장음표시 사용
461쪽
Tr. Cum rectione, sive gubernatione proxime connexa est Proυidentia, quae non incongrue per Curam pro ereaturis definitur et eo nempe ipso, quod DEUS vi sapientiae suae omnia aptissime connectat, sicque connexa conservet , ejus procreaturis cura , atque adeo providentia satis innotescit. 72. Providentiam merito dispescunt in generalem , & speetatem : specialem dicunt, per quam excellentiori quodam modo rerum creatarum saluti ρrospicitur; generalem, in qua haec conditio non elucescit. Utramque in universo locum habere experientia discimus . Ad specialem providentiam cumprimis miracula pertinent. SCH. Providentiam divinam cumprimis Epicurus impugnavit, duplicem visus Mi habere adversus eam rationem. Una fuit, hujusmodi proυidentiam eum dia vina felicitate , ct immortalitate ρ nare : altera, quod omnia in mundo perinde contingerent, ae F nulla prorsus foret proυidentia . Praelare vero ad utrumque respondet Gassendus Phrs Se r. I. Lib. q. c. 6. inquiens e Epicurum DE- , cui tribuit formam humanae haud absimilem , facultate etiam humana metiri , cum necesse profesti esset naturam divinam, qua vel ex Epicuri confessone praestantissima esse δε-beret , superare nostram inexcogitabilibus interoauis. Alterum objectum ita diluit . Ut eoncedamus imprimis , multa easu contingere, dicere nobis ad summum licet, ea respectu nostri casu evenire ; at non respectu illius eauge, quae potest disposuisse omnia. aeuam
multa casa eυenire in Republica dixeris , qua Primeipi tamen fortuita non sunt , quod negotia A temperarat , ut A fieri debuerint . Nempe quia ignoras Principis consilia , quae, si tibi perspecta forent, co ful-
462쪽
Naturalis. ΑΙ fulto facta diceres . Cur 9 in hae mundi Republica
tanta , in qua vides , tam multa alia quam ordina
tissime fieri , non suspiceris esse Rectorem, cfus quoque ductu ea fiant, quorum tibi ignota est ratio 8 iso γ
x so Epicuri argumentum ita proponit Lucretius lib. II.
M omnis enim per se divum natura necesse estis Immortali aevo summa cum pace fruatur , Semota a nostris rebus , sejunctaque longe .se Nam privata dolore omni , privata periclis , se Ipsa suis pollens opibus, nihil indiga nostri, is Nec bene promeritis capitur , nec tangitur ira . . uae bene cognita si teneas , natura videtur ,, Libera continuo dominis privata superbisti Ipsa sua per se sponte omnia diis agere eκ perseis Nam pro sancta deum tranquilla pectora pace, is Quae placitum degunt aevum , vitamque serenam se Ruis regere immensi summam , quis habere profundi, , In)u manu validas potis est moderanter habenasy, , Quis pariter caelos omnes convertere & omnesis Ignibus aetheriis terras suffire feraces omnibus inque locis esse omni δ ampore praestois Nubibus , ut tenebras faciat , caelique serena se Concutiat sonitu ' tum fulmina mittat , & aedesis Saepe suas disturbet , & in deserta recedensis Saeviat exercens telum , quod saepe nocentesis Praeterit , exanimatque indignos, inque merentes δQuam bene huic quamplurimis vitiis scatenti argumentationi iis ejusdem Lucretii versibus occurri potest, quos ipse ejus mei II. libri initio habet sis Suave, mari magno turbantibus aequora ventis,M E terra magnum alterius spectare laborem ris Non quia vexari quempiam est jucunda voluptas; Sed, quibus ipse malis careas , quia cernere suave est. is Suave etiam belli certamina magna tueri , , Per campos instructa , tua sine parte pericli . . Sed nil dulcius est , bene quam munita tenereis Edita doctrina sapientum templa serena ἔ- Despicere unde queas alios , passimque videre
463쪽
monstrantur . 73. D Onitatem dicimus Promptitudinem alteri pera D sectionem eonferendi.
74. DEUS EsT su MME BONus . Cum enim ex possibilibus mundis illum produxerit, quem perfectissimum cognovit, unicuique creaturae tantum persectionis concessit, quantum ei concedi potuit: non autem datur major bonitas , quam , qua tantum, quantum concedi potest , conceditur:
DEUS ergo summe bonus est . SCH. Non defuerint forte , qui circa bonitatem DEI aliter statuant: sed nempe id ex eo fieri facile obserυabis, quod attendant , quid ferat finitudo
rerum, quod item se , suaque extra nexum cum rebus aliis considerent, mala a DEO etiam per miracula Nonne DEUS , quia sapientissimus , omnipotentissi
musque, Omnia absque ulla animi perturbatione dis p nit , regit , gubernat y Non indiget DEUS opibus nostris , quae sua sunt dona : ast nos i pio indigemus, sine quo nec vivere , nec moveri , nec esse possumus . Humano non capitur affectu , nec ira tangitur ἰ bonis tamen praemia largitur , poenasque malis infligit . Atque uti suo validissimo voluntatis imperio omnia eπnihilo creavit; ita unico voluntatis actu immensi sum mam regit , moderaturque prosundi habenas , caelo convertit , feracesque terras ignibus suffumigat. Omni 23 9el' yd rebus per suam immensitatem praesentissimus
est DEUS . Consul. Nota i 8 ὶ ad g. 67.
464쪽
Naturalis. 433cula esse exterminanda somnient , neque perpendant, ea unice creatura culpa oriri: ad hac pro malis saepe habeant, quae mala non sunt.
3. DEUS omnia possibilia simul,& adaequatissime cognoscit β. aa. , ex quo manifestum sit, vim ejus intellectivam esse infinitam. Quoniam autem haec vis intellectiva substantia est , relinquitur , DEUM EssE SUBsTANTIAM INFINI-
6. DEUS EsT IMMuΤΑΗ rLis. Substantia infinita quidquid realitatis habere potest , actii habet f. m. Ontol. ; proindeque nihil acquirero potest, quod antea non habuisset; consequenter immutabilis est q. oo. Ontol. : DEUS est substantia infinita g. praec. : igitur etiam immutabilis est. 77. In tempore existit illud , in quo determinationum successiones locum habent β. I 6 I. Ontol. ): in substantia infinita , atque immutabili nulla
nova determinatio aut accedere, aut priori suc-eedere potest : DEUS ERGO NON EXISTIT IN TEMPORE ; NEQUE IN I so DIsTINGUUNTUR Praesens,
8. INTER DEUM, ET ANIMAM HUΜΛNΑΜ ALIQUA sIMILITUDO INTERCEDIT ; CUM EA TAΜENDIFFERENTIA , QUAE INTER FINITU Μ , ET INFINI. TUM LOCUM HABET . Nempe ut DEUS intellectu , liberaque voluntate gaudet , ita & anima humana gaudet: en similitudinem : sed intellectus DEI infinitus est , intellectus humanus limitibus constrictus: en differentiam. 79. Ex hoc, quod inter DEUM , & animam humanam similitudo aliqua intercedat, HoΜO IN F s 3 . HAC
465쪽
nim cum anima humana sui, suarumque perfectionum sibi conscia esse queat , gaudeatque facultate abstrahendi , id modo praestandum habebit , ut suas persectiones limitibus liberet , quo praestito, notionem sormatura est DEUM, ejusque persectiones exprimentem. SCH. Aliter , quam per abstractionem DE Μ in
hae vita eognoscere bomini non datur, cognitione inruitiυa in alteram vitam reservata ,conformiter sententia D. Pauli. 8o. In hoc mundo omnia certo, eoque aptissimo modo connexa sunt , indeque mundum unum quid esse intelligimus : ubi omnia inter se connexa sunt ita , ut unum quid constituant, unus etiam sit auctor oportet : NON ER DATUR , NIsI UNus DEUS , MUNDI UNIUS AUCTOR,
ET CREATOR , ET SIQUIS ALTER FINGITUR , SINE RATIONE SUFFICIENTE FINGITUR.
8a. Qui plures deos adstruunt, Pobibet, itemque fagani audiunt: unde Polrtheismus, si ve Pa. ranismus in adstructione , di admissione plurium
deorum consistit. 82. POLYTHEIsHUs , SIVE PAGANISMUS OMNI FUNDAMENTO , ET RATIONE DEsTITUITUR . Ad mundi existentiam unus auctor , & creator sus-ficit ; alterque sine ratione fingitur M. γα Polytheismus ergo, sive Paganismus omni fund mento , & ratione destituitur g. praee. .
SCH. I. Suum ergo notioni mundi , qua is tanquam eo ages , o series rerum inter se eonnexarum eoneipitων , pretium tribuendum vel inde agnoscimus , quod ea apprime serviat ad DEI unitatem vindi-
466쪽
Nasuralis. 4 y vindieandam . Et sane quod aliquando fuerint , qui
deos plures adstruxerint, eo ex eapite accidisse vide-ιur, quod nexur rerum mundanarum agnitus non fit; hinc namque unam partem mundi e. g. Caelum unct
deo , scilicet Iove , aliam e. g. Mare alio, scilicet Neptuno se. , s habere arbitrati sunt. SCH 2. Caeterum nemo dubitare ausit , quin suppetant arxumenta DEI unitatem stabiliendi , liis sunt : Non dari posse plures omnipotentes, neque plura entia necessaria &c. , qua passim invenies . Quid quod nos ψsi alibi ostenderimus , dar non posse plura infinita 8 Puod ipsum fi inter ei ter a nθn princeps , certe non postremum argumentum stabiliendae DEI unitatis iure reputare poteris. III 83. Rui omnitus praesens est , 9 eui omnia pri sentia sunt, Omnipraesens, itemque ab aliis Immensus dicitur.
84. QUI OMNIA COGNOSCIT , AC SIMUL IN O-ΜNIBUS OPERATUR , ΟΜNIPRAESENS , SIUE IMMENSUS
CENfERI DEBET . Quod cognoscimus , hoc nobis praesens est . 6. Log. : in quo Operamur, ei praesentes sumus per exper. : igitur qui cognoscit omnia , ei omnia sunt praesentia, di qui operatur in omnibus , is omnibus praesens est: consequenter qui cognoscit omnia, & in omnibus operatur, Omni praesens , sive immensuscenseri debet.
DEUS enim ceu omni scius omnia cognoscit I. 36. ; itemque ceu conservator in omnibus Operatur u. 38. ,& f. Io. : est proinde omni praesens , sive immensus g. praec. .
467쪽
SCH. DE omnipraesentem , sive immensum , oui non fateatur, nemo Philosophorum Christianorum ess . Sacra enim Litterae id ipsum asserunt. At enim quid sit omnipraesentia, vel immensitas , seu quo modo DE- in omnipraesens, vel immensus sit, mirum dictu est, quam inter se dissentiant. Alii in hae omniρ sentia ,
vel immensitate sublimius quidpiam fuseiciunt, quam
quod intellectus humanus assequi queat. Alii eontenti sunt DEm hoc sensu omnipraesentem, immensum asseruisse, quod per suam operationem , non autem per suam substantiam omnibus entibus creatis praesens fit. Alii omnipraesentiam, b immensetatem DEI per i nitudinem perfectionum in omni genere explicant. Facile plurimos repereris, qui ad hoe , ut DEUS omniprasens, ct immensus censeatur , requirunt , ne is ulla loco, ubi , e spatio circumscribatur, io definiatur; itemque ne inter ejus substantiam , ac quamlibet rem ereatam , vel tantilla distantia intersecta sit . Atque ab horum sensu penitus quidem non diseedimus; ita tamen eumdem explicamus et Pis δε- vina cognoscendi, itemque operandi i a DEI substantia est: quoniam ergo DEUS omnia fimul , 9 sine progressu dissinctissime cognoscit, b in omnibus opera-rur, inter Usam ejus substantiam, b rem quamlibet
nulla plane distantia datur, neque aliquo determinato tibi definitur. Minime vero nobis probari potest sententia illorum, qui DEO infinitam extensionem tribuunt , atque Per hane illius omnipraesentiam , ae immensitatem expli-
eant . DEUS enim ens simplicissimum eum fit , quo demum pacto extensio in eo locum habere possit ' 332ὶ
rsa in is DEUS est in omnibus per potentiam , in
ri quantum omnia ejus potestati subduntur : e L per
468쪽
Naturalis. 6 786. Iustus communiter dicitur , qui cuique suum ινibuit; unde Iustitia per Uoluntatem suum cuique ινibuendi definiri solet . Majori acumine praediti observant, hujusmodi voluntatem suum cuique tribuendi partim a bonitate, partim a sapientia ortum trahere: bonitatis enim est alteri tribuere ; sapientiae vero ostendere , quid illud sit, quod
tribuere liceat, aut negare oporteat, pro rei convenientia: unde a Recentioribus nonnullis justitia definitur per bonitatem secundum leges sapientiae
8 . DEUS in cujusvis creaturae persectionem promovendam intentus est , indeque bonus est . 74. : sed hoc non agit, nisi convenientissime fini suo I. 33. : bonitatem ergo per sapientiam.suam attemperat: quod si ergo justum dicere libet , qui bonitatem secundum leges sapientiae attemperat , patet sane , DEUM Essx
88. Passim divinae justitiae hoc esse dicitur, ut
homines culparum suarum poenas luant : quod autem ipsum per bonitatem secundum leges sapientiae attemperatam aptissime explicatur: etenim cum DEUS ob perfectissimam voluntatem non possit non quodvis malum morale aversari, hancque aversationem cum caeteris persectionibus suis manifestare decreverit, id equidem agendum,& providendum habet, ut malorum auctores marilis, quibus ceu poenis premantur, non careant rhoc autem quid aliud , quam bonitatem secundum
se praesentiam in omnibus , in quantum omnia nuda sunt , & aperta oculis ejus et est in omnibus per e , , sentiam , in quantum adest omnibus , ut eaussa es- sendi S. Thomas 1. p. q. 8. a. S. in cor.
469쪽
dum leges sapientiae attemperatam indicat st
ac vehementior g. Ioo. Psychol. : quoniam ergo in D Eo appetitus sensitivus locum habere nequit β. 24. γ, etiam nullus affectus hoc sensu acceptus in eo locum habere potest . Enimvero cum id, quod consu se cognoscitur, ex quo sequitur appetitus sensitivus, etiam distincte cognosci possit, ex quo appetitus rationalis oritur, sat clare intelligimus, assectui in appetitu sentativo aliquid in appetitu rationali respondere
posse: atque hac ratione DEO amorem creatura.
rum , misericordiam , similiaque tribuere licet . I 13 9o. Complexum divinarum perfectionum , DEI Maiestatem appellamus. 9 I. DEI MAIEsTAs su MMA EsT . DEUS ceu substantia infinita omnes compossibiles persectiones persectissimo modo continet; complexus proinde divinarum perfectionuin tantus est , ut eo major excogitari non possit ; atque adeo DEI majestas summa est.
92. DEUS EsT BEATIssi Mus . Quoniam DEUS omnia distinctissime sibi repraesentat, se ipsum quoque distinctissime cognoscat, est necesse: quod si autem DEUS se ipsum, omnesque suas per-
-s 333 Amor , & gaudium , & alia hujusmodi ,
,, Cum attribuuntur DEO, vel Angelis , aut homini- ,, Bus secundum appetitum intellectivum , significant ,, simplicem actum voluntatis erim similitudine effecta is absque passione . Unde dicit Augustinus IX. de Civ. ,, Dei cap. s. in fine: Sancti Angeli & sine ira puniunt, ,, sine miseriae compassione subveniunt e & tamen ,, istarum nomina passionum consuetudine locutionis
,, humanae etiam in eos usurpantur propter quamdam ,, operom similitudinem , non propter affectionum in firmitatem S. Thomas I. a. q. 21. a. 3. ad 3.
470쪽
Naturalis. 439 sectiones distinctissime cognoscit,voluptas in eo summa oriri debet , quae , quia ob DEI absolutam independentiam a nullo turbari potest, semper , di perpetuo durat: cum autem in summa, semperque duratura voluptate summa beatitudo, &felicitas constitui soleat , DE IΜ beatissimum esse liquet.
03. DEUS EsT OMNIUM RERUM DONINus . DEUS omnia conservat, ad Omnes creaturarum ainctiones, & effectus concurrit, omnia denique gubernat, a nemine dependet, nec adeo ulli rationem reddere tenetur : quoniam ergo haec sunt,
quae ad Dominium requiri Ient, DEUS citra omne dubium rerum Omnium dominus est, o . Atque hic explicationi divinarum perse.ctionum , Theologiaeque ipsi finem imponimus. Quisquis illas distinctius, pieque consideraverit, fere non poterit non ad reverentiam , cultum,
amoremque tanti Numinis incitari . Sed de his 'in Theologia Μorali.