Casti Innocentis Ansaldi Ordinis Prædicatorum De Romana tutelarium deorum in oppugnationibus urbium evocatione liber singularis

81쪽

redditurum adfrmavit , conviciisque lacestum

tanto cum rubore , atque contemtu a se depua

1it quod jure belli Chryseis Agamemnoni obtigisset in praedam . si) Ηeinc etiam Maro Grae- eis vastantibus Trojam: s,)Nee Te tua plurima mistbωLabentem pietas, nec pollinis infula texit . Heine & Venusinus vates , dum Iunonis sub persona victorias Ominatur Romanorum , sore

pollicetur, ut, s 3 )

Stet Capitolium Fulgens , triumphatisque possit Roma ferox dare iura Medis ,

Omne sacrum rapiente dextra .

Miror ego scripsisse Sallustium , Populo Ro manci a principio inopi , melius visum amicos , quam servos quaerere; tutiusque ratum volentiabus, quam coactis imperitare; s ) neque victi quidquam preteter injuriae licentiam eripuisse. ue

Nempe virtutes veterum exagSerat , ut Vitia suae aetatis amplificet . Non enim publica , &prophana modo omnia, verum etiam Sacra victoris in potestatem venire consueverant, & fa

na ipsa spoliati , uti de iis , quae victis accide re jure solebant, orationem habens a jebat eundem apud Sallustium Cato ς neque se super capta , aut dedita urbe supremo , ac tuto uti im

82쪽

perio credebant Quirites , si ejusmodi veluti liis hertatis imasines adhuc hostis servaret . Vel in ipso Romani populi exordio jure concipi id debere evincit ipsa deditionis formula apud Livium , ita de Collatia Sabinis a Romanis ademiapta scribentem : Rex s Tarquinius) interrogatis,

es ne vos Legati oratoresque missi a Popula Collatino , ut vos populumque collatinum dedere is pSumus . Une populus Collatinus in sua potestate 'ER . Deditisne vos populum Collatinum, urbem, agros , aquam, terminos, delubra, utensilia, disiana humanaque omnia in meam populique Romani ditionem p Dedimus . . t ego recipio . s I ) Hoc Gentium , hoc imperatorium jus , bellicam legem Veteres vocavere easque usurpavere aliis quando voces non Gentiles etiam Viri. Augustinus Pompejum adyta Hierosolymorum Temo

pii , a quibus soli non arcebantur Pontifices , ingressum ait non devotione supplicis , sed jura lictoris et ) . Idemque Templum excidio a Tito datum Flavius memorans , factum addit ,

Nulla igitur apud Romanos Urbium deditio erat absque deditione Sacrorum , uti nulla ab eisdem erat adversus Urbes hostium relata viactoria , nisi captos inde , victosque referrent Deos . Quare princeps Legationis Campanorum , etiamsi sponte Quiritibus se dedentium ,

ab Lib. XVIII. De Civit. Vet. C p. s.c 3 Lib. U. De Nou. Iudaico Cap. λε. i .

83쪽

andoquidem , inquit , s I ) niara tueri asiem

sus vim , atque ι unam Iusa vι non vultis , vestram certe defendetis. Itaque populum Campanum , Urbemque Capuam , agros , Delubra Deum , diυι-na humanaque omnιa , rn voram , Patres Conscripti, populique Romani ditronem dedimus, ιnde patiemur , dedititii vestri passuri . Videtur haec immo unica fuisse deditionis formula. Spurius quippe Post humius haud teneri populum Romanum factam ad Caudium injussu suo exequi deditionem suadens , An si ea su

perbia , inquiebat, s et in qua sponsionem isam ex

preserunt nobis Samnites, coegissent nos verba I gitima dedentium Urbes nuncupare , deditum Populum υos Tribuni diceretis P Et bane Urbem , Templa, Delubra, Fines, aquas Samnitium esse RL. denique Attilius , domita Capua , ex auctoritate Senatus Plebem in haec verba rogavit: s 3 ὶ omnes Campani , stellans , Calatini , Sabatini , qui se dediderunt in arbitrium , dιtionemque Populi Romani Fulυio Proconsuli , quique una secum dediderunt agrum Urbemque , disina humanaque utenslia , sive quid aliud dediderunt a de iis rebus quid facere velitis, vos rogo, Puirites . Quod etiam jus , qui mos ex eo confirmatur Veheis menter , quod alicui dum parcerent Populo Romani, Sacra etiam sua, Deosque redderent antea captos , uti quum relata de Latinis omni

84쪽

bus victoria , ne populosa ex regione Vastamessicerent solitudinem, diversa ratione erga sinis gulos egere . Lanuvinis nempe Civitas data , Sacraque sua reddita, ea solum conditione , ut aedes, Lucusque Sospitae Iunonis communis Lanuvinis municipibus cum Populo Romano fo

ret. si in

Jam vero nimii essemus, si pluribus id a nobis esset ostensum ' quare ea in medium ferre tantum constituimus , quae duo eximii imperio consulari Viri apud Patres disseruere . De diruta Syracusarum Urbe, de ablatis Deorum Simulacris , Templorumque donarii S , ac ornamentis gravissime querebantur apud Senatum Siculi, adversus quos M. Marcellus, qui tanti facinoris arguebatur, Orationem habens, Ego in

quiebat, a ) Patres Conscripti , bracusas spo

liatas si negaturus essem , numquam spoliis earum Urbem Romam exornarem e quae autem singulis via

lor aut ademi , aut dedi , cum belli iure , tum ex cuiusque merito satis scio me fecisse. Latius alter Cos. C. scilicet Flaminius hoc de jure Victorum adversus victos pronunciavit. Lamentabantur apud Patres Ambracientium Legati ,

quod sibi, quum in pace essent, imperataque a prioribus Coss. secissent, & eadem pretestare obe. dienter M. Fulvio parati essent , bellum idem adhuc gravissimum intulisset: agros iccirco de-E popu-

85쪽

populatos dicebant , terrorem direptionis , &eaedis Urbi in cium , ut eo metu claudere coingerentur portas r obsessos deinde , & oppugnatos se , omnia belli exempla patrios adversus Lares edita , eaedibus , incendiis , ruinis , direptione Urbis: Conjuges Liberosque in servitium abstractos : bona adempta : & quo supra modum moverentur , Templa tota Urbe 1poliara ornamentis : Simulacra Deum , Deos immo ipsos convulsos a sedibus suis ablatos esse ' parietes , postesque nudatos, quos adorarent, ad quoS precarentur , & suppii carent, Ambraciensibus vix stiperesse. Iamque flectebantur Patres, quum M Fulvii caussam excepit C. Flaminius , qui, ve terem , o obboletam viam ingressos Ambraeienses dixitu Sic M. Marcellum a Syracusanis , sic Q.

Fulistim a Campanis accusatos quin eadem op

T. Quintium a Philippo Rege , M. Acili u , O L. Scipionem ab Antiocho ς Cn. Manlium a Gallis , ipsum Fulvium ab AEtolis , o Cephale ma populis accusari paterentur Z mbraciam oppu gnatam , captam , oe signa inde , ornamentaque ablata , cetera facta , quae captis Urbibus soleant, negatumni aut me pro M. Fulvio , aut ipsum M. Fulvium censetis Patres Conscrip i P qui ob has res gestas triumphum a vobis poseulaturus sit 8 mbraciam captam , Signaque, quae ablata criminaatur , m cetera spolia eius Urbis ante

rerum laturus Z I ) A Quiritibus igitur qur

86쪽

Micti erant; ita deditionem pacisci non poterant ι ut a militari licentia, sive Victoris a jure, Demrum & Signa ι & Sacra immunia eificere possent ι severe hi mi uni distinguentibus Romanis ,

quorum esset dare in bello leges, quorum accipere , perpetua scilicet ex consuetudine , nullam accipiendi armato , seu potius omnibus antea non nudato ab hoste conditionem . Bellicum hoc attamen jus cum ceteris principiis operandi Quiritu nil erat corri ponendum, cum Religionum scilicet studio , cum Locorum Religione , cum opinione de Diis suarum direptionem opum vindicare solitis i Non enim Tutelares modo ubique Romani Advenae venerati, sed &eorum Templa ; & luci , ceteraque Θσοῖς Λινηαένα loca summae observantiae erant , summae apud eos , ac infinitae reverentiae; immo in bello auspiciis adeo, adeo religionibus addicti erant Romani , ut ea de caussa eorum Duces pulcherrimas amittere coacti saepe suerint vincendi occasiones; si) Romanorum namque seipsum amo-he Religionis exhauriebat Imperium, & apud eos

bene agendarum rerum curam nimia caeremo.

niarum copia dissolvebat ; quare prima uidetur fronte eos bellum , in quo saeva exerceri , juberique publice vetita privatim solent, in quo prae

armorum strepitu leges exaudiri non possunt , odio habere debuisse . Itaque quis inde consequi aperte non videat, necesse prorsus fuisse , E a ut

87쪽

ut Deos suis e Lucis , ac Templis , suis e sedibus, ex antris, & Simulacris tuis exire compellerent Quirites , antequam hostilium in expugnatione Urbium eas Sedes , ea Templa vi ac

terro, flammisque cum Urbe, ac moenibus everinterent, antequam aras, ac fana , donaria, ac Sacra militari jure , ac impetu diriperent , ne infando pollucrentur sacrilegro 8 Hoc nempe do cuit apertissime Servius . Evocabantur , inquiebat, i ) ab HUtibus Numina propter evitanda sacrilepia . Cur enim Deorum irae occurrendum pro sua Religione Romani haud sategissent , cur impii, ac sacrilegi esse voluissent, Diis, uti autumabant , ipsis suarum direptionem , ac populationem optam vindicare solitis , neglectam ἀque locorum Religionem aperte adeo, adeo se uere ulcisci λ Ut ilo stippliciis taceam , quibus ob violata asylorum jura affecti tot Populi, e rum sententia , fuerunt, a) ut taceam horrenda de voce Templo Matutae Matris edita cum tristibus minis , ni nefandos ignes Latinorum Milites procul delubris amovissent g) utque praeteream Isidis spectrum visum , dum Mithridates Rhodum oppugnaret , magnam vim igninin oppugnantium jaculari machinas , unde Expugnationem desperans Rex e Rhodo movero cogeretur utque taceam quae de Iapygi bus,

88쪽

ceu credita , refert Athenarus , Jangum Duces Maversus Numina contumeliosos fuisse , ex a tis nempe fanis Deorum Imagines diripuisthe , praefantes praesantiores ad Viros illas commigrare Itaque fulmine perculsos, simul aere poenas

s i ast in ore tamen popularis famae erant

Xersis, set in Brenni cujusdam , s s) & . Alexandri copiae ) Pyrrhus, s s ) & Antiochus sue) Dolabella , s ) & Turulius Antonii Praefectus , s 8 in quod ob violata , spoliataque in

bello Templa poenas Tutelaribus dedissent, unde ultionum hujusmodi inexsaturabilium universas apud Gentes obtinuerat memoria . Ηeinc illa recentis Poetae earmina: sy)o id memoremGaetas; immensaque praemia Thebis Hellata ex Italis 8 parta trop a beatis De loculis, saccisque ' intactas sub iuga gemmas Ille Z triumphatum quod rerum cuncta triumpha linurum, atque argentum ' captis donaria Templis

E 3 Sacris

I Lib. Deipnoseph. XII. l ab Herodot. Lib. VIII. 3 Iustin. Lib. XXIV. Lactant. Lib. Disis. Instit. Ι1. c. ap. sa

89쪽

VOSacrilega direpta manu R Simulacra Deorum Conflata in pretium ' lances, calicesque sacratre Luxuriae addictos, Bacchoque, eptilisque prophanis' Non impune tamen. Namque haec tam barbara facta Implevere sua caelesta Regna Mephiti IEt nasum tulere Dei. Tunc Phoebas pollo

Bile Iecur tumidus , correptum protrnus arcum , Tota ope connixus, plenum conduxit in orbem e

Densa e pestiferi contagibus illita Viri Spicula sacrilegi diremi in agmina Brenni. Et multas Heroum animas, rnumsue supremum Induperatorem singio demisit . verno Comporaque exanimum dispersa reliquit in artas Alitibus carpenda seris, canibusque, Lupisque , Neve inhumata forent, vivis carpenda sepulchris

Heinc sua in Argent de Barcia jus, haud obscuram simulabat fuisse inter Sardos famam , contigisi ira Deum, eam , quam descripserat, Regibus , ac patriae cladem, ob viol tam , uti fingit, a Raridi robane Religionem Templi, quod sanctissimum habehant, decem a Callari millibus, Iovi caelesti

nuncupatum : multa fuisse ex auro , argentoque

ad aram donaria, & i psius Numinis breve Signum solido auro priscis a Regibus sacratum ' quae omnia Radirobanes in Africam trajecturus, inani mutui nomine, belli in sumptum diripiens, ipso quoque Sacerdotes contumeliose repulerat ' jam tum quidem multorum tristi praesagio, omni denique in Sardos calamitate sequutum. I) Tantarum igi

90쪽

tur fama ultionum , Romanorum animos , nedum ab inconsuetis illis Fanorum direptionibus, verum & ab quacumque Urbium , Diis semper sacratarum , rabsidione arcere debuisset, nisi Evocationis ope, Diis , ac Locorum Religioni legi. time satisfactum fuissent arbitrati, sibique Veteri ex institutione , scitisque Pontificum certissime persuasissent , Evocationis legitimo recitato

Carmine, neC Violata exinde quae exaugurata censebant loca, nec repleta adhuc Deorum numine Templa , nec res inter sacras enumeranda iterum aut Deum Signa, aut ἀναθμω- , nec laesos

inde Tutelares Deos, nec in oppugnato adhuc se peresse loco, sed alias ad Sedes, alia eos perrexisse ad Templa, devictam ad Urbem numquam

reversuros.

Notanda heinc ἀβλ. b. , qua laboravit Gro lius, quod hanc in tempore, seu potius in loco non respexerit Evocationis doctrinam, & caere. moniam . Ille postquam docuisset, jus Gentium merum , seposita ossiciorum aliorum consideratione, Sacra in bello non excipere, cujus rei &

exempla tulit, & testimonia, subdit: s 1 ) Iuua

tamen verum non es s jus Gentium scilicet Sa. crorum potestatem permittere) s quo in Simul cro Numen aliquod inesse credatur. Id violari, aut corrum nefas ab iis , qui in ea persuasone con- Geniunt.' boe sensu impietatis , aut laes etiam Gentium juris accusantur interdum, qui talia eom-