장음표시 사용
261쪽
esse finem bonorum, nil itque inter virtutem dc vitium interesse, euius libri breues quidem fueriit .sed succi ae lentetiae pleni,in quibus disputabat aduersius Zenonem. 6 Secunda secta Megarensis appellatur ab Euclide Mogarensi, vel Erettiaea a Monedemo Eretriaco, quae censuit unum solum esse bonum, quod esset unum de simile, Sc idem, de sem per, qualis est solus Deus, cum quo caterae res collatae tantuvmbiain quandam boni prae se serunt, non veram S: expressam speciem e Socrates autem apud Platonem saepe disserit Deu esse ipsiuin bonum, in cuius adeptione persectaque contemplatione, beata hominis vita consistit, cum animus vinculis corporis liberatus in caelo Deum contemplatur, eiusque perfectasapientia perfruitur.Vides igitur ut Megari ei a Platone non discet serint in quaestione de summo bono. et Tertia tecta fuit Aristoneoru de Pyrrhoneoru ab Aristone de Pyrrhonei Aristo Chius seminit bonum definit αδιαφαρ .is, id est indifferetiam, ut si quis promiscue Sc indifferenter inter virtutem dc vitium vixerit,nulla habita huius vel illius ratione: dc capientem praeclaro histrioni similem esse ait, qui siue Thersitae, siue Α-gamemnonis persenam sumit, utrunque decore dc apte repraesentat. Pyrrho Eliensis aeruθααν, id est, vacuitatem assectiluin summum bonum statuit, ut sapiens omni perturbatione de affectu liber nihil appetat, nihil fugiat, nee hoc potius quam illud sequatur, sed in omnibus rebus indit tereter, εc sine vuo affectu se habeat: cuius quidem philosophi vita praeeeptis 3c decretis consentanea fuit, ut docet Laertius lib. .
' Has igitur tot stentetias omittamus: haec , deamus,
quae nilo diu multumque defensa sunt. voluptatem finem esse voluerunt: quorum princeps Aristippus, qui Socratem audiera unde Cyrenaici: post Epicurus,
cuius e 1 disiciptina nunc notior, neque tamen cum C renaicis de ipsa voluptate constentiens. Voluptatem auteoe bone rem fines esse Callipho censiuit:. vacare omni molestia Hieronymus: hoc idem cum honestate Diodorus. ambo hi Peripatetici. Honeste aute vivere,=ι-entem rebus iis,quas primas homini natura conciliet,
vetus Academia censuit, ut indicanscripta Polemonis, quem Antiochus probat maxime: S Ara ioteles, eius
que amici nunc proxime videntur accedere. Introduce
bat etiam Carneades non quo probaret, sed ut opponeret Stoicis, summum bonum esse, fui iis rebus quas primas natura conciliauisset. Honestum autem quod ducatur a conciliatione natur Zeno statuit em esse bo-
262쪽
LIBER II os norum, qui inuentor π princeps Stoicorum fuit. Iam Hudper lucuum ess, omnibus finibM iis bonorum, quos exposivi, malorum fines esse contrarios. Ad vos nunc refero, quem sequar, modo ne quis illvae tam inerudita absurdumque re =ondeat, quemlibet, modo alique. nihil potest dici inconsideratius. cupio sequi Stoicos: licetne Omitto per i sium Aristotelem, meo iudicio inphilose
phiaprope singularem: per ipsum Antiochum, qui ap
pellabatur Academicus: erat quidem , Derpauca mutauisset, germanissimus Stoicis. Erit igitur res iam indiscrimine.' nam aut Stoicus constituatur sapiens, aut veteris Academiae. utrunque non poten: Hi enim inter eos non de terminis, sed de totapossessione contentio.na omnis ratio vita desinitione summi boni continetur: de
qua qui dissident, de omni vitae ratione dissidentia Non pote ε igitur uterque sapiens esse,quoniam talopere difflentiun fed alter. si Polemoneus, peccat Stoicus reifalse assentiens. vos quidem nihil dicitis a sapiente tam alie num esse. sin vera sunt Zenonis eadem in veteres Aca-- demicos Peripateticosique dicenda. ' Hic igitur neutri assentiens, si nunquam, uter e Eprudelior Quia, cum ipse Antiochus dissentit quibusdam in rebus ab iis quos amat, Stoicis,nonne indicat non posse illa probanda esse sapientit Placet Stoicis, omnia peccata esse paria:at hoe
Antiocho vehementiomedi 'licet. liceat tandem mihi considerare virum sententiam sequar. Praecide,inquit, statue aliquando quidlabet. quid qua dicuntur quidem, o acuta mihi videntur in utranque partem, spuriar
263쪽
no A C A D. AES T. nonne caueam ne scelus faciam' Scelus enim dicebas esse
Luculle, dogma prodere. Contineo gitur me, ne incognito assentiam quod mihi tecum ea dogma commune. η Ecce multo maior etiam dissensio. Zeno in una vim
tute positam beatam vitam putat. Quid QAntiochus t Etiam, inquit, beata, sed non beatissima. Deus ille, qui nihil cessit deesse virtuti.homuncio hic,qui multa putat praetervirtute bomini partim chara esse , partim etiam necessaria.' Sed illi vereor ne virtuti plus tribuat,quam natura patiatur, praesertim Theophrasto multa disteria copiosique dicente. ' Et hic metuo ne vix sibi constet: qui cum dicat esse quae o corporis i fortunae mala, tamen eum qui in bis omnibus sit, beatum fore censet,si sapiens sit. ' Distrabor: tum hoc mihi probabilius,tum illud videtur: m tamen nisi alterutrum sit, virtutem iacere plane puto. ' Verum in bis instrepat. Quid illud in quibus constentiunt,num pro veru probare possumus,
Sapientis animum nunquam neque cupiditate moueri,
neque laetitia esseret ' . Age, hac probabilia sane sint:
num etiam illa, Nunquam timere, nunquam dolere e Sapien=e non timeat nec, sipatria deleatur, non δε- leat 'satis durum: sed Zenoni necessarium: cui praeter honestu nihil ea in bonis. 'μ tibi vero Antioche minime: cui praeter honestatem multa bona, praeter turpitudine multa mala videntum quae σ venientia metuat sapiens necesse est, ct venis doleat. Sed quaero, quando issa
fuerint ab Academia vetere decreta, ut animum sapientis commoueri conturbari negarent 'in Messiocri-
264쪽
LIBER II. mtates isti probabatae, in omni permotione naturale vo
lebant esse quendam modum. ' Legimus omnes Cran toris veteris Academici de luctu: eni enim non magnus, verum aureolus, π,ut Tuberoni Panaetius praecipi ad verbum edistendus libellas .' Atque illi quidem etiam utiliter a natura dicebant permotiones istas animis nostris datas, metu cauedi causa, misericordiam aegritudinemque clementiae: ipsam iracundiam fortitudinis quasitatem esse dicebant: recte, si sine, alias viderimus . Atrocitas ista quidem tua quo modo in veterem Academiam irruperit, nescio.
in i Transit a reiectis & explosis philosophorum de beata vita sentetiis ad re tentas & defensis,quas quidem Tuscul. s. partitur in simplices & mixtas,& simplices in quatuor generat M nunc sublata luce diuisionis duntaxat eas enumeratione Np ' estauri bomim eenset esse in voluptate corporis, Fud omne
animal simulatque natum est,uoluptatem appetit,ut summum bonum: doloremque sistit. vi summum malum. Illa autem indolantia & doloris vacuitas quam tuetur Epicurus non videtur Cyrenaicis voluptas, neque priuatio voluptatis dolor,quia voluptas & dolor versantur in aliquo motu suaui aut aspero.Placet aute Aristiphoeum
esse beatumdc sapientem, non qui sit in perpetuis voliaptatibus, sed qui maiore ex P- Est tam aduersariis , & eonfirmatio Academi aia a disserentibus philo phorum testimoniis Se decretis. Probat a fine summam philosophorum inter se dissensionem. syllogismus.
' ἴ'' Al a , Ita hium a dissimili , quae sivit eause cur Academicussapienνε Occurrit huic obiectioni, Sapics eliget de multis quidlibet: Se refellita causis essicientibus ἰ-ώ, & a re stimonio Luculli. et Indieat differentiai Unter Antiochum Sc Zenonem de fiammo bono, quae accuratius explicatur lib. s. de finib. Sc horum philosophorum contraria argumenta inter se comparat ad probandam dissicultatem, vel potius temeritatem alicui rei
m, qui in libro de beata vita disputat,quamobre is qui torqueatur,aut crucietur, beatus esse non posisit: ineo etiam libro putatur dicere beatam vitam in rotam non ascedere. 3c in Calisthene filo laudauit illam sententiam,
Uuam regre Fortuna, non Sapientia. Cic. Tusculana quinta. s Argumentum est Zenonis contra Antiochum de vetere Academicos a. remi nanctus. I ai
265쪽
io Conclusio ancipitis deliberationis ad retinendam ἰακα ri Transit a differentia ad similitudinem doctrinae. quae est inter Zenonem& veteres Academicos qui eodem modo sapientem desiliunt liberum de vacuu ab omni perturbatione, piditate, laetitia timore, molestia:quod tamen de apicte cogitare ut omni prorsus careat affectu diffficile est. iv Apostrophe in Antiochum non satis congruenter Academicorum decretis de persona sapientis philosophantem, quia Academici non prorsus adimunt assectus sapienti, sed in eo mediocres 5e moderatos esse volunt. 3 Virtus moralis, ut ait Aristoteles secundo Ethico, est habitus voluntarius in mediocritate postus,ea quae ad nos refertur, ratione sic rectus, ut vir prudcs pr scripserit. Mediocritas autem in modera dis perturbationibus vel actionibus cerniatur, Vt hae neque modum transeant . neque ad eo doficiant: sicut etiam praeclare diacit Horatius, HII modin in rebuι ,sunt certi denique fines ,
suos ultra citraque nequit eo sere reditam.
16 Confirmatio a testimonio Crantoris solensis,qui poemata quaedam scivipsit. Laudatur eius liber, quem de lumi edidit, ut ait Laertius libro quinto. is Declarat ex Academicorum sentetia utilitatem affectuu in homine, quorum talis est oratio: Primum multis verbis iracundiam laudant: cotem sortitudinis esse dicunt: multoque de in hostem, Se in improbum ciuem vehemctiores iratorum impetus esse. Leues autem ratiunculas eorum qui ita cogitarent, Praeliu rectum est noc fieri, couenit dimicare pro legibus, pro libertate pro patria. Haec ullam habent vim, nisi ita excanduit fortitudo3 Nee ver3 de bellatoribus sollim disputant, imp ria seueriora nulla esse putant sine aliqua acerbitate iracundiae. Oratorem denique non modo accusantem sed ne defendentem quidem probant sine aculeis iracudis. Quae etiam si non adsis,tamen verbis atque motu simulandam arbitrantur, et auditoris ira oratoris incedat actio: vitii denique videri negant,qui irasci nesciat, eamq; cuam lenitatem nos dicimus, vitiose lenitudinis nomine appellant. Nec vero solum hac libidinem laudant: est enim ira, ut modo definiui , Ulciscendi libido sed illud ipsum genus vel libidinis, vel cupiditatis adsimmam utilitatem esse dicunt a
' Ida vero ferre nonpossum, non quod mihi displiceant: sisnt enim Socratica pleraque, mirabilia Stoicoruquae πιέαι lois nominatum sed ubi menocrates, ubi Aristoteles ista tetigit' Hos enim quasi eosdem esse vultis. iri unquam dicerent' sapientes solos reges solos diuites' solos formosiss) omnia quae ubique essent sapientis esse'
' neminem Consulem, Praetorem, imperatorem, nescio
an ne quinquevirum quidem quenquam nisi sapientem
po tremo, solum ciuem, solum liberusinsipientes omnes, peregria os, exulesseruos,furiosis DeniqueIcripta Ο-
266쪽
LIBER II. II3curgi,Solonis, duodecim tabulaόn0b a non esse leges .
ne urbis denique, aut ciuitates, nisi quae essent sapientrum ε Haec tibi Luculli, si es assensius Antiocho familiari tuo, tam seunt defendeta, quam moenia: mihi autebono modo tantum,quanisi videbitur. 7 Legi apud Clitomachum , cum Carneades, oe Stoicus Diogenes ad Senatum in Capitolio starent, A. Albinum, qui tum
' P.Scipione 5 M. Marcello Consevi bus Praetor esset, eum qui cum auo tuo Luculle Consiui fuit, sine risium hominem, ut indicat ipsius historia sicripta Graece,io rem dixisse Carneadi: Ego tibi Carneade Praetor esse
non videor, quia sapiens non sium: nec haec urbs, nec in ea ciuitas. Tum ille, Huic Stoico non videris. Aristoteles, aut menocrates, quos Antiochus stequi volebat,
non dubitasset quin Spraetor iste esset, Roma urbs,
m eam ciuitas incoleret. Sed illi noster en plane, ut seupra dixi, Stoicus, perpauca balbutiens. Vos autem mihi veremini, ne labar ad opinionem, oe a liquid adscissam S comprobem incognitum:quod minime vultU.
Qui d consilis datu testatursepe Chr πω treis fias esse sententias quae defendi posimi de finibus bonorum:
circuncidit m amputat multitudinem . aut enim honestatem esse Iinem,aut voluptatem,aut utrunque. nam
qui dicant Aummum bonum id esse, si vacemus omni molestia , eos inuidiosium nomen voluptatis fugere , sed in vicinitate versari: quod facere eos etiam quι illud idem eum honestate coniungerent:. nec multo secus eos qua ad honestatem prima natura commoda adiungeret. ' Ita
267쪽
11 A C A D. Q V IE ST..tres reliquit sententias, quas putet probabiliter posse δε-
fendi. Sit sane ita. quanquam a Polemonis, Peripateticorum cr Antiochi finibus non facile diuellore neque quicqua habeo adhuc probabilius. ' Veruntame video quam siuauiter voluptas sensibus nostru blandiatur. Laboro,ut alsentiar Epιcuro aut Aristippo. reuocat virtus, vel potius reprehendit manu: pecudum illis , motus esse dicit: hominem iungit Deo. Posum esse me-δW:.ur, quoniam Aristinxs, quasi ammia nullum ba beamus,corpus solum tuetur: Zeno,quasi corporis simus expertes,ammum solum complectituri vi Calliphontem sequar,cuius quidem sententiam Carneades ita studiose defensitabat,ut eam probare etiam videretur.quanqua Clitomachus affirmabat, nunquam se intel ereporu
isse, quid Carneadi probaretur. Sed si ipsum me velim sequi, nonne ipsastueritas, S grauis,S recta ratio mihi
obuersetur tu, cum honestas in voluptate contemnenda consistat, honestarem cum voluptate, tanquam homine cum bellua copulabis' ' Vnum igitur par, quod depugnet, retiquiι est, voluptas cum honestate:de quo Ch Appo Dit, quantum ego sentio, non magna contentio. Alterum equare,multa ruunt, S maxime communitas cum hominum genere, charitas, amicitia, iustitia, reliquae virtutes: quam esse nulla potest, nisi erit ''gratuita.nam quae voluptate, quasi mercede aliqua, ad 6s tum impellitur, ea non esi virtus , sed fallax imitario simulatioque virtutis. di contra illos qui nomen
hone natis ast ne intellai quidem dicannnis forte quod
268쪽
glorioum sit in vulgus id bonem velimus dicere, fonte
omnium bonorum in corpore esse: hanc normam, hanc
regulam , hanc praescriptionem esse natura: a qua qui aberrauisset, eum nunquam quid in vita sequatur,habiturum. 'si Nihil igitur me putabis, haec 5 aha innume
rabilia cum audiam, moueristam moueor, quam tu Luculli neque me minM homine,quam te putaueris. Tantuinteres , quod tu cum es commotus, acquiescis, assenti ris, approbas, verum illud, certum,comprehensium, te
ceptum,ratum, firmum, fixum fuisse ius, deque eo nulla ratione neque pelli, neque moueri potes. Ego nihil eiusmodi esse arbitror, cui si assensius sim, non assentiar saepe falso, quoniam vera a falsis nullo disicrimine separantur: praesertim cum iudicia ista diale hcae nulla sint.
in t Negat Academica esse pleraque paradoxa, quae stoici, & Antiochus ab Academia vetere prosecta videri volunt. Argumentum ex dissimilibus,licet ista dieantur a Socrate, ab Academicis tamen non dicuntur. 1 Cum Zeno sapientem appellaret regem, diuitem, formosium, consulem, praetorem, liberum, caeterisque similibus vocasulis, spectauit ea bonorum genera, uuae imprimis magna Sc mirabilia vulgo viderentur,qualia sunt fortunae, & corporis. Sc animi,& quadam orationis magnificentia delectatus metaphoriczs ad ani- '' sie foetate, ratiocinabatur Deorum sunt omnia: viri boni siunt deorum amici se amicorum bona sunt communia: bonorum igitur virorum sunt omnia. 4 Zeno dicebat neminem esse consulein nisi sapientem, quia omnes magistratus virtute Sc sapientia definiendi sunt, non opibus de diuitiis. o Quia non essent ad persectam sapientiae formam descriptae: .s Cocludit sicut antea quid intersit interStoicu 3e Academicu a diuimilibus.' Recitat duos iocost unum Albini praetoris in Carneadem ,alterum Came-udi, in Diogenem Stoicum. Hi duo philosophi cum Critolao Peripatetico ab Atheniensibus ad senatum popullanque Romanum missi suerant impetratum, uti mutacta remitteretur quingentorum talentorum, quam Athenienses secerant propter Oropi vastationem, ut ait Gellius cap. 4.libri septimi. g P.Seipio Nasica 3c M.Claudius Marcellus Consules fuerat anno urbis con ditenuinoetesimo nonagosimo nono. lus Post humus Albin' & L.Licinius Luculus anno sexcentesimotertio. hic Albinus historiam Romanam Graece scripsit,ut ait
269쪽
di in tanta praesertim varietate opinionum, quas Chrysippus caeteris amputatis in tria genera concludere voluit. io Conclusio Chryfippeae diuisionis de summo bono ex remotione quaru-dam partium. et ii Argumenta sunt ancipitis.&in varias partes diductς deliberationis inqui-stione de finibus,ad confirmdum lubricos assensis esse sapientum in tanta multituis dine opinionum. ix Alterum artumetum est ancipitis deliberationis de voluptate & virtute, qualem Xenophonlib.primo de dictis socratis scripsit obtigisse Herculi pubescenti, qui cum delisere vellet quamxiuendi viam esset ingressurus, dicitur abiisse insolitudinem,ibique diu ac multum dubitasse, clim duas vias cerneret,unam voluptatis, alteram virtutis, utram ingredi melius esset. is Argumentum pro virtute contra voluptatem ducitur a sine de natura propria virtutis. i . Cic. lib. i. de legibus,Quid liberalitas, gratuitane est , an mercenaria 3 sisne prsmio, benigna est 3c gratuita: si cum mercede,mercenaria. is Argumentum voluptatis contra virtutem ab authoritate de testimonio Epicureorum.
is Concludit ausis sit Academicus sapiens in philosophia morali, de quid disserat a Stoico.
Venio enim iam ad tertia parte philosophiae. Aliud iudiciu ' Protagorae e hquiputet id cuis veru esse, quod cuique videatum. in aliud Cyrenaicoru, qui praeter permotiones intimas nihil putat esse iudicist aliud Epicuri, qui omne iudiciu in sensibus, S in rerum notitiis, i in
voluptate comtuit. ' Plato autem omne iudicium veritatis, veritatemque ipsam , abdufia ab opinionibus, asensibus cogitationis ipsius m metis esse voluit. Numquid horum probat noster Antiochustille vero ne malo rum quidem suorum . ubi enim aut menocratem sequiatur,cuius libri fiunt de ratione loquendi multi, S multia
probati aut ipsium Ari latetem, quo profecto nihil etiacutius , nihil politius es a Chrysippo pedem nunquam.
Quid ergo Academici appellamur' an abutimur gloria nominis aut cur cogimur eos sequi, qui inter se dissident' In hoc ipso,quod in elementis dialectici docent quo
270쪽
modo iudicare oporteat, verum falsumne sit, si quid ita
connexum est, ut hoc: Si dies es , lucet: quata contentio ens Aliter Diodoro, aliter Philoni, Ch sippo aliter placet. Quid ' cum Cleanthe doctore siuo quam multis rebus Chrysippus Hodet Quid' duo vel principes dialemcorum, Antipater oe Archidemus opiniosissimi
homines, nonne multis in rebus dissentiunt Quid me igitur Luculli in inuidiam,Stanqua in concione vocas
ct quidem,ut seditis Tribuni solent, occluda tabernas iubest quo enim flectar illa cum artificia tolli quererua nobis, nisivi opifices concitentur qui si undique omnes conuenerant,facile contra vos incitabuntur. Expromam primum illa inuidiosa,quod eos omnes quι In concione flabunt, exules, feruos,in os esse dicatis: deinde ad illa venia, quae iam non ad multitudine, sed ad vosmetipsos qui adestis, pertinent. 7 negat enim vos Zeno, negat Antiochusfire quicqua. Quo modo,inquies nos enim defendimus etiam insipietem multa comprehedere: at stire negatu quenquam rem ullam,nisi sapientem: σboc quidem Zeno gestu conficiebat. nam cum extensis digitis aduersam manum ostenderat, visium, inquiebat, huiusmodi est deinde cum paulum digitos contraxerat, pensius huiusimodi: tum cum plane compresserat , tu-gniamque fecerat , comprehensionem illam esse Lcebat.
qua ex similitudine etiam nomen ei rei, quod ante non fuerat, κοιτάλ, imposivit. Cum autem lauam manum admouerat, S illum pugnum arcte vehementerque co- presserat, sicientiam talem esse dicebat: cuius compotem,