장음표시 사용
101쪽
autem nequaquam. Nam aut dissiliunt in igne , aut in calcem abeunt, absumpto videlicet humore, qui glutinavit rquod mistionis imperfectionem arguit Sunt tamen inter
viliores , qui in igne perennes sunt, ut Amiantus, i cingenere saxi arenarii, quod mortuum vocant, ex quibus fornaces extruuntur. Exivit enim ex iis id quod ab igne absumi potest:quod autem relinquitur, terra est per se inalterabilis. Quatuor autem genera summa lapidum traduntur vulgo nota Marmora, saxa,gemmae, lapides. Diltant magnitudine,& parvitate duritieri mollitie. Ingenti mole oriuntur, marmora, 'S saxa nam aliquando montes integri iis constantivi maris scopuli. Videtur enim terra postquam aqua maris diu maduerit, siccata lapidescere. Fontes quoq; Thermarum colles lapideos constituunt, Ut multis in locis videre licet Gemmae non nisi in parva mole reperiuntur, sic de qui proprie lapides vocantur. Distant autem duritie, ac nitore gemmae a reliquis lapidibus oriri uolent in faxorum aut marmorum fibris , aqua praeterlabente ejus succi gravida Scinduntur autem montes lapidei Solibus incocti ri scilluris autem tanquam in venis aquae praeterlabentes,, exhalationes subterranea varia corpora gignunt, lapillos,
metalla, terras, succos concretos. Vt aurem Gemmata caeteris lapidibus nobilitates, nitore , ac duritie differunt, sic
SAxorum genera partim ex consistentia distincta fiunt, ut
Tophus, & Silex mollis enim est Tophus Silex prae . durus Partime usu ut quadratum, Quod in aedificiis quadrari potest ad postes Sc limina Crustolum quod findit ut inetustas utiles stratis, ac tectis Saxum calcarium quod excoquitur incinemprocemento Focate, quod attritu scintiulas ignis emittit,torte dirimachus apud Aristotelem dictus, quia uterent in Bello ad ignem parandum, alius a Pyrite.
102쪽
. 81 DE MAE T A L Lacrs Cores sit dicti sunt , qui ad amendam gladiorum aciem expetuntur Saxum arenarium , quod asperum est,uesutio. arenis compactum,ideo levorem non suscipit utile aedificiis, quia calcem bibit. Limosium quod attritu in limum silvitur: quas differentias notant qui aquarum fontes scrutantur. Agricolae quoque saxorum quaedam seneraeXperunt ut quae eruta Solibus, pluviis, doglacie vitalvuntur. Contra aedificiis commoda,quq peremnia sunt. Fornacibus, quae vim ignis tollerare possunt. Sed nostrum non est sigili timea persequi, quae variis artificibus in usu sunt. Solum Praecipua genera perquirere facis est, praesertim quae in Medicina aliquem usum praestant Tophi igitur pellantur δ' pud Graecos Pori, quia porosi sunt alioqui ut plurimum similes marmori Pario candore S duritie apud Theophrastum,sed levitas inest Pumicis. Ideo commodissimi ad replendas parietum collabentium scissuras, cum praesta leviatate non premant, glutinent facile extrema. Reperiuntur nigri,& rubentes,& colore terreo. Cum caeduntur e
subterraneis iape molles simi, ut praecidi ligni modo possint,i serra facile secari, auctore Vitruvio: postea duram tur in aere. Hujusmodi foditur in Urbe veteri Artifices enim qui parietes construunt, ad praesecanda quae extub Tant, securi utuntur,non malleo, neque scalpello. Est,igenus Tophi,quod in speluncis coagulatur in stirias ex aquis cadentibus, relinquuntur enim inania, quibus aqua coni nebatur,unde a similitudine cum spongiis, spongiones, ubgo appellantur. Ad Tophos reseruntur,4 qui in articulorum tumoribus indurantur atque aliis abscessibus pure in Iapidem concreto: qui in renibus ac vesica oriuntura phi a medicis dicti sunt.Tandem apud Plinium Tophus dbcitur aber natura,& mabilis.
Ilex autem vocatur durissimum genus saxi adeo ut perincussu vibret ignis scintillas & hoc supera marmora,
103쪽
LIs Ea 4 ECUN DV . . sed ad scalpendum ineptus quia dissilit vulneratus ferro .
AEdificiis quoque minus probatur, quia calcem non bibisi unde sequitur murorum scissio Color ut plurimum fustumat Albertus testatur Plinius nigros dorubentes,& nonnunquam albos reperiri tradit,ut circa lacum Volsiniensem Ex hoe Silice fui e putandae sunt Mola Volsinae repertae nam&hodie inter molas ad farinam parandam,quasdam focales vocant, quae tenuius atterunt Alias seongias, quae oblevitatem furfur crassii relinquunt, ut syncerior farina ex-
eerni possiti e lapide molari stribit Aristoteles A. Meteo.
eap. s. fieri ab igne terra combusta liquari etiam molas,uenuant: eum autem id Quod fluit,coagulatum fuerit,nigrum fieri, sed simile calci iaest,leve, spongiosum enim redditur. Hujusmodi in incendiis ex monte AEthna fluere testantur. Liquaturru silex, quem Aristoteles Pyrimachum vocat ueri usillam natura videatur lapis molaris, ex quo molle fora Ies fiunt. Has videtur itatellexisse Galenus 2 ad Gla. cum:
ad Scirthosbs affectus di luendos lapide molari utitur, ubi Pyrites haberi non possit Lapis niger ab Hippocrate vocatur in insula Nysiro plurimus. Fiunt etiam molae ex Iapide ealcario spongioso,unde calx optimam ob quanda pinguitudinem,ut Plinius testatur:apud eundem Silex nusquam uir. lior, quam in Italia gignitur: lapisque non saxum est. Irta quibusdam vero Provinciis omnino non invenitur. Sunt quidam in eo genere molliores, quivi cote levigantur, ueprocul intuentibus Ophitae videri possint. Neque est alius firmioriquandori lapidis, natura ut lignu similiter imbres, sole' aut hyemes non patitur. In Stratoniensi sunt quibusne ignis quidem noceat. Idemti in monumenta sculpi conia era vetustatem incorrupti permanet:ex eisque Armae fiunt, in quibus Era funduntur. Est & viridis lapis vehementer igni resistens, sed nusquam copiosus, ibi invenitur lapis est,non saxum. Ex reliquis pallidus in cemento raro utilia Glebosus contra injurias fortis, sed ad structuram in fi
delis, nisi devinctus multa suffrenatione sit. Nec certior
104쪽
84 DE METAL LIers fluviatilis semper veluti madens. Graeei ἡ lapide duro aes.
liceaequo conitruunt, veluti lateritios parietes,modomos vocaritgenus sti ucsturae. Haece Plinio Existimant quidam confundi apud veteres Silicem cum marmore, Meaeteris lapidibus cum apud Varronem legatur, silice Lunensem seris raserari quod est genus marmoris: apud Catonem ex si lice calcem fieri sed improbatam utilicis appetatio transeat ad saxum calcarium. At id nequaquam verum,nam ex saxo ealeario utilis fit calx tum ad structuram, tum ad tecto is via:ad utrunque damnature silice. Si igitur aliquod genus silicis cremetur in calcem, degenerat a natura silicis, ec ejus calx acarteris. Silicem praeterea tanquam globum duriorem inter marmora reperiri,non est absurdum secantur autem serra non denticulata, sed ex aqua, de arena silices durissimi,
OVadratum apud Albertum Quadrum vocatur, quod scalpello caeditur qualibet figura ad postes , limina,
arcus, columnas instar marmoris, sed nitorem nonrecipit:
nam tactu aspero, Marenosb constat, ideo inter saxa arenaria: e lapide quadrato constructum fuisse Labyrinthum sub urbe Clusio tradit Marcus Varro Color aliis cinereus, aliis ad caeruleum vergit, qui praefertur serena hanc petram v cant,illam mortuam.Plerisque insunt mice argenteae. in P tra sancta Etruriae mons est, cujus saxa argenteo nitore splendent, in isne in victa, fragilia tamen,ob id inepta operi quadrato,ut alia multa,quae aut in crustas sponte findunt ur, aut cavernosa sunt. Ex fistilibus quadrari potest quod Pisis Abainum voeant foditur in Liguria finditur hoc inlatissimas, praetenues laminas ad tecta,mensas, abacos Perpoliari hoc potest ut nitorem recipiat colore nigro, cum foditur,
molle est, ut tacillime praecidi quacunq; figura possit sed in acre obduratur,redditurque stilpello infidele.
105쪽
SAxum unde alx excoquitur,calcarium dici potest.Dio-lcorides marmor Fusianeum vocat, quasi vile, ibique obvium. Extat album marmori simile, aliud iustum, Aurius. Ex albo calx melior quam duro,&structa aeutilior Quae ex fistuloso tectoriis,ut Rinius tradit Candidior eat ex albo, nigrior ex altero candidissima ex fistuloso, qualis c lapide Tiburtino ex quo Roma constructum est x Pp um i Petri in Vaticano: eligitur ex eo calx addealbandos parietes Trevertinum vocant,qua Tiburtinum' Fit quoque calx e littoralibus calculis , sed e vario lapide improbatur: ideo utilior ex estota. Fieri ctiam e testis Buccinorum marinorum tradit Diostorides breviori opera: hodie ex relictis testis ostrearum quae alicubi in mediterraneis magna coqia reperiuntur, calcem confictu candidissimam. Nulla res cum arserit, retinet tam vehemens ignis vestigia una, ut urat, & crustas moliatur, quam calx,sed progressu temporis amittit vires expirante occulto igne Calxviva, quaeso extincta est, Asbellos Graece dicitur. Cum vero extincta fuerit, protinus ipsa quoque crustas molitur, sed post diem unum aut alterum minus id facit,donec progessu te poris nullam crustam efficiat, sed calfaciat tantum, catanem liquet. Quodsi ter lavetur,sine morsu ullo valentere siccat,unde ad cicatrices obducedas hodie in usu est ungu tum de calce. Quidam calce recenti aceto extincta,& ter lota, mox oleo rolaceo ad inimenti formam redacta utuntur ad combusta: non enim permitit bullas elevari,in absque ullo cicatricis vestigio sanat.
Cinnata res esci Gypsum est, nam similiter fit ex I pidibus quibusdam ustis, sed longe briviori ustione
106쪽
perficitur idcirco non urit, sed emplasticum est astringit Neobstruitiad sanguinis eruptiones impositum convenit citiGsime enim postquam madefactum est, coit in lapidem, ideo potum stangulat. Quod vero ustionem non est expertum,
repercutarium est ex oxycrato impositum. Vstum minus emplasticum est,ut valentius exsiccat,& tenuiorum est pariatium, ut Galenus restatur. Lapis qui eoquitur, non dissimilis esse debet alabastritae , ut Plinrus tradit aut marm roso. In Syria durissimos ad id eligunt,coquntque fimo b bulo ut ceserius urantur. Sed omnium optimum e lapide speculari. Foditur Moterra, ut in Cypro fiamma tellure, Et Tymphetuum est, quo ut author est Theophrastus,pro Cimolia infectores vestium utebantur. Hodie fodiuntur
Gypsi lapides in I alia multis locis diverserum colorum, qui
tamen in igne omnes incandorem vertuntur. Sed lapis At bastritae similis Aditur in agro Volaterrano pulcherrimus . aspectu Ex eoo conficiunt ad Tornum vascula,& variis imagines, Alabaltrum vocant. Candidum enim est, ac maeulosum, levoremque suscipit cum splendore videreturq: inter nobilia marmora esse, si duricies adesset ex ejus ras ra, ac caeteris fragmentis modico igne conficiunt Gypsum. Lapis autem specularis crystalli modo translucidus est, descissilis in tenuissimas erustas olim in Hispania tantum, sed postea in Cypro,Cappadocia,Sicilia, Africa,& in agro Bononiensi Italiae inventus alicubi niger. Hunc lapidem nostri
inter alumina recensent,vocantq; alumen Scaliolum, quasi scissile,cum tamen sapor aluminis nullus adsit. In ignei cile in pulverem candidissimum vertitur quo mulieres utuntur ad faciem dealbadam, & contrahendam cutem imstar aluminis Putant quidam Selenitem esse inter gemmas, de quo loco proprio dicemus.Nam specularis tener est,& in
Gypsum facile excoquitur Reperitur saepe implexus saxo
marmorose, aliquanao laterculis custinctus, aliquando sexaangula figura istar Crystalli ut videatur quoddam ejus cita
107쪽
Non inutile fueritvi lapides receniere, ex quibus eodes
fiunt nam medici aliquando iis utuntur Aliae aquariae dicuntur, quia ad aciem acuendam egent aqua ut Naxiari Armeniar aliae oleares, ut Creticae, iaconicae. Quaedam aqua oleo indigent, ut Ciliciae quaedam homi-riis saliva sed mollissimae,ut Flamminitanae ex Hispaania citeriore Dio orides de Naxia tantum agi cujus ramentum ferro attritum Alopecia pilis explet mammas prohibet intumelceres: lienem extanualcum aceto potum, comitialibus prodest. Hodie in Italia habemus alia genera co-tium tum aquaturarum tum oleari vim aenigrae sunt, perpoliti a barbitonsoribus quaesitae ad cultri aciem levi. sandam. Illae nempe aquaticae ex lapide constant arenosi, sed molli, dic aequali, colore cinereo ex iis rotas versatiles constituunt, ut ex earum motu circulari aqua cadente feris rum atteratur aliae, praecipue oleares oblonga figura, &plana constant, ut placidiori motu levigetur potius quam atteratur ferri acies. Alia praetera sunt genera cotium ad aurum, &argentum explorandum attritione eorum seper
lapidem e quibus inter marmora dicendum est.
EX omni genere lapidum comminutorum gignuntur
arenae aquis devolventibus atterentibusque. Nam Petrae in sua sede aut siccat ae,aut concussae in terrae motu, aut eversione quacunque scinduntur Saxa autem di sitissa, quarum vi torrentibus devolvuntur, ac primum at tibiis anis gulis rotunda fiunt,deinde paulatim abrasa in arenam, lanulum, claream convertuntur. Dicitur autem arena, cum in partes minutissimas commin tua fuerint Cujus tria
genera Plinio: Fossitia, fluvivitis, sex littore maris. Ditiserunt
108쪽
erunt etiam ex quo lapide fianti liquae enim mo litores, pinguioresque sunt,ut ex Saxo Calcari, Gypso,& reliquis
moluoribus: aliquae asperae aridaeque, ut e marmore, siliisce, sexo arenario oecaeteris durioribus. Reperitur&arena
carbunculora, quae nigri coloris est. Quaedam fusibiles sunt, quibus ad vitri confectionem utuntur , candidae , ex silice, de aliis ejusdem naturae lapidibus asperioribus, tenuioribusque utuntur ad marmora secandi,vi ad Gemmas poliendas Medicil utuntur maritima Sescandida, quam Diolcorides littoralem vocat, ad siccandam Hydropem, toti corpori aggerata excepto capite SabuIum cassitie ab
arena differt vocant autem Sabulum masculum , quod durum est,foeminam vero mollem Glarea calculis adhue erasitoribus constat, petuntur ad purganda aquas percol tione in Cisternis.
ΜArmora dicuntur,quaeeunque duritie insigni praecidi
possunt,i nitorem assumere in statuas columnas,& reliqua opera magna Contingunt autem haec,o materiae puritatem, aequaliter ec exacte concretam. Durities enim insignis optimam concretionem sequitur, nitor autem aequa itatem materiae Perfectionem quoque coctionis in eorum generatione ostendit coIorum vivacitas eviustumque generis. non enim consurgunt colores lynceri nisi coctione. Qups enim artifex essicere nequit commistione, so luscalor enicit coctione. Exhalatio igitur sicea ignita pulveres coloratos efiicit ex iisdem vero pulveribus 1oIutis lapides simili colore praeditos,ut Cinnabari,s. Meteo uItimo Co-Iorum autem varietas,quae in eodem marmore saepe reeeritur, exhalationis varietatem ostendit, aut quae simul ascenderit, loconcreverit, aut quae posterius advenit, fragmentaptioris lapidis ferruminet quomodo Ophitis genera coagmentari videntur vesuti punctis distincta. .Quemad .
109쪽
Quemadmodo enim glareae, &arenae diversi generis admitta calce ferruminantur in lapidem unum,sic plerumq; varia marmorum fragmenta noua exhalatione adueniente veluti calce in unum continuum lapidem coeunt maculis diversis: quod in marmoribus magis contingit quam in saxis ob exhalationis tenuitatem ad intima permeantem, Ἀ- qualiter congelatam Si vero lapillos alterius generis ac molliores apprehenderit,lapis redditur veluti scabiosus,ut multa eorum sunt, quae vulgo Granita Vocantur. Pleraq; autem vetustiate adeo indurantur, ut scalpi nequeant nam instar Silicis dissiliunt: quod vetustae columnae Porphiritis oste dunt.Qui enim tentarunt ex iis nova opera praecidere dissicultate victi destiterunt. QMd omnibus lapidibus comm ne est. Cum enim initio molles sint, e subterraneis eruti, Maeri expositi assidue siccantur, ut tandem in terram ditat vantur, quod quibusdam cito fit, quibusdam in longissimis aevis armorum genera,& colores ut inquit Plinius, non facile est enumerare in tanta multitudine, cum locns unucquisque suum habet. Nos tamen breviter ex numero col
Notissimum est candidit, quale traditur Parium in P
ro insula elfossum. Pario etiam candidius est Lunense,
quod hodie Carraries e vocatur ex Oppido IEtruriae in agro Lunensi:at nitore vincitur a Pario,ut videre est Pisis in templo divi Ioannis Baptilbe, ex eo enim constitutum est Pulpitum variis figuris insculpum nitore eximio Candoris eximii cribitur Lygdinum ex Arabia advehi solitumGed postea in Tauro repertum magnitudine qua lances,& craterasnon excedat Coralitico candor inest Ebori proximus, & simili tudo quaedam Candidus sed varius est Alabastrites, quivi onyx cognominatus est ob similitudine Gemmae, cujus e Ior unguem humanum refert. Distus est autem alabastrites a loco aEgypti circa Thebas, ubi nascitur. Sed claea Dama.
110쪽
scum Syriae eandidior est:probatissimus in Carmania Prosebatur mellei coloris in vertice maculos,ri non translucidi damnatur coloreorneus,aut candidus,&quod iis est simile vitro. Excavabatur Alabastrites ad vas unguentaria,quoniam incorruptum unguentum conservare dicitur Alaba. strum pro vase unguentario aecipitur apud Hermolaum noselum ex Alabastrite lapide sed ex vitro Idemque etiam emustus emplastris convenit sinit hodie qui crudum cerato imponant refrigeratorio, appestant unguentu de Alabastro,
ad capitis dolores Dioscorides, S Galemiseremato utuntur. Rce aut resina exceptiis duritias discutit. Stomachi dolores cum cerato leyat,gingivas comprimit quidam eum bibendum dant stomachicis. Ostendunt ex Alabastrite duas ingentes columnas Romae in templo sanctae Agnetis atq; a Iiis locis maculosas. Alii Alabastrum esse genus limpidi mar . .
moris & albi,quod visiti est pervium sed ni Onychem significant, mod vulgo Calcedonium vocamus inter Gemmas numerandum,ut loco proprio dicetur. Nam apud antiquos Alabastri tes etiam Onyx dicebatur, ut apud Uiolcoridem, Ec Galenum reperitur forte propter similitudinem cum Gemma ab ungue cognominata. Plinius onychem inter marmora alium esse inquit ab onyche inter Gemmas. Qui
inter marmora in Arabiae montibus primo inventus est,postea in Germania, ex eo fiebant vasa potoria, sipedes lectorum,& Sellae,&Amphorae, Murcei: inventae sunt, columnae , quae pro miraculo positae sunt. Si igitur hic Alabastrites est:majus erit miraculum ingetes columnas reperiri. Quod prieterea uri Alabastritem in Medicamentis tradunt antiqui, significatur non esse Calcedonium t hoc enim in igne non crematur, cum ex iis sit, qui attritu tantillas edunt, defundutur. Quod in Volaterrano foditur Alabastri nomine, facillime quidem uritur, nec ingenti mole reperitur, materia pulcherrima candida,& vara , aliqua ex parte tranc lucida, ut Onyx fragilitate tamen recedit a natura mammorum ideo repositu est inter genera Gypsi Hoc isitur pro