장음표시 사용
81쪽
tur ubi . Hie a1guitur , quod mulier, quae rem suam vendidit, veι Θρο the- eavit, si renustiavit metu, vel re erentia, quod post revoeare et idem de Cierire, qui metu , o revere tia Discopi renuntiavit Praebendae , licet non interveniat eorporis eru Iatus - . E.I legem Interposas nunc laudatam Interpositas metur causa transmones ratas non haberi Edicto perpetuo coniseneor . Nec tamen quilibet metus ad rescindenduis ea , quae eossessu terminata sunt, suscit e sed talem me imis probari oportet, qui salutis periculum ν
vel corporis cruciatuis eontineas
Respolitam abiblvit suum Ruthor inquiens sic doaatum propter me tum esse restituenduin , lii;a donaris de non simpliciter voluntario fiat postea voluntarius. Quilibet rei suae est Dominus, & dominium iii alterum transferre potest quandocumque vult; non enim ad hoc requiritur, quod res adhuc sit in manu do.Iantis, quum translatio dominii non fiat per m terialem rei traditionem; sed per veram , sinceramqtie voluntatem doctan di . Si ergo qui prius donavit ob metum , & non omnino libere , mutatR postmodum voluntate libere consentiat, quod recipietis retineat id , quod accepit, doaatum statim fiet recipientis , dc hic erit a restitutione liber .
QUARTUM DUBluM . Utrum accipi ens ex dono, vel alio modo , ab eo , qui alienat in fraudem creditorum , teneatur ERespondeo , quod aut accepit titulo lucrativo . scilicet dono , & tunc si fraus intervenit in principio , tenetur im
distinete L. autem S. Simili mori dicimus T. in
fraudem creditorum. Secus, si intervenit postea e quia factum legitime retractari non debet cap. Factum de regulis Iuris lib. Sexto . Nisi sorte accepisset aliquid acquisitum ex delicto, vel emptum ex pecunia usuraria: quia tunc tenetur cap. Cum tu, & cap. Tua nos Extra de usuris. Aut accepit titulo oneroso, puta quia illud emit , ct tunc non tenetur , nisi sciverit fraudem L. Ait Praetor g. eod ait Praetor is uuae in fraudem ereditorum . Dicitur autem scire, quando creditores ei protestati sunt die a L. Ait Praetor: vel quando debitor eodem modo omnia bona sua alienavit L. Omues S. Lucius T. eod. titulo ἀ
it 7 od alienatio, quae fit in fraudem creditorum revocari de beat toto docemur titulo is in fraudeω creditoruis . Sed quoniam
82쪽
allanatis seri potest vel sinplici donatione , vel vend Itione , merito A thor unum ab altero distinguit. Si alienatio donat one fiat , & donans intraudem hoc agat, sive donata riss id sciverit, sive id ignoraverit , revocatur alienatio, textu aperto ff. eod. tit. L. I x. - Similido dicistis, es ctii dc nartim est , ncn es e qLocrenotiis , an scieme eo, crudonatum , gestam sit: sed Φcc tantum , an Irati dentiar tredireres. Nee videin rur lxjuris inci is, qvi eneravit, ctim lucrnm exurqueatiar, non dinumminstigatur. In hos ramen, qDi ignorantes ob eo, qDi Disendo nen sit, Iiheralitatem acceperunt, risinus cilio erit danda, qua et tis lactitIetiores fosi sunt, ultra non . Censeti. r aulcm donans id facere in traudem , si conscius aeris alieni, quo oneratur, universa sua alteri donet K. eod. tit. L. Omnet q. r. - Lucius Titius cum haberet creditores , Issertis fuis , iisdemque filiis naturalibus tiniversas res fuas tradidit. Respondit . mamvis non proponattir consilium fraudandi habuisse, tamen qui creditores habere se scit, ct unipersa bona sua clienorit , in elligendus est fraudaηdcrum creditorum eoum tostiisse; ideoque etsi filii ejus eηoraverunt , hane mentem patris fui fuisse, hae actione tenentur - . Ait Author, quod si tempore donati
nis traus non intertuit, donatio subsistit, quamvis postmodum interfuerit: puta quia donans postmodum cognoscit per talem donationem se fieri omnibus non solvendo, & gaudet . Huc re ipsa consere Regula 73. Iuris in Sexto se Fastim legitime retractari non debet, Iicet casus Ictea eveniat , a quo non te uit inchoari --. Id tumen intellige , s donans cognoscere hoc non poterat, nec debebat: quoniana si di poterat , & debebat , praesumitur donasse in traudem . Excipit Author , si res donata acquisita tu erat ex delicto ruta turto , vel habita in specie de usuris, vel empta ex pecunia usuraria. Et quidem jure , quia tunc res non tuisset donantis; & iccirco dominium Ipsius a donante non poterat transferri in donatarium. Vero Igbtur Domino restituenda tunc est, tana et si absque ulla omnino fraude alteri fuisset donata, ut ad rcm Alex. III. Extra de Utiris cap. s. - Tua BOI --κit fraternitar consulenέοι, qDid sit de Uuroricram filiis efferpandam, qui eis in crimine Uti ruram destinctis succedunt, aut de ex reneis, ad quos f na sitirariolum offeris deicinia λ nae igiInr quaestioni Iiteris praesentibus r
frondewtis, quod filii ad restituendas inuras eo ρηι districtione coge τdi, qua
parentes Di , si vite reηt , cogerent:r . Id uom eItam ccntra saeredes ex Iraneo I credimus exercendum - . Quod si alienatio venditione fiat, di ve dens id agat in fraudem creditorum, emens aut cm id penitus ignoret, vem ditis non revocatur; rem enim emens titulo lucratur oneroso, T eod. tit.
L. Ait praercr I. a. - mod ait Praeter, Λ CIENTE, sic accipistis, re condi scio , fraudem par icipante et xcn enim si s ueliciter scio , illam creditores hahere, hoe fusi cu ad ccxtendendum, Ieηeri eum in factum asione , sed si particeps fraudis est- . & ibidem AD Praetcr EGEATE , idest eo eui convenietur hac actione - . Si postules abs me , quare lese sancitur, R r r a quod
83쪽
iii od do.Iatar his nesciens trauduleatum doaaat Is consiliuni teneatur rest tu
te Re oauo in promptu est , quia per do.iationem laeduatur Ia totum creditores , no I autem per Peliditio ae in , quum venditio ae secuta , ius ipsi h eant in pecuniam , quam debitor ex venditione percepit . Forte hic dices: si creditores vix aut ne vix quidem laeduntur ex venditio Ie, quare, dum eme. is coascius est traudis, repocanda venditio est Huic quaesito responderi posset, quod etiam in venditione creditores alI3uo modo Leduntur; securius est enim agere contra possessio aes debitoris, qaam coitra o cuniam ex venditis possessionibus ab eodem perceptam, quum hanc mille modis occultare ipse post, & distrahere . Μelius tamen respondetur, uaodiraus & dolus nemini patrocinari debent , sicuti iura omnia clamant a &1deo si emeas particeps tuit iraudis , sive creditores laedantur , sive non laedantur, emptio nulla et , & revocanda. Censetur autem traudis parti ceps nedum qu Id quis aere alieno gravatus. quod om aes norunt, vendit omnia sua creditoribus lasciis, & absentibus et sed pia sertim, si creditores protestentur coatra venditio. em, T. eod. tit. L. Au Praetor *. I. - Si quis particeps quidem fraudis nou suis , veru taπra vendente debitore , testato convenrus est a creditoribus , ne merere an in faesuis actIone teneatur, si ιο araverit ἔ D muis est, ut reueri debeat et non enim earet fraude , quieonventus testato perseveraι - . Sed quid, si creditores praesentes Meaditi ni sint, nec eam impediant, de taceant λ Uidentur coisentire . Arsuitur C. de remisioue pignoris L. I. & a. q. finali . dea Glossa in g. s. L. 6. Qeod. tit. , qui paragraphus huic casui aptari commode potes - Praeterea
illud fetextam est, μω, qvi consentientibus creditoribur aliquid a fraudatotare vel emit , vel stipuIaius est , via quid Gliud contraxit et non videri in fraudeis creditorum fecisse a newo coim videtur fraudare eos , qui sitant di consolitiat.
84쪽
VIcesimus secundus Τitulus qui est de Falsariis, continet tres quaestiones . sive tria Dubia.
Pgi MuM DulliuM . Utrum falsificans Instrumenta , vel aliam scriptiaram teneatur λRespondeo, quod sic , ct in solidum de omni damno dato propter hoc. Idem dic , si haec falsificatio fiat in libris mercatorum , vel qualitercumque , ff. de δισμbaii- s conveniendis L. I. dc ff. de furtis L. sui tabulus. Idem etiam dic , si quis scienter falsis Instrumentis utatur , aut scripturis
, is Falsum recte definitur a Sylvestro veri Fussarius num. r. - ΛΓ ratis veritatis cum dolo, di jactura - . Tria Iccirco requiruntur ad crimental si, videlicet ut pervertatur veritas , ut dolo malo id fiat, & ut fiat cuiualterius iactura, ita ut alteri noceat, vel nocere possit. Uno horum deficiente non tenetur quis pinna hujus criminis - Nec exempI- editionis pre et v sIIter per errorem scriptum, cum nonnisi dolo malo fassum commItten- res erimini subiugentur, cognitionem dati Iudicis moratur C. ad Ierem Comnesiam de falsis L. ao. Falsum postmodum, seu talsitas quatuor modis primcipaliter committitur, dicto nempe , scripto , iacto , & usu , seu potius abusu , quorum omnium declarationem videre potes apud Anactetum lib. s. Decretal. tit. Eo . , & apud Lucium Ferraris veri Fussuis seu Falsarius . Casus, de quo Author, respicit crimen falsi scripto patratum, quod per belle exponitur Ialtitui. de publicis judiciis, . - Item lex Cornelia de faIM , qtiae etiam testam toris voca ur , ραναν irrorat ei, qui reflumentussi ,
Φρι aliud instrumentum fossuruscripserit, δεπώπerit, recito erit, subieceris , O I signum aduIterinum fecerit , seu ferit , expresserit , sciens DIo meso. Gusque Ieris ραηa in serpor viii is suppliciam est Dod etium in Iete defleariis , 9 oesocii fervatur in liberos vero deportatio in . De hoc crimine agunt etiam Co.iliitutio aes Victorii Amedet Regis Sardiniae lib. 4. tit. 34. cap. II. per totum. Ea ad rem sunt , quae ibidem leguntur num. i. I ιη, Me falsoruente furanno , o che in qualebe parte βsta itala alter
85쪽
rato a farte. Casum Authoris expendunt S. Bernardiniis Tom. I. serm. 34. cpp. 1., Rosella veri Restitutio sevio num. 3. , & S. Antoninus pari. a. tit. r. cup. 3. I. . versus medium , cujus haec sunt verba Secundum autem leges perna
fusarii haec est , deportario , omnium bonorum confiscatio in libero et in femo paena est mors F. DE FALSIS L. I. c. scilicet de Iete cirnelia de foLsit L. t. q. ult. , ubi sancitur diva DU , vel quasi falsi deportatio ely, o omnitiis bonorum publicatio : π s servus eortim quid admiserit, BDimo Dulicio a ei jubetzr Et hoc vertiis in fulsante per se refci ptum Primemis : fassantes alias literas Ecclesiae excommunicantur . mo aurem ad forum conficientis vItra mortale grave ecinmissum , tenetur fessaritis De t flamenti, foe ins menti cri cumque , spe scripturae, ut in libris mercatcrum : ses sunter utens rali ui , de omni damno , quod inde alitui sequitur ,
mentuis , quod inde percepit , renctur restituere , quia fur est , o Iatro I . q. s. cap. SI RES , θ' in multis locis est excommonicia I per SynodoIeI - . Ratio est nimitella : quia hi taliarii , vel talsis utentes p bent causam effcacem totius damni inde obvenientis . Ait S. Doctor eos esse excomia inunicatos , qui talsificatit litteras Apostolicas ; id enim perspicuum est Extra de erimine DU cap. 7. , quod est Imao. III. ' De communi fratrum n 'Ortim censilio duximus flatuendum , DL qui literis nostris uti voluerint, ear primo diligenter examinent et quo tom si fulsis literis se Vos dixerint ignoram ter , eorum fera pantientis evit Uc 'equibit paenas inferius annotatas. Naenim ιωηes fiassarios literor μ ησrsirum , qui per se, pes alios vitium D sitatis exercens, tum Do ori defensoribus fuis anathematis vinctiIO dein
cernimur innodatos et florue rei ux Ocrici , ριι falsarii fuerint deprehensi ,ο-Utit inriis . beneficiis Ecclesiosticii perpetuo fini primati : ita quod quirer se fulsitatis vitium mercueriης , postquam per EceIesiasticum Itidicem Demini degradati, saeculari potestati tradoηtur , secundum Consti titiones Ieriisereas puniendi et per quam o Laici, qui fuerint de fa tore convicti , Ieriise me stiniantur . R, i vero sub nomise nostro literis falsis uruntur , si Curict Deri,i, inciis, er beneficiis Ecclesiasticis spolientur: si Loici , ramdiu maneant excommunitationi subjecti , donec satisfaciant competenter ira tamen , ut i, istis , in iliis malitia gravitis, quam negligentia purisIur: qtiod de his, qui falsas literas impetrant , floruimur observandum.
86쪽
Qii aeres primo: Quaenam sunt eae literα Apostolicae , de quibus Ca-
non Ι.mo. III. nunc recitatus λNom hie literarum Apostol earum In ordine ad poenas contra earum falsarios non solum veniunt Bullae Datariae, & Cancellariae Apostolicae , sed etiam Secretariae Brevium . Ita Lucius Ferraris ver. εινι- nuin. 18. Fu sus I.Iliocentius X. Constitutione incip. In supremo anno data x6sq. die IS. Aprilis rem hanc declarans , atque definiens ς. r. - Ae insuper easdem ρα nas Ioeuis habere , ct executioni demandori debere eontra quosit que fossi
rios non BIum titerarum Apostolicarum , quae fis, plumbo e sed etiam issorum , quae is firma. brevis Db Annulo Pisatoris expediri consueverunt, Iam gra cum , quam justiti m separatiis , atit utramque mixtim continentium . Nec non con ro falsurior quartim tum v supplkaiioxam , cedidarum motu proprii 3 ac mandsitorum de expediendo grasis manti ηυγa, feti Romani Pontificii pro tempore existentii, vel per CDN usu ob ODialibus ad id pro temporc Nerutorii reDevise signataruω , ct Aunatori , etiamsi super iliis Liters Apostolicae set e sub plumbo , De in Dema Ffediis sub Annulo Piscatorii νοηexpediantur, neque eo' everint expediri. Necnon contra quoscumque DUM rios cujuscumque generis aliarum simiIitim , mei dissimilium concepionum s i quibus adsi s scriptis nostra, seu Romoui Ponti*Is pro tempore exist viii aut quorumpi cichum, super qtithtis Literae Apostolitae fias plumbo , pr/in praedicta forma Fresis expediuntur , ct expediri consueverunt . AEc elio Neontra quoscuwque fassarios Datarum in inrae si οὐ O Iolistis ad hoc de putatis apponi solitarum. Nec non contra γορ-que falsificanter Orixis lim' prodictorum Registra Apostolica, seu Reesrorum Apostolicorum libras , nc
que prorsus ac si Dincogent ipsa Orstinatis .
Quaeres secundo. An poenis , de quibus lapis, obnoxius sit, qui una tantum vice deliquit, & non amplius R. Et hoc definitum fuit ab eod. Summo Pontifice in laudata Constitutisne q. 2. - Ac demum quod sub eadem praesenti nostra Constitutione in eladantur, o inclusi censeantur , omnia que o singulis phemi praedictit sub jaceor, di obnoxii set etiam siti , qui unica tantum pice in praemisi de Dquerint , ac per se, veI alium , seu alios unicum falsitatis actum ouaκMin iisdem praemisi, seu eoruis Miquo commiserint, in eoque participe a com plices , mediatorei, auxiliatores, seu futitores quoquo modo fuerinι , etiam deeernimus , di declaramui , atque ita sanctiones , di Constitusiones pracdμ. Has innovando , extollando , iliisque addendo respective in perpetuum flaini mus , o ordinamur .. Quae res tertio . Quot modis L herae Apostolicae possiit falsseari λv. Pene innumeris Complures vide apud S. Antoninum loco prox, me laudato, & Glossam in cap. s. Extra de crimine falsi. NonnulIos ipse duntaxat exhibeo, quos recensitit Innocentius III. eod. cap. scribens Amchiepiscopo , δέ Canonicis Mediolanensbus - Pt cutem varietates falsit iis
87쪽
ris circa nostras literas depresendere valearis , eas vobis praesentλνr uteris
duximus expriwendas. Prima species fasitatis face est , ni sol a Sulla falsisIiteris apponatur . Secunda , ut flum de vera balia extrahatur ex Ioto ,
θ' per aliud stlaw immisitim fossi Iiteris inferatur . Tertia , ut fluis ab ea parIe, in qua tharta plicatur , intistim , cum vera Suila Diss literis immittatur sub eadem plicat tira cum Hs simiIis canuit restauratum. et ar ra, eum a superiori parte bullae aItera pars fili D, ptambo rescindi ur, c ser idem sum Iiteris fulsis inferta reducitur intra tim/tiis. Glata , cum
Duris bullatis , Ο redditis , in eis uIiquid per rasuram tenuem immutaLur. Sexta , cim scriptura literarum , quiuetis fuerat a sta vera Stilia , cum aqua vel vino universiiter obclita , seu desera , eadem Marao ctim calces o citis juxta consueιum artificium deali ata de novo rescruitur . Septima scum chartae , cui fuerat appost a tera Eulis , toto liter abclitae , vel auer fae alia subtilissima chorta ejusdem quantitatis fripta, etim renacissimo glu
tino coniunxi ur . Eos etiam a crimine falsitatis non rerutamus immuneo , quieontra Constitutionem nostrais scienter literas non de nistra, Des m roris
nostri mσηυ recipiunt. Illor quoque, μι accedentes ad Miliam falsas luerar caute pruiciunt, ut de vera bulla cum aliis sigillentur . Sed hae duae De- eier D taris non psunt facile comprehendI , nisi .eI in medo dictumsuis , vel in forma scripturae , vel qualitate chariae Disitas eooncscatur In ca reris aureis diligens indagator fulsitatem peterit in neri , veI in adyuιῖιου si Iorum , -I ia colistione Guae , veὶ motione , via obtusione , prosemim si Sulla non fit aequalis , fed alicubi magis rumida, di istic I magis depres. . Egregia sunt , quae super hac re adjicit Hos Helisis in Summa de ersemine fulsi num. I. in Aunotationibus - Deprehenditur etiam falsitas, si P pa vocet Episcopos , sive superiores , dileetos filios : S si vocaverit Reges , & Principes , vel quoscumque Clericos inferiores Episcopis , vener biles Fratres r & si se ponat in singulari numero; vel uni scribeus , cu cumque voluerit, eum in plurali numero ponat e quia tales literae contra solitum stylum CurIae impetrantur. Et sic tam in Bulla, quam in filo, &charta , & stylo Curiae sunt taliter intuendae , ne quis veras pro falsis, vel talias pro veris admittat, infra eo . Cap. χι- rravi . Sic debet de caetero observari. Antiquitus enim Gregorius ex humilitate aliquando conistrarium observavit, ut supra de procriptioηibtis cap. mhu , & de tros
rionibus cap. I., 23. dist. cap. Cmwunis nius , & 93. dist. cap. Ecce - Haec iste, quae diligenter attendenda sunt, ne tempus cum tempore confundatur.
Praecipui falsitatis modi in re praesenti duobus hisce versibus comprehendumtur, quos exhibet Glossa in idem cap. s. de crimine DIFForma, stylus , filum, membrana, litura, sigillum. Haec sex salsata dant scripta valere pusillum .
88쪽
CONsI D. I. ARTI C. III. scySgcus ouM Du3iυM . Utrum salsificans mensuram, monetam , & hujusmodi, teneatur ZRespondeo , quod sic , & in solidum de omni damno dato propter hoc . Restituere etiam tenetur scienter utens iisdem , Extra de jure jurando cap. tanto. Nota , quod falsificans monetam in regno Franciae ipso stadio est excommunicatus
per Extravag. Joannis XXII. , quae incipit -- Prodiens quas ex adipe tit . de crimine fulse.
1is Casus hic probat Ione non indiget; quisque enim v Idet, quod
hi scientes & volentes damnum interunt proximo , quod jura omnia clamant esse restituendunt . In cap. Manto, quod est Iimocentii III. ad Regem Aragoniae , qui irrequisito assensu populi juraverat usque ad certum tempus conserpare monetam Patris sui, quae circa mortem ejus tu erat legitimo pondere defraudata : ita respondet Summus Pontifex - Cum tur mentum fecim , monetam aut fassum, aut Iuttimam esse eredebas. Si DI-fam , iuramentum fuisset silicitum , nussarentis observandum , di pro eo esset tibi paeηitentia injunienda e cum juramentum non , ut esset iniquitatis vinculum, Derit institutum . Si vero Iegitimam esse eredebar, ju amentum Iicitum fuit, o usquequaqtie observandum. Et ut irreprehensibiliter OIIem rtir , consulimus, ct mandamus, tis, reprcstata moneta , quAE a legitimo pomdere De ι defraudata, alia sub nomiae Patris tui moneta ctidatur , quam ad Iegitimuis pondus reducas, secundum eum statum, queis tempore patris tui Bafuit meliorem : Ita quod antiqua moneta , quae ab illo flatu falsata non fuerat, cum ea pariter expendatur: per quod ἐν dioendium vitari poteris, ct juramentuis fervari. Perumtamea si monetam ipsam in praestatίcne juram mensi credebas c Iegistiso pondere diwinutam , tua super hoc conscientiare remordeat, inuis stimiliter eonfitere peccatuis , o satisfactionem inium Diam tibi pro illicito juramento studeas adimplere. Excommunicationem quod respicit latam a Ioanne XXII., haec Ita fuit concepta - δε ver siquidem ad nostri ApscIatur audi uis inu urtiis relario fide digna perduxit , quod nonnuIII nuliam Mfentes utictoritatem juris, ve Iconsuetudinem, via privilegium faciendi, monetam salsam ostendunι , D-δmeant in regno Franciae, di locis circam vicinis . Alii vero monetais D
ct i vorrae illustris studiine depravant, re ex Αοe cadit a suo recto pondere . ma Iures etia is in locis circumvicinis, quisus de jure, aut consue- audine , seu privuetio jur eo etit fabricandi isonetam , Duum propritim monetae Regiae monetae suae , quam fabricant , imprimere , seu insculpere m Iiuntur , ejusdem quan totis, θ jucunditatis, uterorum , figurae, quom ha rim.IL S s a bet,
89쪽
,ex moneta Rina, moηetae suae , quam insculpunt , ecnstituunt , di Impentini . Et quamvis moneta praedicta eorum ad usurpatam IiwIlitudinem perducto destist a justo pondere argenti, O fclito in Re a moneIa, o more,er eonseitidine obstoato, si lices tamen is popuIares personae non Habemtes ister moneras tantae similitudinis peritiam dijcernendi, falluntur μοtidie ea occasione in Q. monetarum, recipientes monetas falso Uimilatas pro τροris . Suni o alii, qui scienter fassas monetas extra re'ntim praedictum emant, ct post intra regnum Vs- eat portant, vendunt, o expendant. Ms igitur auendenter , quod sidem fassarii, o fabricatores monetarum ratiuis, sto rores praedicti per hoe se denos maledictione cοηstituunt , eos , qui , mpraemittitur, prσmissa moliri, aut subricare , aut emere, veI portare ad re- intim fraedictum scienter praesumpserint , felicis recιrd. Gementis ripae V. praedecessoris nostri vestigiis labaerenter , excommunicarionis sentenna innod istis r obstatione praedictorum Nobis , o Suces oribus nostris , praeterquam
in merris articula , reservata .
Singularia sunt , quae de hisce taliariis scribit S. Anton Inus pari. a. tit. I. cap. I 8. q. . & 6. Ea accipe , tametsi solito prolixiora. I. IV. De talsificat inite monetae . Abbas Siculus super cap. manIO . de iis, e Itirondo sc dicit secundum Glossam In dict. cap. Non licet sine con sensu Principis , seu Imperatoris cudere monetam , ut C. de fassa moneta In L. 1. & I. secundum Bariolum , & Cynum ibi . Et hoc verum , n Isi Civitas , vel Princeps inferior praescripsisset hoc per i ut uin tempus , de cuius Initio non existat memori- ω iat in cap. Stiper quibusdam de verborum significa Ione e vel nisi esset talis , qui praescripsisset jura Imperii, ut His lxiis iliae Reges, qui, ut dicit Glossa diit. Prientiniahus, non subjaceiit Imperio, quia de hostium taucibus regnum eruerunt. Falsatur autem moneta multipliciter, ut Glosa in dict. cap. et anto, & sic varie punitur . Uno modo falsatur moneta Principis , de novo cudendo a & talis debet comburi, ut In L. a. C. de fossa mcneta . Secundo falsat quis cudendo monetam Civitatis, vel inferioris a Principe I S talis capite punitur, ut C. de fossa
moneta L. I. Τertio, cum quis non fabricat de novo monetam, sed fabricatam cudit, idest minuendo : vel tingit puta monetam aeream, ut appareat aurea , & talis Ira nitur ultimo supplicio , vel datur ad bellio se cui dum conditionem personae, ut T. ad legem Corneliuis de fulsis L. miluinque . Item notandum secundo, quod habens jus cudendi monetam dicitur
iraudare eam tribus modis . Primo, secundum Innocentium , quando certum pondus a principio pro quolibet denario demitur de mandato Princi pis , & illam sic diminutam mandat pollea recipi , ac si primi ponderis
esset. Secundo modo , secundum Ili nocentium , quando abjectior cuditur moneta multo minoris ponderis, vel valoris , quam esset, deductis tamen expensis factis pro ea tacienda . Et sic vult Innocentius, quod tantum de bet valere moneta in ibrma , quantum ut materia valet et deductis tamen
90쪽
expensis , quas auctoritatem praestans de suo facere non tenetur. Immo fi Princeps indiget, poterit inde habere aliquod lucrum , ut sic minus v leat, quam materia, etiam deductis expensis . Et hoc verum , si extra regnum non spargeretur moneta talis : quia tunc , scilicet extra regnum spargendo , sequeretur damnum et Iam non subditorum . In primo autem casu credit Iim entius, quod possit Prhaceps minuere monetam cum consensu populi : quia quilibet potest renuntiare iuri suo, 7. q. r. auam ρ rituissum ; sed dicit esse periculosum : & dicit lassicere consensum Magi,
eum regni, quia negotium putatur negotium universitatis . Fatetur etiam Innocentius, licentiam populi non lassicere, quando moneta Illa est expendendia extra regnum . Tertio modo fraudatur secundum Hostiensem extrinsecus : ut quia Princeps bonam monetam reprobat, vel aequalem , vel
minus valentem sufficit ad hoc , ut de reprobata bonum forum habeat.& illam eonflari faciat, & cud I. q. V. Quantum ad usum false monetae . Nota , quod scienter expe deus I aliam monetam , v Idutur quod teneatur mena legis Corneliae de D sis, quae regulariter est deportatio , & omnium honorum publieatio a servus vero ultimo supplicio punitur . Sed Bariolus dicit , hoc procedere , quando expendit nummos plumbeos . vel stanneos , quia de illis tantum iacit menticinem Illa lex . Alias punitur poena extraordinaria . Haec omnia Abbas Siculus . Nota tamen , quod ubi quis In aliquo loco , ubi monetae diminuti ponderis minus valent, secundum illam diminutionem emit debito pretio, & postea illas portae ad alium locum, ubi tantum valent quantum integrae monetae , & ita indisserenter expenduntur, & accipiuntur, & in tantum eas computant quantum Integras, ut in quibusdam Civitatibus rogni, ex quo plus vendit eas, quam emerit, non videtur in hoc peccare. cum nulli damnum inserat, & sibi ex sua industria & labore lucrum qum rit, sicut accidit de aliis mercimoniIs , quae plus minusve valent in uno loco quam in alio , per Regulam Scienti de regulis Iuris In Sexto . Sed qui bonas & Integras monetas diminueret , & sc diminutas portaret ad talem locum, utique fraudem faceret, & contra legem , & tenetur talia lucrum pauperibus erogare 14. q. s. cap. Non fas . Sicut etiam non exincusarentur a peccato, qui monetas malas & ὸiminutas scienter darent probo.iis, et amsi sibi datae essent pro honis, & postea perpendit de diminutione valoris; non enim potest absque peccato fraudia alteri dare pro bona& integra , quia culpa alterius , & error suus non debet alteri nocere . Culpa enim debet suos tenere auctores, & non alios.
q. VI. De falsificationilius in ponderibus & mensuris . Ex Concilis Mueuntium dicitur - Pt mensurae ἐν pondera a fiant, supple statuimus. Et intra - Si quis justo men rar, o justa pondera lueri causa mutare praesumserit, triginta dies in pane θ agus paenitear - Extra de emptione ovenditioM cap. x. in Glossa. Lisuper punitur secundum leges, scilicet civyb a s a las.