Metalogicus. Ioannes Saresberiensis. E codice ms. Academiae Cantabrigiensis

31쪽

M ET A L O C. LIB. I. TtRLUT , nunquam sustineat congredi in campo scxistia rarum : nescio quid arduum & ignotum omnibus sapientibus , tumenti ventosi pulmonis folle concepit: unde alicui respondere, aut Patieriter audire quempiam dedignatur. Si enim quidlibet proposueris, ille conuiciabitur, aut ridebit.Si,ut ille propositum probet , expectas, dilatio necessatia est.vt,cum dies cessierid, tu expectationis fructu fraudaberis, eo quod Marga-xitas suas , porcis alienis, ut ait, non vult os se communes. fabellis tamen. & nugis , siros pascit interim auditores.quos, sine artis beneficio, si vera sunt quae promittit, faciet eloquentes, &tramite compendiose sine labore,Philosophos.

nam & ipse accepit a doctoribus, quod nunc discipulis tradit. eosque sic instituit, sicut& ipse inuitutus est. Di 1cipulos ergo in Philosophia sibi facit coaequales. Quid multa3nonne sic perfecti erunt, iuxta illud Euangeli , Discipulus omnis perfectu GF, si fit sicut ηmgister ems . Eo autem tempore ista Cornificius didicit , quae

nunc docenda reseruat, audienda quidem Delicibus, ut dici solet, auribus Iouis,quando in liberalibus disciplinis, littera nihil erat: & ubique spiritus quaerebatur, qui, ut aiunt, latet irilitera. Hylum esse ab Hercule, validum scilicet

argumentum, a forti & robusto argumentatore potestates vocalium , quinque iura regnorum;& in hunc modum docere omnia, studium illius aetatis erat. Insolubilis in illa Philosophantium schola tunc teporis quaestio habebatur,an porcus, qui ad venalitium agitur, ab homine,

ani iuniculo teneatur.Item an capucium emc

32쪽

rit, qui cappam integram comparauit. Inconveniens prorsus erat oratio, in qua haec verba,

cen emens,& incon emens argumentum , & ratio non perstrepebant multielicatis particulis negativis, d traiectis, per esse & non este, ita ut calculo opus effet, quoties fuerat disputandum. Alioquin vis affirmationis & negationis erat incognita. Nam plerumque assirmationis vim habet geminata negatio : itemque vis negatoria ab impari numero convalescit. Siquidem negatio plerumque iterata, seipsam perimit ; dc contradictioni, sicut regulariter proditum est, coaequatur. Vt ergo pari loco,an impari , versetur. deprehendi queat, ad disceptationes,collectam fabam &pisam deferre,quae conveniebatur,consilio prudenti consueuerat, ita quidem si intellectui rerum , quae videbantur in quaestione versari,operam dabat. Suffciebat ad victoriam verbosus ictamor, & qui undecunque aliquid inferebat,ad propositi perueniebat metam. Poetae, historiographi, habebantur infames, &si quis incumbebat laboribus antiquorum, notabatur, & non modo asello Arcadiae tardior , sed obtusior plumbo, vel lapide , omnibus erat in risum. Suis enim , aut magistri sui, quisque incumbebat inventis . nec hoc tame diu licitum. cum ipsi auditores in breui coerrantium impetu urgerentur , ut &ipsi, spretis his , quae a doctoribus sitis audierant,cuderent,& conderent nouas sectas. febant ergo summi repente Philosophi. Nam qui illiteratus accesserat, fere non morebatur in scholis vlterius quam eo curriculo temporis, quo auia

33쪽

METALoc. LI3. I. ' 'nilli plumescunt. Itaque recentes magistri Echosis,& pulli volucrum e nidis ,. sicut pari

empore morabantur , sic pariter avolabant.

ἰed quid docebant noui doctores & qui plus

Omniorum quam vigiliarum in scrutinio PMosophiae consumpserant , & facilius instituti, tuam illi iuxta narrationes fabulosas, qui somitantes in Parnasio , repente vates progredie- atur:aut citius quam ij, qui de Castalio Fontedusarum , munus hauriebant poeticum: aut tuam illi, qui viso Phoebo, Musarum, nedumnusicorum,meruerunt ascribi consortio. Nun-luid rude aliquid aut incultum,nuquid aliquidetustum aut obsoletum 3 Ecce nova fiebat om-iazinnovabatur gramatica, immutabatur Dia-:ctica, contemnebatur Rhetorica:& nouas totus quadruvij vias: euacuatis priorum regulis,e ipiis Philosophiae adytis proferebant. Solam

n)enientMm, siue rationem loquebantur , argu rentu sonabat in oreomnium.& asinum nomi-are,Vel hominem,aut aliquid operum naturae, istar criminis erat,aut ineptum nimis , aut me,&a Philosopho alienum impossibile crede

atur con enienter, & ad rationis normam quic-uam dicere, aut facere nisi ciuuenientu & rati ου mentio,expressim esset inserta.Sed nec argu-ientum fieri licitum , nisi praemisio nomine gumenti. Ex arte & ,de arte agere, idem erat.=ocebunt hi forte , quod poeta versifice nihilicet, nisi cognominet versum , quod faber linarius scamnum facere nequeat, nisi scamam aut ligneumvolvat in ore. inde ergo haec rtago lo quendi, inqua senex insulsus exultat,

34쪽

IO , Io. SAR E fBERI ENSI sinsultans eis,qui artiumvenerantur auctores, eo quod nihil utilitatis in eis reperit cum se eis daro operam Simularet.

error .

CAE et E R v M huius sectae, post damnum

temporis, rerumque iacturam & spes deceptas, & propositi sui solatio destitutas, multiplex usiis emersit Alii namque, monachorum aut clericorum claustrum ingressi sunt, & plerique suum correxerunt errorem : deprehendentes in se,&alijs,praedicantes. quia quicquid didicerant,vanitas vanitatum est,& super omisnia Vanitas. plerumque,inquam, eo quod quidam , in sta perdurantes insania, tumide, vetuis sta peruersitate malebant desipere, quam ab humilibus , quibus Deus dat gratiam , fideliter erudiri: erubescebant enim formam discipuli, qui magisterij prie sumpserant fastum. Si mihi

non credis, claustra ingredere: scrutare mores fratrum: & inuenies ibi stuperbiam Moab . &eam intensam valde : Vt arrogantia absorbeat fortitudinem eius. Miratur Benedictus ,& queritur , quod se quodammodo auctore , latet lupus in pellibus agninis. Vtique tonsuram &pullam vestem , a supercilio distare causatur. Et ut rectius dixerim supercilium arguit, eo quod tonsurae , vestibusque non con1onet. ritus obseruationum contemn itur : & sub imagine

35쪽

IO. SAOsBE MENSIS. II:ine Philo sophantis, spiritus fallacis elationis,brepit. N ora sunt liaec in omni veste , ac pro-essione, vulgata. alij autem, situm in Philos thia intuentes defectum Salernum, vel ad Mo-empessulanum profecti,facti sivit clientuli melicorum dc repente ,quales fuerant philosopsi,

ales in momento medici eruperunt. Fallaci-γus enim referti experimentis,in breui redeunt, edulo exercentes, quod di dicerunt. Hippocra-em ostentant aut Galenum : verba proserunt naudita: ad omnia suos loquuntur aptiorismosa E mentes humanas , velut amatas tonitruis, siciercellunt nominibus inauditis. creduntur om-

ita posse, quia omnia iactitant , omnia polli- entur. Duo tamen deprehendi eos fideliciti toluisse memoria, & frequentius in eorum op atione versari. Alterum quidem Hippocratis

st: sed ibi vergit ad alium intellectum in ubi

nquit. digentia non oportet tiborare. dc reuera inopis io rtunum&inofficiosu opinantes,dare operamndigentibus , & eis qui nolunt aut nequeunt, eliolis verbis , eorum plene gratiam referre aercedis . A lterum profecto est,non, quod mea inerim, Hippocratis, sed diligentium adiectionedicorum I Dum Alet atape. occasio siquidem xigendi maximὸ opportuna est , cum dolor

ruciat aegrotantem , sibique cooperantur lan . uentis exulceratio , & auaritia medentis. si Invalescit aeger, operam danti medico ascriatur, si deficit, eius inualescat auctoritas , quIoc antea familiaribus suis reuelauit. Siquidemn possibile est non euenire, quod de industria ae uaticinatus est , cum huic sospitatem , isti

36쪽

aa Io. SAR EsBERIENs Isinistrum exitum pronunciauit aegrotantis. r.euasurus est aeger, curatur facite: nisi quatenus incolumitate eius medicus propedie imperitus Sin autem, ut Sollius Sidonius ait, Iocciditur HMihima. Quidni Nunc quid enim naturae 1ecretos latentesque cuniculos deprehendet homo totius Philosophiae ignarus & qui nec recte loqui nouit, nec recte intelligere quae scrupta sunt, aut quae dicuntur, cum fere quot dis.ciplinae sunt,tot sint linguae, & in ipsis plerumque authoribus non sit maior in corporsi com positione , diuersitas facierum , quam in usu Varietas linguarum. homo enim homini assimilatur : sed nec gemelli inuicem usque quaque

se exprimunt.vox voci conformatur interdum. Sed nec serarum ersi u nec Musarum eadem etiam vocis agilitas. consonant enim Voces, sed

dispares. ipsaque disparitas, suis coequata proin portionibus , est apta concentui. Et quodammodo gratior qua si identitatem 'pareret similitudo. habent itaque linguae idiomata sita,& singuli suum loquendi modum , quem, qui ignorat,non magis commode Philosophabitur, quae si picam humana conantem verba, velit homini coaequare. Alij profecto , similes mei,se

nugis curialibus mancipauerunt. Vt magnorum

virorum patrocinio fretii posset, ad diuitias aspirare: quibus se videbant,& iudicio conscientiae quicquid lingua dissimulet, fatebatur, indignos.

Τaeeo vias istorum.quoniam eas Polis ritu. noster diligenter exequitur. etsi omnes plene non sufficiat indagare:hocenim vires excedit humanas. alia au te Cornificio similes ad vulgi rota '

37쪽

ME TALO C. LIB. I. I sones, easque prophanas relapsi sunt: paru curantes quid PKilolophia doceat; quid appetendum, fugiendumve denunciet: dummodo rem saetant , si possunt, tem , si non auocumque messo. exercent fenebrem pecuniam , alternis vicibus inaequalia rotundantes I & adiectione multiplici quod rotundauerant , abaequanteri Ni-,il enim sordidum putant , nihil stultum , nisi paupertatis angustias, & solas opes ducunt esse trucium sapientiae. Siquidem celebre est in corie eorum, quod ait Ethicus,& si hoc eum,quia

:ontemnitur, dixisse non nouerint. 'genus Crformam regina premia vinaeti bene numatum detorat Suadela, Menusilue.

oc autem quasi quadrivio, sibi utique neces. irio . euadiant ii repentini Philosophi , deum Cornificio , non modo triuii nostri, Sed otius quadrivij contemptores. Na ividietiamst aut 1ub praetextu religionis mergebantur in laustris,aut sub imagine philosophandi, & utitatis publicae confugiebant ad physicam , autib honestatis velamine quo splenderent, κiblimarentur , se praeclaris domibus ingere-int; aut sub obtentu necessitatis , exerintndique ossicij. dum lucrum fiflebant, mul-plicis auaritiae voragine absorbebantur.Adeo uidem ut sic proficientium Philosephorum, at, ut verius dixerim,deficientium collatione. u ius in turba prophana multitudinis rudis,

38쪽

Suantis viras , o cur familia ilia de

trahere audeat.

dem Cancellarius Carnotensis, &postmodum venerabilis Episcopus Pictauorum) tem-ῖoris eius, nescio ridens, aut dolens, insaniam, cum eos videbat ad studia , quae praedicta sunt , euolare.eis artem pistoriam polliceri,quoniam illa est, ut aiebat, ingente sua , quae sola accipere consueuit omnes aliis operibus aut artificio destitutos. Ars enim facillime exercetur , dc subsidiaria est aliarum, praesertim apud eos,qui panem potius , quam artificium quaerunt.Sed& alij viri ι. amatores literarum , Vtpote magister Theodoricus , artium studiosuimus inuestigator;ibidem Vuillelmus de conchis,grammaticus, post Bernardum Carnotensem , Opulentissimus,&peripateticus Palatinus , qui logicae opinionem praeripuit omnibus coaetaneis tuis , adeo ut solus Aristotelis crederetur usus collo io, se omnes opposuerunt errori. Sed nec uniuersi insanientibus resistere potuerunt, insipientes itaque facti sunt, dum insipientiae resi-itebant: & erronei diutius habiti, dum obviare

nitebantur errori. Veruntamen, fumus ille cito euanuit, & praedictorum opera magistrorum,&diligentia, redierunt artes , & quali iure post-liminij, honorem pristinum nactae simi,&post exilium, gratiam,& gloriam,ampliorem.Inuidit

39쪽

Cornificius, & turpe reputans, ut senex mitteretur ad scholas, & ut sensu puer appareret, senex aetate, culpare coepit, quod se posse conse. qui desperabat. Sententias careebat omnium,

eo quod ei dissimiliter uniuersi sentirent. sic vulpes ades, peratione cerasa culpat, & ut dici solet rusticano prouerbio, quod negatur, ducit inutile. Inde ergo irae, binc lachrim ,hinc indis

gnatio, quam aduersus discipulos memoratorum sapientium concepit Cornificis domus:vnde exerceret dentem, & in soliditate eoru se angit ut dicitur genuinum.Impudenter , etiam,

in latebris tamen, quia palam non licet) ob- uscare nititur splendidissima luminaGalliarum: Laudum gloriam, fratres Theologos.Ansellum dc Radulfum: quorum memoriam iucunditate& benedictione est : quos nemo lacerauit im-οune ,& qui solis displicuerunt haereticis, aut flagitiorum turpitudine obuolutis. Nam de L erico Remensi, & Symone Parisiensi palam lo- untur & prouerbium nullum di eunt, & se

Faces eorum, non modo philosophos negant: mo nec clericos patiuntur, vix homines sinunt

fle, sed boves Abrahae, vel asinos Balaamitos,luntaxat nominant, imo derident, aut si quid comatice magis, aut laedorice in eos dici po- est. Gulielmus de Campellis, errasI conuinci-ur scriptis propriis. Vix parcitur magistro Hu-oni de Sancto Victore, Et hoc quidem magis

ropter habitum religionis, quam propter re-erentiam scientiae , aut doctrinae. Deo enim in

, se de runt, non personae. Rodbertus Pullus, aiux memoria bonis omnibus iucunda est, di-

40쪽

M, ' 1 o. SAR Es B ER I ENs Iseeretur filius subitigalis .nisi sedi Apostolica deferretur , quae ipsium , de doctore scholastico. Cancellarium fecit, ut aute licentius haec familia aliis derogaret, religionem extrinsecam induit paterfamilias de interna enim cognoscet Dominus.&iudicabit) & Cisterciensium , Cluniacensium, Praemonstratensium , aliorumque quorum fama hilarior est,familiaritatem captat, ut ab eorum authoritate possit esse insignis. Ego aute detractione eius familiae ςquanimiter porto& me fateor aliquos praemissorum habuisse doctores , & itidem aliorum audisse discipulos: &ab eis modicum id didicisse, quod noui,neque enim , ut Cornificius,meipsum docui. nec multum curo , quid ineptum in auribus suorum Cornicetur. Ingratus eni est,& peruersi ingenij. qui profectus mi dissitetur auctitorem. Sed haec hactenus. nunc praetermissis personae ineptijs, ipsius sententiae red/rguamus errorem.

uibus rationibuι nitatur. NON est ergo, ex eius sententia si tamen falsa opinio sententia dicenda est,) studendum praeceptis eloquentiae : quoniam eam cunctis natura ministrat , aut negat. Si ultro ministrat, aut sponte,opera superfluit, &diligentia. Si vero negat inessicax est& inanis. Nam plerumque ad maximarum propositionum robur accedit: ranium quemque posse, quantum natura

permiserit. Adeo quidem , up apud serietatem fi-