Joachimi poetae De uvae sive Gurgulionis usu ubi nonnulla scitu jucunda ad respirationem, artemque respirandi spectantia adjiciuntur. Liber

151쪽

eam aliquando vertamus At s eandem imaginationem in venerea S , impudicasque immunditias , a quibus illa fervidiori voluptate , ac aptiori pabulo accenditur , nimis studiose dirigamus , respiratio crebrior , apertiorque sit : immo in aestu , & conflictu veneris , in quo imaginationis vis , & intentio summa est , respirationem anhelam , laboriosam , & steriori finitimam fieri nullus ignorat. Verum si in phantasia imagines aut funestae hominum cladis, aut horridi pallentium umbrarum aspectu S , aut proximae mortis expectationis , aut desperator corporis sanitatis spei , aut alia hujusmodi rerum simulacra sedulo suscitamus , ignava , ac imbecillis respiratio tanquam eorum Comes succedit : quin etiam eam persaepe ii Is , similibusque rerutae spectris non solum infirmari accidit, sed etiam per aliquoi temporis spatium intercipi ; adeo est imaginat onis in respirationem insigne . ac insolens imperium t Et quamquam praefatae imagineS , Ut simulatae , ac sictitue r. praesententur intelle tui ; cor-

152쪽

pus tamen respirationemque assic Iunia nec secus in Tragoedia ad simulatarum personarum actionem tristem , & miserandam volentes , nolentes , collacry

mamus .

Caeterum si tristἰs, atque luctuosa imaginatio , juncta potissimum timori , respirationem minuit , eamque lenem , ac interruptam reddit , perspicuum etiam est non parum aeris inisspirati , ubi didia imaginatio viget , in pulmonum penetralibus detineri , minimeque ab iis expirari , ex cujus cunctatione innumeris aegritudinibus tentari potest corpus . Profecto non modo ab aere , diu voluntarie in pulmo.nibus cohIbito , senius ille molestus ango.

ris suffocativi, aut internar tunicae trachaeae, aut ejusdem surculorum , aut eorundem pulmonum vesicularum non secus ac ab humore catarrhali , continui

divisio , aut distractio produci potest ς ut Joan. Alph. Bor. in propo sitione 3 19. de

motu Animalium , demonstrare nititur; Verum etiam a placida , & tapius interrupta respiratione , quae a moestarum , & horribilium formarum spe

H a diris

153쪽

ctris orἰtur . potissimum . s ut d IxI- mus , vel timori , vel lugubri lamentationi , fletibusque moestissimis copuletur , tam phti sim , quam hepatis , vel lienis , vel mesenterit , vel aliarum

corporis partium obstructiones , quia etiam livpocondriacam passionem , innumerosque alios obsti natos , insanabi- .lesque morbos , ab eadem prorsus causa

ducere posse principium , satis probabile

videtur . Quoniam etenim pro Var Ia . ac dissimili cerebrorum constructione non in omnibus ferme hominibus , quinimmo nec in reliquis animantibus vis, atque phantasiae impetus idem omnino

est , sed varius S multiplex , insigni. terque d issorm is ; ideo fit, quod ille in

respirationis organa fortius, vel mitius suam Iocat operam , eandemque respirationem in cis vel placidam , vel Placidissimani . & quandoque demum interruptam reddit et quemadmodum pigris , levibusque languidae veneris imaginationibus multa in organis generationi dicatis , quae motu cieri debuerint , vel nunquam , vel segnius

154쪽

moventur , & multa dissicillus In ea influunt , quae influi fuerit necessarium , mustaque denique in iisdem

non rare si unt, quae rarefieri oportuerit Isic ut in veneris certaminibus , viribus enaetis, animantia inutiliter arma ministrant . Hinc factum cst , quod homines illi , qui imaginationem debi- Iem , atque imbecillem habent , in

qua rerum simulacra vel statim obliterantur , vel umbratili quadam forma depinguntur , non tam facile ab hypocondriaca passione tententur . At ii, quibus eadem imaginatio , ut sic dicam ferrea , atque Valida est , propter infirmos respirationis motus , qui atras , indelebilesque rerum imagines sequuntur , semper , vel sere semper ventriculi , ac stomachi affectionibus , cruciat usque laborant. Minime autem mirum videri debet. s imaginatio modo mollis , & laxa est, modo tenax , ct firma secundum variam , ac dissimilem cerebrorum stru-6turam ; nam omnibus conspicua , Scevidens est diversitas illa , quae in pidioribus , poetisque inest tam in pin-

155쪽

dem illorum alii horrida , inculta , abdita , ct opaca, contra alii nitida, laeta,

& collustrata , prompta , ac eXpedita manu efformant. Horum vero non secus, ac nautae navigiis modo fere litus attingunt , modo Satis longe recedunt,

modo denique in aftum mare, mediis in fluctibus a terra remotissimis, suum peragunt iter quidam caracterem humilem , ac tenuem , quidam medio- Erem mediumque , quidam denique magnificum , sublimemque in medium proserunt . Immo quoddam genus ho-i minum ita hebete , atque inepta phantasia a natura comparatum est , ut neque triangulum , vel quadratum imaginatione consequi valeat ; quoddam

vero tam firma , ac opportuna , .ut

etiam figuram multis , diversisque angulis , ac lineis compositam facili negotio effingat . Hinc nonnullis , qui studium suum in geometricis demonstrationibus collocarunt, levis , tenuisque

illarum facta fuit accessio ; in quibundam Vero non modo geonretricae apodi- es ; verum etiam artificiosarum ma. chinarum

156쪽

chinarum inventio mirum in modum invaluit. At vero incommoda illa , , quae a longa aeris mora in interioribus, ae intimis pulmonum vesiculis inseruntur nonnullis animalium corporibus pervulgaria , ct quotidiana experimenta , sensibus conspicua, atque obvia sunt, nedum accuratis , di Physicis rationibus demonstrantur . Vidi namque multis ab hinc annis , mulierem quandam validis , ac robustis organiS praeditam , quotidie per mensem , hystericis passionibus acriter excruciatam , cujus neque pulsus , neque respiratio a nobis deprehendi poterat g hanc singulis diebus , statisque horis , sic hysterica

passio invadebat . Sulcitabatur circa superius os ventriculi Vehemens , ac

Iancinativus dolor , qui ut sensim minuebatur , sic infelici mulieri pulsu o& respiratio , sensusque omnes deficiebant ἔ ut mortuam assidentes dixissent:

adeo motus tum arteriarum , tum respirationis in conspicuus , atque interceptus erat . Sed id , quod contemptatione dignum observare mihi eontigit , fuit , N

157쪽

steri cum declinare , & aegrotam sibi paulatim restitui , cum lentus aeris flatus e pectore per os spiraret, tam frigidus , gelidusque , ut ad mulieris os approximantium manus , molestia quadam assicerentur , fere non aliter ac si nivis , vel glaciei contactu , aut flatus aurae horealis insolentia percussae ac astrictae , hyberno tempore fuerint. Haec autem aeris prolixa , ut diximus . & indebita unoquoque die per

horas integras in pulmonibus cunctatio , quin etiam usus multorum orga norum , eodem tempore , interruptus effecerunt, ut mulier miserrima , non so- Ium fere toto suae vitae curriculo , infirma , ac Valetudinaria fuerit ; sed pallidis labiis , facie decolore incessu gravi , ac laborioso apparuerit , quia emacho , & ventriculo , obstructioni-hus item imi ventris , viscerum , & hypocondriaca passione indesinenter labo

raverit .

Verum enim vero nonnulli , ut inter alios Heraclides Ponticus , levibus. ac infirmis innixi observationibu S , serio

158쪽

existimaverunt mulieres parili symptomatum satellitio hysterico veXatas a respiratione feriari prorsus ; cum enim in iis, viderent thoracis cavitatem , vigente

hystericae passionis paroXismo , ViX Ullas dilatationis constrictionisque vicissitudines pati; consdenter asseruere illas nullo pacto respirare ; quod si ratum foret , & inconcussum , illa tantum aeris quantitas in pulmonum p netralibus remaneret , quae in ultima aeris inspiratione in easdem cavitates se intrusit : iteratis tamen e X perimentis sapientes, illustres ue viri animadverterunt in cyatho aqua pleno super regionem abdominis epigastricam prope Cartilaginem ensiformem locato , a quam

insigniter moveri , & libere assirmarunt respirationem in iis prorsus non deficere ς & licet sensibus percipi nequeat , nihilominus tantum re vera eXpirari , S inspirari quantum ad vitae conservationem susscit ; qui propterea spirandi modus merito tenuissimus, ac debilissimus censeri posset . Hoc autem supposito , semper verum erit in his , smili- 'busque adversae valetudinis cas bus, nou

159쪽

parvam aeris portionem, quae eXpirari debuerit, in pulmonum vesiculis immorari. , ae proinde plus aeris fortasse inspirari , quam eXpiretur is Et possibile tamen censuerim , ut prorsus non respirent mulieres, hysterica passione laborantes . t Licet enim quaestio , ut verum fatear , dissicilis, & ardua inter authores adhuc vigeat multum , Sc saepe agitata , & ab egregiis eximiisque vir s disputata ; innumerorumtamen e X perimentorum vis, atque eVidentia , nos credere , ac fateri compellit , ad hominis vitam extra uterum , brevi tempore, sulciendam, respirationem non esse omnino necessariam . Diximus eXtra uterum ; nam a quam plurimi Sluculenter probatum est , quibus & nos accedimus , foetum in utero degentem, ab omni prorsus respiratione feriari . Et quidem posthabitis , ut alias memoravimus, bombycum, limacum, ct sere omnium serpentum generibus, quae statis anni temporibus , sine respiratione vivunt , sive solliculis occlusa , sive testa obducta , sive sub terrae caVernis , Cui niculisque ab aperto aere sarta tecta ,

160쪽

homines et am nonnulli urinatores intelligo , amphybiorum instar aliquandiu , sine ullo vitae , Valetudinisque discrimine , aquis demersi non respirant ; ut propterea clarissimus , atque eruditissimus Thomas Cornelius , qui labia puris sapientiae sontihus admovit, in progymnasinate de vita , non inepte arbitratur , posse arte , studioque parvos infantes : absque minimo sanitatis incommodo , ita ad non respirandum assuescere , ut postmodum jam adulti, non minus ac celeberrimus ille Cola- piscis diu sub aquis incolumes , queant

perdurare in

Sed varia , ct multiplex est tam inter bruta animalia, quam inter homines respirandi necessitas ; ideoque non codem Prorsus modo , neque per idem temporis intervallum quilibet eorum respirationis

auxilio privari potest ; sicuti quamplurimi diu sine respiratione vitam agunt ab aegritudinibus innoXiam. Et certe non Urinatores Omnes aqua demersos , Per aequale temporis spatium , respirationis desectum tolerare videmuS. Nec quodlibet animal, quod usu respirationis gaudet