Institutiones historiae ecclesiasticae N.T.

41쪽

Suevi per Rha etiam usque ad Brigantinum Lacunal 51 se suumque nomen, latUerVnt, tunc primum Christum illico nunciatum fuisse, putandum est. Superstitioni, quae ad exitum sexti ad initium septimi saeculi quam plurimos occupaVit, fortiter restitit Columbanus Monachus Hibernus, cui se praebuit socium et comitem Gallus Monachus 5 et gentilis suus, Helvetios ad caput Tiberini lacus degentes sincera Dei notitia imbuere jussus. Εjusmodi institutionem a primis temporibus Helvetiis non defuisse, nullus inficias ibit, cum aeque in dubium sit paganorum errores ne simul, ne uno ictu, esse collapsos:

hoc sibi praestituerunt discipuli Columbani impiae superstitionis caput infringere, inflammantes ad fauces Limagii superioris Tuccolingiae Idolium perenni Ethnicorum frequentia celeberrimum , plurimisque

laboribus in Helvetia pro Christo perfuncti 53).

S. XXIII.

Bellum Saxonicum Caroli M.

Saeculo octavo, quo Caroli agni aetas incidit, praeerat Witichiridus Saxonibus, qui, ut omnessere caeteri Germaniae populi, ingeniis inhumani,

si Hodie Constantiensis lacus. Quaestiones quoad Briganti fines videsis apud Carolum e Cottite in Annal. Eccles Francorum T. II. Pag. 608. et seqq. ad an 640. ubi etiam Columbani vitam bene descriptam invenies, et Galli monachi gesta. Cf. Pagius ad an 627. 52 CL nota VP. 55 Inter quos mentionem merentur Romanus, et Lupicinus,

42쪽

et moribus, rapace manibus, sanguinarii, ac Daemonum servitute letenti 54 , non Christianam modo oderunt Religionem, sed seroces animos in Fide

les gerentes, nihil ideo pensi ac moderati habebant: devicti a Carolo Martello, i pinoque filio, et tribu

tarii Francorum facti ea pacis conditione, ut caede, direptione, incendioque sibi temperarent, nihil tamen secius Francis insesti, molestique perstiterunt. Quam singularem contumaciam minime ferens Carolus Magnus, bellum in eos indixit anno 772. et per annos tres supra triginta nunquam intermisit:

daturus profecto finem, nisi itit indi perfidia, Sa-XOnumque audacia, obstitissent. Incredibile enim dictu est, quid promptum haberent in sermone, quid clausum in pectore, quam saepe debellati ad Caesaris clementiam confugerint, pollicitis largi, re inanes quum saepe patriae superstitionis fastidium, at-

54 Cujus religionis fuerint antiquitus Saxones, nos docet eorgius Fabricius Chemnicensis in Saxonia illustrata Lipsiae 1606 pag. 64.

ait enim In tenebris errorum maximorum cum aliis Germanis Ty- bilenum it Tertullianus vocat coluisse verisimile est, quo nomine Saxones malum Daemonem in hunc diem appellare conSueVerunt. Qui gentis annales dido imi numen populare memorant, Crodum quemdam, messoris specie, qui cinctum lineum gestat dextera se reia Vasculum rosis repletum, sinistra erecta rotam currus Pedi- hus nudis insistit pisci quammoso et aspero, quem Percam Oca mus Coluerunt item Hamam, specie regia cum aliis Dii Deabus que duodecim. COIuerunt Irmum in insigni latum atque hos de lectos, et destructos a Carolo Magno narrant Annales Magdoburgii . . . Addunt alii Filimum, o Sibam Deam, tintrum nomine quem O- Iebant ne nocerent, ut malum cum inauspicatumque dicebant .

43쪽

que contemptum, paratos e contra ad eligionem nostram animos per Legatos ostentaverint. At nil praeter nugas Francorum siqui dem ditione per dolos et fallacias subterlabi, novis latrociniis manus admovere, materiem omnem, Si qua esset, eligionis evertere, eique addictos acerbe morte interimere, id demum erat datam iterum atque iterum sidem exonerare 55 . . XXIV.

Saxones Christiani Caroli virilis.

Ea audacia armati, licet Caroli suorumque impetu sexies perculsi, neque animos, neque CerVices subjiciebant quin potius, Frisiis in societatem

accitis, extrema quaeque obire, quam Francis manus dare maluerunt. Hic Carolus, ut rem Omnem denique conficeret, septimam factionem anno 784. in eos molitus est, duosque misit exercitus, quorum

alter, silio duce, estphaliam impeteret, alterum ver ipse 56 in siphaliam immitteret. Quare ad incitas redactus Witit indus, cum illi sibi tutum sore arbitraretur, de deditione statuit, singularemque Caesaris clementiam admiratur, qui bellico triumpho nobilius ejusmodi victoriae genus prae habuit regia animi magnitudine atque ita devinctus est, ut

55 Cs citatus Georgius Fabricius Chenanicensis in Saxonia il

44쪽

Beligionem recte factorum magistram et fomitem, ipse cum uxore, ingenti III 8aXOnUm numero, Π-n 785 ana plecteretur. Sed quia Varia et irrequieta Saxonum ingenia Carolus perspecta habebat, metuebatque, ut, si Omnes Una Simul consisterent, OVis tumultibus ansa praeberetur, plura idcirco eorum

millia in Belgium et Gallias dispersiit 57ὶ data

pluribus Gallis et Belgis copia Saxoniam incolendi.

Hoc pacto diuturnum bellum an nolo 4 compositum est, magnumque profecto, et ad Caroli, Francorumque gloriam, et ad rem Christianorum publice utilitatem. Nec audiendi sunt, qui praeclaras Caesaris laudes invertentes, iniquitatis notam eidem impingere non erubuerunt, quod proditiones in subsi dium vocarit, pacem extinxerit, crudeliterque se gesserit; hi enim vel inscitia, Vel dementissima temeritate, ad judicandum adducti sunt, et a gravissimo scriptore ginharto, Caroli aevo, testeque

Oculato, facile revinci 40ssunt Si j.

57 Vid. . . oler de transportatione Saxonum a Carolo M. facta Gollingen 248. 58 Ita si Voltatrius Eginti ardui altente legisset, certe tot tantaque adversus Carolui M. convicia compingere haud potuisset. Eginabi tu enim alio quidem colore depingit Carohina, tuo eum Vol- tali ius. Egi tiliaritus autem Omnem mereri debet idem, luna quia magnus, et vir undequaque doctissimus, Virorum ui temporis prudentissimus ab scriptoribus appellatur, tum quia coaevus Scriptor it et narro de Carolo quod ipse viderat, et teStari Veraciter poterat, quemadmodum satetur initio historiae aroli M. Imperatoris hisce verbis: Tamen ab hujusmodi descriptione non existimavi temperandum, i quando mihi conscius eram, nullii in ca veracius quam me scribere

45쪽

S. XXV.

In estphalia Religionis progreSSus.

Anteaquam Carolus arma sera et in Saxones,

angelica vox, licet inaniter, ad proximas regiones

posse, quibus ipse intersui, quaeque praesens oculata , ut dicunt, fide cognovi, et utrum ab alio scriberentur nec ne liquido scire non potui. p. 95. T. II. Scriptorum Historiae Francorum p. Dum hesiae Lutetiae aris 4656. et pag. 4. Scriptorum apud Reuberium Francosui li 4584. Jam vero ex ipso ginti ardo colligere possumus Carolum nec proditorem, nec crudelem fuisse, nec vi et armis eos ad Religionem Christi amplectendam adduxisse, etiamsi plures Saxones ob violatam fidem jusserit internecione deleri Primo enim adnotanda est ex Scriptoribus, perfidia Saxonum, eorum seritas, vitia quibus pro seritate sua diffluebant, deinde Caroli Magni aequitas, mansuetudo , et in omnibus temperantia. Mores Saxonum descriptos habes apud citatum Georgium Fabricium Chemni- censem in Saxonia illustrata, Caroli virtutes Eginhartus depinxit

hisce orbis pag. 40l. o. II. D Chesne. Ceterum per Omne vitae suae tempus ita cum Summo omnium armore atque avore et domi et oris conversatus est, ut nunquam ei vel minima injustae crudelitatis nota a quoquam suisset Objecta Amabat peregrinos, et eorum suscipiendorum magnam habebat curam adeo ut eorum multitudo non solum palatim, verum etiam Regno non immerito videretur onerosa. Ipse tamen prae magnitudine animi hujuscemodi pol dere minime gravabatur, cum etiam ingentia incommoda laude liberalitatis ac bonae samae mercede compensaret. Videatur etiam Henricus Spondanus in Epit Ann Baronii ad an. 844. n. . qui Eginhardi, aliorumque monumentorum auctoritate sussultus, elogium Caroli quoad Religionem exaravit. Curioso lectori haud ingratam rem sacere arbitramur, si Caroli Magni formam cum Egin hardi verbis describamus, pag. 404 jam cit u Corpore sui amplo atque robusto, statura emi- nenti, quae tamen juStum Don excederet modum. Nam septem Suorum pedum proceri talem ejus constat habuisse mensuram Apice capitis rotundo , oculis praegrandibus, ac Vegetis, naso paululum

46쪽

accesserat Boructariis, qui estphaliae populi in occidua ripa Rheni prope Coloniam Agrippinam

ad Lippiam amnem degebant, decedente saeculo septimo Religionem nostram Suasit Suidbertus Anaglus, quo autem Saxonia expulso, Howaldi duo Angli Evangelium Boructariis praedicantes, ad mortem, quam sortiter oppetiverunt, vocati sunt i59 .u mediocritatem excedente, canicie pulcitra, acie laeta, et hilari. . Unde sormae a fictoritas ac dignitas tam Statili quam sedenti pluri- ma adquirebatur. Quamquam ei Vix besa et brevior, Venterque 4 projectior videretur, lamen haec ceterorum membrorum celabat ae- si qualitas. Incessu firmo , Otoque corporis habitudine virili Vocou clara quidem , sed quae minus corporis formae conveniret. Valeii tudine prospera praeterquod Antequam decederet Per quatuor anu nos crebro febribus corripiebatur. Ad extremum unico otiam podest claudicaret. Et tunc quidem Plura arbitratu suo, quam medicorum consili faciebat, quos pene exosos habebat, quod ei in cibis assa, is quibus assuetus erat, dimitteres, ut elixis adsuescere suadebant . . Quoad Saxonum conversionem ad Christum Css. Praeter Eginhardum, M. o. Fridovicus illertis in diss de Saxonibus Christo subjectis. Vilent bergae 4246. G. T. Ludwig. in itist Saxoniae a Francis subiugatae sub Carolo M. Lipsia et 224. C. G. Hos manti de pietate Caroli M., qua in conversione Saxonum ad Christianam religionem usus cst disp. praelim ad Schurgitetschii Fund. ist. Germ. mediae. Schneober 4728. Vid etiam Chronicon Alberici apud G. . Leibnilium in acccss hist. . IL p. 420 et seq. an noverae 4698. Anima vertendum autem est Ecclesiam nonani iam nunquam eam Caroli M. rotationum adprobasse quam peregit Paschalis III Antipapa, ut inter Sanctos adscriberetur Imperator Quare nulla ejus mentio in Cal. Rom. , nec in Breviario P. Benediclinorum, etsi iis litui imum Carolus a

5 in . Duo quidum Presbyteri ait ted a lib. II ist. Ecci ci . pag. 406. odii Cantabrig. 644. de natione Anglorum, qui in Hibernia

ciam antiquorum Saxonum, si sorte aliquos hidem praedicando Christo

47쪽

Multum clei nil adlaboravit Lebui nus Anglus cum S turmione Abbate ut densi, ut superstitione

Saxones eximeret. Cui rei magnum momentum allaturus Carolus eandem provinciam Al)batibus, et Episcopis concredidit, in quilbus ille hadus remensis, et Lud gerus Monasteriensis, postea Episcopi, excelluerunt. Et ne quid inchoatum dimitteret, quod ad Religionem in Saxonia tuendam pertineret, essecit ut constituerentur Pontificales Sedes Osnabrugensis, aderi, Ornensis, alberstadiensis, Bremensis, Verdensis , in densis, Onasteriensis et Hildesiensis Saxonibus interea, qui trans Albim morabantur, Archiepiscopo Treviron si ad Christia nam educationem, commissis 60 .

Iudaei lac et iodo Fidem amplectuti ii .

Judaeos neque paucos in Romanorum ditione, Vel extra, haec eadem periodus Christi Ecclesiae

acquirere possent. Erant autem unius ambo sicut devotionis, sic eliam vocabuli. Nam uterque eorum appellabatur Newald ea tamen distinctione, ut pro diversa capillorum specie unus niger Hewald, alter albus Hewald diceretur. - Sed hi prosequitur Fabricius Chemnicensis jam it. p. 62. ex Beda ab agrestibus prius trucidati sunt, quam ad Praesectos Provinciarum venissent in Rhenum conjecti, cum essent corpora ipsorum Colottiae in Vbiis iiiventa, et in aedem sacram religiose translata Sunt n 60 Vid. Chronographus Saxo p. Godes ridum Guillelmum Leth-Ditium in access. hist. ubi scriptore rerum Germanicarum T. I. p. 125. -υmouerete 700.

48쪽

subjectos dedit. Hos inter incolae unius ex insulis Balearibus, quae Minorica appellatur, prodigiosa sanctarum reliquiarum Virtute permoti fidem Christo obstrinxerunt, quod in causa fuit, Ut Severus Insula Praesul eventuum synopsim historicam encyclicis litteris complexus sit. Eodem saeculo quinto 61 in insula Cretens Judaeorum ad Ecclesiam accessio non parva facta fuit 6 a), cui addenda est eorum multitudo, qui Borione in Lybia per Catholicosiresbyteros a Iustiniano Imperatore missos Religionis jugum susceperunt 63 . Ad haec insignem de Judaeorum pervicacia triumphum retulerunt in Occidente Gregorius Magnus, et Λvitus Viennensis quo autem judaicae conversionis ardore nonnulli iii Gallia, Hispania, et Italia eo deflagrarunt, ut in manifestam etiam vim erumperet, et gladii potestas non liberum judicium Christicolis faceret immodico et occurrit Gregorius Magnus, Omnemque

injuriam prohibuit 64j, qu0d Toletana Synodus

quarta,ann 633 Carione 57 sua auctoritate firmavit.

62 occasione cujusdam impostoris se Mosen venditantis, Judaeisque proni illuniis, Se eos ducturum Per mare mediterraneum in Palaestinam siccis pedibus Judaci delusi, Christo nomen dederunt. 65 Justiniani curis, plurium etiam Samaritanorum in Palaestina ad Christum conversio est tribuetida, quemadmodiui Chilperico qui Suessione in Franco-Gallia Orabatur an . 585. Orum Judaeorum convorsionem Piliuimus Avitus iliam Clara montanum episcopatum gerebat, suasit Judaeis, ut Clii istum sequerentur, aut loco cederent. Quingenti eorum circiter Christiani acti, reliquos Massilia excopit, qui tamen brevi veri lutum amplexati sunt.

64 In iiislosis ad plures Episcopos scriptis.

49쪽

Iulianus a Religione deficit.

Nec quidquam durum acerbumque a Romanis Imperatoribus pavescere videbatur Ecclesia, post propulsatas Licinii injurias, cum inopinata et lagitiosissima Iuliani pestis insurrexit. Hic patruelis Constantii non a religione solum , quam Una Cum Gallo fratre germano ab incunabulis acceperat im

pie defecit, 65 sed, quod intolerandum fuit ita

in eam exarsit, ut pene furere videretur, et ad eam funditus evertendam, eorumque ultum superstruendum, ingenium atque opes conferret. Simultates summas Cum Constanti exercens, philosopho rum sectae faciles plus aequo aures, facilem que animum accommodans, et a Platonicis quibusdam speciosa magis quam Vera Venilitantibus, undequaque circumventus 66 infractam eo usque eligionem

65 Anno aetalis suae 20. a Christo desecit, et ad eorum cultum conversus est, dum se Christianum simulabat Constantii metu, idolis tamen clam sacrificabat, mysteriisque Ephesinis, et Eleusinis initiabatur. 66 Praecipue a Maximo, et Libanio. id Socrates, Hist. Eccl. Lib. IIL p. 468. T. II. edit. Cantabrig.

50쪽

illorum argumentis, Veluti nervis omnibus, exsciti-clere posse consilit. Et cum philosophi illi divinationem Geniorum a Daemonum imperium Ostentarent, Varia praesagia atque indicia, ad ampliorem in dies dominationem suadendam Iuliano obtulerunt quo lactum est, ut hisce aliisque blanditiis et artibus Principem omnis captatorem aurae sibi devinctum, Christianis vero quotidie magis infensum

haberent. S. II.

Idolos ii pristiniuia cultum aestituere Onatur.

Vix a Constantii obitu potestas summa atque arbitrium anno 361 in Julianum cesserat, On pressos animi sensus aperuit, Virumque evomuit, quod ad indignationem Constantii declinandam, eo usque celaverat. In hoc autem adversus Religionem molimine, cruciatus, interneciones, et ignes abij cere sibi praestituit, quae Omnia crudeliter, magisquam utiliter, Imperatores fuerant experti; sed blanditiarum et fraudum tramite, transversisque cuniculis omnino esse incedendum existimavit: quod simultatis genus, specie quidem lenius, su- Dostissimam in Ecclesiam labem occultabat, et periculosius occultasset, nisi malesuada rabies hominum in apertam saevitiem impulisset. Itaque mu-Doribus publicis Christicolas, vectigalibus primum Oneratos per dicta proli ibere, militare cingulum numini usquc ad litationem concedere, sive priva-