장음표시 사용
41쪽
De nomine Denominae tuo, Ur Denominante.
p. XXV. Nomen denominatiuum est conotativum, quod a priori aliquo vocabulo voce ac significatione praee. deducitur: ut Candidum, Iustum. Vtrunque enim con S s notativum eis,& illud a candoris nomine, hoc a Iusti ζX a. xop. tis uocabu Io voce ac significatione derivatur. Ver- bo Deducitur non intelligas hoc loco derivationem Grammaticam hac enim potius Iustitis nomen ex Alb-Μ Pgenitivo Iusti deducitur sed rationalem & ex natura in rerum petitam, de qua supra locuti sumus. Priori ergo parte definitionis excluduntur omnia nomina absoluta. Posteriori re ij ciuntur ea con notativa que aut voce,aut significatione, a nullo priori nomine deducuntur. Hinc fit ut hoc nomen Studiosus oro virtute prsdito acceptum, non sit denominatiuum,quia non deducitur voce, ac significatione ex nomine aliquo priori. Sola enim voce trahitur ex nomine studium, sola autem significatione ex nomine Virtus. Hine Ibidem etiam fit, ut hcc nomina Cursor, Pugil,& c tera hu: ur modi, qua ratione significant vires quasdam naturales, non sint denominativa. A nullo enim priori simplicioriq; vocabulo voce, ac significatione deducuntur. Nam etsi voce tenus ex nominibus actuum trahatur,ut Cursor ex cursu,& Pugil ex pugillatu, significatione tamen a nullo derivantur,quia viribus naturalibus,quas significat, non sunt adhuc abstracta ulla nomina imposita. Ex his perspicuum fit, latius patere nominis con notatiui nuncupationem, quam denomina LAEDu p rivi,quandoquidem ex dictis intelligimus omnia de- ter connot nominatiua esse connotatiua,nec tamen omnia conia risum qua notativa esse denominatiua denomina Nomen denominans est,a quo denominatiuum uo Wμ m. ce,ac significatione deducitur. Ad hoc genus pertita Deosim nere possunt non solum abstracta vocabula, ut Can- π 'ndor, Iustitia, sed etiam concreta, ut Candidum, Ignis. Etiam est
42쪽
o et a deno- Nam a candido tum uoce, tum significatione dedit ei minritia Utur Candidatum,& ab igne ignitum. Illa vocari pos- fpossunt. iunx primaria denominantia,hsc secundam . Ex quo Primaria fit ut idem nomen possit esse denominatiuum, ac de-
denomin. nominans diuersor alti respecitu . Candidum enim=si Secretaria. cum candoris vocabulo comparatur, denominatiuuest, si cum nomine andidatum, denominaS. Vertim, Duplex ra- ut quq dixi, melius intelligas, aduerte in quovis denospectui rata minatiuo duplicem respectum requiri, alterum adquiritur in Vocabulum denominans, a qua uoce, ac significatio- quouis H- ne deducitur, alterum ad rem denominatam, cui ali- 'nominai. quid adiacere significat, seu,cuius est con notatauum . Propter priorem quidem respectum omne denominatiuum dicitur ab aliquo denominante, denominatiuum: propter posteriorem autem alicuius rei deno minatae denominativum. Unde efficitur, ut quem ad- modnm omne denominatiuum est denominatiuum
a certo quodam S designato uocabulo, sic etiam sit 21.homi dς minatiuum ceris cuiusdam rei, aut definitarum,Hanun d, ηψδrundam. Id quod ut eo collegerim, ut mirari desi- omissi. d ιῶ ηδ , si uideris nomina denominatiua non de omni- γυγ d .mi bVβ-qxiibus dicuntur, denominative prςdicari. Re ituri ζDim Vei a Coloratum prς dicatur denominative de mirum νὴ ςψrpore, exuus est cono latiuum, de albo autem, cuius nus piadi Hon coni oratiuum , denominatiue predicari norieaitidi d.no p*tζst-Ηζc item nomina Bonus, Sapiens, Iulius, prς dicantur denominative de hominibus, quibus Boni- ά. Giso. x β, apientia, S Iuttitia accidentaria est: de Deo au- V tem, in cuius simplicissima essentia huiusmodi persectiones continentur, non denominatiue, sed citentia later dicuntur. Aeneum quoque, ligneum, S huiusmodi,d icuntur denominative de figuris, ut de circulo, Sctriangulo: essentialiter autem, non denominative de rebus ex figura & materia compositis, ut de triangulo e neo,& ligneo circulo. Rationale denique dicitur
denominative de animali,essentialiter de homine,ac
43쪽
- De no ne Communi Singulari. . l. i Cap. XXVI. Omen commune seu uniuersale est, quod eadem ratione de pluribus prς dicatur: Vt HUMO . Singulare aute, seu Discretum ., seu individuum est
quod non praedicatur de pluribus , ut Plato , Coni ins P qtcsrabrica, Deus Praedicari hoc loco pressius, quam supra, p μ intelligendum eiL, ut pote pro vereia mi mari. Nam si νμm Iu accipiatur pro affirmari aut negari, siue vete siue sal p μ-So, ut supra expostlimus, nomina fingularia erut communia Plato enim ea ratione, qua Platonem Aristotelis prςceptorem significat, piudicatur de pluribus
Platombus tum vere ac negati ue , tum fauo&amrmat luc. Cum uero in desinitione audis De pluribus, De plurib. Domine plurium intellige plura secundum idem no- Cn. Nam ut nomen'aliquod dicatur commune,
non fatis eth si prς dicetur de iis, quae dicantur plura
fecundum aliud nomen. Sic enim nomina langularia communia cise iudicabuntur. Platonis si quidem nomen una sola ratione acceptum praedicatur de pluribus attributis Platonis, ut pote de hoc Aritionis filio; de hoc Philosopho , de hoc Aristotelis preceptore . Nomen etiam Con imbrice predicatur de pluribus attributis Con imbricq, ut de urbe prope Mondam litatae hac bonarum artium cultrice. Hoc quoque nomen Deus prς dicatur de pluribias personis diuinis, ct tamen singulare est, modo nomine Dei id intelligamus, quo maius aliquid, persectiusve cogitari non Potest, quo pacto Theologi Dei notionem desci ibui. D. Th. I. p. Hac enim spectata significatione sic ait Sapiens, Af- q. t. & alij sectivi, aut regibus deseruietes homines, incommuni I d 3..cabile nomen scilicet Dei lapidibus & lignis impo Sap. ι-- fuerunt. Ratio denique eadem significatione accipi Cap. I9 Rtur in definitione nominis communis , qua indefini-.cit. rionibus squiu Ccorum , & vni uocorum . Cum emi so in ea definitione dicitur: Quod predicatur de . . tu. rpluribu Sa
44쪽
pluribus,excludutur omnia nomina singularia, quia nullum eorum prpdicatur de iis, quae secundum ip-tium plura dici possint, hoc est, quia nomen Platonix quatenus lingulare,est no praedicatur de i is, que plures Platones appellari possint nec Con imbrica de is; qui plures Conini cs dici queant,nec Deus depe sonis qup dicantur plures Di,. Cum vero additur,
Eadem ratione, excluduntur omnia nomina equi uoca,nisi quod analoga quodam modo comprehenduntur quatenus. eadem quodammodo ratione pluribus ccinueni M. Id quod in causa est, vi apud Aristotelem pleraque analoga tum communia , tu uniuersaliae dicantur, Duo tamen hic aduerte. AIterum, nomina quidem communia vocari apud Gramaticos Appellatiua uangularia uero, Propria. Alterum occi nominum propriorum, quibus maxima ex parte caremus , dum potissimum genera periphraseos usarpari. Unum est cum nomini communi addimus pronomen demonstrativum, 't si dicam, Hic homo, Hic squus quς Orationes. In diuidua ex demonstratione dicuntur. Aliud eu,cum Oratio communis, ob aliquam hypotesin unitantum rei accommodatur, ut si dicara filius Sophronisci, Filius Ioannis principis. Posito enim quod Sephronico non fuerit alius filius, quam Socrates , MIoanni principi Ioannis terti j. Lusitani e regis filio alius,quam Sebastianus, sane illis orationibus Socrate-& Sebastianum Regem significabo'. Sed huiusnodi oratione, quia re vera communestiunt,nec uni rei soli, nisi ex hypothesi, conueniunt is indiuidua non simpliciter,sed ex hypothesi dicunturi Mitto hic orationes ex nominibus communibus &sognis particularibus constructas, ut quidam homo, quidam equus quς indiuidua vaga nominantur quia non de uno tantum, sed de pluribus dicuntur.
45쪽
Diluuntur quadam obiecta contra definitionem no mura communνs. Cap. XXVII.
SEd eontra definitionem nominis communis si e Iicet argumentari. Ostinia nomina squi uoca sunt communia teste Aristotele, qui res aequi uocas definiens , sic ait. Aequi uoca sunt quorum nomen commune est: nomina autem aequivoca non praedicantur
de pluribus eadem ratione subdit enim Aristoteles. Ratio uero subitaliae diuersia, id quod etiam ex dictis satis perspicitum est igitur definitio nominis communis non complectitur Omnia nomina communia. Licebit etiam sic argumentari. H qc nomina Mudus, Sol, Luna, Mercurius, & cstera huiusmodi sunt communia Physici siquidem. & Astrologi, qui disserunt
de m undo, sole, & caeteris huiusmodi, non agunt nisi de rebus communibus,cum sin tutaria omnium Philosophorum consensu a disciplinis reiiciantur his autem nominibus non congruit definitio nominis comunis, quia no pr dicantur de pluribus neque enimuere dicimus plures esse in udos. aut Soles, aut Lunas, aut Mercurios)igitur definitio nominis conuenit omnibus nominibus communibus. Quare non est recte tradita. Priori obiectioni occurres , Altero e duobus modis nomina dici posse communia , aut sola uoce aut uoce ac significatione simul, atque aequivoca quidem nomina uoce sola esse communia, nos ea tantum definuisse, quae & uoce & significatione sunt comunia , quare non mirum esse si definitio nominis communis nomina communia prioris generis non
comprehendat. Posteriori respondebis. Nomina illaci esse uere communia, ut a nobis definita sunt,& prs dicari de pluribus. Nam cum hoc nomen Mundus non significet primo hunc designatum mundum , sed mundum absolute ac simplicer quo pacto Philosophi de mullo disserunt, dubiis non est quin ex modo
sui significationis edicari possit de pluribus mudis, qui
Obiectio MSingularia elycruttir adisiplin. Arist. a. eth. 2. dc I. het. a. d. Theo. r.& 3. met. extremis uerbis. Et
Sol ut.prioris obtectis Comunia uoce sola . Comunia
46쪽
gularis. Obiecti9. Dilurio. Excipitur
qui sub mundo absolute ac simpliciter concepto, a prehendi & cogitari possunt. Itaque si mente ab rehendas tres designatos mundos , iam de singulis veraenunciabis hoc nomen Mundus, & si plures in rerum natura non sint. Id quod de caeteris huiusmodi hom nibus dicendum est. 1 At dum ita respondeo uideor platae retexere id, iquod supra dixi, Hoc nomen Deus esse singula'e, nocommune. Ut enim hoc nomen mundus non significat primo hunc mundum, sed mundum absolute , sub quo concipi possint plures mundi, sic nomen Deus non uidetur primo significare hunc Deum. , sed Deia absolute , sub quo proinde concipi possunt plures Dis: quare si nomen Mundiis,quia lignificat mundum
absolute, commune est, pari ratione nomen Deus commune erit. Verum si recte attendis,nil retracto,
Nam longe aliter sentiendum est de Domitis Deus , atq; de nomine mundus, deq; caeteris huiusnodi. Hscnamq; lign ificant res finitae perfectionis qψε quidem communi conceptu concipi possumi, addixis nemque singularis perfectionis recipere ; illud autem significat rem perfectionis infinitae, quae, curn additio sempersectionis admittore nullo modo ualeat, non potest concipi niti ut de lignata & lingularis. Quod si quis adhuc urgeat dicatq; Methaphysicuti disserere de Deo erg , si singultaria , ut di ctum est , rei jciuntura disciplinis, nomen Dei non esse singulare, sed commune:occurres. Merito ab bac regula excipiendam erse reian eam, quae propter suam persectiononem communi. v si uersa liue conceptu apprehendi non potest. Non negauerim tamen hoc nomen Deus tym uoςe , tum etiam, quodammodo: significatione commune
esse Deo &.ii ε hominibus qui in sacris literis ob iudicandi munus aut gratjam qua Deo sunt similes, uocatur dii. Sed haec communio analogica est, nec dissimilis ab ea , qua nomen Hectoris Troia alic0.t D hMic'-tur viris sortibus,& Ciceronis eloque9tibus, de IQbi Pallent Ibus. 1 . t eL O as Zici Q
47쪽
De nomine Transcendenre,ct non trascendente. Cap. XXVIII. Nomen transcendens, etsi non eadem significatione apud omnes sumitur, tamen iuxta com- Sex tran-muniorem usurpationem sic definiri potest, Nomen feo rinita. transcendens est, quod de omnibus,ac solis veris re- D. Tho. de bus dicitur. Sex porro transcendentia esse dicuntur, veritate, Ens, unum, Verum, Bonum, Aliquid, S ReS, de quo- q. I. ar. I.&rum significatione alibi disputandum est. Reliqua tu de natura xta hanc sententiam sunt non trans cedentia. in qui- gener. c.3.bus numerantur ea, quq a recentioribus dicuntur su- Super traupertranscendentia, ut opinabile,Cogitabile, Appre senianti hensibile,& si quae sunt alia, quq non tantum de Omnibus rebus veris , sed etiam de fictis vere affir
De nomine Posi tuo, re Negasius. a Cap. XXIX.
Nomen negati mina est , quod significat negationem alicuius.Q Jod duplex est , aut enim ligni fi Duplex n
eat negationem alicuius in subiecto natura apto , Ut m. en nega- Caecum, Tenebrosum,Imprudens, aut nullo Importa itatim. to eius inodi subiecto. vi Non uidens, Non collustratum Non prudens, Nam Carcum significat negatione . aspectus in Oculis. Non uidens'autem negationem aspectus in quacunque re subiecta, siue uera, siue ficta. Unde fit, ut sal o quis dixerit. lapidem esse caecum S hircoceruu , vere autem lapidem e sie non uidente& hircocoruum non videntem: quod idem discrimen in caeteris facile perspicitur. Ac priora illa quidem nomina dicuntur Privativa, seu priuantia post eliora ue Privarisa ro retento cona muni nomine , Ncyatitia taluum mo- NGaritia. do seu negantia vocantur. Atque huius generis fere Ix sinua. omnia dic Diatur ab Arist. Infinita, eo quod tam de i .per. a. e
hi quae sunt , quam de i)s quae non sunt, id est, tam S.
48쪽
de rebus veris, quam de ijs quae uerae res non sunt, uere affirmantur: ut no homo,NOnchirogra. Illud cnim dicitur de omnibus tuna fictis, tum ueris rebus pretierquam de homine. hoc autem de omnibus similiter Negativa praeterquam de china aera . Q r uero ex hoc genereno infimia. aut cum solis ueris rebus, aut cumiiIs quae uetae res non sunt, ieciprocantur, ut Nonnihil,& Non ens, ea quia non tam late patent,non dicuntur ab Aristotele infinita.
Nomina positiva sunt,quae non significat negatio-Posiliva. nem alicuius, ut Homo, Chimaera, Videns, Prudens, Indutus,& sintilia.. Diluuntur quadam obiecta contra desinitionem no-
Obuctio. r. QEd contra ista , Hoc nomen negatio significat ne- , Igationem alicuius significat enim negationem ,
omnis autem negatio aliquid negat J & tamen non est nome negatiuum,cum nec sit priuatiuum, nec numeretur in us negati uis quae ex aduersis a priuatiuis distinguuntur, nam nec est infinitum,nec cum solisi entibus,aut cum non entibus reciprocatur ergo definitio nominis negati ui accommodatur alicui nomi- Obiectio a. ni non negati uo , quod absurdum est. Praeterea haec' uox Non homo signincat negationem alicuius, ut satis apertum est, & tamen non est nomen negativum, sed oratio, quippe cum ea audita duo in nobis gignatur conceptus ultimi, alter particule Non, alter particulae Homo ; igitur definitio nominis negati ut congruit alicui orationi, quod etiam est incommodum. Obiectio 3. Idem apertius ostenditur in uoce Nonnihil, quam C a. super. inter negativa nomina recensuimus . Componitur Cap. I s. enim ex uoce Nihil, quam supra orationeni esse a me Sotaiio I. mauimus. Pi lima tamen abiectio facile diluetur, si dicas hoc nomen Negatio nec i se negativum , ut pro batum est, nec lignificare negationem alicuius. Qua Sola n ga- quam enim omnύο nc satio specialis,ut negatio aspectuso
49쪽
ctus, negatio hominis, negatio entis,& negatio hip- speciat.
Pocentauri,neget aliquid,hoc est, significatum alicu- Abruid notus nominis, tamen negatio in commune nihil omni- g t. no negat. Secundae obiectioni respondebis, vocem. Solutio. a. Non homo, nora esse orationem, ut Aristoteles plane I pexi. fatetur. Quanquam enim particula Homo proprias habeat, peculiaresq; staificationes extra totam vo- Vide se Qem,tamen in Unius dictionis compositionem coniun pra ca. II. elae , eiusmodi significationes amittunt,totaque ipsa dictio ex utraque voce conflata signiticat negationem eius rei, quam vox Homo extra totam vocem si Occurrisu
gnificat- Neque vero ulla est haec consecutio, quam iv ου ο is quis fortasse intriixerit, Non Homo significat nega- ctioni. tionem hominis,ergo significat negationem,& hominemrquemadmodum nullast con1equentia si ita colligas. Hoc nomen Pater significat respectum ad filiu , ergo significat respectum & filium. Cur autem duo in Cur aus- nobis gignantur conceptus audito nomine Non ho- to mini mo,negationis scilicet,& hominis,causa est, quia ne to nominagatio spec talis concipi non potest,nisi concipiatur id ἀ- uno- quod negatur,non autem 'udduna pars nominis infi bis gignam
Diti imprimat unum conccptum, altera alterum . tur concr- Non secus enim audito nomine Pater concipimus p d. patrem , & silium evertim non quia pars altera nominis gignat alterum conceptum,altera alterum,
sed quia pater finestio percipi nullo modo potest. Tertiae obiectioni occurres, uocem Nihil aliquan- Solutiodo idem valere quod nulla res, aliqua do idem quod Duplex,
Non ens,priorique modo esse orationem, posteriori, g sic tio nomen negativum, non quidem significans negatio- Mocis N nem S ens, ut modo ostendimus, sed negationem en hictis,quae alia negatione haud dubie negari potest. Negatio autem negationis entis significatur voce Not Nihil.
50쪽
De nominibus RepugnanIibus is non repugnantibus. Cap. XXXI. IN Omina repugnantia sint, quae de eadem re u re amrmari non possulit: ut Album, & Nigruiri. Ambulat ac Non ambulat : Doctus,& indoctus: Lapis, in Lignum. Cum audis. Que. effirmari. non pos. sunt, intellige similli; seu in eodem tempore, & codem modo . Cum additur,De eadem re, intellige de eadem re singulari, secundum eandem partem, A. r spectu eiusdem . Nam alioqui nulla sunt propemodum nomina, qua ide ea dona re uere affirmari nequeant, ut animaduertenti facile patebit. Nomina non repugnantia sint, lus eadem de re uere affirmagi possitnt: ux Doctus,&Modestus: si plex,&. Prudens : Diues , & miser. In qua desinitione intellige omnes particulas, quas in superiori intelligendas es
Porro nominum repugnantium duo sunt genera . Alia nanq; sunt opposita, alia non opposita, seu disparata. Opposita suiusa ut Contradicentia, seu contradictoria , ut Iustus &, Non iustus: aut priuatiue opposita, Vt uidens & Cςcus: aut contrario, ut Album & Nigrum : aut relative,ut Preceptor,& Discipulus : qu et quidem resipondent quatuor generibus oppositarum rerum ab Aristotele traditis, de quibus postea breuiter agemus . Reliqua nomina repugnantia, sunt non opposita, seu disparata, ut lapis:& lignum: Caro, &Spiritu S. De nominibus Prima, ae Secunda intentionis , qua prima,ac secundae impositionis dicuntur. Cap. XXXII.
DVplici signiscatione usurpatur liqc nuncupatio
nominum prinas, ac secundς intentionis . Qui- Maurata loquuntur, ut nomina rerum dicant primae intentionis,