Jordanus Brunus Nolanus De progressu et lampade venatoria logicorum‎ Adpromtè atq[ue] copios̀e de quocumq[ue] proposito problemate disputandum.

31쪽

IOR D. BRVAE NOL.

CANIS.

I. Membrum. CA V V m quibus uenatile sedulus comprecihelidere nititur uenitor, duplex genm est. Horum enim alii Ρlaudi sunt, uelociores scilicet atq; leuiores: uero graviores fortiores h Molositi Primm genus inducti -Paradi. gma Secund- is ogistica qua Entimematicincomplemtur discursionem) opus est. Primi quis

dem est ueluti leuius apprehendere, Secundι certe: continere tenacius,Priso vn leuioribus ejicaciori) iretardare, secundo uero sistere robustiores feras, idis grauiorem persicere uenationem, propria est. natura tributum.

VENA TIL E.

I. Membrum

Per eundem uenationis campum no unius,sed et pluri m generin uenatilia discurrunt. Horum autem duo Aunt prima capita, Propositio nem pe dialectica, Cr dialectic t Problenia. Diale cticam propositionem desiniunt probabιlem interro gationemque aut omnibus, aut plerisque, aut sapisentibus. er horum uel omnium, uel plurium, uel praeci

32쪽

DE VENAT. LOGIC ID precipuorum iudicio confirmatur. Per Dialactis cura uero problem ,contemplationem circa id quod est' controuersia positum intelligunt.

Di lactica prostitio Aut primo per se proai sabilis est, ut quae. d. eandem contrarioru esse fen tentiam , Aut secundo prabubili similis, ut eundemi esse contrariorum sensium, Aut Tertio data proba Et bili contradictoria ut si probabile erat quod amicisi oportet benefacere, probabila est quod ipsis noni benefacere no liceat, vel nu brnefacere no oporteat Aut quarto per datae probabili contrariam,ut quod amicis non liceat malefacere, neq; umquam oporteat, ex quod inimicis liceat interd- malefacere, Crqliquando oporteat. Aut quinto per probabili pro, portisnalem, ut 4ccidit isti adinventis secundum aristem opinionibu3 fine i s quae sunt taxia scientium umgimentis, si namque cui probabile est de rebra medi cis caem medico sentiendum, idem de rebus geomea ιricis censebit esse cis geometra iudicandam.

IV. Membrum.

Dialecticis uero problema iuxta numerum,edrum quae incurruntur controuersae syecierum

d pecatur, π est multiplex. Aut enim primoc propter

33쪽

prohfer attestantium dissentionem accidit contro. uersia, Aut fecundo propter testimonis defectis.

Aut tertio propter argaementor contrarietatem,

Aut quarto quia testimonia argumentis aduersan tur, Aut quinto qμia ubi illi maxime desiderabilis fuerint uti necessaris, stilogi imos atq; rationes hi uenire non facile, Aut siexto quae due ex his concurrunt canse, Aut septimo quia plures ad do

sentaneus opiniones ex enumeratis conueniunt oc. casiones,

ΙΙΙ. Membrum.

Ex diuersitate quoque testimoniorum diuer/sum pendens sexcuplex est problematum atq; pro positionum genu3. Primum in quo ipse Philosopho. ris sectae aduersantur. Secundum in quo uulgus rise ipso est diuisu . Tertum in quo philosophi contrariantur multitudini. Quartum in quo unus e principibus sapieN- positionem propriam con tra communem sensum, sua uelut etheroclita auti thoritate produxerit. tum in quo non sine praepollentibus argumentis qui tam ex illustribuι exsurgat.Vt primo ubi de universi sinitate et secunis dum magnitudinem insinitate P. ξιο est. Secundo ubi de unitate atq; simplicitate, de pluralitateo distinctione primae cause disiceptatur. Tertio ubi uirtus cum inopis, CT ignorantia cim diuit sconiuncta comparantur. Quarib ubi othagorei de rebul ita inquiunt existimandum ut ben ut uniuscuu

34쪽

VE NAT. LOGIClfiunt praesentis. Quinto ubi motum astribi natura non nulli paenicius intuentes terrae tribunat.

i. Membrum.

V A T V O R Peripateticorum princepι

uenatorum enumerat ι frumenta. Quo

rum primu,quod per retia significamωρ, est quaedam sumendarum propolisen in atque compο-mndoris ollogismorim facultas uti potentis. I ec sunὰ ea planὐ ratione comparatur si inuenienαdarum asy Mendarumq; propositionum probabili ton scitἡ intelligantur atque firmiter ea teneantur geaners,quae E proposition reliquis generibus di stinguuntur, belluntur. Ipsum hac ratione stetsi primo uulgi opiniones inuestigentur,col ligantur, ordinentur, Cr in horreo mem0ria conferuentur. Secundo PDlosophori omni m avt praecipuο-rum, uel ex eorum librH, vel f non extent) ex uti. orm fideli relatione des piae positiones ap. prehendantur, ruminentur. Tertio membrorum cuivit artis thesies,uel ad aedi'ch, uel arboris, uel statue cuiu dum dis ositionem traducantur, fora rentur, Cr certam pro rei conditione seriem

.sescantuuata multiplicem flaitaram arte murto

35쪽

lo Io R D. BRVN. NOL. probrilibus ipsis contrariuntur, ad similantur,proportiori ti/r, eodem captantur,er in cathuIog redigantur ordine. Cutb stet inguim qualem nos obii str*xisse possumus, qui in propria iuxta proposivivom genera) digeratur membra, ubi PD licorim, Morali ,Theologico/τ-, caeterum negotior lectiles cuiviis sub .iecti prdicatis termini continentur. Avito ut ita confluescamus nost metipsos exerceamus circil unia uersales probabiles rationes, i eo uniuersaliori quo feri potest assum titur modo. mox s pro uiribmeousq; dividantur donec ad species ut is nouersemus esse deuentum. Ex eo enta quod probabili propolition speciei Cr ipse sunt probabiles ut/pote quae i*perioribμs coimentur inferiores taesplures er licebit acquirere propositiones. Ita qui sumpserit eundem oppositiorum esse disciplinam, ubi oppositiorum in contraria,relativa,priuatruus diuia dat,c copiam, i Cy stegocij constrinationeis consequetur.

SPECULA

I. Membrum.

E R E R V Μ ueritate cupientibus infora mari, Primm opere precim est ipsum

36쪽

DE VENAT. LOGIC. 23qκod trabitur in consideratio niuesuti a caetcris abiungendo depurare,ut clarius Cr euidentin inius quἴ qualus sit natura liceat contemplari: male enim aegres aurum in physiica impuritate chimiricus commixtione cognoscitur Cr iudicatur. Secunnidis ubi rei ratio siue sentia citru omnis homoniamiae conbuctioncm fuerit perspecta, secundum e esse absolution confideretur, quatenus uidelicet uni, tutis est particeps, ut tertio tandem secundum esserest ectivum quo in dualitate quadam consistere uis detur apprehendi citra errorcm posit. Proximi est quod duo rerum principia unitatem Cr baia ton interminatum dixerunt Fathagore dum per illum esse absolutim quod habent omnia,per istud utaro res editu i fgniscari uellent. Artificio fime igitur Aristoteles opug uenatoris in aequiuoaci distinionem, similitudinis intuitum, differen/tiae con derationem distinxit: quo per primum ueriluti depuratio fui, per secundum ad ipsum quid in

tabe siit magis cognoscendum uelut manu ducamur. per tertium potius eum quam ad caetera referat hausitudinem concipiamus,in his enim primo disti ictio confert ad neritatem, secundo similitudo ad unita tem, tertio ad dualitatem pluralitatem

37쪽

IL Membrum'

. um quod ad 4beabsolutum sipectes commentarilas illud tantum indicasse uoluanus,quod quidquid conei'

pitur,aut per euidentem se immitis incursione ut amarum ulce, tua tenebrae: aut per transcursis ab

euidentibin qui sane secundum quatuor modos e citur, Aut priso a presetante ad id g, praemiatur,ut ab c gie eritatu a proprijs accidentibo extr secti I ubiectit, A aut fecundo i eomposito ad parte, et uniuers iter ab eo in quo, hel cu quo aliquid e idipsum s in, et cim alio est,ut a corpore superfietes longa langitudo. A ut tertio a componentibus ad composillum,ut extistitia populi, senatu3,equitu, reliquorum,ud ad Rempublica, Aut quarto per augmentu i minore maius, uel per decremento iminore mmus concipimium: paruo .n. negotio ab eo dem termino ad conceptum gigantis qui magnuη, pigmei qui paruulus en hom0,descendimus. His moudis licet per aliud aliquid cognoscatur, non tamen

d aliud sed ut is seipsio cognoscι dicitur.

III. Membrum

Quod autem ad esse restectium attinet dicti tam multiplicem igndagationem habere locum in i suorum esse consiliit in ad aliud reste tu. Quinmirum uel P est secundum similitudinem, uel a comparation m uel I contradictionem, vel ψ eoriri trarietate, uti r priuatiomem π habit ,uel 6 Disciens Cr quod sit, uti γ Qens Cr patiens, uel sdans alli recipulis, uel halens, adde π quod habetgr

38쪽

DE VENAT. LORIC. 2ς habetur, uel so nun e cr tunc, vel si hic cribi,ues ir fecundum uarium suum,uci ia eiusdem di. ut filiae differentiae terminos,u AIq ordinem, uel tranalogiam, uti is fecundu diuersam cathegoriae,cον ordinutiomia, lici ip esse cathegoria disti, ctura sed illi adpodiatum, uen8 uecundum ese omnino a cathegoria seiunct . I. enim simile cum consimilial I. id quod magis tale uel matus, uel melius, cum eo quod minus uel deterius, II quod est, cum es s non est,ut album cum non albs. lli I. quod ponitur,c eo quod contraponitur, ut constructiu , album Crnigrum. V. habituatum format 'i,cum priuato ut audiens cum surdo,adde cum habitu forma. VI. faciens cum eo ssit ut statuariu3 cum tatua. VII.a. gens cum eo quod patitur est . n. hic a praecedentiionge alid syccies,nes .n. pati dicimus quod fit.quid. n. patitur homo cum states) Adde, cum eo quo agitet iste pus ιzur. VI Hins,c- eo q, accipit ut illini, nans cum eo s illuminatur, itans cin eo s ditatur. IX. habens cum eo quod non habet adde, cis eos habetur neq; . n. habere et curere idem est s ba/biiss er priuatio ut esse induit , T diuitem, ct eo s est esse exutum Cr pauperem. X. quod eri hoαdie,cton eo quod fuit heri,uel erit erus,vel id sest, cum eo quod csbe potest uel erat. XI. quod est in

quod est in c*lo, in abistracto, implex, iis intentione.

39쪽

24 IOR D. BRVN. NOMTertiodecimo ut esse rationale cura esse brutis sub lan est. Quartodecimo essee primum uel secun dum , cum es e tertio uel quarto ua aliqvs ordine. nvitodecimo propter qgod Cr quo ct eo s est iboc uel hutnsirx0di, ut pulchrum originale primi exm eo s est post in a, O illud quo aliquid est pulchrum cum eo quod per ipsum uel cum ipso mi, latione uel participatione quadam , Cr id quod est lsunum ut an ut cura eo quod ipsius siubordinariones num est cibaε,mediciua,exercicim , balne m. Sextodecimo quod est in praedicamento substantis cum eo quod est is praedicamento accidentis id quod in una cum eo quod is ulla est Cathegoris. Decimoseptimo quod est reale ut substantia Cr .ntimal quae sunt entia,c- eo steri intentionale ut geanci er species quae entia rationis. Decimo octuano dium natura qMae non est alicuius 1lpeciei genus,nes generis glicuiss3 l ecies,nes numero ab aliquisebuι quae siub eadem sunt specie distincta a eum alijs

omnibus quae praetcr inam sunt crintelligitur, ' secundum habitudinem quandam apprehenditur.

Ecce quam vari s uniuersa utet singula ad alia quae circumcirca sunt condistinguuntur modis, ad quos certe omnes relicere congenit eis qui per

40쪽

DE VENA T. LOG Ita arser di serentiu uult inuenire plur u lustratorem,

Et reuera ex en eratis 1 eciebM nulla uidere posebon quum sine praeiudicio ad aliam reducere pos sis: unaquaeq; . n. ipsarm media essentialiter a caeteris uniuersis distinctu multiplicet: ideo unum ad aliam reducere tentans,diminuere tentat et castrarure: ita enis horrem plura in paucioribuε contineri dixerim,ut alius quispiam in capite, uel pectore,vel busto caetera homino membra credat commeri.

V. Membrum.

Sumendaris igitur diserentiarian potest sad mentionis diuitiaue confert plurimum: quum sane facultatem exercitio j endi differentium re rum maxime simili captari testatur Aristoteles, quod tribus alberit effici posse modis. Primo ct

sinuntur rerum quae bub uno propinquogenere continentur disserentis. Secundo cum cupiuntur ex quae in uno sunt remotiore genere. Tertio cum eae quae remotistinis,utpote supremis contine

tur, si res illas contingat esse similes. Frimo fiet ut rest iciendo fortitudinem et iustitiam qnorum cum gentas proximum sit uirtus, fortitudo quidcinest circa formidanda,iustitia uero circa conuersuαtiomes. Sectandb, ut ubi binc prudentia fecundis potentium intellectruam, temperantia fecundum fumc ς custatem