Joachimi poetae De uvae sive Gurgulionis usu ubi nonnulla scitu jucunda ad respirationem, artemque respirandi spectantia adjiciuntur. Liber

131쪽

eum duobus resistat, ille dictos pulmo

nes ngrediens , dilatationes , vel disruptiones ejusdem organorum cum octo tantum gradibus essiciet.

At si sorte ipsemet. uva a suis musculis iam resolutis , minime sustineatur g itaut nulla, vel minima vi aeris impetus ab ipsa repercuti possit, tunc integris viribus aer pulmones su-hienS , majora , atque majora damna ipsis inserre poterit. . Verum si praefata uva ita rigida sit , ac dura, ut omnem aeris motum infringat, hic Pulmones ingredisns , omni impetu destitutus , etiam morbos inseret auiis manti et nam cum sanguis , qui per Pulmones transit, vasorum , ct partium adhaerentium compressione indigeat, ut velocius per ipsos fluere valeat, ct subintilior fiat , aer propter omni modum impetum in uva deperditum eorum pressioni nulli auxilio esse poterit. Una de manifeste patet , ut inspiratio recte fiat ad oeconomiae animalis regiis

men , columellam in aeris impetu coeriseendo , moderata , atque proporti nata pollere resistentia debere λ .

132쪽

sed ad aerem diu , vel alἰquantu lum in pulmonibus cohibendum t sicuti in diversis vitae muni is , ct permultis

gymnasticarum eXercitationum adminiculis occasio postulat j iis non dissimiles requiruntur opportunitates , quas

in inspiyatione satis superque demonstravimus . Siqidem si urinatorum instar aerem diu in dictis pulmonibus inhibere cogamur , nisi in uva , & epi-oottide tanta fuerit resistentia , quanta fortasse in illis servi barbari inerat, quem Galenus refert , qui tam longo temporis spatio spiritunν cohibuit, donec e vivis excesserit , vis inclus aeris , ne e pectoris cavitate foras erumpat , infringi , ac superari non poterit. Ac perinde in ea praefatus aer , ubi necessitas urget, nullam admitteret cunis Mationem . Verum non parum uvae ,

9 epiglottidis resistentiam adjuvant mutua inter se labiorum , Sc amygdalarum compressio , ct illorum musculorum contractiones , qui linguam ,& trachaeam versus inferiora trahunt , hujusce principium arctant , ct denique caeterarum partium nisus , quae

133쪽

- illi adhaerent , aut ab ea parum distant ,

Illa autem uvae . & epit lottidis resistentia , quae ad cohibendum in

pulmonibus aerem urinatoribus, exempli gratia , necessaria est, ct in magnis quoque , vehementibusque conatio bus , minor . debiliorque succedit in vocibus modulandis; nam in his eden.d 4 , flectendisque ea uvae. & epiglottiadis resistentia requiritur , quae non superet vim , atque impetum aeris e cεν itate pulmonum exeuntis; sed potius eum infringat, ac moderetur . Immo illarum in aerem resistentia varia esse debet pro varietate vocum, Et difformicantionum harmonia ; non minus ac nautae non semper iisdem velis vento resistunt, ut iter faciant a siquidem illi modo plura navigio adhibent vela, modo pauciora , modo lata , altaque, modo strictiora , depressioraque , modo unicum, S pusillum, juxta navigantium OpportunitateS . His diligenter perpensis , nos non solum occasio , sed ratio ipsa suadet , ut ad nonnullaS expirationis proprieta

134쪽

tes enucleandas gradum faciamus , di ut principium ipsum aggrediar . Notum prolaeto , atque manifestum est robur , quod animantia , quibus r spiratio non deest: , a cohibito in pulmonibus aere acquirunt . Sed . non ita omnibus . est obvia , atque'.comperta vis illa . quam aliquando laborantes ex subita , & forti aeris expiratione hauriunt , Sc concipiunt ; nec enim memini Authorem ullum , qui de r spirationis proprietatibus luculenter disseruerit , de hac re verba unquam

fecisse. Jani vero illi , qui.securibus

ligna , ingentesque arbores caedunt , dum una cum ictu aerem fortiter eXPirant , id ius experiuntur validiores

illis , qui sine hujusmodi subi O , &forti expirat ne fiunt . Et revera id , quod nos de antedicta expirationis prOPrietate certiores facit , est evidens illa caedentium impotentia , quam eX- periuntur , ubi aerem fortiter in tei,dendis , ac rei terandis imbus , non

violenter e Xpirantis

Nonnulli quidem credunt laborantes homines ab harmonia cantionum , G a quaS

135쪽

quas edere solent , solamen omne In laboribus percipere ; cx his tamen, quae dicta sunt., potius ad sortem expi rationem , sine qua cantus non est , reserenda praefata cantus utiliistas videtur , quam ad vocum harmoniae , & Concentus voluptatem . Praete ea si diligentius inqu ramus levamen , atque beneficium , quod recipiunt abal S , profundisque suspitiis ii , qui

morbo aliquo corporis , vel animi vehementer laborant, evidenter cognoscemuS, non ab alia id proficisci causa , quam a forti , & violenta expiratione , quae in dissolubili nexu dicta comitantur suspiria r quin immo non modo cohibiti aeris , ct expirationis auxilio mulieres parturiunt , ct illae ,

ct caetera animantia foeces , & urinam foris eXpellunt , ct multa ex ore expuunt ; sed etiam innumeri alii nostri corporis motus , quos enumerare Licile non est , sine expiratione fieri nequeunt. Et licet circa vim , atque robur , quod a cohibito aere animantia, quae respiratione non carent, percipς-

136쪽

te experimur . multa Sc egregἰa nobis Authores tradiderint; addere tamen juvat , quod mihi verisimile videtur , cohibitum in pulmonibus aerem , illorum organis vim addere , non secus ac navi vehemens ventus ubi velis coerceatur ; sic enim in forti , ct subita expiratione, credimus aerem , violentere pulmonibus exclusum , multa organa , ipsius impetu elidere , atque propellere , quorum adminiculo motum in musculis augeri necesse est . Et quidem sive ad aerem in pulmonibus cohibendum , sive ab eorum cavitate subito , & violento motu eX- cludendum , profecto est insigne illud uvae, & epiglottidis mechanicum artirificium, quod contemplari , atque perpendere summae voluptatis spectaculum erit. Uvam ct epiglottidem em asperae arteriae ostia , abunde superius non semel demonstravi . Hoc supposito pa-tcnt memorati artificii rationes eo spe ctantes , ut si in pulmoni hus cohibere aerem opus fuerit , ad principium asperae arteriae uva , ct epiplottis az- cedant, eique vehementer adhaereant:

137쪽

ubi vero sortiter expirandus est aer se ab eodem maximopere recedant p aliter enim neque spiritus in pulmonibus detineri , neque violenter ab ipsis expelli possetis Purvulgata quidem apud omnes ,

qui naturae contemplandae operam narvarunt , & recepta sententia est, aerem non recentatum . Nec peruatum ,

Animantibus a quibus inspiratur, vel fu bitam , ct repentinam mortem , vel

permultas alias corporis affectiones. tum leves tum graves , juxta varias eorum machinarum c structiones i ferre ἔ aerem omnem videlicet in vitae pabulum ab animalibus inspirari. ut scilicet finitimae , & cuipiam in iis sui generis subitantiae jungatur , eique

velut in alimentum cedat . Sed aer ubi in cavitatem aliquam se abstrusit . abdiditque , suas amittit nutritiaS , vivificasque partes , & respiratiotiis usui non amplius inservit et immo quam plurimae ex palliculis ipsius debito jam Sc perenni motu destitutae , quae divisae esse debuerant , junguntur I qum jundiae separantur ἔ quae subtile , crassescunt;

138쪽

sescunt ἔ quae crassae attenuantur ἔ. ae proinde earum ordo , & oecon lamia omnino dissolvitur , ct fit aer quasii cadaver , qui longa quiete magi S atque magis corrumpitur, & pravas induit qualitates et non secus ac lacuum aqua motu fluxili privata , non solum putrefit, verum etiam corpori vivenistium insolens evadit & hostilis . Hinc aer , qui diuturnam , ac importunam in abstrusis , abditis , ct re- . conditis pulmonum vesculis sedem secerit , majora ac majora damna non recentatus . viventium corporibus anseri . Aer enim pravus , quantumvis . ct malignus , si . confestim ac inspiratus est , expiretur , notam minus. gravem inurit pulmonibuS , prae eo , qui in aliqua pulmonum cavitate per longi temporis i patium cohihitus , atque detentus, non solum liquores inhcit, qui per illos transeunt , verum etiam in nervos , ct inter fibrillas membranarum se intrudens, tam systema ner- osum , quam universas corporis me mishranas Iaedere potest , ipsamque pulmonis substantiam perniciosissimis no-

139쪽

Unde explicatu perfacile erit . quare litterarum studiosi , ct contemplationibus addicti , valetudinasii fere sint semper , ct ut ajunt hypocondri ci 2 Quin immo quare hi caput debile , & vertiginosum , depravatamque phantasiam habeant 2 Et quare cordis palpitationibus , pulsibus intermittentibus , obstinatis vigiliis , dc perpetu a fere deliri is vexentur P Et demum quare obstructionibus lienis , vel jecoris , vel pancreatis , vel me senterii assiciantur ; & multis , ac difformi-hus aliis aegritudinibus subjiciantur juxta propriam , ct peculiarem uniuscujusque corporis Gustitutionem PQuae cum ita sint , felicioribus sane conjecturis , rationibusque manifestum fit , quare si diu placidissimam

exerceamus respirationem , in hyp condriacam affectionem , vel in graves , insanabilesque morbos ut pluri- Inum incurramus P At quoniam respi

140쪽

lios

illa vel ista . vel utraque praeiatarum aegritudinum causa dici debeat P Eequidem major pars illorum , qui de respirationis usu satis docte , ac perite scripserunt , potius inspirationem accusare , quam eXpirationem voluisse videntur ἔ aer nempe ubi pulmones subit , sanguinem in horum vasis deis tentum valido motu urget: quod eum. In placidissima inspiratione non eveniat , mirum non erit , si sanguis,

aliique liquores emeti sunt , & vap-

poscunt; ventriculus vero & alia multa organa , quae aeris impetu moveri,

ac Promoveri oportet , a debitis . &necessariis motioni hus jam destituta. vitium concipiant , ct hypocondriacam passionem contrahant.

Clarissimus quidem Lucas-Antonius Portius in praelectione Italice habita coram Coeli Medinensium Duce de artificiosa respiratione doctissime pro exumia qua pollet mentis acie, tam a diminuta inspiratione , quam eXpiratione hypocondriacam passionem fieri contendit . Ait enim ipse, sicuti ad cogis dis palpitationem omnes Partes corpo-