Casti Innocentis Ansaldi Ordinis Prædicatorum De Romana tutelarium deorum in oppugnationibus urbium evocatione liber singularis

91쪽

miserunt , nimirum ex talis opinionis positione . Aliud es , si boses non idem sentiante sicut Iudaeis non permissum tantum , Ied praeceptism es Gemtium Simulacra abolere . Sciebant quippe Hebro Dei certissimo monitu in Simulacris illis non babitare aut Dei Spiritum , aut bonos Angelos , aut vim . prorum , ut deceptae Gentes exsimabant , sed pravos, humano generi infisos Daemonas δnon mirum ergo es , s Templa profani cultus a Machabaeis incensa non semel legimus . Sic ρο Xerses cum Simulacra Graecorum corrupit , nihil fecit contra ius Gentium, eis multum id ad infidiam

exauerant Graeci Scriptores nam Persae non credebant in ymulacris ese ulla Numina, sed Deum esse Solem , portionem ejus aliquam ignem . Haec Grotius, cujus equidem per se vera sententia, Historiae tamen accommodata , nisi ad Evocationem confugiamus, inexsuperabiles rapit ani. mum in ambages; consequeretur scilicet, vel Romanis Hebraeorum initar instar Persarum persuasum suisse in devictarum Urbium Signis nullum, ante Oppugnationem etiam, inhabitare Spiritum, vim Deorum nullam, nullum Genium; vel alios coluisse, alios invitos habuisse Deos ;vel denique omnium Signa sacra Gentium , & o namenta Templorum Romam deserentes, sacrilegos, impiosque fuisse, & juris Gentium Osores. Haec vero omnia ut Opposita inter se sunt, ut παντιεσα, frequens Gentilium in sententiis .ctisque invenimus; ast conciliari tamen haud possunt cum veritate . Quid enim certius , quam

92쪽

creditum a Romanis suis , Deos in Simulacra ingredi , ad ea accedere, in illis habitare, ab eisdem exire demum , excedere , & avolare δQuid certius, quam Romanos Religiones omnes coluisse, didicisse, adoptasse, universarum Gen. tium Sacra suscepisse , initiasse ritus omnium Religionum , eosdemque ubique Deos, ut a je-bant, immortales esse credidisse λ Universa hoc ostendit historia, universi eorum Auctores. Optime S. Leo de Urbe Roma: I J Haec autem Cismitas ignorans suae promtilionis Auctorem, cum pene omnibus dominaretur Gentibus , omnium Gentium serviebat erroribus, o magnam sibi videbatur alsum illie Religionem, quia nullam respuebat falsitatem. Quare certum etiam, nullos invisos habui sie Deos, nullius Gentis abominatos fuisse Sacra, ea scilicet, quae receptas Religiones falsi-

Iatis non arguebant ' exque Sacrorum dissona

tia caussam inferendi cuiquam helli numquam praetexisse Quirites, sa) ceteroquin ad effingenda belli motiva adeo proclives, adeo, adeo in occasionibus aliena diripiendi utcumque captandis, simulandisque faciles. Ergo, inqui et Grotius, eorum Signa absque piaculo rapere Romani non potuissent. Utique, reponam , si Deos moram in Simulacris adhuc trahere credidissent: si excessisse eos haud suissent arbitrati: uti reapse hujusmodi in opinione erant ex Evocationis doctriis

93쪽

nrina, caeremoniis, & carmine. Hune juxta senissium interpretanda Poetae illa: i )Colui vesros se semper honores Quos contra AEneadae bello facere prophanos Et ad eundem referenda Macrobii verba: et in Bellum omnia profanat; uti & Pomponii furisconsulti : s 3 ) Cum loca capta sunt ab ho tibus, omnia

de uni sacra esse I non ea ratione modo , ut ait Grotius, quod quae sacra dicuntur, revera non eripiuntur humatis usibus, sed publica sunt; sa. Tra autem nominantur a fine, cui destinata sunt. Haec contemplativam sapiunt hominis jurii prudentiam , non practicam Romanorum Religionem. Itaque desinebant esse sacra, prophanaque esse apud Romanos coeperant , quod recitato

Evocationis carmine exaugurata censerentur, sine

Deum Numine , absque divina vi , & Spiritu omni vacua illa Signa, iccirco sacrilegium omne, ea ex doctrina, Quirites evitarent. Sane si Deo. rum Simulacra, & ornamenta Templorum a Romanis, expugnatione quacumque peracta , Romam delata fuere, cur hominum superstitiosissimos in belli maxime negotio, & Deos omnes, pro Imperii arcano , summo cultu Venerat S , dicamus esse voluisse sacrilegos λ Cur fuisset apud eos jus Gentium, quod inaudito absque piaculo peragi a nemine animata fata Simulacra potuisset λ Extra rem immo nec fortasse esset, si hanc

94쪽

Deorum Evocationem , unam fuisse arbitraremur ex caussis, quibus belli jura res etiam ad sacras extendere Quirites . Cur enim exauguratis parcerent Simulacris , cur ornamenta Templorum inviolata relinquerest, Diis, eorum sententia ,

jam alio se receptis, & oppugnatae Urbis exsecratis quasi sedibus Τ Ea quippe ex opinione , Di is semel evocatis, eadem erant Quirites cum Hebraeis , ac Persis in navi , scilicet prophana

existimare poterant , quae olim fuerant sacra , eaque consequenter jure corrumpere, ac rapere.

Hac utique de caussa Christiani Imperatores. vel in pace , Ethnicorum Simulacra inculpate violare sis credebant, eos ad id privata Religione, cui prophana omnia quae apud alios sacra , &Antistitum impellente doctrina. Tollite, tollite , ajebat Iulius Firmicus Maternus, I) tollite se

95쪽

CAPUT V.

Romanorum agrarium Evocationis ope

exquisito fuisse modo locupletatum .

T Reipublicae 2Erarium solius si vocationis ope locupletatum non fuit , ita neque ex ea semper . Primis nempe temporibus, Vincere quum Vedios posse labo

ris erat a

Nee dum ultra riberim belli sonus , ultima praeda Nomentum, oe captae Iugera parva Corae , s I)Hostium ejusmodi expugnatis in m cenibus ea vix invenisse Quirites arbitror , quae superstitioneni explerent, non φιλαργυριαν, aut aVaritiam . Quid enim frequentius illa aetate , quam exigua in

aede fictilibus, ligneisque Diis, aut deasciato supplicare lapidiὶ Quae pretiosa magis Simulacra quam ex ebeno, cedroque facta λ sa ) Ex quo consequi necesse est, evocatos illos, tum quum

ca Propert. Lib. IV. a Salmas. in Solin.

96쪽

circum suam luctabantur Romani matrem, Deos nec aesculanos fuisse , nec eorum aerario conferre potuisse : heinc ad hominum Religionem modo morem illum prima tempestate esse referendum . Feretrius equidem vocatus fuit a RO-mulo Iupiter, a ferendis videlicet spoliis, quasi triumphator, σροπ-ουκο , & quod ad eum triumphi spolia Vie ores ferrent . Verum ejusmodi spolia, Deorum instar, instar caeremoniarum illius erant temporis, simplicia scilicet, rudia, ac ignobilia. Licet vero vel ante devictam Graeciam omnia hostium Saera, divitiasque Templorum abstulerint Romani , sacram tamen in praedam nunquam cupide involarunt magis, quam debellatis Asiae, ceterisque extra Italiam Populis. Immo

quum primum Graecanicas etiam obtinuere Vi-htorias, quid Signa Deum et fimbre facta essent , vix dignovisse videntur . Mummius , si Vellejoraterculo fides , s I) tam rudis fuit , ut capta

Corintho, cum maximorum artificum persectas manibus tabulas, ae Statuas in Italiam portandas lo-.earet, Iuberet praedici conducentibus , si eas perdidissent, novas res reddistiros. Adeo iniqui aetate illa Romani rerum erant ejusmodi aestimatores. aerarii rem primum arbitror devicto fuisse Pyrrho cum Evocationis Religione conjunctam. Nec enim, ut ait Florus sa) ulius pulchrior iu bem , aut speciosior triumphtis intravit . . te

hunc .

97쪽

hune diem nihil, ni 7 pecora Volscorum , greges S binorum , carpenta Gallorum , frae a Samnitum arisma υidis . Tum s captiυos aspiceres Z Molo se , essali, Macedones , Brutius , Apulus atque Luis eanus . Si pompam 8 urum , Purpura, Signa , Tabulae , Tarentinaeque deliciae . Brevi igitur factum , ut cognoscerent Romani in euocatorum Simulacris Deum materiam superare opus, quare maximo hujusmodi Signorum accenderentur desiderio' nam quum prioris belli Punici tempore , captis a Marcello Syracusis , ornamenta Urbis , morum Simulacra , tabulasque satras

ipse Romam detulisset: Hoseium quidem illa spolia ι ait Livius, si in oe parta jura bellic Ceterum inis

de primum initium miranssi Graecarum artium ope ra , licentiaeque hinc sacra, profanaque omnia uuiam spoliandi factum es. Eam autem quam Sicua lae Deorum opes invexere in devictarum Urbium spoliis licentiam, immensum auxere Lucullanae ἡSyllanaeque in Asiam expeditiones , in quibus

Romanus miles non amare modo, ac potare insuevit, verum & Signa Deum s tabulasque pictas, caelata Templorum vasa mirari, eaque privatim, ac Publice rapere. I) Heinc quantum

Ρopuli aerarium tot ex evocatis inde Graeciae . Asiae, atque Africae Diis, tot ex ornamentis fanorum , locupletatum fuerit, quantam auro, δἴ-gentoque gravem carenam secum illa traxerit

capreis

98쪽

caeremonia, imaginari nemo satis potest. Apertissime M. Tullius, is Urbe nostra, inquit Iὶ pulcherrima, atque ornatissimo, quod Signum , qua tabula picta es , quae non ab hosibus victu capta , atque apportata sis pCujus rei aptiorem ut habeamus imaginem ,

animadvertamus oportet, non Statuas Deorum

modo, obelscos sacros, atque pyramides, elypeos, & aegydas, & cuspides, laminasque, hastas, caduceos, & tridentes s nam & multis ΡΟ-pulis quas alia Deorum Simulacra, quam tentoria , & enses, & informes lapides , acinacesque, ruam rami, silices, & ligna λὶ non galeas mo-O, & πωρικοψι,- , scilicet aurata sulmina, gemmas , & caelaturas argenteaS , aureos Vannos,

aulaea & Augurum flammea, & solemnioris semcula pompae; non pallas modo, fibulas, & arcus, Lyctios, & citharas , soccos , atque peplos ; non donaria modo , & Vasa, toreumata , emblemata, thuribula, candelabra , paterasque, Sthensas , tripodas, & mensas, eoronasque Numinum, armillas, dextralia, corollas, & eorum

inaures ' Verum etiam pecuniam Omnem cum

sacram, tum etiam prophanam, cum publicam, tum etiam privatam, quae in Templis adservari moris erat , & quaecumque in cisternis reperiebantur sacris , ubi Signa nonnulla vetustate collapsa , & alia quaedam e consecratis donis reponebantur ' quidquid demum ad evocatos per

99쪽

8Otinebat Deos, Evocationis caussa, Victorum juris fuisse factum, & Romam cum Deorum Simulacris deportatum . Hoc dum apertissime evineunt nonnulla Christiani Ρatrum nominis testimonia , lucem etiam ex Evocationis ritu ipsa-met accipiunt' ad illum namque relata , & optime intelligi posse videntur, & optima fuisse ratione conscripta non relata vero ad ejusmodi morem, aliquem ViX praeleferunt sensum. Tertullianus quum de Religionibus ageret Romanorum , qui Orbem occupasse se dicebant, quod Diis omnibus ossicium praeter ceteros fecissent rsuomodo, inquiebat, s I ) ob Religionem magni,

quibus magnitudo de irreligiositate promenit 8 Ni fallor enim omne Regnum , vel Imperium bellis queritur, ρο victoriis propagatur. Porro bella, mictoriae captis, di mersis plurimum Urbibus conflant . Id negotium sine Deorum iniuria non est . Caedem, frages maenium , m Templorum , pares eaedes Civium , O Sacerdotum. Nee disimiles rapinae sacrarum divitiarum, ac prophanarum. Tot igitur sacrilegia Romanorum , quot prophaea. Tot de Diis, quot de Gentibus o triumphi. Tot manubiae , quot manent adhuc Simulacra captivorum Deorum . Et ab hinibus er o suis fusinent ador H, illis Imperium sne Me decernunt, quorum magis injurias , quam adulatιones remunerare δε-buerunt 8 Rapinae videbantur vero ejusmodi Templorum hostilium expoliationes Christiani dogmatis ι Apologetie. Cap. XXIV. XXV.

100쪽

s I. malis Patribus, impia spolia, & sacrilegia, quod Evocationis 1 acrum jure floccifacerent , & hac de causa absque Religionis 1ensu victos dicerent

Deos, raptos a militibus, a Ducibus triumphatos unde hisce testimoniis caeremoniam illam ,& effectus ejus historica tantum lege confirmant.

Minucius Felix, suisquid, inquiebat, s I) Ro

mani tenent, colunt, possident, audaciaepraeda es. Templa omnia de manubiis Urbium , de spoliis Deorum , de caedibus Sacerdotum. Hoc insultare , illudere est, vidiis Religionibus servire , captivas eas po se victorias adorare. Nam adorare quae manu ceperis , sacrilegium es consecrare non Numina. Toties er o Romanis impiatum es, quoties triumphatumr tot de Diis spolia, quot de Gentiabus o trophaea . Igitur Romani non ideo tanti , quod religios, sed quod impune sacrilegi . Neque enim potuerunt in ipse s bellis Deos adiutores habere , adversius quos arma repuerunt , oe quos post

cladem triumphatos sive uti legit Rigaltius )quos poseulaverant detriumphatos colere coeperunt . Haec autem testimonia commentario nullo indigent, ut quantum ab Evocationis caeremonia lucis mutuent, quilibet cognoscat ' quantum etiam ostendant, evocatorum opes Numinum suos Romam sequutas fuisse Deos, subque Romanorum cessisse potestate, quidquid divitiarum , & auri in oppugnatarum Templis Urbium reperiri datum erat. Si enim strages Templorum, rapinas-

F que