장음표시 사용
21쪽
est similitudo,quam mons obiectu si inprimit in oculis ratem ea, quam amicus absens in memoria amici reliquit: item ea, quam quis de re quam nunquam vidit emngit. Dicuntur autem formalia signa, quia sormant,& quasi figurant potentiam cognoscentem. Signa instrumentalia sunt ea, qua potentiis cognoscentibus obiecta, in alterius rei cognitionem ducunt. Huius generis eli vestigium animalis in puluere impressum, mus,statua,& alia huiusmodi. Nam vestigium est signum animalis a quo impressum est: sumus vero, ignis latentis : statua deniq;ψsaris, aut alicuius alterius. Haec dicuntur signa instrumentalia, vel quia his quasi instrumetis , conceptus nostros alijs signiscamus: vel quia quemadmodum arti sex, ut initium e moueat materiam; necesse est ut moueat instrumetum, sic potentiae ad cognoscendum aptae , ut hoc signorum genere rem aliquam cognoscant, ne ceste est ut haec signa percipiant. Hinc colliges apertissimum discrimen inter haec signa,& superiora: illa siquid eninon sunt a nobis necessario percipienda, ut ipsorum perceptione in rei significatae cognitione veniamus: Daec autem nisi percipiantur,nemini alicuius rei cognitionem adducent . Da sterunt etiam hac ratione , quod priora illa nec admodum usitate nominantur signa nec fatis proprie dicuntur repraesentare: haec vero posteriora, maximὰ Vnde D Augustinus quas co plexus omnia, quae populari sermone signa dicerentur, hoc modo signum definiuii; Signum est, quod αseipsum sensui, di praeter se aliquid animo ostendit. De Agnis naturalibus, o ex infiituto. Cap. IX. Signa imp DὰμI.
Igna naturalia sunt,quae apud omnes idem igni
P ticant: seu potius, quae su apte natura aliquid s-gmticandi uim habent. Quomodo gemitos eli signum doloris:& risus, istitie. Signa vel 3 ex instituto sunt,qtie ex hominum voluntate, S quadam quali co S gnam positione significat.Quoium rursus duo sunt genera. iiiiuro.
22쪽
Nam quedam significant ex impositione, utpote uOces, quibus homines colloquuntur,& scripta, quibus absentes inter se communicant: alia ex cosuetudine,& communi usurpatione: quo pacto ea quae pro fori bus appenduntur, signiscant res venales. Eurum porro quq ex impositione significat, duplex et significatio, propria ct impropria. Propria eis,quam sibi signa ex propria impositione uendicant, qualis ea est, qua uox Homo significat ueros homines, & Leo ueros Dones. Impropria est ea, ad quam ob aliquam re raassinitatem signa traducuntur: cuiusmodi est illa,qua homo significat homines depictos, & Leo uiros robustos. Fere autem uerba ad aliquem modu τρο- Graeci uocant)traducta & immutata impropriam habent significationem: ut quae per Metaphoram,Catachresina, Metalepsin, & Metonymiam immutantur.
Dixi autem fere, quia fallem quq per Onomatopeia significant non uidentur improprie usurpari. Quis enim dicat have dictionem Clangor imitatione rei fictam, improprie significare sonum tubq, α Latratus uocem canis domestici ρ De Synecdoche, di Antonomasia alii iudicent. Sed haec quae de propria,& impropria significatione breuiter attigimus, a Gramaticis
petenda sunt. Eorum rursus, quae proprie signi sicant, quedam dicuntur Categoremata, quaeda in Syncategoremata. Categoremata, toste Cicerone appellantur ea, quae de quodam, aut quibusdam dicuntor, ut Cre-- , ues,& similia. Haec enim dictio Crisius, de uno quodam homine dicitur, Diues de multis.Nec resere quod Cicero nomine categorematis res signi hcatas intelligat,nos uero ipsa signa rebus significandis imposita. Vtraque enim apte appellantur Categore mata, quasi Dicibilia, quia de uno, aut pluribus dicuturi Syncategoremata uero quasi dicas, Categorematisco ducentia uocatur ea, quae non dicuntur de aliquo, aut aliquibus, sed rampn Categorematis, ut cer xii Orationis sensum ess ciant, adiumentum afferunt: ut Crgo, Diutis, Doctu, sapienter, Omnis, Nullus, Ss, cum, Aut
23쪽
Aut. Ab,& caetera huiusmodi. Haec de varijs signoru .
di lignificationum generibus videntur satis . Proximum est, ut quo pacto c Onceptus, voces, & scripta significent dicamus. Ωuo pacto eoncepim,voces, fer M. Agnificent. Cap. X. PRimum conceptus sunt signa sormalia: voces autem , & scripta n iam erantur in instrumentalibus, Ut recentiores notant. Nam conceptus sint similitudines quaedam rerum significatarum in intellectu consignatae,quas non necesse est cognoscere, ut ipsarum interuentu res significat cognoicantur: voces autem, S scripta, sunt signa ex te ina quae nisi potent ijs cognoscentibus. obiiciatur, in cognitionem rerum significatarum neminem inducent. Deinde conceptus sunt signa naturalia earum rerum quas significant: voces autem, quibus colloquimur,& sicripta, quibus cum absentibus communicamus, sunt signa ex instituto.Conceptus enim, ut ait Aristoteles, sunt idem apud omnes hoc est, idem sumptae natura apud omnes lignificant: Voces vero, & scripta, non item, ut satis apertum est. Denique conceptus significant res immediate, id est, nullo alio interiecto signo: voces autem interuenientibus rerum conceptibus, quorum sunt proxima. ii-gna & nota, ut ait Aristoteles: scripta vero non solii interuenientibus rerum conceptibus, sed etia in med ijs vocibus. Id enim, quod scripta proxime obi jciunt meti, sunt voces. Multi siquidem legendo exprimunt voces, quas scripta significant, nullum intcrim formates conceptum rerum significatarum, ut patet in i 3s, qui latinas literas legunt, nec tamen intelligunt. Veru n6 est necesse, ut cum ego audio vocem significativam alicuius rei, duo in me gignatur coceptus, alter ipsius conceptus rei, alter rei significatae. Nec item cum lego verbum aliquod apud Aristotelem opus est, ut tria concipiam, vocem, quae rem significat, quQq; νο- e cabulo
Secundum discrimen. I .peri. I.
24쪽
eabulo respondet, conceptum rei, & rem significata. Mens enim celeritate sua stati in pr quolat ad rem prettermissis sς pe mediis signis interiectis inter primum lignum,& rem signiscatam. Da contum Modio, di Ultimo. Cap. XLI Llud tamen est omnino necessaritim , ut cum audimus voces, aut legimus scripta significativa ex instituto, duo semper in nobis conceptus gignantur. alter ipsius vocis, aut scripturae, qui in homine etiam ignaro idiomatis gigni potest, alter rei sigmficati, qui nogignitur,nili in eo, qui tenet significationem vocabusi. Voces namq; & scripta sunt signa instrumentalia , ut dictum est, quae necessario sunt percipienda, si ipsorum interuentu res significatae cognosce0dae sunt. Ac prior ille conceptus dici solet. Non ultimatus: posterior vltimatus. Aptius tamen ille die eretur Medius, hic Ultimus. Inter quos conceptus hoc discrime perspice, quod Medius lignificat naturaliter ipsa vocem, aut scripturam quae proponitur, cum sit naturalis imago vocis, aut scripturie. Ultimus vero ab ipsa ea de voce, aut scriptura ex impositione significatur. Nam cum homines imponum, voces aut scripta rebus significandis, simul etiam imponunt eadem significa dis conceptibus rerum: id quod Aristoteles, quod ad voces attinet, plane significat cum ait, voces eisenatas. seu signa conceptum, non ita tamen, ut idem apud omnes lignificent. Addunt recentiores, conceptum medium significare ex impolitione, & conceptum ultimum , S rem quam ultimus naturaliter significat. Uei bi causa, conceptum medium huius uocis homo, significare ex impositione , & conceptum ultimum eiusdem vocis, qui quidem est naturalis coceptus hominis,& hominem ipsum, nam cum voces aut scripta imponuntur rebus lignificandis , lam ut etiam ex quadam consecutione , videntur imponi conceptus naturales ipsorum. Cui sententi cum vera
25쪽
ra uideatur non repugnabo. Sed missis iam hoe loecteonceptibus,& scriptis, ad tractanda deinceps nomina,& uerba vocalia aggrediamur. De Nomine. Cap. XII.
Nomen est vox significans ex instituto, desinitE, I peri.
ac sine tempore, cuius nulla pars significat separatim, quique adiuncto Eli, aut Non eli,efiicit orationem quae verum aut fallum significet: ut Homo, Socrates,& aliae huiusmodi uoces . In hac definitione. Uox reiicit conceptus & scripta. S gnificans, reiicieeau voces, quae nihil lig: ificant, ut Blictri, & alias huiuscemodi. Ex instituto, reiicit uoces lignificantea naturaliter, ut gemitus,& alias permultas interii ctiones. Definite, reiicit nomina & vel ba infinita, ut Non homo. Non valet: quae Artito Aes non simpliciter nomina aut verba, sed nomina infinita,& verba in fi Nem ει nita appellanda esse censet, eo quod nullum certumentis veri aut ficti conceptum intc llectui subiiciunt, mi cum,& de iis quae sunt,& de ii, quae non sunt, dicantur . Sine tempore, reiicit verba finita d participia, quae quidem omnia tempus adsignificant. Nam, & si . pleraqua nomina significant tempus, ut Dies, Hora, IV HMAnnus, nullam tamen certam disset entia in temporis A -re cμm praesentis scilicet, preterati, aut toturi ius significatio ἔ-pρr ni adiungit, quod quidem eii ad si unificate tempus , seu significare cum tempore Illud vero, Cuius nulla pars significat separatim reiicit orari ne s. omnis Infra I. lnuamq; Orationis pals aliqua separatim, ac ιν te i ipsis C-p- ι
orationis structura signin cati: vi in his duabus ora- tionibus, Homo albus, Honio sedet, cornere licet : in
nullo autem nomine, etiam si com politae figia i se sic, qualia sunt Respublica , & Senatus contuitum , pars
ulla sic qua declarat separatim . Il ud dcniq; Queque
adiuncto Eit , & cetera , reiicit casus nominum , ve Platonis. Platoni, & reliqua omnia Syncatc Dre in axa, ut comunctiones, di praepositiones, immo etia, ut ,
26쪽
quida in volunt, adiectiva adiective accepta,ut Candi Adiectiva dus: quoniam apposito hisce uerbo est , siue assirma adiectine to, siue negato, nunquam essicitur oratio quae verum accepta. aut falsum si 'nificet: quod perspicuum erit, si dicas, Platonis est, Platoni non est,& ita in caeteris. Ωua ratio- Quod si quis obiiciat multa esse pro mina,quaeri pronomi adiuncto verbo Est, essiciant orationem , quae verumna reiycian aut salsum significet, quales hae sunt, Ego sum, Tu es, rura defini Ille est,quare pronomina esse nomina, quod videtur
rioue nomi- absurdum: occurres, pronomina no ratione sui id e sicere,sed ratione nominum , pro quibus in oratione x ponuntur: hanc autem extremam n ciminum conditionem sie esse intelligendam, ut nomen ratione sui id essicere dicatur.
Ωue nam parres significent per se in ipsa totius udois
fructura. Cap. XIII. V Erum quia non facile est internoscere,quae partes significent separatim , accipere in ipsa totius Vocis compositione,quq vero minime, duo traduntura recentioribu s documenta, quibus id deprehendere Primum possimus. Alterum est, Ea pars vocis quae, ut est in t documetu. ta voce, peculiarem in generat in mente notionem significat per se in eiusmodi voce. Hinc colligimus nec me, Deo,nec Minus significare per se in hac d ictione Dominus. Nam cum tota dictio auditur, in nullius men- te duo gignuntur conceptus,quorum alter respodeat Parti Deo,alter parti Minus. At vero quia audita hac Secundum oratione, Vir sapiens,duae in nobis producutur notio document. nes duabus his partibus,Vir & Sapiens, respondentes intelligimus. easdem partes per se in ipsa totius vocis structura significare. Alterum documentum est, Ea pars totius vocis, cuius significatione qui tolleret, efficeret, ne tota vox significaret id quod antea signita cabat, tignificat per se in ipsa totius vocis compositione .Hmc colligimus partes harum dictionum Domi
nus,Respublica, Saliaru huiusmodi,siue simplicis ,
27쪽
sine compositae figurae, quae significant extra ipsam to . . tius compositionem, non significare quicquam in to- ntis vocibus. Nam etiam si quis huiusmodi partium significationem tolleret: non iccirco tamen emceret, ut totae ipsae ac integrae dicti ones , suas amitterent si- . gnificationis , quod contra Omnino dicendum esset ζ1χ . in hac oratione Homo sapiens, S in caeteris Vocibus huius generis. Causa ex quia voces prioris generis to Causistae ac integrae imponuntur ad significandum, quae au utriusq; dotem in posteriori genere numerantur,non nisi per par cument ..tes. Hinc enim primum sit, ut cuiq; illarum unus laturespondeat conceptus, harum autem singulis,plures. Deinde hoc sequitur,ut illae non desinant significare, etiam si a singulis partibus suis alias significantibus tollatur significatio, he vero desinant. Veruntam n imultae sunt voces,quae etsi simpliciter orationes sint, Multa ora multasq; notiones in mente gignant, tamen inopia tiones ιnovocabulorii pro nominibus unirpantur, quibus proin pta uocabude auditis simplices sormamus coceptus,quales sunt, lorum pro Summus Pont. Alexander Magnus, Corpus anima- nominibustum,& aliae huiusmodi. M vistur. De Verbo. Cap. XIIII.
VErbum est vox significans ex instituto, des nite
ac cum tempore praesenti, cuius nulla pars signi I .peris.ficat separatim, & semper eorum,quae de alio praedicantur. est nota,ut Ualet. Disputat. Omnes particular huius definitionis perspicuet sunt ex dictis, praeter ex- Ammon. tremam, cuius hic est sensus. Et semper cum in enun- &-Tho. ciatione ponitur,est signum eius,quod in ea pr dica- ad eundetur, seu, ut planius dicam, Et semper cum in enuncia- locum. tione ponitur praedicatur vice sui significati. Exempli causa, in hac en unciatione Socrates disputat, hoc Verbum Disputat praedicatur de Socrate loco rei qua significat,&sic caetera. Enunciatio vero, ut obiter di . . . cam,est oratio, quae verum vel falsum significat. prae-' Enuciauo .
dicari autem est assirmari aut negati de aliquo , siue PVήiccra
28쪽
id uere fiat, siue salso. Unde prsdicatum dicitur id, 'quod de aliquo affirmatur ut negatur. Subiectu vero id ,de quo affirmatur aut negatur praedicatum. Sed de hisce inferius.Hac igitur extrema definitionis paeticula reis ciuntur verba praesentis temporis , quae non sunt indicatiui modi , ut Disputa, Disputa re,& participia eiusdem temporis, ut Disiputans quae quidem superioribus particulis rei sci non pollunt.
Reiiciuntur ergo, quia quaedam eorum reperias, quae nunquam praedicentur, ut Disputa. alia vero, quae etsi norm unquam pridi centur, aliquando tamen non praedicantur, ut Disputare, Disputans, S simi lia. Si enim dicas Disputare eth de quaeitione proposita cum altero contendere, Disputans loquitur, nec illud Disputare, nec illud Disputans praedicabuntur. Sola igitur,ac omnia verba finita praesentis temporis, indicatiui modi comprehenduntur in hac definitione ut Disputo, Disputas, Deambulo, Deambulas. Quod si quis obiicist in hac enuntiatione. Deabu
Ioeli uerbum, illud deambulo non praedicari , ergo non e si e verum id, quod docuimus, Nullum, in quam verbum in enunclada one aliqua poni, quin in eadem praedicetur. occurrenduin est, id quod docuimus verum esse, cum verba ponuntur & accipiuntur in enuntiatione pro rebus quas signa ficant : verbum autem Deambulo in proposita enutiatione nec poni, nec accipit pro suo signi ficato. N. que enim sensu enuntiationis est quod res quam ligirificat vox Deambulo, sit verbum, sed quod ipsa uox Deambulo fit verbum. Eodem sere modo occurres ei, quI opposueris vel bii. est i hac enutiatione, Adamus eii a Rimal, no p dicari. dices,n.nori esse mirsi, quia non accipitur,tiuo significato, quod eis existere, ut accipit i hac enuriatione. Adamus est, sed exercet rata officiu sycategorematis copulatis praedicatu cis subiccto que ratione copulaverbalis appella i so Iet.Itaque hoc est uerborum proprium, ut cum in enuntiatione p o suis signiscatis capiuntur , semper corum vice de subiecto aliquo dicatura
29쪽
eur. Id quod ex ipsa verborum natura nascitur. Verba enim, qua verba sunt , hoc peculiare trabent, Verborum ut ipsa per se ac sine ullo vinculo extrinsectis allum Verborum to praedicara possint. Exempli causa, ut uerbum Di- tura. sputat de Socrate praedicetiir, non est opus ut quaeratur externum aliquod vinculum ad praedicationem perficiendam: quoniam ipsem per sese nominis adiuum enunciationem absoluet, ut si dicas, Socrates disputat.QM od tamen salis non erit, ut aliud quod eun-que categ 3reina de subiecto proposito dicatur. Nam si nonram Socrates solum adiunxeris exempli causa , nomen Philosophus, aut participium Disputans,di- N- xerisq; Socrates Philosophus, aut Socrates Disputas non absolueris haud dubie enunciatione na, sed necesse erit ut asciscas vinculum Est, cuius interpositu fiat alterius partis de altera praedicatio. inita igitur haec est verborum propria natura, ut per se ipsa praedicari possit, nec egeant nisi subiecto de quo dicantur, hine Non tollis est quod in enunciatione posita,& pro suis significa- verbιρ vitis accepta semper de altero predicenti ir, quocunque caιδon par modo mutetur partes enunciationis. Velliti si dicas, numenμn- Plato disputat, disputat Plato, Plato disputat in acca itationis ademia, Plato in Academia disputat, In Academia , mutario. Plato disputat,aut alio quouis modo enunciationem
Cum autem praeter nomen & verbum , aliae mul-
ae voces in oratione reperiantur, aduertendum est earum quasdam apud Dialecticum non esse partes orationis, sed partium vincula:quasdam vero partes. Partium amem, quasdam e sit minores orationes,
etsi simplices partes esse uideantur quasdam velo non esse orationes . sed simplices partes , Deniquae earum , quae sunt simplices partes , aliis directo reuocari ad nomine, & verbum : alias oblique vocess
30쪽
Vst ei qμ- Voces, quae apud Dialecticum non censenter partes sum in orationis, sed uincula partium, sunt permultae, ut Ab, --π Abs, Si, Vel, & fere praepositiones & coniunctiones. θωω ψ. In his etiam numeratur adverbium Non, & uerbum Est, qua ratione copulat praedicatum cum subiecto ritem signa uniuersalia & particularia, quae quidem
certo quodam modo extendunt, aut contrahunt,coniunctionem subiecti cum praedicato, ut Omnis, Ali-LG3- quis, de quibus infra dicendum est:& alia huiuscemoVρce VH di. Voces, quae uidentur esse simplices partes oratio-χ O ut eiur nis,&tamen censentur minores orationes, sunt illae, em ionei s quae non continent expresse multas distinctas dictio meo nes, sed tamen ingenerant in mente aliquam oratiosum nem,ut Nemo,nihil, ides , Nullus homo, Nulla res , Semper. nunquam, & alia quam plurima adverbia Pape, Apage,& aliae interiectioncs. Hae si quidem om-. nes uoces , & aliae huiusmodi simpliciter & absoluta
Lin.3. e. r. sunt orationes ut infra dicemus. Atq; iraec duo geneia AE ae r ra voeum quq hactenus numerauimus, non reducunί μέ νο- tur ad nomen & uerbum. Simplices autem partes ora me et Nerb. tionis, quae directo ad nomen & uerbum reuocanturre .cetur. sunt caetera, categoremata,praeter nomen & .uerbum iam definita. Verum hoc est discrimen, quod quae te-pus non adsignificant, reuocantur ad nomen, ut nomina infinita, adiectiva adiective accepta, &pronomist Obl - na, qui uero tempus adsignificant, reuocantur ad uerque ad no bum, ut uerba infinita,tempora prςteriti & futuri in-men reuer dicatiui modi, tempora infinitivi modi,& participia. oum redu- Voces denique simplices quae oblique ad nomen &santur. uerbum reuocatur, sunt ea omnia sync egoremata, quae sunt partes, & non uincula tantum partium Orationis. Sic tamen distribuuntur,ut quae tempuS no ad significant, reuocentur ad nomen : que ad significant, ad uerbum. Quo fit, ut ad nomen, oblique reducantur tum casus nominum etiam infinitorum, & adiective acceptorum, itemque pronominum,tum etiam quaedam adverbia, quae more casuum ex nominibus