De Ajacis origine, cultu, patria: Accedunt commentationes tres: De Amazonibus, De Carneis, De ...

171쪽

pugna egisse Immo certum. Nam post pugnam commissam primum quemque, qui Dianae sacer haberetur dies, exspecta. runt, quo votum si non omne at pro parte constituta deae solverent, fuitque hic dies d. sextus mensis insequentis Boedromionis. Mansit haec consuetudo nec praepostere QTενέσια, die quinto mortuorum in honorem celebrata, cum sacrificio die sexto ob victoriam reportatam Aρτέμιδι CDoνία oblato coniuncta videbantur. Alterum quoque Plutarchi argumentum, si propius consideratur, fumum esse apparebit Commiserunt, inquit, innumeras pugnas os μηνoc σταμένου quid nil ac enim de re cum Herodoto consenti CXαιρωνευσ, post plenilunium partanis educere exercitum licuisse, diem igitur mensis quintum decimum ultimum fuisse Carneorum. Cum vero per ferias novemdiales deus coleretur, apparet sex primis diebus mensis per religionem nihil obstitisse quominus Lacedaemonii sumerent arma.. At obstant etiam alter erodoti locus, verba Pausaniae, scholiastae observatio. Non credo nullum enim nominarunt mensem qui si Boedromionem voluerunt, ut Plutarchus, parum caute ut ille historiam conturbarunt; sin de unoquoquo mense valuisse perhibuerunt legem qua plenilunium observare Lacedaemonii iuberentur, - quod veri duco dissimile, valuit de

Cameo quoque mense.

Itaque tuto constituere possumus Lacedaemonios Carnea egisse per temporis spatium novemdiale quod Metagitnionis mensis plenilunium antecedebat, i. e. die septimo usque ad diem sextum

decimum.

De tempori postquam certi sumus facti, fragmenta quibus agitur de ratione qua Carnea celebrabantur, e lexicographis praesertim collecta, enumerare, si opus sit pro viribus meis explicare, loca ubi deus colebatur succincto recensere pergam, dein de Carneorum origine, patria, historia, quatenus materia ac vires sinent, disputabo Fragmenta, quae praemittam, iam ante collegerat B. Wido in libro utilissimo Lahonischeiulio :

172쪽

162 DR CARNEIs. alia quae aliunde conquisivi loco su tractabo Singulas autem quas de Carneis protulerunt . . opiniones seorsum recensore, cum fusius hoc mu nore functus sit idius in Lexico Roscheriano, ne acta agere videar, omittam Ipsam autem rem nondum ad

παιανα ἀδοντε ἐχορευον υ πολλωνι τῶ Καρνειφ κατα τὴν αἰτουπανηγυριν.

Ibid. I p. 65, 25 Στ φυλοδρομοι κατα τὴν τῶν Καρνείων ἐορτὴν στέμματα τι περιθέμενο τρέχει ἐπευχόμενό τι τη πόλει

χρηστόν, ἐπιδιωκουσι δε αυτόν νέοι, τοφυλοδρομοι -λουμενοι, καὶ ἐαν μεν καταλαβωσιν αυτόν, γαθόν τι προσδοκωσιν κατα τα ἐπιχωριατῆ πολει εἰ δε λη, οἰναντίον.ΗeBych. i. v. Σταφυλοδρόμοι, τινὲ των ΚαρνεατQν παρορμῶντεσ

Ibid. i. v. Καρνεαται ο αγαμοι κεκληρωμένοι δὲ ἐπὶ την of Καρνείου λειτουργίαν πέντε δε αφ καστη φυλησ2 ἐπὶ τετραετείαν

ἐλειτουργουν.

Ibid. i. v. γητησ δ ιερωμένoσ ατι μοσ' ἐν ε τοὶ Καρνείοι λαρωμένο του θεου. Sic Widius glossam attulit; apud osych. vero XStat ιερωμένο τῆ θεου, quod olim mutavit Meursius. Loc quibus deus colebatur sunt haec:

in Laconicas Sparta, Sythium, Las, Oetylium, Teuctra, Car-damylae, Amyclae C. I. O. 1. 63. in Messenia Pharae, campus Sthenuclerus Mysterio Inachristv Andania Collitet. 68si. in Sicyonias Sicyon. in Argolides Argos C. LM. 11523. Praeterea mamirus, Toryma Thora, Cnidus Con 85223,

173쪽

Theocr. V, 33. Mensis comma commemoratur Calymnae, Nisyri, in Creta, solae, Agrigenti, Syracusis, Tauromenii, Tarenti xj. Docet Pindarus .l hunc cultum e Laconica Theram atque inde Cyrenam esse translatum eadem fortasse via alias quoque in insulas pervenit j. In Messeniam cum Spartanis penetravit j, in Italiam Siciliamque simul cum colonis oriensibus. Restant igitur praeter Spartam et Amyclas Argos, Sicyon, Creta, oppidulorum series Taygeti montis litore utroque. III. De Carne dei nominis significatione licet varias in partes disputari possit, festum ipsum quin cum Lunae cultu coniunctum fuerit dubitare poterit nemo Totius enim festi ὰκ .si erat di παννυχ , qua post dies novem plenissima fulgebat σε νη.

Neque iniuria dea renata plausu effusisque clamoribus saluta, batur. Quanto enim nobis sub Arcto viventibus maioremque anni partem frigoribus, umoribus exercitis sol luna est acceptior, tanto sole gratior luna est iis, qui Europam meridionalem incolentes fere cottidie solis ardorem molestum sibi, pecoribus nocivum experiuntur, nec nisi die vesperascente sub lunae regimine dulciore atque leniore vivere se aestimant. Itaque solem effugiunt et metuunt, ob vim pestiferam orientem modo vel occidentem adorant, sed odio habent stantem in medio caelo pulcherrimus iis videtur sub occasum, unde Vbitio βασι- Πυει neo graece significat . sol occiditU. Bene autem raecis

i Bygantii Pronorinobert p. 252 Ann. 2.' Greppius cir Myth. p. 161 Ann. 16 ex Argolido repetit, argumento adiecto nullo.' Gruppius P. I 62 Ann. 6.

174쪽

tunc demum vivitur cum tardas dux gregis inter oves solis vehementiam nimis diu perpessus animo grato suspicit lucem candidam illius deae, quae astris innumeris stipata pastoris inter gregem versantis imaginem referre videtur ipsa ij. Ves,

per igitur,

g ἐν σύραν ἀστρα φαεινὴν ἀι γ σεληνην φαινε ἐριπρεπέα τε ἔπλετο νηνεμο αἰθηρ, παντα δὲ βείδεται στρα, γέγηθε δέ τε φρένα ποιμην. Accedit haec quoque res haud levis momenti ad lunae cultum apud antiquissimos homines explicandum, quod luna leni suo per caelum motu variisque suis guris accuratius et clariusquam sol progressum dierum indicat. Simplicem igitur pastorem, qui suis in montibus ageret vitam modicam, lunae magis quam solis curasse cursum temporisque spatium diebus potiusquam annis divisisse, quis miretur 'Sed herbis quoque crescentibus favere luna videbatur. Nam cum iis noctibus, quibus caelum nubibus caret et luna clarissime resplend8t, tam solum quam herbae maxime refrigescere soleant, unde augetur oris copia et vis cumque meridionalibus in terris pluviae raro cadentis ossicio fungatur ros' , isnam visam orbas umore respergere, vim crescendi augere fama

ferebat popularis. Unde luna pellabatur φερέκαρπo ' quin et dicebatur: σελήνη γραίνει ' . Qua re minime miramur lunam

deam cum Terrae numine coaluisse, ut una eademque dea tam in caelo quam in terra Bgnare naturaeque vitam moderare aestimaretur. Invocabatur autem nomine ' θεου, nam, ut rectissimo observavitruerodotus 3 , ἔθυον πάντα προτερον, Πέλα'oι θεοῖσι ἐπευχομενοι, ἐπωνυμίην δὲ οἰδὲ ινο ax ποιευντο ἰδενὶ αυτῶν ' Paulatim, ut numinis species diversae accuratius indi

175쪽

carentur, nata sunt nomina appellativa, quae cum mox in propria abiissent, etiam propriis illis promiscue usi sunt homines. Quinimo Lunam Terrae filiam faciebant, ut Aeschylus noίησε Λρτε ν εἷναι θυγατέρα Λημητρο . Celsae huic deae in montium cacuminibus sedes struebant mortales Thronum e g. duabus instructum senibus in Chalces insulae vertice invenit illorus 3 erat dedicatus, ut monet inscriptio, Iovi et ecatae Thronum simili modo in rupibus exsculptum sed uni ecatae dedicatum idem repperit in culmine Rhodi. De quibus thronis audacius licet egerit Reichel 'i, prorsus tacerem neque Therae quoque coni plures inventos esSereferrem, nisi ollers ' docuisse rime temtam Cornei οἰ- linis a ellio Therae in insula repertum, plurimas eiusmodi sedes in rupibus exeisas invenisse exploratores. Qui vero reputat Becaten illam, cui ummo in monte soli struerentur, fuisse deam lunarem, haec autem solia reperiri in insula ubi quam maxime vigeret Carnei cultus, is mecum fortasse suspicabitur ab ipsis Carnei cultoribus sedes has sublimes esse exstructaB, ubi ovibus mactatis placarent numen divinum simulac ad ακ ιήν suam pervenisset. Nam hoc tempore mortalibus

τέκμωρ καὶ σῆμα τέτυκται.

Cave vero putes haec sacrificia pro veris diebus festis tunc fuisse temporis. Pecus enim, cum nullo die edere obliviscatur cottidieque in pascua educi velit, aetate pastoricia quin totum diem ab opere solito cessarent homines strenuo impediebat balatu Neque opus pastoribus fuit tempore longior quo vires quiete reflcerent exhaustas, utpote qui vitam minimo molestam et a virium contentione alienam agere solerent. Simplicissimo igitur modo colebant deos et inter eos operi sui patronum, qui Carnei dei nomine non exiguis sacrissciis fruebatur et hono. ribus. Videamus quis ille fuerit et quo modo cum Luna coniungi potuerit.

176쪽

Exstant apud lexicographos hae glossae:

Ab hac radice καρ- scf. --n-M τ κάρνον - κάρνυξ, cornu Gallorum. Schol. a 211 plerique Carne nomen derivant, nequo habeo quod iis obiiciam, nisi quod illud nomen minime, ut illi fecerunt, interprotandum duco h gQ κάρνων iv προβάτων θεόν, sed detim Graisium, i. e. Omnium cornigerorum animalium, tam boum quam bidentium, patronum quem deum, pro priseti consuetudine temporis, non specie humana indutum sed animaliae praeditum forma sibi informabant antiqui homines, o g. κριόμορφον, qualis in nummis adspicitur delphicis autonomis arietinum exhibens caput Idem igitur ab origine erat atque Meloφοροσi. e. deus arietis reoτom ornatus, quem postfris puta Tann graeis appellabant Mercurium Criophorum et arietem humeriugestantem sculpebant '. Ηinc intellegimus cur etiam postea nonnullis locis iuxta inventi sint of Καρνείου ac toti Κρίo cultus', neque nos fugit Poriogetae verborum sensus intorior cum sic scribit: δ δὲ Καρνειοσ, ον ,ἐταν ἐπονομάζουσι, τιμα εἷχεν ἐν Σπάρτy καὶ πριν Ηρακλαδα κατελθεῖν, δρυτο δὲ ἐν οἰ - Κρίου of Θεοκλέου , ἀνδρι μαντεωσυ '. Vidimus supra lunam in pastorum religione et cultu locum occupasse primarium conicimus autem τὴν Κερασφόρον Σεληνην, decim cornutam, a de cornut non esse seiungendam, et reveris apud Andaniam, ubi Καρνασα ἐν αλσε. stabantuγάλματα Καρνείου καὶ Κρμου κριοφορου, reperta est inScriptio, qua nescio quiAmactare iubetur I πόλλωνι Καρνείω κάπρον, υγνὰ δίν - .Quid inde sequitur Eo opinor, τὰ Κάρνεια fuisse oρτη quis

LPaus. IX, 22, 1. 3 Paus. IV, 33 l. ' Paus III, 13, 3. Insor And. i. g.

177쪽

numen Omi a praeditum colebatur deinde, hoc Numen propriscorum hominum opinionibus duplici forma, altera masculina, altera feminina, in cultorum montibus vixisse denique imaginem femininam, ut erat mente concepta, iam antiquissimis temporibus cum Luna coaluisse. Masculina vero illa multo demum post formam abiecit θηριοπλαστον, ut dei cuiusdam Olympici imaginem indueret. Quod quando et cur sit factum infra videbimus priscis vero de quibus nunc agimus, temporibus nudo appellabatur ΚαρνHoc neque deerat mythus, qui cum dea cornuta affinitate quadam coniungore eum conabatur. In illa certe regione, ubi Carnei sacerdotes eximio utebantur honore, Sicyonem dico, nata est Praxilla poetria, quae cecinit

Aetatem pastoriciam comitabatur vel secutum est tempus quo praevalebat agricultura cuius labores duriores plus quietis poscunt ad vires reficiendas Agricolae igitur dies festos institutos agebant ita, ut operibus soluti genioque indulgente veram

lunae numini plus quam pastores debere se arbitrarentur immo minus. Nam cum late vagari desiissent, glebaeque ascripti experientia didicissent, sive bonos sive malos fructus ferret ager, terrae praesertim naturae id esse tribuendum, ceterorum numinum cultus prae Terrae Matris illo nunquam omisso illis frigebat. Tamen priscam Lunae reverentiam servabant. Iuxta agnum pastorum ritu in ara deae mactatum, aper dei cornuti in honorem cadebat, sed cum omnes msnses aequo olim BSontobservati a pastoribus, agricolis ille praesertim in honore erat mensis quo largam ex areis vinetisque messem ferebant domum; tempus dico autumnal8. quit mirum cantica, saltationes, ludoB, quaeque alia meS-

178쪽

168 DR GARNRIB. Borum, vindemiatorum, opus peractum coronare solent, tunc

Lunae autumnalibus in festis obtinuisse locum V R. g. in purcherrima cuti descriptione homerica legimus messores solitos fuisse ipsis in agris parare et sumere cenas, no domum abeundo tempusque illic terendo messis horas perderent Sub orborio igitur servi mulieresque laborantibus viris navabant operam: κήρυκε ε απάνευθεν π δρυ δαῖτ ἐπένοντο, βoi ν δ ρευσαντε μέγαν άμφεπον α δὲ γυναι-σδεῖπνον ἐρίθοισιν λευκ αλφιτα πόα ἐπάλυνo, 3. Ubi ver, deerant arbores, ponebant umbracula, ut a solis ardoribus tui cenarent homines, ut vesperam, noctem, ibi transigere posisent. Sed maximum commodum umbrae' illae praebebant cum instabat plenilunium, quo tempore sub divo pervigilare more maiorum solebant agricolae. Quin opus esSelocis talibus ad lunae festum rite celebrandum mox putabant iuniores et ei quoque qui nullis messibus occupati παννυχίδα agebant, umbras utpote ludorum conarumque cenam neceBsariam naviter instituebant. Posterior aetas tam armis quam agriculturae dedita, sed in diebus festis servandis tenax, quomodo in Carnea irrepsissent umbrae fortasse est oblita, sed nihilo secius in umbris ponendis perseveravit, donec volventibus annis aliquis ratione mythologica explicare tentavit, qui inter tabernacula et Carnea

esset nexus.

Si quis tali modo factum esse negabit, libenter audiam quibus argumentis explicationem refutet; at si negabit tali modo fieri potviuge, monebo in promptu esse exempla quae

causam meam tueantur.

Tres enim in Pentateucho numerantur dies festi, Massoth, ΚMir, Asiph, vel Pesah, chabuoth, a voth, quorum secundum et tertium Mohaerore cum agricultura et originem inde

179쪽

duxisse expressis verbis docet Exodus B: 1. 15, 16 ΚMir festum aestatis initio, quo secari solet triticum, agebant ruricolae ii Asiph, cuius nomen cum vindemia cohaeret, cete, brabatur autumno: πανδη- homines vineta intrabant umbrisque sub divo positis uvam legebant. Sed primum quoque festum, licet loco laudato non commemoretur, agricolarum fuisB ἐορτην,

effici potest e Deuter. 16:s tunc enim falx hordeo immittebatur. Ritus autem huius diei festi cum ferret, ut hordei spicis aliquot Summo Numini oblatis homines quoque spicis leviter

hostis vescerentur ' volventibus saeculis nata est fabella quae legitur Exod. 23 15, homines hanc ob causam άρτoι ἀζυμοι uti solere, quod cum Aegyptum effugerent tempus cibi rite praeparandi iis defuisset. vos igitur antiquus cum a posteris non amplius intellegebatur, nova quaesita est ratio qua explicari posses. Idem autem de tertio esto die, Asiph, usu venisse docet Levit. 28: B. Ubi mori agricolarum vindemiae tempore umbras campis in apertia ponendi ratio subicitur haec maiores Aegyptum effugientes cum per deserta quaererent viam, Domini iussu talibus tabernaculis esse usos Ramos autem frondescentes ubivis potius quam in desertis abundare, id minus curabant boni interpretes quod ad umbrarum ponendarum morem, recordare sis imaginis venustae apud Iosai. I:8: Bionis filia velut casicula in vinetis relicta I . Sed de rebus hebraicis hactenus qui plura velint adeant auctorem meum Rellhauso in libro classicis quoque philologis utilissimo, Protegomena gur fr. Seschichte. ψιαδε antiquorum raecorum in Carneis positae eandem ni fallor habent originem atque Israelitarum illa tabernacula frondea.

180쪽

cum casiculis de quibus apud Iesaiam fit sermo Plus autem docet Pausanias III, 12 8: ἐτέρα δὲ κ τῆ αγορὰ ἐστὶν ξοδοσ,

καθ' ῆν πεποίηταί σφισι ὴ καλουμένη Σκιασ, ἔνθα καὶ νυν ἔτι ἐκκλησιαζουσι ' Spartae . Videtur fuisse να. θo1oειδηc, qualis AtheniA fuit .1oc illa, ubi prytanes conabant forma aedificii antiquiAsimaruomeri etiam aetate usitata ij. Magni quoque momenti glossae runt,esychianae:

Deniquo esych. i. v. σκιάδεια - σκηνοπηγία εστ δε οπο ἐν

τα μειρακι ἐκαθεζετο ' quod ad Carnea fortasso spectat. Observarint mecum lectores .io vel oκιάδα apud lexicographos vocari locum, ubi vel epulantur homines vel supellex convivalis asservatur Tholus igitur atheniensis et Scias laconica non modo ipsam formam servarunt casicularum, ubi vindemiatores capiebant cenam, sed eundem quoquo ad Atim, nempe

ad epulandum, tam priscis quam historicis temporibus adhibebantur. Quod etiam clarius ni glossam esychianam Mάσ:η αναδενδρά propius considerantibus. Quid enim est ἀναδενδράσ2Nempe uis arbuεατα. Quid autem magis consentaneum quam sub ipsis vitis maritatae foliis densissimis, cum laboribus intermissis famem satiare vellent, solia ardorem effugisse priAcos vindemiatores Sic ab ipso deo cuius dona colligebant a nimio calore defendebantur. Quid quod deus ipso tale sibi refugium quaerebat Nam, ut Eesychius tradidit, σκιά vocabatur etiam eth σκιάδειον θολοειδέσ