장음표시 사용
431쪽
tiones explicare adgrediebantur, & inter primos Gitillelmis Coxa uas E κ . Cum diametrorum vasculosorum secret Oriorum consideratione velocio
s. VI. Causae diversae fore;ionis quae tu ipso colo ponuntur.
I. Arteriolarum in organo habitus.
Multa naturae Consilia stant, quibus ad diversorum humorum separa. tionem obtinendam usa est : & quae partim ex conjectura adtingimus . partim etiam oculorum testimonio Confirmamus. Huc ergo recenseo retia vasorum diversa ; ostiolorum secretoriorum diversum lumen ; firmitatem ductuum eXcretoriorum non ubique eamdem; irritabilem vim organi secretorii magnam debilemve; brevitatem canalium humorem secretum accipientium , aut vicissim longitudinem; deinde rectitudinem aut anfractus ; folliculos, in quos natura humorem secretum effundit eorum solliculorum potentias moram augentes aut minuentes; resorbilonem venosam; conmistionem diversorum humorum. Sed haec omnia praeterea variis modis
inter se conjungi & conbinari possunt. Neque ideo N A T s R ae divitias exhauserimus, cum in fabrica intima plurima latere queant, quae aeternum nos sint sugitura. Initium hujus contemplationis merito fiet ab iis conditionibus, quae humorem nondum natum regere creduntur. Sequentur, quae jam separatum humorem determinant. Eo magis vero sollicitos nos esse oportet in hac historia, quod clarissimi viri plurimum huic in arteriarum retibus diversitati tribuerint ipseque , parum favens hypothesibus, R u Y s c H I u s a ab ea sis.la causa secretionum varietatem crediderit explicari. Videbant alios aliosque arteriolarum in diversis corporis humani particulis fines , cum aliis & aliis secietionibus conjunctos ; neque improbabile videbatur , hoc discrimen in arteriolarum fabrica non absque sapienti N A et u a ae , nihil flustra moliturae consilio
I Tn a o RY p. 6s, philas principi Uresu. P. 29 . a De salivat. art. 3. ad fin. a in praefas. ad Nef. VI. p. 6. Ges maa. u. x a. Advers. Mat. I. u. s. III. n. 8. In aliis etiam aliisque palathus corporis humaui diversos esse extremos arteriarum fines monuit Epist. III. P. 28.
432쪽
consilio esse. Id consilium ita sunt interpretati , ut ab alia retium fabrica aliud organi munus sequeretur : sique id munus fuerit , humorem aliquem separare, tunc quidem quaeque fabricae arteriosae quasi species suum peculiarem succum produceret : plane uti plantarum & diversi succi sunt , &earumdem folia alios & alios nervorum incessui ostendunt. Eo magis vero probabilem sententiam se sequi persuadebantur , quod diversas humorum fluentium adfectiones se per mathemata confirmasse crederent. Nempe velocitas major nascitur, si canalis rectus fuerit : minor si in- fi xus b). Inter ramorum cum suis truncis interceptos angulos discrimeti est , atque parvi anguli plus velocitatis c) suo humori impertiunt, magnit, inus Velocitatis autem & majoris sua in varianda separatione humoris cm cac2a est dὶ . te minoris. Verum in variis corporis humani arteriosis retibus . aut systematibus recti canales dona nantur, flexi in aliis; anguli inplerisque acuti , in nonnullis tamen recti. Sequi videbatur . ex ea ipsa diaversitate fieri, ut in quibusdam corporis partibus sanguis celerius in vasa secretoria veniret, tardius in alia, indeque ea Omnia eVenta fluerent, humo xisque separati discrimina, quae a celeritate & a lentore nasci ostendimus Sed etiam diversam arteriarum magnitudinem in retium varietatem, aliarumque. adfectionum dispares naturas, inde vero alias εtiam humorum misdoles generari autumant. Ergo. ut eamus per singula, rectar arteriolae per chorOideam oculi membranam incedunt e . Rectae etiam sunt , quae in liene f Ruus cui Α-N A arte innotuerunt; tum quae ex pia membrana g in cerebri corticem se demittunt; rectae fere quas in pituitario narium velamento IDEM
Vir Cl. ostendit h . Flexa contra , & serpentium similia , vascula sunt in rene i hamano, in uteri ovilli tunica intima, in utero virgianum maxime teneriorum ι . Anguli,
433쪽
Anguli, ad quos arteriolae dividuntur. valde frequenter exigui sunt. Ad parvos angulos choroideae membranae arteriolae dividuntur m) , &ciliarium processuum cir , tum pituitariae etiam so membranae vascula. Acuti anguli dominantur in membranis fere omnibus , hepatis nempe
Ad exiguos angulos se dividunt lienis vascula D . quae ex eodem trunculo numerosa. & inter se parallela . & cum trunculo progrediuntur. Sed etiam in placenta uteri eo modo se habent g , inque glandulis intestia noruni h , quas cum penicillo vieto Ruus Cisrus inventor comparavid Aliquanto majores ad angulos dividuntur vascula hepatis sa , quae excommuni trunculo ad stellae modum in ambitum discedunt, tum in tympanimembrana , cujus arteriola ramosum arboris truncum refert. Per intesti. notum etiam membranas l , & potissimum per cellulosa spatia inter um Leulosam.& nervem membranam . arteriae cratarum intestinorum ad acu-
434쪽
tos angulos dividuntur : iidem vero an ruli in tenuibus intestini a sensi et i la. x intur majoretque fiunt , tum in ventriculo. Sed & alibi arbulculae teperiuntur in .al agnos angulos vidi in vasis, quae inter parallelos truncos arteriosos venososque piscium med a intercedunt maximi demum sunt, ad quos amteri.e ai,ulos facientes divaricantur per me senteri una λὶ perque eum circulum , quem arteriolae choro ideae 0 retro uveam faciunt, astumque quom rvum opticum p) cingunt , tum in vasculis ex quibus circulus vitelli ruber in ovo nascitur q) : Sc anguli demum ramorum , qui divisis cruribus peripheriae figurae venol e se addunt r). Rectos vero angulos , quoa
in hesicula sellis cr) . inque niusculis t & alibi passim in membranis
Cl. viri descripserunt, ut arteriolae a truncis suis rectos ad angulos natae , ad rectos pariter in venas se inmittant, eos quidem angulos anato me non confirmat. 3Sed neque ubique in corpore humano retia esse doceri debuit. Viscera quidem vera vix in interiori fabrica retia habent, ramique potius arteriosi recti incedere solent, sibique paralleli, ut in liene, hepate, placenta : neque serpentuli renum ad rete pertinent, quod ne in majoribus quidem ramis reperio, qui utrinque papillae solent inminere. Inter membranosa vasa ab Lque anastom Ossibus, atque adeo absque reticulata fabrica sunt , quae cellulas
f. VII. Quantum diversiati siniimi arterissorum tribui
Alibi retium adsectionem exposuimus die . Ea in universum diminuunt ramorum ad truncum rationem, faciuntque ut truncus ramis potius major sit i y . Mactenus ergo celeritatis decrementa minora faciunt. contra
435쪽
Contra si rella suerint ejusmodi , ut rami diversorun truncorum , magnos ad angulos nati, magnos pariter ad angulos conveniante eOlima quidem sanguis contrariis ictibus collidetur g . Si omnino sanguis teritur, inque minora abit ramenta, hoc certe loco abibit. Ad tritum ensna nihil potest potentius excogitari, si a prcf.one directa recesseris , quam persectus
ao minor angulus est, quo duo trunculi coeunt, eo minor fiet consilio , & eo pacatius duo sanguinis flumina in unum torrentem consentient. Piugenim est in eorum directione , quod convenit, minus omnino quod pugnat. Verum his omnibus collectis, nondum certe ad verum , ad que causam diversae secretionis cominus accessimus. Primo quidem loco latendum est, ipsa in rei, uti se habet, historiam . retiumque veram varietatem nondum innotu ille, cum de minimis, ultimisque inprimis arteriolis hic quaeratur , ex quibus vascula novum humorum Velientia prodeunt. Qtiae vero majora retia, ex truncis potius multorum globulorum confluunt , ea non satis sui
dissimilia, neque pro diversi humoris , qui quoque loco gignitur , varietate satis a se invicem aliena sunt. Cur perinde pene recta vasa & lieni data sunt,& tenerrimis humoribus oculi 3 Cur similis nimis corticis cerebri , lienis placentaeque uteri, dissimillimis cum utilitatibus & humoribus fabrica est Τcum inde humorum omnium tenuissimus nascatur : hic aut nihil, aut pigrum quid bilis generandae auxilium. Denique , quod mihi fere omnem spem eripit , venarum est labrica . Neque enim ego quidem venosa retia laxiora a neque eorum angulos rectos reperio , sed frequentissime simillimas, quales arteriarum sunt, Om. nino divisiones. Arbusculas intestinorum arteriolas smillimas venosae arbusculae comitantur. Anuli mellanterii majores perinde ex venis sibi occurrentibus coalescunt , ut ex arteriis b ; in ovo autem omnino ii circuli unice venosi sunt, quibus nihil pulchrius vel cogitari potest c . Verum a venis secretio exspectari nequit Sed etiam ubi nulla secretio , praeter similem ubique vaporem obtinet, ut in membranis, diversissima aliis, &aliis locis retia sunt. Quare divellae illae quidem arteriarum fabricae ad alias & alias circuitus sanguinei adsectiones, ad retardationes, impedimenta, accelerationes, & auxilia magis pertinere videntur , quam quidem ad
436쪽
definiendam peculiarem humoris quoque loco geniti naturam. Et si quidquam inde ad secretiones humorum definiendas facit, id ad praeparatotiam it. lam trunci arteriosi celeritatem, aut tarditatem, adque copiam aut parci.tatem sanguinis retulero, qui secretoria organa subit. Quae omnia eminus quasi aliquantum ad secretionem spectanti
VIII. II. Dibero diameter vaseidi recipientis.
Simplicissimum hoc naturae artificium est, quo obtinuit, ne sanguis in ulla vascula secretoria, in aliqua ne gelatina quidem subiret. Vasculo nempe secretorio. quod a rubra arteria nascitur , suumque humorem accipit, ostiolum minus fecit, quam est diameter globuli rubri Ita iste quidem excluditur , reliquae vero mole lae admittuntur, quaecunque diametrum lumine ostioli lacretorii minorem habent. Ita porro facile est intellectu.s multa fuerint particularum in sanguine circumeuntium genera, potuisse naturam levi artificio primam quasi ad secretionem praeparationem, hac unica providentia obtinere. ut diversam etiam magnitudinem poris secret riis admetiretur. Fac ex ordine , mole larum ejusmodi progressionem esse, ut sanguinis maximae massulae , adipis secundae magnitudinis sint, bulis elementa tertiae , lymphae flavae glebulae quartae , salivae particulae qui tae . aquae exhalabilis quaecunque guttulae sextae sint. Fac inde poros secretorios, quorum lumen sit secundae magnitudinis molecularum diametro aeqliale, aliosque , qui particularum tertiae, quartae , quintae classis diametro pares sint. Ita per genus secundae classis molecularum capax, excivis sa guine , exibit adeps, bilis , lympha , saliva. exhalabile sanctorianum : per poros tertii ordinis neque sanguis, neque adeps, caeterum bilis, serum . saliva , halitus : per quartum genus pororum neque sanguis , neque adeps , neque bilis, neque lympha , sed saliva , & perspirabilis vapor ; per
quintum neque adeps, neque hilis, neque lympha , neque saliva, sed unice sanctoriana aqvula leparabitur. Solus ergo humor ultimus purus erit. reliqui omnes impuri, & tenuioribus generibus eo numerosioribus conmisti , quo majoribus particulis constant. Ex omnibus autem sanguis excluditur , qui solus fiat corpusculis certa fide conspicuis, atque adeo majoribus, quam reliqui humorem, quibus i
conspicua sunt. Qui bilem sanguine crassiorem fecerunt d , ii obliti sunt. nasci
a Ba Aue ut in bis oria cedit. I. p. r . post reprehensionem La Η ca
437쪽
distinctissimas rerum consuderunt f) , crassum nempe viscidumque. Glu.tinosa enim natura non a magnitudine molecularum pendet g , sed a cohaesionis vi majori. Exstat Cl. I ATROM AT HE M AT I c u s h . qui inoleculas viscidi humotis potius minores iaciat. Certe si adtractsonis aut
cohaesionis vis ellet, ut superficies , minorum utique molecularum, cum eadem utrinque figura , major erit superficies. Hypothesin caeterum si cum experimento comparaveris . Perinde fere consentire videbitur, ut cum mathematum elementis consentit. Primumque, si cordis vim cum siphone anatomico ,' sanguinem cum injecta materie ceracea comparaVeris , certum est ceram, sebumque in maxima vasa sola penetrare , & dissicillime subire in minora, quae & crassa materies sit. & tenax. Deinde tenue terebinthinae oleum in minima quaeque oculorum aliartimque partium corporis humani vasa penetrat. Iterum certum est, per mea eX-
perimenta , in pulmonis exemplo . gluten de siluro pisce in bronchia decolor transiisse, & caeruleas indici veneni particulas in arteriis pulmonalibus deseruisse. Haec de humoribus. Osculorum vero vasorum si diversa Iumina repetieris , probabile fiet utique, venosa maxima esse , Huae globulos rubros admittunt. lata etiam oleos. . & sanguine proxime minora, qui frequenter per ea ipsa erumpat i . Ergo in adipolas cellulas, penitus ex theoria , omne fere genus inteliae ab anatomicis materiei subit, sebum fusum, etiam
crasta minio tinctum , adeps calefactius cl) . gluten piscium disssolutum ,
aqua, argentum Vivum, aer. In mucosa vasa. ΡEYERI aut ι gla dulas cera transit. crassas vero cinnabaris particulas, nimis oppido magnas . non potest secum transmittere. Contra exhalantia vascula angusta ostiola habent, ex LEEu ENNo2c K I A NI S, hactenus nobis suffecturis experimentis . sed ab iis osculis Accera, & sebum fere arcetur, aqua facile transit. In tenerrima vascula Vitrei humoris , lentis crystallinae, corticis cerebri, aut nihil subit, aut i nuissimus unice, magno cum labore liquor.
438쪽
Iterum a sola angustia luminum excretorii dumis crassores particulas excludi, aliquanto probabilius redditur , quod aucta velocitate sanguinis ,
aucto adeo impetu, quo globuli in olliola secretoria nituntur, Omnino sanguis in ea etiam ostiola viam sibi aperiat, quae integro in rerum statu solos tenuiores humores transmittunt. Ultendimus enim m sanguinem, ex solo febris impetu, aut a corporis exercitatione vehementiori, non laesis Organis, per ductus excretorios urinae, sudoris , muci narium , pulmonis
veli alas, peri cardii cri aqvulam, intestinorum vaporem, aliosque canales aqLois exire. plane ut in angustum tubum globulus plumbeus subit, si hacillo valide impuleris , non subiturus, nili ea vis accesssset. Neque sanguis solus in tenuiora vasa transit. nam etiam crassus oleo susque sudor in vasa perspirabilia viam sibi explicat: in urinam oleum crastius penetrat, merusque in phthisicis adeps, in varios, alienos & teneriores ductus demum lac a suis viis repulsum. Et iam ulterius paulo clarorum virorum sagacitas progressa est. Nam rationem invenerunt, qua fieri posset, ut ex solo secretoriorum ductuum diverso ordine puri humores, neque alterius generis particulis misti, de sanguine separarentur. Ergo sit scopus fuerit crassislinium aliquem humorem secet nere, bilem in exemplo, praestiterit ex arteria secretioni bilis destinata educi ex ordine ramos minoris diametri , quam sunt bilis moleculae ; sacmultos esse, & longa serie, exibunt adeo de ea arteria particulae omnes, quae bilis glebulis minores sunt, si satis suerit ostiolorum hos humores avehentium , usquedum cum sangiuineis globulis, in arteria secretoria aut soli bilis globuli supersint , aut certe paucissimis subtilioribus particulis misceantur o .
Hactenus certe exemplum vasculorum capillarium huc reserre possis , quae solos globulos rubros, aut certe ita pauco tenuiori humore mistos , con- 'tirent, ut unicus globulus ruber totum ejus vasculi lumen sibi sumat. Contra , si quam tenuissimum & limpidissimum liquorem secerni volueris, para ejusmodi arteriam , ex qua magni canales adipis. bilis, aliorumque crassorum humorum glebulis adaptati longa serie prodeant: avehent ii crassiores, humores ,
439쪽
humores , ut solus cum sanguine in ultima atteria is humor tenuior supersit, quem voles secerni p . Secundum id consilium, variatis sq) fistularum de arteria productarum luminibus , poterit utique obtineri, ut ante finem arteriae fere is humor abundet. quem de eo fine secerni volueris: subductis nempe ante eum finem aliis humoribus quibuscunque. Quod quidem machinationis genus etiam ad praeparationem secretorii sanguinis r hactenus pertineret , nisi fistulas abducentes in ipsa glandula, aut in viscere necesse esset disponere. Ut ut haec se habeant, certe osculoruni secretoriorum diameter , glebulis cujusque humoris elementum constituentibus apta , a primis sere nie-chan cae sectae initiis ita placuit , ut in omnium sectarum placita admitteretur. Sola ea sere machina usus est Cl. Κ E i L , neque aliud ostiolorum secretoriorum discrimen admisit c s : ex ea sola totum mysterium separationis Pi ΥcARNi us explicavit t , &J. Maria LAΝcis ius iι), & Petrus Antonius Mic HELOTTus die . Ea sola etiam ita usus est Io-MoR L A N D I) , ut tenuem humorem ob ipsam arctitudinem secretorii ostioli secerni doceret, quoe sanguinem repelleret. ut velocitate praeterea diversa uti voluerunt , figurisve pororum , ii tamen omnes ad diametros ostiolorum pariter respexerunt. Cum figura eam speculationem conjunxerunt Cl. viri Guillelmus COLE g . I. Alphou
HEYEN c . Cum velocitate . & angulo secretorio luminis rationem composuit d Georgiiιs C H a Y N E , cum velocitate, densitate , & an gulo Cliston vi NTRINGRAM e . Neque ab ea contemplatione BO ER Η ΑΑvlus abstinuit. 5. X. III
440쪽
Non ideo dissimulasse oportet. varia contra hypothesin obiici posse ,
quae ab osculoriam secretoriorum diversis luminibus separationem diversorum humorum deducit. Primumque dubitari possit , num omnino diversa partiacularum magnitudo sit, quae diversos humani corporis humores constituunt De globulis rubris credo constare, forte etiam de lacteis globulis , esse maximas, solasque conspicum sanguinis glebulas. . Sed de adipis certe , lymphae , muci, salivae, urinae, lacrumae particulis, nullum experimentum producitur, & ne quidem produci potessi Crassorum humorum elementa sunt qui crassa faciant, sunt qui tenuia D . adeo incerta res est. Neque haec diversa magnitudo discrimen characterficiιrn humornm exhaurire ubdetur, quod iacit, ut sui in omnibus hominibus similes . aliorum humorum dissimiles sint. Iidem lactis globuli dum recentes, dulces sunt , diversissimi a seipsis, postquam per circuitum saepe iteratum acrimoniam im
Verum altera , multo severior, objectio stiperest, quam Georgius Ma Timproposuit g . Franciscus Bo is si Est dissolvere conatus est h . Nempe in animalibus grandissimis , qualis elephas est , & minutissimis, ut in mure : deinde in homine adulto , & in eodem puero , per similia viccera similes humores generantur , talisque , in exemplo . horum anima. lium hominumque eadem est, easque dotes habet,quae bilis characterem in universum ingrediuntur. Nunc porro trunci arteriosi quicunqM Ddulti hominis procul dubio multoties majores sunt iisdem analogis truncis in puero , & vena portarum hepatica viri quam pueri hepatica vena major est Eadem in ratione justum est. & primos ramos venae portarum Viri majores esse primis in puero venae portarum ramis : idemque discrimen oportet in secundis, & in tertiis. & in omnium divisionum ramis recurrere :id enim nisi recurrerit. tunc utique aut viscera pueri aeque magna irent, quam quidem adulti hominis viscera. aut pauciores ii ptiero rami. Quaressi omnia vascula hepatis viri majora sunt, quam pueri. majora etiam erunt eola secretosia bilis, & tamen eumdem humorem parant. Non ergo a m gnitudine diversa Porocum secretoriorum divertorum humorum separatio.