Joachimi poetae De uvae sive Gurgulionis usu ubi nonnulla scitu jucunda ad respirationem, artemque respirandi spectantia adjiciuntur. Liber

171쪽

bus atras densasque caligines offun-dcre i Quemadmodum , electrum palano affrictum , robustiore vi ad se festucas adducit , quoniam ad suos po-Ios aeris motus quamma Xime adauis getur : quin immo mutuo corporum

attritu , mutuisque frictionibus , sis pcnumero ignis ab iisdem elicitur in propter aeris lusum , ad eorum spiracula haud secus ac ad et lychnium accensum excitatos ; sic per animantium poros frictionum heneficio , aliorumque auXiliorum adjumento , quae ad cutis culturam pertinent, liber , atque uberior ambientis aeris portioni selectiori ingressus , egressusque conceditur . Unde satis clare constat , unde vini suam habeat , magnum illud sanitatis , nutritionisque praesidium , quod a mollibus frictronibus Omnes ii percipiunt , qui corporis marasmo non Ieviter a fictu utur . Etenim ea propemodum ratione , qua 'pondus plumbi igne combusti perpetuo recentis aeris appulsu , fit maius; vivontium Omnium corpora, ex ditissimo aeris aerario , nutrimentum

etiam per cutis spiracula hauriunt , ct adipiscuntur. Si-

172쪽

similiter in curandIs morbIs Illustriores, atque vetustissimi artis medicae praeceptores , firmissima medendi funda- menta, in sola cutis cultura jecerunt . Etenim quemadmodum agri cultores ad aeris lusum in terrae spiraculis , atque rimis largius , aut parcius promovendum , terram spinis , urticis , herbis , stirpibusque infestis suffocatam

modo mundant , . modo stet quiliniis cCoperiunt , modo profundius' , modo primam tantummodo effodiunt superficiem , modo denique haec omnia ne

gligunt ; ita & insignes illi praeceptores , ut praefatus aeris lusus per cut sporos , secundum adminiculorum opporta et unitatem , vel uberior , vel segnior - fiat aut halneis . & unctionibus, aut frictionibus , ct illitibus , ct ton. suris ad cutem , aliisque similibus tamquam utilissimis , ac praestantissimis morborum praesidiis , non raro utebanis '

tur .

Sed infinita malorum multitudo, ac varietas , quae ab aeris ignava . ac inerte in pulmonibus mora animantium corporibus , quibua insigne , ac perpetuum

173쪽

petuum est respirationis beneficium. imprimi possunt . satis superque deis monstrat, illud sapientissimae naturae studium , quo in respirantium vita , ab aeris incommodis tuenda, mirifice utitur ἔ . animalia prosedio, quae diu expiratione: privantur , si ad respirationis libertatem denuo fuerint revocata , anxia sollicitudine , atque magnis conatibus , deten tum in peetore aerem , foras excludere nituntur . Immo ubi ah expiratione pr hibemur gravit cr, vehementerque affliguntur , illa vero sibi permissa non parum allevantur, recreanturque. Huius rei id

esto judicium , quod aer , longo temporis intervallo . in pulmonibus cohibitus ,

Pravam acquirens conditionem, ipsos stimulat , urgetque z non secus ac pr

vi , seditiosique homines a Republica ,

ut Civibus infesti . . ejiciuntur. Ostendunt haec documenta eorum

hominum esse, quib0s irretitis , ct detentis studio literarum aut urbanis negotiis respiratio minuitur , ct saepe in- tercipitur, industri arte , ct peritia r spirationem largiorem . Sc frequentio. rem reddere , ne in hypocondriacam pasis

174쪽

passionem , vel alios morbos sortasse Imcidant . Quod quidem multis , variisque modis consequi poterunt . Nam

praeterquamquod respirationem eXerce. re possumus , cum volumus , , eandemque crebriorem , aut rariorem , vel

ciorem , vel tardiorem , & quandoque pleniorem , ac uberiorem facere , etiam in nostra potestate est pectoris cavitatem plus , minusque dilatare . plus , minusve cohibero : quin immo in perflato conelavi , vel sub dio ore patulo , ct hiante elato capite , 'hume. risque in sublime ductis , ipsum pectus manu subinde , ac leviter concutere, excitare , ct hinc inde movere 3 ut non modo aer in abditis pulmonum. vesiculis inclusus foras propellatur u tus ; sed ejusdem , qui inspirari debeat, Iargior in illos intrudatur copia ς nouabsimili ratione , ac vas frumento plenum , si pede Vel manu levitet concutiatur , majorem frumenti quantitatem admittit 3 ut experimento constat , in vulgus notissimo . Verum ingens , ac summum homio

nibus illis qui respirationem placidis

simam s

175쪽

siniam , vel interruptam diutius eXeriscuerunt , in promptu esset beneficium , si reIpirandi arti superius traditae in iis aeris regionibus quam maXime , & sedulo dare ut operam , in. quibus vel salviae , Vel rutae, Vel ment hae , vel absinthii , vel myrtorum , vel similium sit sera citas . Siquidem non idem aer est , qui haec circumstat , ac ille , qui ci.

cutam , vel aconitum , vel mandragorana ambit . Hinc fit manifestum , quare ver eX omnibus anni temporibus

salubrius sit , ct corpori animantium utilissimum a illa enim tempestate torra submittit , ac exerit heibas , floresque , immo maAima pars arborum gemmascit , ct pullulat; quapropter ii quidum ambiens innumerabilibus particulis plenum saluberrimis, animantium corpora reficit, Sc va Iutudinem. Quinetiam in locis , ubi fumi sulphuris , vel succini , vel alterius hujusmodi eterrae cuniculis elevantur , miscenturque cum aere , artificiosa respiratici majori commodo , Sc opportunitate eXerceri poterit. Cavendum e contrario. est cuique

e suam '

176쪽

suam studiose curanti valetud nem , ne a salubri aere in alium corporibus an iis malium insalubrem transiens , antedicta respirandi arte utatur ; in valetudianem enim suam peccaret ; & si forta Dis pectus , ct spiritalia organa affecta habuerit , pejcra , ct graviora incommoda sibi adjungeret: itaque ne pectus

multum dilatetur, profundioribus cogitatis se implicet , ut hoc paeto respiratio paretor & placidissima consequatur . Coeterum sicut homini reduci a loco insalubri optimum , ac insigne est praeibdium aerem sexesuso prius infenso j qui

ad interitum opponitur , affluenter inspirare ; ita aer ille , qui animantium vitae inimicus , Sc hostilis est , frugaliter . ac moderate inspirari debet: quin etiam camphora , vel caryophillis, , & hujusmodi aliis opportune alterandus eli efficacibus odoribus , nares muniendae , ut aer , cui per ea in Pulmones patet aditus , salubrem mutationem acquirat I sic aqua , ad potus usum inepta , ubi per sulphura-tOS , vel nitrosos terrae cuuicul OS tran-

177쪽

sierit , corrisitur , & sit utilis ad hibendum .

At si respirans nares obstructas , vel ex attritu, vel tumore , Vel polypo habuerit et quin immo si tuberculum solliculare vel carnosum , vel oede malosum , vel cuiusvis alterius natur ae . R conditionis abscessus . vel inflamma otio in ejus gula succreverit , aut si uva nimis intumuerit , aut nimis por. recta , aut nimis laxa , aut amygdalae insigniter tumefastae fuerint , aut demum pectus adstrictum . & non rite constrictum , aut pulmones costia anfixi , aut ipsorum hydrops , artis r spirandi auxilium inutile prorsus erit rnam nullo ingenio , nulla arte , Vel vi adhibita. propter viarum obstructionem , ct cavitatis pectoris angustiam . suorumque organorum ignavam , α ineptam dispositionem , larga aeris quantitas a pulmonibus excipi potest . Contrarium prorsus evenit , s gulae .ct trachaeae ad aerem illum excipiemdum , qui in pulmonibus illabi debet. liher . expeditusque fuerit introitus. α animans pectuS amplum , ac recta

178쪽

eonstitutum habuerit g tune enIm ars respirandi quam maxime esset opportana , ct nimia , cum voluerit . fieri potest inspiratio . qua non modo sur

Culi per pulmonum substantiam inspersi

aere impleantur , sed etiam omnis e rum moles adeo spiritu turgescat , ut universam thoracis capacitatem occupet . Ab aere beneficium insigne naturaliter prae caeteris non habent, quibus pulmo num conformatio contigit minus felix. Quod mirum non est . videmus enim corpore obesos , vel brachiis, cruribusque graciles, ad Gymnasiuna, ac Athletica certamina invalidos , ac imbecilles esse ἔ contra eos qui corpore quadra. to , firmo, & sano a natura sunt , ad quaecumque gymnastica exercitia o eunda promptos esse , ac aptOS. Praefata tamen respirandi ars , . &loci , S temporis , S personae in tionem habere debet a respiranti enim noxia , & ejus saluti molesta esset . si

eXerceretur , uhi Venti magno impetu sufflant , ac obst repunt ; nam aeris ambientis redundans violcutia , a Ventorum motu concitata , ubi ille inspi-

179쪽

initar propugnaculorum arteriae asperae sunt , neque obtundi , neque infringi pollut . Hinc tam surculorum , quam vesicularum pulmonis subita , ae indebita dilhensio , & nimis , atque impor. tuna vallarunt compressio exoriretur ; ex quibus magna , atque repentinas aegritudines nasci , non esset dissicilius;

sic tui ventorum conatibus mare tem

pestatibus ab imo cieri , & arborum ramos frangi frequenter accidere solet: quin audivi pro explorato , globum ferreum . vi pulveris pyrii , e torment hellico majori explosum, in transeundo prope Os hominum , spiritum illorum intercepisse . ut suffocati propter aeremvebementi impetu in pulmones inamin sum ceciderint . Adde adversus potentissimorum ventorum vim expirationem ab animantibus absolvi non posse i 11- quidem violentia , qua foras aer Perexpirationem propellitur, non superat

eorundem resistentiam . U.

Unde fit , quod si diutius aer non eXpiretur , vel animantis suffoca-'catio sequi debeat , vel insignes l:esio-

180쪽

nes in ipsius corpore ex desectu recentis aeris accessus oriri . Idem an1madvertendum videtur , ubi aer , qui inspirari debet , nimis frigidus , vel nimis inflammatus , Vel nimis nebulosus fuerit , vel is, qui aegros saepe fecerit. Etenim in animalium machinis immodicae , subitae , & intempestivae condensationes , aut rarefactiones , aut madefactiones , respirantibus vel mor. tem inferunt , vel morborum semina praefatis adminiculis adjuta, in iisdem machinis facillime excitant ; unde vel ex singulis , vel omnibus plurimi fere in dies opprimuntur nullo negotio. Insuper quoniam , ut innuimus , artificialis spirandi ratio , supertu tradita , respirantibus iis , qui indomitorum ventorum irae , impetuique se committunt , non modo inutilis , ac inepta est ; verum etiam a nobis pernicie , periculiique plena demonstrata jam fuit 3 aliam peculia-xem , ct proficuam , quam a naviganistium exemplo , aliisque observationibus jamdudum diligenter hausimus , in apertum ponere consentaneum mihi R Vi-