Institutiones philosophicæ in usum scholarum ex probatis veterum, recentiorumque sententiis adornatæ a Gasparo Sagner ... Tomus 1. 4. Tomus 2. complectens metaphysicam

발행: 1767년

분량: 509페이지

출처: archive.org

분류: 철학

481쪽

47o INDEX.

numero , dc quo ad speciem quae sint 67. r quomodo aliqua dieenda sint eadem. 68. O. Ec sis. Definitio 39. P. ,& quatenus sit species somnii. ibid. Sch. emo . Definitio . 8. O. Elementum . Definitio. 34. C. Elementa corporum a cor ribus differunt 37. r in iis

rationes continentur affectionum corporum 38. : vi quadam sunt praedita 39. : quid ex hac elemento. rum vi eonsequatur. 4o. C. V. Entia simplieia.

Emanasio essentialis quae dicatur Nota 48 p. 327.:

creaturae non sunt tales a Deo emanationes . ibid.

Ens . Definitio M. O. et quaedam hujus notionis restrictio repudiatur ibid. Sch. : fictum quod sit M. , dc imaginarium 43. e entis essentiam intelligens quid praestare possit 47. r in eo quae sint ponenda 48. : eorum, quae enti eonveniunt sussiciens ratio in quo eontineatur 4Φ. e per essentiam suam quid praestet 33. : illud existere quid sit 37. e ejus affereiones quae dicantur 33. : ita est aliquid , ut aliud idem esse nequeat II1. O. ; & num de ente singulari hoe intelligatur Nota s 34 p. 83. n. I. e ny pothesis quaedam huc pertinens recens inventa eX- ponitur, & refutatur num. seq.: quodlibet est tran-

seendentaliter verum . I 28. O.

Ens a se . Definitio . I . T. Ens acta , seu actuale , itemque potentiale , seu in potentia . Definitio 33. , in potentia proxima , dc in potentia remota , & inter haec discrimen . 36. αFns privativum , itemque positivum , 8c negativum . Definitio 33. r enti privativo , & negativo prae dicatum positivum nequit competere 33. o. . etsi voce positiva efferatur Sch. ibid. , quod illustratur

Ens necessaratim. Definitio. icia. .: est ens a se Is. T.: est aeternum Ig: ejus existentia demonstratur. 9. T. Ens contingens . Definitio Io . o. et in entium contingentium serie non est ratio , ear quidpiam sit po tius , quam non Io3. r unde eadem sortes est enscontingens , dc in alio rationem agnoscit . IOA.

Ens verum . Desinitio 328. O.r persectum , seu bonum quando dicatur Nota o p. 99. r ens quodlibet

482쪽

metaphvsice , seu persectum quatenus dicatur. 6o. T. Ens compositum . Definitio My. o. r ens reale compositum Connaturaliter replet spatium I 67.: entia plura composita connaturaliter eumdem locum non Occupant 268. r entis compositi magnitudo instar extensii uniformis concipitur 169. : mensurabile estens Compossitum I7o. , & divisibile IΤr. et eius , ut compositi , essentia accidentibus absolvitur ΣΟ . , nec est substantia 2o . o. r quaevis in eo mutatio per motum perficitur re. C. et eique cogitatio nequit competere. P. Ens simplex . Definitio IN. O. , variaeque ejus notio nes Sch. ibid. : quae ei tribuenda , vel ab eo removenda sint I74. : a composito prorsus est diversum II s. o. e nec mobile est, nec in loco Nota P. I 24.r entia simplicia dantur I76. ; nec materia quaedam minima ill is potest substitui Sch. ibid. reκ nihilo oriuntur III. , & I8α : ex ente compo sito nequeunt oriri r 3. ; immo nec ex simplici 179. : Oriuntur in instanti I 82. : eorum tamen Ortus distincta non habetur notio 233. , nec intereunt nisi per anni hi lationem I 84. t sunt substantiae ΣΟ . o. e sunt elementa corporum. 36. , & 4o. C. V. Extensum .

Esseritia. Definitio sI. O. e quando haec intelligatur ream tamen intelligere facile quidem non est ibid. Sch. I. , licet non impossibile Sch. 1.: in essentia limitata non continetur ratio suffieiens existentiae.14. o. Essentiae quando sint necessariae 9 I. r eae sunt immutabiles m. o. : refelluntur quae contra opponuntur Nota p. 7I.: quatenus aeternae sint. 39. T. Essentialia . Definitio M. D. : eorum nomine quae Ue niant so. o. et generica , de specifica quae sint . Nota as P. IO. Exceptio quando locum habeat I 33. r quae in ea observanda . 134. o.

Exercitium . Definitio . I 14. P. Existentia.. Definitio Nota si p. 48. r num ab essentia distinguatur ibid. : quidquid existit est omnimode determinatum 71. O. : existentiae cognitio quatenus obtineatur . 27. TExistere in tempore quid sit I63. O. e non idem est , ac durare. ibid.

483쪽

76. P. : ab ea differt ratiocinium . ibid.

Experientia . Definitio , ejusque ab experimento diversitas. Nota I ὶ p. 3. Experiri quid dicamur. 72. P. Extensum . Definitio ΙΑ . O. , in ordine ad se , ct in

ordine ad locum ibid.: quatenus ex simplicibus ortum, est phoenomenon Ao. C. ,& ex simplicibus oriri ostenditur ibid. , quin dogmata inde geometri ea pereant q2. C. et nec alia obsunt , quae prosc-runtur Nota 78 ὶ p. I 87.: non I. quod simplic a

nequeant conflare extensum n. I.; ex unione ensin id fieri potest n. a. ; maxime cum necesse non sit ejusdem naturae existere corporum elementa , ἐκ

corpora ipsa n. 3. ; sed sufficiat , ut detur inter ipsa proportio , ut uniri possint n. 4. , & quidem

unione physica , non morali n. 3. : non Il. quod simplicia nequeant se tangere n. 6. ς nec enim v nio mechanica exigitur , sed suffcit unio per vi- res activas facta n. 7. : non III. quod admittendus ellet processus in infinitum n. 8. ; nec enim infin , tus entium simplicium numerus ad compositum formandum requiritur n. 9. : non I v. quod entia simplicia nihil sint n. ro. ; sunt enim simplices in stantiae n. H. e nec vero dici potest primitiva corporum elementa extensa esse , vel partes infinitas esse in quolibet corpore , vel nullam extensionis esse quaerendam rationem suffieientem n. II. ἔ yri mum enim absurdis plurimis scatet n. I 3. , nec dissicultas evanescit , si dicantur extensa tantum in potentia n. I . ; nec enim hine tollitur contra. dictio n. I s. , & semper quaeritur simplicitas in composito n. I si e alterum vero petitum ex differentia' inter continuum , & diseretum dispellitur n. 17. ea enim differentia gratis confingitur n. 18. z nec Contra faciunt argumenta geometrica n. I9. ἰ nec enim ea semper tuto in alias Philosophiae partes

transseruntur nn. 2o. 2I. : tertium tandem eX es sentia eorporis deductum improbatur n. 22. : eX tensio namque, ut phoenomenon, ad ementiam Cor poris non 1 pectat. n. 23.

Facultas. Definitio I92. o. reognostendi, seu percipiendi quae sit io. p., inferior, & superior I . r ad facultatem cognoscendi quae pertineant I 7. r saeui

484쪽

tas sentiendi r3. : facultas imaginandi 23. : facultas fingendi II. et facultas appetitiVa , esu uupars inferior , & superior quae iit. 84. P.

Fastidium . Definitio. IO4. P. .

Fatum . Definitio 7. C. , dc Nota p. I so. , mu hametanum quod sit Τ. C. , stoicum , ejusque sutilitas II. Q : quo recto sensu poni possit . Nota o

Figmentum. Definitio 3 a. P., impossibile, ae absurdum pitemque possibile, rationale , ac concinnum quod sit. ibid. Figura. Desinitio I 2. O. : ea est mutabilis. ibid. Frnis. Definitio 137. O. , principalis , seu primarius.& minus principalis, seu secundarius 138. , pro

Nimus , remotus I*9. O. , operis , operantis ibid. ,α Nota 6a p. IN. . ens intelligens supponi da I. : finem qui vult, vult & media. 142. O. Finitum mathematicum. Definitio. 1IO. O. Finitum reale. Definitio. 2IS. D. Forma. Definitio. 1 6. O. Fundamentum relationis quod dicatur. 2t9. o. Gloria. Definitio. Iog. P. Gubernatio mundi quae dicatur. IO. T. Habitus. Definitio. I 24. P.

Haeccertas quid sit. Nota 24 p. Q. Harmoniae praefabilitae systema I81. P. a in eo sumitur,

animam per naturam suam sensationes producere ita ut prima sequentis rationem contineat, & ita porro 183. ; & quatenus sensationum successiones arbitrio lubsint I 8 . : sumitur item, corpus esse machinam ad regulas motus consormatam ISI. , &luomodo anima , re corpus persecte possint con

entire I 86. et huius systematis praerogativae I 8 . et quas contra ipsum objiciantur 188. P.; & quomodo his reponant hujus systematis asteriores. ib. Sch. Hilaritas . Definitio . IO3. P.

Idearum reproductio unde sit . s. p. Idearum natura quae sit non convenit inter philosophos. Tres exponuntur telebriores sententiae Nota I 14 P. 3I8. n. 32. οῦ ideam a pereeptione non est ingui

485쪽

4 4 INDE K.

probatur n. a. e nec obest L quod aliud haec sit, aliud pereeptionis objectum n. 1'. unum enim , idemque esse evincitur n. 3O. et nec II. quod idea in hypothesi futura sit objecti imago n. M. ; id e nim proprie non sequitur n. 22.: nec III. quod perceptioni non competat ideae natura n. 1 .ς compe tere enim reipsa ostenditur n. 24.: nec IV. quod in hypothesi anima nil praeter propriam perceptionem perciperet n. 21. ; nam & objecta alia eam percipere debere fit manifestum ἀ u. 26

Idearum origo quae sit quaeritur Nota ra p. 31M , &duae cirea eam celebriores sententiae exponunturn. 32. r a sensu, & meditatione ideas omnes proficisci probatur n. H. , & innatas ideas nullius esse usus ad earum originem explicandam ostenditurn, D. r nec obest, quod quarumdam idearum origo non nisi a Deo esse posse videatur m 3 . e quomodo enim anima omnium idearum sit cauna fusius exponitur. n. y6.

Identitas respectiva , & absoluta a quo pendeat. 7o. o. Imaginalis quando facilius habeatur 23. F. , quando sit vividior as. , quando clarior G. : per eam res absentes percipimus 17. r eiusdem initium, & origo G. e ejus leges 29.: a sensatione differt, & qu modo go. P. et imaginationem inter, memoriam, &reminiscentiam dricrimen. Nota Ior p. 33'. Immutabile. Definitio 'I. o. et est necessarium. 91. Sch. O. Immensus qui dicatur 83.r qui talis debeat censeri. 84. T. Immensitas diverse a diversis definitur. 83. Sch. T. Impedimentum. Definitio. ΣΦΟ. o. penetrabile quod dicatur. 168. Sch. O. Imperfemo. Definitio III. O. , & Nota p. 99. . imperfectiones entium cui tribuendae. εr. T.

possibile. Definitio eta. o. r quando aliquid pro impossibili habendum 23. : impossibile ab intrinseco abs lute quod sit, & impossibile hypothetice et impossibile quomodo dignoscatur 28. D. . & Notat II p. 3r.: ei repugnat existere m. o. e non eris est M. : impossibile, & non ens synonima prorsus non sunt ibid.; impossibile moraliter quod dicatur. 6. Sch. o. , & Nota si Io p. as. Delinatio. Definitio. 97. P.

Pudependens quod dicaturia 2. 6. o. Indeterminatum. Definitio. 22. O.

486쪽

IM DE YDdimiduum. Definitio. n. O. Individua eiusdem l peciei quae sint. O. Individuatio quae dicatur. Nota p. G.

Inertia. Definitio. 18. C. Inferiora quae dicantur. 79. o. In iιum matbematicum infinite magnum , vel in sinite parvum a Io. o. : est impossibile ara. , & 2Ix. o.

14I.: infinita plura realia num dari possint. 2I s. o.

Influxus p fici systema in quo eonsistat 376. P., ejusque

expositio I 77. r quae contra illud opponuntur I 8.eprae caeteris tamen probandum Iso. . nec obest

quod influxum physicum explieare satis non valea mus ἰ hoc enim ii utique possunt, qui notionibus utuntur distinctis I r.e nee quod influxus phylicus

essent iis corporis,& animae repugnet; gratis enim id sumitur I=2.: nec quod animae vis movendi tribui non pollit; haec enim idem est eum vi repraesentandi, quae animae competit I93. : nec quod vis animae susticiat motibus eorporis producendis; quo modo enim id fiat fatis explicari potest I94. : sor mulae, ad quas revocatur explicatio commercii per

systema influxus physici ass. P. Hoe systema praeceteris esse solidius & probatur Nota rah ὶ p. 38. : dc primo posse animam physice proprium

movere corpus, ostenditur Iti I. , & confirmaturn n. x. q. F. : nec obest, si dicatur, nullam esse corpus inter & animam connexionem n. 6. . ni mia enim id confidentia asseritur n. 7. e nec quod anima modum movendi corpus ignoret; non enim ideo sequitur non movere n. 8.: seeundo animam a corpore aliquatenus dependere demonstratur n. q. Inec obest, si dieatur anima a corpore independens n. Io. ; potest anim utique ab illo tamquam ab objecto pendere n. H. , quod quomodo polubile se exponitur n. D, ; immo vero nec dependentia e jul modi peccati originalis poena dicenda est n. I 3. :nec etiam dicatur, non posse corpus determinare animam ad percipiendum n. 14. ; quomodo enim determinari queat, exponitur m II. . Ingenium. D a vi replatellectus . Definitio sy. P. , & Nota ί Ioa 1 p. 24 . V debent

quid

487쪽

quid in ejus persectione aestimandum 19.r intellectus humanus limitatus est G. : purus qui dicatur , Squatenus purus esse possit εἶ e humanus numquam cst purus ib. Sch. L : impurus quando sit Sch. 3. :ei debentur notiones 66. . & judicia. 7L P. Intellectus divinus sons est , & principium omnis possibilitatis 38. T. , & omnium essentiarum g9.: praedicatorum essentialium cujuslibet entis rationem continet. ΑΟ. T.

MIelligere quomodo dicamur,& quid ast hoc requiratur. 18. P. Interire quid sit. I I. o. Interruptum quod dicatur. I 46. o. ειυidia. Definitio. Io . P. Da. Definitio. IO4. P. Irrisio. Definitio. I 3. P. Iudiciorum intuitivorum formatio a vi repraesentau4ipendet W8. P. : itemque judiciorum discursivorum. 1δ' P. Iustus qui dicatur. 84. T. Jussilia . Definitio M. e divinae justitiae quid proprium sit . u. T.

Libere agere quatenus quis censeatur. I73. P. Libertas . Definitio , & quae ad eam requirantur III. P.: contradictionis, & contrarietatis quae sit 133. :num illi ossiciat rationis, lassicientis principium. I 23. P. V. principium rationis sufficientis. Libertatis cxercitium a ratione pendere ostenditur III. P. , & Nota i 22 ὶ p. 33 i. n. i. ς judicium enim, quod rationis est, debet electioni , in qua exercitium consistit, praeire n. 2. : eum enim Uere agens liberum se determinat per rationem , habetur etiam libertas a necessitate , seu indifferentiae n. q.; illi enim semper liberum est rationes oblatas expende re , num conveniant n. q. οῦ & si convenire Iudi-Cat , ratio praevalens erit, seu ad electionem detertia i nan S. n. I.

Libertate arbitrii frui homines contra Fatalistas probatur Nota tr2ῖ p. 33 s. ex intimo sensu n. I., & quia , ea ablata, optima quaeque tollerentur m 2. im mo omnia sere insul se ab homine fierent, & inutiliter n. 3. : nec vero in externis motibus libertas quit poni , nisi per summum nefas n. q. e nec ob est, quod 3c bruta dicantur plecti , poeni Rite abse

488쪽

terreri n. ; improprie enim intelligenda haec e Gie sensus communis tostatur m 6. : nec quod ab alio polsmus indeclinabiliter ad volendum deter minari n. 7. ; id enim intimo sensui repugnat mnec quod homo volitionis caussa non sit n. 9

Deus enim voluntatem movens non impedit, quominus homo se ad volendum determinet n. lo. znec quod homo necessario velit n. M. ; necessitas enim moralis, qua vult homo, libertatem non tollit n. II. : nec quod libertas a corporeis impressionibus pendeat n. II. ; pendet enim a judicio rationis n. I . e nec quod homo sui tantum appetitus sit conscius m ; non ideo enim dumtaxat homini libertas tribuitur m : nec demum quod in sola exemptione a coactione libertas consis at

IT.: in exemptione namque etiam a necessitate sita eri n. 13. : necessitas porro naturalis libertati

non opponitur m ictis & quatenus id etiam a Patri bias concedatur. B, Σ

Limes. Definitio. 2O9. o. Limitatio quae dicatur 6O. : nec creatione, nec conservatione eget ibid. : ex ea entium imperfectiones oriuntur. 61. T.

Loeus. D finitio I rs. O. : inter ipsum, & spatium discrimen ibid. Sch. : cum quibus non connectatur,& quorum non contineat rationem is : locum aliquid quando dicatur mutare. II8. O. Luctus. Definitio. I . P.

Magnitudo. Definitio ulti e eam metiri quid sit. lao. O. Majestas Dei. Definitio 9 : summa est. 9 I. T.

Mallus quod dicatur. Hy. O. Malemolentia. Definitio. Iol. P. Malum. Definitio o. . & 92. P. : ejus sensus taedium parit 93. : & comtans parit taedium malum verum, non vero apparens 94. et maluin majus quod sit, & quomodo diuancte cognoscatur '6. et quRtenus illud appeti possit m. : etiam cognitum ut

malum appetitur tamquam bonum. II 2. P.

Malum metapb ficum. Definitio ba. T. : illius auctor,& causia Deus non est ibid. : morale quod iit 6s.. ejus item auctor , & caussa Deus non est ibid. rillud tamen permittit et haec permissio Dei perinfectioni , aut sapientiae non ossicit D. ; immo illa maxime commendat sil . : & malum impedire sapi en-

489쪽

IM DE Xapientiae potius ossicit, quando eo permisso majus bonum obtinetur 69. T. : quoddam circa id exponitur, & dispellitur Epicuri argumentum . Nota

Materιa. Definitio 243. O. , ex qua, ct circa quam ibid. : quae proprie dicatur M. C. et per eam solum mutationes corporum nequeunt eXplicari 22 qu modo in corpore concipienda sit a T. e non est tu stantia 3r. et pro elemento corporum nequit haberi.

Medium. Definitio. 24O. O. Memoria. Definitio, & ejus exercitium in quo versetur Ai. P. et alia quaedam memoriae definitio expenditur, & rejicitur 42. ς prima vero usui loquendi contentanea ostenditur Q, licet nominalis sit 44.:

memoriae mandare quae dicamur, quae retinere 46. zmemoria bona qui gaudeat s. ζ quas memoria vere retineamus q9. : ea a vi repraesentandi pendet

quae dicantur. O. O. Minus quod dicatur. II9. o.

Miraculum. Definitio 12. C. : quando accidat, di quatenus 11. et ad illud quid requiratur 36., & Nota i p. ao 3. et ejus definitio ex Spinota absurda 36. Sch. , & Nota H p. ao . : illud est possibile 37. et contra Curium naturae fit G. C. et ad providentiam specialem spectat. a. T.

Μ iracula esse possibilia probatur Nota 8I p. aos. ,

quia Deus potest naturae leges immutare n. I. , &Contra rerum Ordinem , prout a caussis secundispendet , facere n. 1. et nec obest , quod ordo nat rae sit necessarius, quod miraculum mundum ever teret , & vires Dei excederet, quod effectus natu rae proportionati ignorentur n. nam nec neces sitas ordinis opponitur ablolutae contingentiae n. q. , nec mundus per miraculum evertitur , sed perficitur m 1. , nec Vires Dei excederet , quae cum no stris metiendae non sunt n. 6 , nec effectus naturae ignorantur omnes , di , quo vis naturae non Per tineat , agnose imus satis n. 7. : miraculi notio

quomodo expendenda in L ; nec vero illud ut eselectus naturalis omnino spectari potest n. s. , nisi ab

490쪽

INDEX.

absurdissima quaeque invehere lubeat. n. IO. Misericordia . Definitio. I 4. P. Mobile . Definitio. I 66. O. Modificabile . Definitio . I 87. o. Modificatio . Definitio . I 87. o. Modus . Definitio Ο.: possibilitatis , & actualitatis modorum ratio suffciens in quo contineatur 62. zmodorum possibilitates inter attributa sunt reserenda sq.: modi sunt hypothetice necessarii 99. O. et Cur enti insint, unde ratio repetenda. Nota P. 33. Μoralitatis sextum sensorium admittere, Μ aterialistae est. Nota Iaa p. 338. n. 33. Motiva volendi , & nolendi quae lini Io9. et in consile tudine ea quandoque latent , & quomodo detesipossint. II4. P. V. Libertas. Motus . Definitio 366. O. et motus corporum unde de

terminetur . I 69. P. Mintus voluntarii qui dicantur . T. P. Multa. Definitio. III. O. Multitudo. Definitio. II4. o. Mundus. Definitio A. C. ; ejus essentia in quo sita st: quae in eo contingunt determinatam habent futuritionem L : ejus partes connexae sunt 1. , &Notis , p. Is8. : in quo contineatur ratio eorum , quae actu sunt in mundo, & quae

Spinosae blasphemia Nota 69 p. I 6I. et rerum in mundo nexus necessarius Nota 7I ὶ p. 164. , eo que sublato nihil est hypothetice futurum ibid. emundi plures sunt possibiles Q. t mundus perfectus quando dicatur M. : imperfectum esse ex partium imperfectione male colligitur : ex omnibus possessibilibus ille persectior est censendus, in quo paucioribus exceptionibus locus est M. et in mundo perfecto est ordo 64. et mundi ordo latius patet, quam ordo naturae 61. C. : ejus creandi ratio suf-hciens in Deo fuit 2o. T. e mundus hie gradu per sectionis suae omnium possibilium mundorum perse et ionem superat M. r inter omnes adeo possibiles hic est perfectissimus . , licet aliqui in eo sint defectus ibid. Seh. I. ; nec sorte per Dei volunt a tem persectior esse potest Sch. v. , quin obsit, quod

SEARCH

MENU NAVIGATION