnitudine: 'ueadmodusi quintus desit, numerus deficit, Vmagnitudo minuta est GSedio si magnitudo prarier odia excre- int aut decreuit,protinuS redundat aut deficcit numeruS. Excrescere enim aut minui chro potest manente eodem partium numero secundu naturam. Si vero excedc numerus ex genere praeternatura est, nihil habet cum agnitudine commune, sed omnino dissi ruile est,iapis enam in reuibus vel vesica numer

643쪽

merum auget, sed non magnitudinem,

In Io genere prim rem quod abii dat, tolloidu: aut se asse rei id nequeas, tral

Douendum est:ut in suffusioni, M.

H Quae in hoc genere praeternaturam continentur,aut tolli aut transporn debent, ut suffulto in oculo Clapis in vesica, de quo ante verba fecimus,qui de obstructa oe coamentaremur. Multa enim ejusmodi non solum numeri,sedi obstructionis ratione habent . LapiSenim quatenu vesicae meatum obturat ad obstrustionis morbu: quatenus vero in vesica est xvrina via no praeeluia dit,adnumeru refertur. Tolli igitur quodps ternatura redundat, actionei inpedit, debet,quod si fieri non possit.transferenda in alium locu est: luemadmodu in suffusio ne, quam graeci Udόλυμ α Vocant, vulgus cataracta est enim humori lentorum effusio A inter ceratoidem rei ystalloidem tunica. Per initia enim quu humor adhuc liquidus est, digerentibus tollatur, quum vero iam temporis processu concreuit, Eut aurea vel argentea acu aut ex alia laeui materia transponatur. vi in alio opere fusius disseremus.

Quibi autem non integrae quidem

partes, sed ex his poritones renuntiis

644쪽

sunt uel auctae praeter modum alere qui dem ac generare quae deficiunt: qu fierero redundant,demere ac nim ere repri meres oportet

Integrae partes ademptae, ut brachium 'pes,resarciri non possunt: ut ante dees aratu est sed ex his potiiones,ut caro quae eade nomnino specie regignitur, ut in vicere ca-Uo,&totius corporis macte. Ossa Vert,neraui,&aliae solidae partes n5eaedd generatur,

sed in earu locii simile quidpia substitui potest,ut callus:queadmodu ante declaratum est. Q Ue vero excreuertit demere ac minuere reprimereq; oportet, hoc est adrotaesectis, ita Ro(8 Uesei i demi enim ac minui quod iam excreuit, et reprimi quod adhuc excrescit,debet. Demtitur que excreuertat,medicamelis quae graeci ominis a vocat, quae aucta substatia et X Rotar Esai-Jet Roboi,hoc est absumsit c

colliquat,cuiusmodi est auripigmetu,sandaracha, Vid gen alia. Factoties riva aut reprimiit,hleuiter absum ut,nepe extima carne. Proxima enim facultate sunt quae valenter detergent,& cicatrice inducunt Igitur ubi plurim si caro exuberat, septicis utendii est.

Vnde nes alim in ipse finis est ies

genere diuersa remediorum forma.

645쪽

AR R, A. 8 rQuemadmodum enim numeridi magni tudinis vitia quae in genere naturali continentur,coeunt,eademq; sunt,ita eundela bent curationis scopu ,eandemq; remedio rum forma.Vtraq; si deficiunt,resarciri csiderant alendo ac nutriendo. Si excedunt,

demi ac minui,si no integrae partes sint, sed ex his portiones. Quod si parte integra in auctum membruit, ut digito aut testicitalo excidere oportet vel scalpro vel igni, vel adurente medicamento.

Sed ad reliquum salubrium causarugenae ueniendum est, quod ea emendat quae suo loco exciderunt, ueluti ossa sita vibiusuis emori, et intestina in scroestum prolapsa.Illa quidem uiolenta tenes Esione uel pulsione, haec dilaratione

uel ruptura continentis membranaefunItaque curantur priora quidem aduerisse parti, tensione, et in aduersam paratem repulsione: posteriora ueros conistinem membrana cogatur ac firmeritur, quae quemadmodum feri debeant,

in libris de curandi ratione explicaaim est.

646쪽

gdi ZAvnIL MALE MI Ossa suis sedibus mouetur violenta vel extensione, ves impulsione. Extensio fit ab humoris influxu in articultae aut aliqua alia materia quae coluncta ossa diducit:sine tua more si exigua fluxio sit, velut in coxendicum doloribus,cu tumore vero, si magna. Nam tunc non solum ossa dehiscunt, sed suo loco expelluntur in hane vel illam paratem, quo scilicet humor magis propulerit. Vtrunq; affectum luxata latini,priore grae ct mroeae 8 sua re, posteriorem laese MaIa uocant. Nonnunquam autem a forinsecus incidentibus vehemetius expelluntur, ut in

Iucta,casu saltu, Mid genus aliis, in quibus sepe etiam nerui xvincula rumpuntur,ataque interdum ossium superciliati anguntur: unde suo loco ossa omnino excidiit. Nomnia qua articulos humiditas reddit lubricos. Nonnu quam vero acetabula, hoc est coly Glae,parum profundae sunt: unde sine magnavi excidere possunt. Curantur igitur os Iaquidem ob humorum influxum diducta vacuatione Vacuatur autem, si exiguum sit quod incidit, Agerentibus medicamemtis. Si vero ingens sit fluxio, primum sanguinis missione, vel purgatione, vel viroque: deinde humoris qui in parte relinqui tur, digestione aediscussione. Quum verosvis sedibus exciderunt ossa, extendi adauer

647쪽

versa vincula ac nerui debent, postea vero reponi,in oppositam qua excideriit parternrepellendo. In scrotum descendunt quan-H doque testina, quandoque vero omem tu . Prior affectus enterocele, posterior epiploceledicitur Descendunt autem vel ob dilatationem vel rupturam meatus qui a peritoneo ad testiculos proceditu dilatantur autem nimialax itate, quam humiditas parit:rumpuntur vero sabito ac vehemeti motu Curantur autem eiusmodi affectus ante dicti meatus ac tunica substantiam cogendo ac firmando:qnod per adstringentia fit, ut alibi docebimus

Deinceps autem de his disserendum est quae in priore hermone distulimi

Haec aut hyo λακτι, aegraeci, nos praemcallentia dicimu3. Ostorum triplex est

ingeneri dis rentia una quidem homia

nis inculpata ualetudine fruenti caltera de qua conqueri liceatuertia uero aegrorantis est.Primum autem genibs,quod ut

ante dixi mau, duplex est ad salubriam: secundiam autem ad praecauentiumrteristium uero ad curantium disturitionem permis ri

648쪽

cq CLAvDII MALE NIGalenus dum salubres causas prius tractaret, ea quae in humoribus consistunt,in hucusque locum distulit: in quibus has maxime versari scribit,quas omnes generaliter

bis prospiciunt. Salubres autem causae, aliae Bpraesente morbum profligant,alsae vero alii

iuro praecauet, quae peculiari nomine,ut modo dicebam me: OA dici Rid appellatur. Praesentem autem sanitatem intelligo hominis non tantum absolute sani, optimeq: constituti, d&cuiuscunque natiuam sanitatem habentis, qualem scilicet ab initio accepit, siue ea perfecta absolutaque sit,liue ab optima declinet,modo talem in presentia sera uel qualis ab initio erat,atq; hoc loco Gaialenus ea in culpata vocat, te qua coqueri non liceat. Eam vero de qua queri liceat, intelligit quae nonihil a sua natiua deflexit citra actionum offfensionem,sed tam quae Cnisi ei prouideatur, breui lapsura in morbusit. Primum itaque salubrium causarum genus duplex est, quemadmodum insalubre corpus duplex: unum quod optimam, alterum quod non optimam sed tamen nati

uam sanitatem tuetur, illam paulatim corarigendo, hanc in meliorem statum mutando, aut eam seruando Corrigenda enim,

649쪽

per otium facultates liceat, est, sin minus,seruanda . Hoc igitur causarum genus ad conseruantium, ad praecauentium vero secundum, tertium ad curantium tracta tionem pertinet.

Vniuersium autem hoc geni in hum

inoribus maxime consistit: quos nec lentos, nec crassos, nec multos, nec det modu calidos aut 'igidos, nec mordam ces nec putres,nec pestilentes e se oportet.Aucti enim morbos gignunt. Augetitur asstem interdum quidem ab eadem causa quae ab initio eos procreauit, aliet quando uero a cibis corporis tumores in suam naturam minis tantibus.

Humores in quibus Llubres causae vera santur,nec leto S nec crassio Salec multos, nec admodum calidos aut gidos, nec mordacri, nec putres, nec venenato ei ste oportet, aucti enim morbos 'imutnimorum enirn

Eletore crassiti eminultitudine corporis spiracula obstruuturi unde putredo in corpore nascitur, quae febres accendit, tale quidem, quales humores sunt qui putrescunt. Mult ludo ite natiuu calore suffocat, vasa rispit. fluxionem parit, quae pro loco inque iu-

650쪽

suit, varios morbos gignit :phthisin qui det, si hi pulmones: arthrit e, si in articulos:lassitudine, i in musculos Pituita aute febres

quotidianas,cedemata, morbo comitialeS,uhydropes . Flava bilis febres tertianaS,causos erysipelata, Aerpetes Atra vero bilis

febres quartanaS,cacros,carbuculoS, elephatiases. Mordax humor ac salsuS pruritu ,ica Fbie, similes affectus. Putris materia in in testinis ventre lubricos, venenati humo re syncopas,&animi deliquia, ac tandem mortem. Augentur autem eiusmodi humores aliquando quidem ab ea causa quae pri muria eos genuit,aliquando vero vi S ratione . Causa igitur quae hos humores pro cieat, duplex est,altera matrita, astera efficiens. Materia, ex qua quideo fiunt iugetur, cibi sunt&potus Crassi enim crassum, vitiosi viscosum,acres acrem humorem generant. Causia efficiensi acultas est sanguiani procreatrix, quae in iecore primum de Ginde venis sita est,ea ex elemetorsi mistione constat, quare si probe mista sint,valida: si improbe,inualidam hac esse oportet. Imcur igitur temperatum sanguinemustigidum,pituitam:calidum, bilem gignit . uti

ergo aut antecedem victus ratio, aut iecoris intemperies, aut utrunque humorem

vitiosum in corpore genuerunt, si vitiosus