Chirurgia : è graeco in latinum conversa

261쪽

1 18 DE ARTICVLI spellere, quo Aetnae a 3strictus mustulis eontineatur atque hue de causa dixit 1

Hippoeiates nolle se contentire, exci3atne articulus humeri an non. quatenus enim georsum sertur manere in priori parte non potest: iiductis aut e mutastilli, Ut dictum est nihil alienum videtur aὰstrictum ibi contineri. Haec ad

ducere potuit 3e humeri capite luxato in alium locum quam in alam.sed ,cum id nunquam videri commentitias causa; serihedas esse minime credidit ubi que magis fide gignum existiman; quod euigenter apparet, quam quod a ratione ducitur. Sic & quaeeunque ipse ad curationem excogitauit, priusquam

nos Aoceat, experimento comprobat. non scut nonnulli ex iunioribus me-

diei qui in scriptis de ratione medendi. nobis ea imperarunt, quae ipsi nun- a quam ante sunt experti. Sea & ipse Hippocrates in hoc libro, quum tractasset de iis, quae spinae incigunt bdidissetque posse experimento resargui, quae ipse excogitasset inquit Pulchra enim huiusmossi monumenta sunt eorum, quae,cum experti sumus line effectu invenimus, & causarum ropter quas parum processerintJ. SI quis carnem detraxerit ab ea parte, quae superiecta commissurae humeri eum lato scapularum osse ad ceruicem intendit, & ab ea, qua situs est mu-ώ sculus qui versus superiorem partem extendit & a chorga iudita alam & a tutati gulo ad pectus humeri caput,quamuis prolapsum no sit in priori parte silmo

.. 3um se ossedet.naturaliter enim humeri caput in priorem partem prominet: Lo. reliquum vero ossis humeri in exteriorem conuertitur.

os Uu quem humerum vertimus, dicitur ea totius brachii pars, quae inter duos articulos sta est. 3 uos autem articulos intelligi volo, & eum, qui ad la tum scapularum os & eum. qui ad cubitum estumssue vero illa,qus superiecta commissur humeri cum lato scapularum osse a a ceruices intendit. μγ enim grcce nominatur ex tota commistura id quod oculis subii eitur. nam quod latis capularum ossis minimὴ se ostengit, a posteriori parte situm est: ab inferiori omne id quo3 apparet quum totum brachium sursum porrigitur. ala

graece nunctipatur. praefatus igitur Hippocrates ubi in carne quae humeri co missuram contegit macies summa oritur caput humeri ita extans conspici,vt 3 o quibusdam excidisse videatur, docet uniuersam eius naturam ex arte corpori incidedi,praecipies Vt s quis aperte intueri apsam velit ab ea parte, quae superiecta commissurae sumeri cum lato scapularum osse ad ceruicem intendit carnem detrahat hoe est scalpello circumcidat donec quae in comissura sunt ossa nudentur detrahat similiter ab ea Aorda,quae iusta alam est. terni enim hic musculi sunt,primus a lato scapularum osse ac iugulo oratur quem a sint latu3ine litera , vocat . λῖ A Huius niti sculi quoὰ carnosum est,tegit uniuersam commissuram choraa in longitudinem tengit per os humeri. eui illi gatur altera chorga gran3ioris musculi qui a pectore incipiens eum superiori conectitur qua sta vena est quae sub ala ad cubitum procedit Meminit etiam 4o

huius ipsus quum inquit & a chorda iuxta alam ist3 quum ait & ab ea quastus est musculus qui versu, superiorem partem exte3i'. potuit loqui de musculo, qui Λ literam representat, cuius, quod Ohnosum est erit uniuersam commimuram. potuit etia musculum illum intelligere qui orsus a priori parte ceruicis a ducibus capitibu ligameta valida habet,quorum alterum a lati sca putarum offas proeessu anchorae simili,alteru a sublimiori labro eeruleis eius dem Oissis 3epenget.

Versatur

262쪽

latus editeditur: at ubi totu in priorem partem porrioitur, humeri caput eia regione caui lati scapularum ossis collocatur neq; amplius videtur in prioremis partem excegere. Ergo, quo3 propostum est, nunquam vi si humeri eaput inia priorem parte promoueri,non tamen contendere velim, eo necne promouea tur, Quum humerus igitur in alam excidat, complures restituendi peritia ha -- bent, quippe quum multis excissat: callere aute omnes modos quibus medici, luxatum reponant,& qua ratione ipsis utendum si eruditi est. Tune aute agia.. hibere mocium vallaimmum debes, cum maxima vi opus esse intelligi . vata, o fidissimii, autem est,qui omnium postremus asseribitur Ueriari dixit quod vocabulu graece sere mutuantur antiqui no ag s-gnificandu colloqui quemadmodu nune pistriq; sed hac voee intelligui inter se eouenire,& quas una versari quod ζώλodi Aicebat. luin Ae Homerus eo .dem modo id usurpat in iis que scribit in clipeo appicta fuisse a Uuleano,eum inquit, o st Oa Rodii. Humerutraq; a latere ait versari in eatio lati scapularum ossis ubi brachiti iuxta latus exteὰitur, si iλ , dices versari ut eo ver bo signi searet simul esse & ipsum eontingere. At ubi inquit brachiu rotum in priorem parte porrigitur, humeri caput e regione sinus lati scapularu ossis

collocatur neq;,cum erectu maneat videtur amplius in priore parte excessere. Lo Vibus humeri eaput tapenumero excisit, ips per se restituere possunt. - In commentariis quoque de fracturis ostest artieulo; duabus de eau -s frequenter vel leui occasone erumpere aut enim ob ipsos linus parum 3esciente inique ipsis labris resupinatos: aut ob humorem earum partium, quae commissaram comprehengunt ob quem laxantur, & facile extenduntur Ad ieci etiam articulo, si em 3e causis prompte restitui quamobrem ab aegrota tibii; per se citra operam me ici reponuntur. MN alam enim coniicietes tubercula sigitorum alterius manus, articulum ag - 1 superiorem partem a3urgendi cubitum vero ad pectus adducunt.

Ρrimus restituendi modus hie est, quom seu arger ipse seu medicus aliquis 3 o humeri eapitis digitorum tubercola subiicit,145 quouis modo, sed a parte in teriori ut primo aci priorem partem caput humeri compellat dein ag superio rem ipsumq; e regione collocet sui caui. vhi ut arbitror) mus euli quies minsuram eo inplectuntur: ipsi subseruient & effetendi socii erui. ipse enim ait in opere ge fracturis quod & no in libro de motu musculorum, id propriu esse

atq; annalia musculi ut in seipsos contrahator. non enim a seipss sed quiesce res atq; ocios ab ijs,qui in contraria parte siti sunt tenduntur. Hic musculorumorus humeri caput in alam luxatu no patitur in eode loco manere sed ipsum attrahit ad latus du expellatur subiiciatur ; ceruici lati scapularii ossis. Quo eirea tria in restituendo sunt agen3a.primo quide in priorem parte impellenia o dum est deinde in superiore postremo in posteriore.hoe siqui 3em necesse est quocunq; modo quis reponere la tentaverit Igitur,vbi partes quae comissura comprehendunt,naturaliter madent,& laxς sunt humeri caput vel leuiter in tento brachio in priorem parte a3ducituriat ubi validi sint, valentius intendi debet. Quamobrem plures inuenti sunt restituendi mo3i quoruommu caput di Unu est quod ego retuli. spectat autem ad ea tria quae proposui agega. 1nue niuntur haec ex eo quo3 maxime commune est & generale, postum quidem ab Hippo erate demonstratum vero a nobis in libris de ratione curandi quod

263쪽

& nunc etia Aocebimus quantu poterit breuissime, nempe ex iis,quae natura- Iliter habent nihil esse eorrigen3um .squide ea nobi consilium est no tollere, sed ineri: iue vero prςter natura sunt proposita est in naturale statu restituere. neeesse autem es iῖ quod in antiqua seAem vnde excessit reuersuria est rursus idem iter facere quod perinde est,ae s Aleas cotrarium iter sacere nam iis qui Atheni, Eleusine proseiscuntur iter contrarium non alitig appellari potest qsleus ne Athenas.quanqua primum iter quod fecerunt Athenis abeutes,postremum est ubi redeunt. Cos derato igitur in singulis luxatis, unde coeperit articulus expelli,quascesserit & ubi costiterit. oportebit enim excidedi fine, principatam ese reuertendi, atq; inde rursus ad excidegi principiu procedere. io Ac ne logitis discedamus in proposto case, eum humeri caput suo loco motu in priore parte venit ob pon lus Jeorsum fertur, 3einde in posteriore partem ad latus vi musculoria attrahitur cum ergo reuerti ad suam sesse 9ebet inchoataria posteriori regione necesse est, tuem primo in priorem parte impeli postea sursum as dueit eincle eum stu est e regione sui caui guoru alteria iaciendum est,uel res tota musculis committessa vel una cum ipsis attrahetibus assurgendum est at ubi rem musculis comiseris inseriore locum sine fulctura ne resin quito sustineri enim hac re aliqua humeru oportet,ne cum musculi non dia se confirmati sint ut ipsum attrahant deorsum seratur priusqua ab illis in sua se sema Aducatur. Ergo cum tria haec itinera snt optimia est, unuquosque a3 - , octam lineam seri.primo quiae in priore partem deinde in superiore, tertio in 'osteriore. sipe aute non sc sed circa ceruice lati scapularia ostis circvducentes a umeri eaput restituimus,cuius sane generis est primus reponendi modus per digito, vel ipsus homini vel inegiri. Eum m au appellat Hippocrates vii qui citra noxa proscit in comisitata humeri culato scapularia osse, quippe quae nullii oblogum processiam habeat neq; in capite humeri. ex toto enim rotudum est neq; in labris illius caui quo reeipitur. Quibu; itaque tape p mouetur, neeesse est comisi ira esse saxa & cauu exiguis labris cotineri, atq; ea ae causa ipsi per seipsos artie ulu restituunt quibus ita habet integret manus Aigitorti tubercula in cisa coiicietes se ut inter latus & humeri capiat demitta- , o turnin quo casu digiti vice vectis priuat cum tubercula in acutu δesnat ad ef

sgie summi cunei hae igitur summitate sicile inter humeti eaput, & latus insertitur quod s ibi semel agmittatur ei, in facile restitui possit ob humore par tium, quq comismara coprehediit, digiti quide ea partestinus admissi articulua latere in priore parte reducunt at cubitus quuin ad pectus as ducitur hume

tu attollit:euq; digiti sinus interim impellat,&eircu lucant iudita inferiore &priore parte comissuri humeri caput ad sui caui ora aseedit. q, si semel eo suetarit copulsum leui mometo in ipsu cauu reuertitur. hic aute restituedi snis suit... I ' Vndem restituenssi mosv adhibere medietis poterit, si sub ala ab interio,, i parte artieuli prolapsi digito; gemitten , a latere ipsum reducat suu ve- o. ro caput ad renitedum obiiciat qua iugulum cum lato scapularum osse com -- mittitur genibus 1uxta cubiti iuncturam ad humerum 3atis aA latus repellat. ,, sxpedit autem eum qui restituet,manu strenua esse. vel ipse manibtis & capi ., te quoa dictum est,praeste alter cubitum ag pectus adducat.

A Digiti demissi sub ala ab interiori parte artieuli prolapsi.

B Caput obiectum, qua iugulum cum lato scapularum osse comittitur. C Alter cubitum ad pectus adducens.

265쪽

Mediei in restitueadis luxatis quaedam agunt, idiotis quoque communia. 1id quod nune faciunt in proposito restituendi moso: quadam proprie adii

ciunt iis quae communia sunt. commune est medicorum pariter de iὰiotarum per digitos impellere & humerum attollere: sed proprium medicorum,caput obite ere homini,qua iugulum eum lato scapularum osse eommittitur, & humerum adurgere genibus ad imum eius gatis. Obiicitur autem caput ne homo sequatur, quum humerus digitorum impulsu in priorem partem ailduci tua quae primo fieri 3ebent tum tertio genibus agurgedum, quod in eo tem pore totius curationis quae per manum admouetur, portunii me si quum humeri caput a latere penitus regumina, no protinus occurrit ceruici lati scata ropularum ossis . tune enim neque oportet articulum in priorem partem adducere sed in superiorem compellere.quod optime continget, ii quis imum liti merum ad latus trudat quatenus enim in interiorem atq; inferiorem partem sertur, eatenus, quod ips opponitur in contrarias partes 3ucitur. At ubi humeri eaput in priorem simul & superiorem venit facile recoditur. Sed si notalit medicus genibus imum humeru adurgere, imperet alteri, ut ipsum ad pectus adgueat.hoe supra ossi sum est seri ab idiota quod sepe artieulus excita sat egoEho qua ratione agrengum sit sed cui nunc primum excidit, non licet i 3 emeere nisi si generosus est atq; aduersis rebus non perturbatur. hic siqui demitiistissimedieo per se ad ceruicem humerum excitabit. . Ibol Eponitur item humeri caput quum brachium retrodatur ad 3orsum tum altera manu eminentia cubiti sursum compellatur, altera a posteriori par

te urgetur articulus

Hoe restituengi moao magis eircumducimus quam stiperiora sea sub ipso etiam neeesse est in tres partes articulum agi,quae tamen singulae propriis finibus non circumscribuntur, neque angulum esscit, quum ex una parte ad aliam transfertur sess in orbem deducitur. perinae ac si anguli a quadrato re iungantur. Quid autem accissat, una articulus in orbem agitur circumsuciturque, plane intelliges ex descriptione huius fgurae. Concipito caput sumeri, quem articulum lati scapularii ossis 3 ol m A vocat quum primo agitur, ferri a latere ass partem priorem per I linea C.D.inde sursum per lineam D B. postea in suum cauum I eotiijei Vbi A. uῖ3 s ita seratur,non cireunducitur: ses s an guli D. B. quas infringantur non amplius per tres lineas rectas - feretur, sed per unam curuam. sic itaque circumactus humerusaa oram adauritur sui caui. ia quam ubi venit mossico impulsu in sua sedem

reuertitur. Atque hoc commune est omnium, quae circum/ucendo reponian tur id quod etiam euenit ei restituendi modo quem nunc exprimit siquidem brachio in posteriorem partem ducto ad spinam quum neeessariδ humerus sequatur caput huius in priorem ac superiorem partem transatum circumdu- ocetur primo circa inseriorem partem commissurae, seinde circa priorem, donee ascendat ad oram sui caui, in quod, ubi coniectum fuerit, continebitur, tuncque restituendi snis est. Quem agmodum autem in superiori modo resi- tuendi ne homo sequens in priorem partem conuerteretur, praecepit medico, ut capite

266쪽

COMMENT. I, 2231 vi capite obiecto summum lati scapularum ossis, qua eum iugulo committi

tur, retro repelleret ita nuc,ne in posteriorem partem conuertatur,contrarium

imperat, rut scilicet manu obiecti a posteriori parte totius commissurg, hominem in priorem repellat. - I Ic reponendi modus,atque is qui superius positus est secundum naturam 1 1 non sunt: eireumagentes tamen in suam sedem articulum cogunt. Dixit non secudum naturam esse, eo quoa articulus ag rectam lineam non seratur sed in orbem magis ut ostensum est qua in re periculum est ne abscindantur processus aliqui. Quoil autem inquit coguntJ vim eorum ingleat. bEd qui per calcem reponere nituntur prope secundum naturam cogunt. Qua Ae eausa hunc reponetissi mo9um afferat prope secundum naturam esse aperte intelliges quum apsum uniuersum cognoueris: quod set ubi,

quae subiiciuntur,animaduertas. I Ominem oportet humi resupinare, meaiciam vero ab ea parte, a qua ar

I 1 ticulus eruperit humi sedere deinde suis manibus hominis brachium aD sectum prehen ere, ac georsum versus extenaere & calee in alam demisso, . seutro quissem in dextram, sinistro in sinistram, in contrariam partem urge

re necesse autem est in sinum ale rotundum aliquid demittere quo3 ibi apte -- tur,maxime igoneae sint pilae paruae admossu ac durae quae e corio fere suun - 1 o tur. nam nisi tale aliquid indatur, non potest calx a 3 humeri eaput peruenire .. brachio enim ab inseriori parte extento, sinuatur ala, quonia chordae ab utra ,. que parte alam constringunt inter se assuersae. Oportet autem aliquem ab alteia Ia parte eius, qui exten3itur,sesentem,continere hominem ab integri humeri cum lato scapularum osse commissilia, ne corpuς dueatur assecto brachio abia altera parte extento: post, loro molli abunde lato pilam in alam eoniectamia excipere cuius lori utrunque caput alter extendat,qui a capite hominis se3eat is pedeque eam partem repellat, ubi iugulum cum summitate lati scapularum.. ossis coniungitur. pila vero,quantum macii me potest intus coniiciatur,atqueia ag latus & a capite humeri recedat.

267쪽

A MEgieti, suis manibus brachium assectum prehen gens aedeorsum versus extedens & calce in alam demisso in co trariam partem urgens. B Aliquis ab altera parte sedens, continens hominem ab inte gri humeri commissura cum lato scapularum osse. C Lorum molle quod pilam excipit in alam eoniectam. D Alter extendens utrunque lori caput, & pesse repellens eam partem qua iugulum eum summitate lati scapulatum ossi

committitur.

268쪽

CCMMANT. I. 22 1 Si quis quae se traduntur non intelliga hute opus est non verbo expone re, sed agendo rem monstrare. atque ideireo mihi placer quemadmodum si,

pra retuli librum ipsum Hippocrati; sepius legi verbis diligenter consaeratis,atq; aahibito omni studio ut quod proponitur intelligatur.Equidem tibi,

ut quae ab Hippocrate scripta sunt tenenti causam agiiciam, quamobre hune reponendi modum prope secundum naturam esse assim et, quosque superius posuit,tanquam non secundum naturam reprehendat. Primo quidem hic re ponen ii modus humeru extendit quod neuter ex superioribus prς stitit,qua obrem a quouis merito laudetur nos enim aὰ quem usum intentio adhibere

a P tur,eYtedendumque perpetuo esse,antequam restituere, aut componere tentemus,in opere quoque de fracturis ostendimus. Deinse,in hae curatione calce homo retro repellitur, ne sequatur, quum brachium attrahitur. Haec itaque Juo agentes in diueria contendimus, soro quigem circa alam iniecto ho minem in posteriorem partem ducimus peae in priorem repellimus patet auiatem eun3em esse, qui utrunque efficiens in diuersa contendat. Haec in propolito reponendi mocio secussum naturam adhibentur. sed, quum impulsus ab st,a conuenieti mogo reeedat eo quod nequeat exigua pila inter latus & humeri caput penetrare, ac multo minus etiam calx . At, ubi eo nihil indatur, quomoao impellemus' ubi no impellamus, neque reponere secundum natu

et O ram poterimus.

- Π S T & alius reponedi modus quo super summum humerum alterius ho- C minem colloeant.maior autem esse necessario is debet, super quem collo-- eatur. hie autem appreheso brachio laborantis summum humetum suum ex - eitatum alae hominis subheiat.

270쪽

COMMENT 1. 12 a P imus reponengi mosus quem posuit, per digitos suit, sue aegrotantis

sue medici: alter per calcem e tertius est, quem vocant δ ιι si vi muti ς, eo

quod Hippocrates divit, I GL νύ o o .. . ., Q. quum fgnificare voluit eum modum , quo super summum humerum alterius hominem collocant. Quomodo aute hoc sat, ipse aperte docuit,quum praecepi ut qui super sum mum humerum collocaturus hominem esset, suis manibus prolapsum ipsus brachium prehenderet, atque ita summum humerum suum attollens in hominis alam coniiceret, ut cauum,quoil in ea est, eiusmodi eminentiae loeum

praestaret.

io ID Ostea conuertatur, quas sigili velit ins3ere, eo spectans, vi summo suo .. 1 humero aeger ala suspensator: ipse vero seipsum ab eo humero magas ex-- citet quam ab altero; suspensque humerum ad suum pectus quam celerrime asducat . ita vero figuratus concutiatur, quum hominem suspengerit, ut re .. liquum corpus in contraiiam partem inclinetur, atque humerus contentus... Quod si homo leui, admodum fuerit, appendatur ei a posteriori parte leui .. aliquis puer. Hi restitu egi mo3i omne; ad palaestram sunt aptissimi quoniamia luxata ibi, viressituantur nullum aliud machinamentum des ierant quibus .. alibi uti etiam conueniet. α έ iti Aixit versum bonuertatu fgnificare volens, summum hume-1o rum, super quem homo collocatur, conuerti, sicut quansso ad sedile accedimus, ut illi insitamus. AEgrotantem ver/; quum ab humero pensebit, con stat a tergo eius, super quem collocatur suspendendum esse. hac squiJem via in contrariam partem ducetur, atque brachium, quod a fronte trahitur. Og si leuis fuerit qui suspenssitur,appensi leuem puerum recipit,vi grauius redacit pongus,quod tendit in partem contrariam . vult etiam concuti artietilum humeri ipsius aegrotantis as eo, super quem collocatur,vi e regione sua siclis eonstituatur. saepius enim Aiximus, ubi articulus ita collocetur faeile recondi. quum nobis etiam nihil impellentibus musculi, quod expedit efficiant.

3o Q Ed & qui super pistillum cogunt, prope secussum naturam restituunt. In - o uoluatur autem pistillii molli aliqua fastia minus enim elabitur: atque iii ter latus & humeri caput demittatur. Quod si pis illum breuius suerit homo - alietibi seaeat se, ut vix iniicere humertim super pistillum possit. Fere autem

, pistillum adhiberi longius conuenit, se, ut homo stans pene ex eo pen eat. - Deincepes humeros & brachium iuxta pistillum extendatur,corpus vero alter - in alteram partem adurgea manibus ad collum datis iuxta iugulum. Atque hi etiam, quatenus in diuersa contendunt, secvngum naturam re ponunt:quatenus vero humeri captit ut in sequentibus ostenait) pistillo est cumgucitur, a reponericlo secundum naturam absunt quae autem hic scribit, o sngula in aperto sunt. ia I I Ic reponendi mo3us moserate secundum naturum est,ac restituere arti

. 1 1 eulum potes s recte adhibeatur.

Hunc modum secundum naturam esse assirmat moderate quoa fgnisea uit verbo ἐ-kL , quemadmodum & homo moderatus Imi e graece dicitur. putarut nonnulli verbum ἐ-iciae usurpari pro maxime, atque ideireo ut opi-