Seraphici viri s. Francisci Asisiatis vitae duae auctore b. Thoma de Celano ..

171쪽

gnam. Innumeros homines cernebat in visu dolenda caecitate percussos, facie directa in coelum , genibus flexis in huius ecclesiae stare circuitu , qui omnes lacrimabili voce manibus protensis in altum clamabant ad Deum, misericordiam postulantes, & lumen. Et ecce ingens de caelo splendor advenit se per omnes diffundens, qui lucem unicuique tribuit, & salutem desideratam concessit. iDe conversatione sancti Francisci, ct fratrum. 'NUnquam parcebat corpori Christi strenuus miles,

exponens illud tamquam alicuius a se omnibus tam operum , quam verborum iniuriis. Apostolicumscriptum excederet, quo sanctorum recitantur angustiae, si quis ea, quae passus est, redigere Sub numero vellet ; sed etiam & tota priae a illa sua schola lomnibus se subdebat in comodis, ut nefas duceretur , si quis in aliquo alio , quam in consolatione spiritus respiraret. Nam cum circulis ferreis, & loricis se cingerent, & vestirent, vigiliis multis, S ieiuniis m cerati continuis , multoties defecissent, nisi pii pastoris monitione assidua rigorem tantae abstinentiae

relaxasSent.

Clamat una de ovibus nocte quadam, quiescentibus ceteris: morior, fratres, morior ecce fame . Surgit protinus pastor egregius , & oviculae morbidae remedio debito subvenire festinat. Mensam parari jubet , licet rusticanis resertam delitiis, ubi vini defectum , sicut & saepius, aqua supplevit. Incipit primus ipse comedere , & ad charitatis ossicium, ne tabescat frater ille rubore , reliquos fratres invitat . Sumpto cum timore Domini cibo , ne quid deesset ossiciis charitatis, longam filiis pater de virtute dis

172쪽

Tretionis texit parabolam. Sale conditum saerificium Dominus saepe reddere iubet, &, ut vires proprias in Dei obsequio unusquisque consideret, monet attente. Peccatum simile asserit indiscrete corpori subtrahere debitum , sicut, imperante gula, et exhibere superfluum . Et addidit: quod feci ego manducans, charissimi, dispensatione, non voluntate id factum noveritis, quia charitas fraterna mandavit. Sit vobis charitas in exemplum, non cibus , quia ille gulae, laec deservit spiritui . Vitae meritis continue pater sanctus, ac Virtute proficiens cum natorum soboles multiplici ubique iam numero dilataretur , & gratia , extenderetque usque ad fines orbis palmites fructuum fertilitate mirificos, coepit saepius meditari sollicitus, qualiter illorum no- Vella plantatio servari posset, & crescere unitatis vinculo colligata. Videbat tunc contra pusillum gregem luporum more sevire quam plures , & de sola novitate dierum malorum inveteratos sumere occasionem 'nocendi. Praevidebat quaedam inter ipsos filios accidere posse Sanctae paci, & unitati contraria, &, sicut saepe accidit in electis, rebelles futuros quosdam suae carnis sensu inflatos, & spiritu paratos ad tu gia, & pronos ad scandala dubitabat. Cumque vir Dei haec, & similia saepius animo volveret, nocte quadam deditus somno visionem hanc videt . Inspicit gallinam parvam ,& nigram columbae domesticae similem , chura tota pennata habentem cum pedibus . Haec pullos habebat innumeros, qui gallinam rotantes instanter , sub alas eius omnes congregari nequibant . Surgit a somno vir Dei, ad cor meditata reducit,effcitur ipse suae visionis interpres. Gallina , inquit,

sum ego statura pusillus , nigerque natura , cui co

lumbina per innocentiam vitae debet famulari simpli

173쪽

citas, quae sicut aevo rarissima , sic expedite volat ad castum. Pulli 'sunt fratres numero multiplicati, &gratia , quos a conturbatione hominum , & contradictione linguarum defendere Francisci virtus non sufficit. Vadam igitur, & eos sanctae Romanae Ecclesiae commendabo , cuius potentiae virga percellantur malevoli , & filii Dei in aeternae salutis augmentum ubique plena gaudeant libertate . Recognoscent ex hoc filii dulcia beneficia matris, & speciali devotione Sem per ipsius reverenda vestigia complectentur . Non erit, ipsa protegente, in Ordine malus occursus, nec

filius helial per vineam Domini transibit impunis . Paupertatis nostrae ipsa sancta Ecelesia aemulabitur gloriam , & humilitatis praeconia per superbiae nubilum offuscari non sinet. Charitatis, & pacis in nobis

vincula servabit illesa, censura strictissima percutiens dissidentes. Evangelicae puritatis observatio Sacra continue in conspectu ejus florebit , nec odorem vitae vel ad horam patietur elabi. Haee huius amplectendae eommendationis sancti Dei fuit intentio tota. Haec necessariae commissionis pro futuro tempore pra scientia: viri Dei sanctissima documenta.

Veniens igitur Romam vir Dei, a domino Papa Honorio , & Cardinalibus omnibus magna cum de πο- tione suscipitur, sicque quod fragraverat fama , fulgebat in vita , resonabat in lingua , quibus suppetentibus , indevotioni non restat locus. Praedicat coram

Papa, & Cardinalibus spiritu prompto , & servido, eructans de pleno quidquid spiritus suggerit. Commoventur in verbo eius montes , & de profundis visceribus alta trahentes suspiria lacrimis interiorem hominem lavant. Praedicatione finita, paucisque familiari collatione cum domino Papa praemissis, tandem sic ipsum petendo alloquitur: Ad majestatem

tuam

174쪽

VITA ALTERA tuam pauperibus, & despectis viris de facili, domine , ut nostis, non datur accessus. Orbem quidem tenetis in manibus, nee minimis intendere priegrandium rerum negotia sinunt: propter quod, ait, a Vestra: sanctitatis visceribus postulo hunc dominum Ostiensem pro Papa concedi, ut, salva Semper vestrae praeeminentiae dignitate, possint fratres ad eum tempore necessitatis recurrere , & abi eo tam defensionis , quam gubernationis beneficia reportare . R euit in oculis Papae tam sancta petitio, moxque Super religionem, sicut Vir Dei petierat, dominum Hugonem tunc ostiensem Episcopum statuit. Amplectitur sanctus ille Cardinalis gregem sibi commissum , eiusque sedulus nutritius factus, pastor, & alumnus usque ad beatum exitum fuit .' Speciali subieetioni praerogativa dilectionis, & curae debetur, quam semper sancta Romana Ecclesia Minorum ordini exhibe-xe non cessat.

Explicit prima particula .

Introitus ad secundam. ΙNsignia patrum praecedentium reservari ad memoriam filiorum, illorum honoris, horum vero amOris inditium est. Sane qui eorum praesentiam corpo ratem non attigerunt, ipsorum tamen gestis proVO- cantur in bonum , promoventur in melius , dum patres temporum successione disiunctos memoranda testimonia filiis repraesentant. Ac primum , non modicum fruetum inde consequimur, cognitionem propriae parvitatis, videntes quanta illis copia, quanta nobis inopia meritorum. Extimo Rutem , beatum Franciscum speculum quoddam sanctissimum dominicae sanctitatis, ct imaginem perfectionis illivs t ejus,

175쪽

inquam , omnia tam Verba, quam facta divinum quoddam divinitus redolent, quae si diligentem habeant inspectorem, humilemque discipulum, cito Salutaribus disciplinis imbutum summae illi philosophiae reddunt acceptum . Postquam igitur vel tenui stilo transitu quodam aliqua de ipso praemissa sunt, non superfluum puto de multis pauca subnectere , quibus

S commendetur sanctus, & noster somnolentus excitetur affectus.

De spiritu prophetia , quem beatus Franciscus habuit.

BFatus pater super mundana quadam elevatione subvectus, quidquid in orbe fuit mira virtute

subegerat , cum summae illi luci semper obiectans . Oculum intellectus non solum agenda divina revelatione sciebat, sed praedicebat multa spiritu prophetiae, occulta cordium rimabatur, noscebat absentia, praevidebat, & enarrabat futura. Probant exempla quae dicimus. Frater quidam erat, quantum a foris videbatur, sanctitatis eximiae, converetationis insignis, tamen admodum singularis ; omni tempore orationi vacans tanta districtione silentium observabat, quod consueverat non ' se verbis, sed nutibus confiteri , in verbis scripturae magnum concipiebat ardorem , ipsisque auditis, mira dulcedine gestiebat. Quid multa Ter sanctus ab omnibus tenebatur. Accidit beatum patrem venire ad locum , videre fratrem , audire sanctum . Commendantibus autem omnibus, & magnificantibus illum , respondit pater : sinite fratres , nec mihi in eo diabolica figmenta laudate. In veritate sciatis , quod diabolica tentatio est, & deceptio laudolenta . Fi

176쪽

v ITA ALTERA I 37

Firmum mihi hoc est, indeque maxime comprobatum , quia confiteri non vult. Dure acceperunt hoc fratres , praecipue vicarius sancti . Et quomodo, hic inquirit, verum hoc esset, ut in tot persectionis signis fraudum commenta subluderent ρ Quibus patere moneatur bis, vel semel obedientia confiteri ; quod si non fecerit, scietis vera esse quae dixi. Assumit eum seorsum vicarius, & primo quidem cum eo fam 'miliariter iucundatur, ultimo consessionem iniungit. Respuit ille, imponensque digitum ori suo, excusSO capite, innuit, se nullatenus consessurum . Obticuerunt fratres, timentes scandalum viri sancti. Non post multos dies religionem libens egreditur , con vertitur ad seculum , revertitur ad vomitum , qui tandem lacinora duplicans, poenitentia simul, & vita privatus est. Cavenda sempeF singularitas, quae

nihil aliud quam pulchrum praecipitium est, de qua

pluribus singularibus experimento innotuit, quoniam ascendunt usque ad caelos, & descendunt usque ad abissos, Virtutem nihilominus devote consessionis at tende , quae non solum sanctum effcit, sed ostendit .

Simile quoddam accidit in alio fratre nomine Thoma de Spoleto. Omnium de ipso & sana opinios& firma sententia sanctitatis; de quo iudicium sancti

Patris , quod perversus erat, apostasia tandem pro bavit. Non diu substitit, quia non in longum permanet fraude quaesita virtus. Exivit religionem , &extra eam mortuus novit modo quid fecerit . Tempore, quo Damiatam Christianorum exercitus obsidebat, adera sanctus Dei cum sociis suis; siquidem servore martyrii mare transierant. Cum

igitur ad diem belli nostri pararentur in pugnam , audito hoc, sanctus vehementer indoluit, dixitque socio suo: si tali die eongressus fiat, ostendit mihi

177쪽

Dominus, non prospere cedere Christianis . Verum si hoc dixero, fatuus reputabor, si tacuero, conscientiam non evadam . Quid ergo tibi videtur Respondit socius ejus dicens: pro minimo tibi sit, ut ab hominibus iudiceris, quia non modo incipis fatuus reputari . Exhonera conscientiam luam , & Deum, magis time, quam homines. Exilit ergo sanctus, &salutaribus monitis Christianos aggreditur prohibens bellum , denuntians casum . Fit veritas in fabulam , induraverunt cor suum , & noluerunt adverti . itur, committitur, bellatur, & de nostris dimicatur ab hostibus. In ipso vero pugnae tempore suspensus animo sanctus socium surgere ad intuendum facit,

nihilque primo, & secundo videntem tertio iubet inspicere; & ecce tota in fugam versa militia christiana, finem belli obbrobrium regerens, non triumphum . Tanta vero strage nostrorum imminutus est

numerus, ut sex millia suerint inter mortuos, & captivos . Urgebat ergo sanctum de ipsis compassio , nec minus eos poenitudo de facto ; verum priecipue Hispanos plangebat, quorum promptiorem in armis audaciam cernebat pauculos reliquisse. Noverint hoc principes Orbis terrae, & sciant, quia contra Deum Pugnare non est facile, idest contra Domini voluntatem . Exitiali finε solet terminari protervia , quae dum suis viribus nititur, caueste subsidium non meretur . Si enim ex alto sperari debet victoria, divino sunt spiritu proelia committenda .

EO tempore cum reverteretur sanctus de ultra-

mare socium habens fratrem Leonardum de Assisio, contigit eum itinere fatigatum , & lassum parumper ver asinum equitare . Subsequens autem Socius & ipse non modi eum fessus coepit dicere intrabe humanum aliquid passus et non ludebant de pari i

178쪽

VITA ALTERA Is 9 parentes huius , & mei . En autem ipse equitat, &ego pedester asinum eius duco. Hoc illo cogitante, protinus de asino descendit sanctus , & ait: non , frater , non convenit, inquit, ut ego equitem , tu venias pedes, quia nobilior, Ac potentior in seculo me fuisti. Et stupuit illico frater, & rubore suffusus deprehensum se cognovit a sancto. Procidit ad pedes eius, & lacrimis irrigatus nudum cogitatum exposuit, Veniamque poposcit. Alius erat frater fama coram omnibus celeber, gratia celebrior ante Deum, cuius virtutibus invidens ille omnis invidiae pater , cogitat succidere arborem jam caesos tangentem , & de manibus coronam praeripere. Circuit, everrit, discutit, & ventilat quae sunt eius, si quem aptum ponat Obicem facti ingerit ergo sub specie maioris persectionis segregationis affectum , ut tandem irruens super Solum citius cadere faciat, & cum solus eeciderit, non habeat sublevantem . Quid multa λ separat se a fratrum religione , vadens per mundum peregrinus s& hospes . De tunica hic unus secit tunicam parvam serens caputium tunicae non consulum , & sic per terras ibat in omnibus se contemnens . Factum eStautem, dum sic iret, ut, mox divina consolatione subtracta, procellosis tentationibus fluctuaret. Intraverunt aquae usque ad animam , & utroque homine sic desolato incedit velut avis, quae festinat ad laqueum. Jamque velut circa voraginem in praeeipitium ferebatur, cum paternae providentiae oculus miserum miseratus inspexit in bono ; vexatione siquidem intellectum recipiens, tandem ad se reversus sic ait: re vertere , o miser, ad religionem , quoniam ibi est salus tua. Non differt, protinus surgit, properat ad gremium matris. Cum autem veniret frater ad lo-

cum Disii iam by Gorale

179쪽

cum fratrum, in quo erat sanctus Franciscus, mirum certet mox ut vidit illum sanctus, profugit ab eo, & in cella raptu propero se reclusit. Commoti fratres percunctantur materiam fugiendi. ; quibus sanctus: cur miramini fugam qui non advertitis causam Z Ad orationis coniugi praesidium, ut liberarem erroneum . Vidi in filio quod iure displicuit sed ecce iam Christi mei gratia delusio omnis discessit . Flexit se in genibus frater , & cum reverentia culpabilem reclamavit. Cui sanetus: indulgeat tibi Dominus, frater; sed caveas de cetero , ne sub specie sanctitatis a tua religione, & fratribus separeris . Factus est proinde dictus frater congregationis , & societatis amicus, illis maxime devotus

collegiis, in quibus regularis observatio magis viget. O magna in consilio iustorum, & congregatione opera Dominil in ea si quidem vexati continentur, elisi eriguntur, tepidi provocantur, in ea Drrum serro acuitur, & frater a fratre adiutus quasi firma civitas stabilitur , & licet prae turba seculari Je-

Sum Videre non possis, minime tamen impedit angelica turba cadorum . Tantum ne fugias ,. & vitae coronam fidelis usque ad mortem accipito. Paulo post non multum dissimile in alio eu nit. Unus aliquis ex fratribus non se vicario sancti Subdebat, sed quemdam alium fratrem sequebatur ut Proprium praeceptorem . Monitus autem per internuntium a sancto, qui praesens erat, confestim ad pedes vicarii se projecit, & primo praeceptore comtempto , illi obtemperat, quem illi sanctus constituit in praelatum . Sanctus autem ex alto suspirium traxit, & socio suo, quem pro internuntio miserat,

dixit: vidi, frater , diabolum super fratris inobedientis dorsum collum eius tenentem obstricum; qui

tali

180쪽

VITA ALTERA - 1 6ttali sessore subactus, steno Obedientiae spreto , instinctus - ejus sequebatur habenas, & cum rogarem, inquit, Dominum pro fratre, subito daemon confusus abscessit. Τalibus vir iste vigebat obtutibus, oculos habens ad corpora debiles, ad spiritualia peris spicaces . Et quid mirum , si turpi sarcina praegra- Vetur qui ferre non vult Dominum maiestatis p Nihil , inquam, medium: aut Onus leve portabis , quo magis ipse portaberis , aut mola asinaria collo su spensa sedebit iniquitas super talentum plumbi . In loco fratrum de Gnecio sanctus placito morabatur, tum quia paupertate divitem esse cernebat, tum quia in remotiori cellula Saxo prominente constructa vacabat liberius caelestibus disciplinis. Hie ille locus est, in quo pridem pueri Bethlemitis natalem recoluit, factus eum puero puer. Accidit autem, ut indigenae malis multiplicibus vexarentur; nam luporum rapacium multitudo non solum bruta ,sed homines consumebat, grando vero annua tempestate bladum , & vineas devastabat. Quadam vero

die dum praedicaret eis beatus Franciscus, dixit: ad honorem, & laudem Domini mei audite quam vobis

annuntio veritatem . Si quisque vestrum confiteatur

peccata dignos faciat poenitentiae fructus, fidelinbeo vobis, quoniam pestilentia haec omnis abscedet,& respiciens vos Dominus multiplicabit in temporalibus bonis . Verumtamen , ait, & hoc audite : it rum annuntio vobis, quod si beneficiis ingrati ad vomitum reversi fueritis, innovabitur plaga, duplicabitur poena , & maior in vobis ira desevier. F etum est ita meritis, & orationibus sancti patris, quod ab illa hora cessaverunt clades, periere peri eula , nec molestiae quidquam lupi intulere, vel grandines; immo, quod majus est, si quando vicia