Joachimi poetae De uvae sive Gurgulionis usu ubi nonnulla scitu jucunda ad respirationem, artemque respirandi spectantia adjiciuntur. Liber

121쪽

dum semper respirationi idoneum . eom. mentis annumerari debet et nam praeteris

quamquod a viris fide dignis asseratur. S praesertim a Roberto Broyle , de orceris elasica , in experimento gi. ct in Thameli feliciter periculum jain factum fuerit ; clarissimus quoquc memoria nostra Johannes Alphonius Borellus , etsi Diebellii Chymicum arcanum ignoraverit, tamen in libro de motu anima lium , navigium quoddam describit usui sub marinae navigationi inservienS. cuius constructionis organa , & mechanicam construendi rationem, in propos a O . ea, qua potuit claritate, tradidit . At ista vIrorum maximorum testiis .monia . si quis respuat , susque , d que habeat non tamen nisi plane in historia vitae, & mortis philosophica .& medica hospes inficias ire poterit, quod olim in lib. de idea optimi Mo..ici , Italico sermone conscripto, fusus demonstrahimus, Gorgiam Leonti num . Protagoram Abderitem . Isocratem Atheniensem , & innumeros alios tum Rethores , tum Philosophos, im mor-

122쪽

mortalis gloriae viros, qui bona valetudine viridem senectutem vivebant , salubrium juvenum , ct adolescentulorum , quos docebant , habitus excepisse solitos : ct illorum beneficio, gravia aetate corpora fovisse utiliter ; crediderim ego , aerem illum ambientem , in quo dicti Praeceptores , magno praefatorum juvenum , ct adolescentui Tum conventu, degebant, vitalibus substantiis , S essicacibus plenum , saluberrimam ipsis inspirationem praestitis- fe ; qua in dies vita fulcirent , &eandem producerent ad extremos usque saluberrimae longaevitatis terminos . Undemus e contrario eos , qui cum s nibus vivunt , ct convivunt imbecillea , di valetudinarios evadere .

Absolutis jam rationibus , quibus

nobilem p ac principalem usum , quem aer nobis , cunctisque animantibus praestat, demonstravimus , nunc ordo .& ratiocinandi methodus postulat , ut veram , vel verisimilem inquiramus cauissam , unde fit , quod in eodem aere quaedam animantia obesa , quaedam

123쪽

quaedam inert Ia , ct ignava , atque iscordia evadunt rro quisquis ea diligenter animo perpenderit , quae in ipsomet aere saepissime quibus dana corporibus accidunt, causam superius inquisitam facillime agnoscet. Et sane fi noctu in eodem loco ,

eodem tempore, pannum lineum , ct laneum , & sericum aperto aeri explica.mus, mane madidiorem pannum lineum . quam laneum , magis hunc, quam seis ricum inveniemus: ex imbribus pariter non omnes arborum , & plantarum frondes aequaliter aqua gravantur , ac asperguntur: nee omnes terrae species eodem modo ab illa madefiunt, ac alio quovis humore persunduntur . sic fr- militer diversis animantium machinis

evenire verisimillimum est , illas scilicet difformi ratione, id , quod in astre,

ad eorum vitam conservandam , a nain

tura comparatum est, haurire , atque suscipere : non secus ae ab iisdem cibis , potibusque quaedam Visentia corpora magnum, ac insigne , alia vero leve, ac tenue subeunt incrementum .

Sed inter dictorum effectuum causa. a

124쪽

sas . non Ita pridem leviter animaia versas , haec etiam ab iis , qui spiritalia organa contemplantur, adnumerari

utique debuerit , scilicet , quod aliquando, ita principium asperae arteriae. , ad respirationem obeundam , comparatur . ut ab uva , R epiglottide recte muniari , & obsignari non possit r quin immo damnum , vel honesicium , quod aer animantibus uva praeditis affert, frequentius , vel. magna eX Parte eκ hujus, aut epiglottidis situ, vel figura , Vel magnitudine, vel motu, Vel alia quavis non tem earum partium constructione , procul dubio pendere , credendum est Equidem si uva tam parvae molis fuerit, ut sua extensiona non suffciat , neque ad redund ntem aeris motum in inspiratione coercenis dum , neque ad opplendam in expira tione summae trachaeae rimam, tunc in aliquibus aeris regionibus , vel quibusdam anni temporihus , ubi motus linsus vehemens est , & ubi particulae nutritiae & inlcaces deficiunt, anima tia multos subire morbos necessum erit. Contra ubi Gurgulio omnes secundum

125쪽

naturam proprietates in se contIneae α. principium asperae arteriae ad respirationis opus exequendum probe constitutum sit, insigne animantibus Myeficium eveniet: non aliter, ac ubi machina cordis in recta suorum organΟ-rum constructione deficit; itaut , non rite ab ipso per arterias egrediatur sanis guis , neque recte in ipsum per venas ingrediatur ἔ multis affectionibus animans quodcumque fit obnoxium . Idem autem cor secundum naturam se habens , totum animalis corpus, in qu

inest , validum, ae ab aegritudini a

immune praestat .

Sed id sane difficile expIIeatu est.& non paucis obstrinum difficultati-

hus , quod etiam in Vulgus pervag tum audivimus . vulnera in nonnullis aeris regionibus humano capiti inflicta cito sanescere . quod non aecidit iis , quae in cruribus . vel tibiis aperiuntur . Contra vero in quibusdam aliis

illa segnius , vel difficilius medicinam admittere , haec autem facili negotio.& quandoque sne ullo Chirurgi auxilio ad sanitatem pervenire.

126쪽

At mihi saepe numero cogItantἰ qua ratione , ct qua philosophandi m

thodo causae Phaenomertim , quae in corporibus aecidunt, inquirendae snt. tandem animadverti nullam viam es.se tam rectam , tamque opportunam . quaeque ad eas inveniendas , atquvenucleandas magis conducat , quam ea quae mechanicarum demonstrationum legibus , ac apodixibus innititur. His ergo , quantum res postulat , munitus , super hac re dicam clare, quae sentio.

Et primo supponendum est ca- .put , quanquam cruribus , & tthiis

. multa organa habeat similia , & multas uniformes proprietates . tamen usu.& multarum aliarum partium conteκ-

tura omnino difforme esse ; & ' se quod capiti, ut phirimum hostile est. cruribus , ct tibiis amicum , ct Co ita esse poterit. Secundo pro certo haheatur aerem ab aere aliquando dissem. re , non minus ac lignum a sapide . vitrum a testa . His ita constitutis, dissicultas superius proposita mechanicis reperimentis non dissicilis solutu erit.

127쪽

Et quidem manifestum serme est . si

corpus aliquod ex pluribus metallisa conflatum , serro puta. & aere , sub ace. to immergatur , ferro exeso aes ini Sum remanere ς si vero oleo . aestantum erodi incolumi ferro . Vel si in aceto ferrum , aut quilibet ex ar-hore deserptus fructus detineantur, serrum quidem rubigine confici, fructum

tamen diu conservari , oleo autem immersis contrarium prorsus evenire.

Haud secus . cogitandum de capitis, ct crurum , & tibiarum vulneribus ,s quae sint , in diversis aeris regioni.

Praeterea persuasum est omnibus. eos qui teres . ct nimis exporrectum habent collum in atrophiam, & phthi. sm facile incidere , quod quidem multis , diversisque de causis seeundum varias hominum opiniones , Se philosophandi rationes ι accidere posse extistimarunt Auctores. Et quidem nonnuuii credidere primam vertebrarum dorsi , quae pectori necessario debuerat, In hia collo addi . atque conjungi* quare, cum cavitas illius minor , quam par

128쪽

est, fiat, necesse sit, ut aer in Inspiratisne ad indigentiam in illa includi. ac recipi nequeat. Et cum a diminuista aeris quantitate in pulmonibus eor-Pu1 universum parcius nutriatur , nil mirum, arunt, si atrophiam, S phthi- sim consequi experiamur . Sed horum opinio ad anatomicam incudem revocata non satis habui soliditatis , veluti ea, quae levi conjectura, ct non perpetuis observationibus nititur; non enim omnibus qui collum, plusquam decet,& teres , habent, consuetus vertebrarum numerus in dorso deficit. Alii selectioribus ducti contemPIationibus . firmiorem , ct magis veritati Consonam expromsere sententiant, scilicet colli longitudinem, & subtilitatem, ideo phthisim , ct corporis mara mum inducere; quoniam trachaea longa etiam , ct subtilis , non minus ac collum , aerem irruentem vehementiori impetu transmittat ad pulmones , qui

inde laedi possunt f eoque magis si pravae eiusdem tracheae constructionὶ, amtera spiritalia organa respondeant , gravibusque notis ad perniciem usque ce itam

129쪽

tam inuri. Siquidem, ut norunt Maἀthematici , duae motra aequales aeris,

si fistulas . quarum orificia sint inaequa.

Ita , eodem tempore ingrediantur , Ve locitates erunt reciproce , ut orificia:

ae fluida homogenea e fistulis aeque latis , S perpendiculariter erectis ad horizontem fluant velocitati hut in subdu. Plicata proportione longitudinum, si ta. men fistulae repletae sint eodem fluido. . . , Huc iaciunt licet ob diversas e

tiones j experimenta tormentorum bel Iicorum , ct machinarum quarundampneumaticarum pro ratione majoris,

atque majoris longitudinis Iongius . atque longius globos jaculantium . Scspiritus noliri, quem longe majori impetu emittimus compressis labiis, quam diductis, & hiante ore. Hinc ubi tra- haea praeter morem , S ultra sole nem humano corpori proportionem ialongitudinem , ct gracilitatem exporri gitur , phthisim producet, quae Omnes partes solidas corporis animantis populabitur . Unde manifestum fit, quom do partes vo Galea. vel in figura , vel in magnitudine. vel in motu, vel in

130쪽

situ ad respῖrat ἰonem peragendum . mianus recte dispositae , morbos hujusmodi contrahant , Per quos animal lenta ta-

Sed cum abunde ostenderimus quantopere uva ad infringendum , retundendumque aeris impetum , sit utilis , de necessaria, fi m debito situ, juxta narium meatus, supra laryngis rimam, inter amygdalas, ea posita fuerit: quin etiam si figuram , motum , ae magnia ludi m ad custodiendum asperae ari riae principium satis aptas , ac P POrtionatas habuerit a proximum est , ut resilientiae quantitatem diligenter in uva Perpendamus , qua aeris motus retunditur , hujusque incursiones coerce tur, ne mor horum injuriis. in inspirationis necessi a te. subjiciamur . Et quiadem si Gurgulio tantam habuerit resistentiam . quanta non sufficit ad aeris impetum infringendum tam in asperae arteriae introitu , quam in bronchiis, vesiculisque pulmonum, sensibiles laesi nes, :affectionesque morbosas inducet . Puta si aer in uvam incidat, cum gra uibus docem . impetux ea autem