Audomari Talaei Academia. Eiusdem in Academicum Ciceronis fragmentum explicatio. Item in Lucullum commentarii, cum indice copiosissimo eorum, quae in his continentur, ..

231쪽

esse id quod aut verum,aut fallium sit Rebus sumptis,

adiungam, ex his sequedas esse alias, alias improbandas, non sint in genere contrario. Quomodo igitur hoc coclusium esse iudicas, Si dicis nunc lucere, S veru dicis:

lucet: ssicis autem lucere, m verum dicis: lucet igitur Probatis certe genus, bredissime conclusium dicitistataque in docendo eum primum cocludenssi modi; traditis. Aut quicquid igitur eodem modo concluditur, probabitis: aut ars ista nulla e 1. Vide ergo, hanc conclusionem probatur ne sis: Si dicis te mentiri , verumque dicis: mentiris. dicis autem te mentiri, verumque dicis: mentiris igitur. Qus potes hanc non probare, cum probaueris eiusdem generis seuperiorem 'ΤHaec Chrysippea Funt,ne ab ipso quidem dissesita. quid enim faceret suic

conclusioni si lucet,lucet: lucet autem,lucet igituri Crederet filicet. Ipsi enim ratio connexi, cum concesseras superius, cogit inferius cocedere. Quid ergo haec ab illa conclusione differt Si mentiris,mentiris:mentiris autem, mentiris igitur. Hoc te negasposse nec approbare, nec

improbare. Qui igitur magis illud s Si ars, si ratio, si

via, si vis denique conclusionis valet eadem est in utroque. ' Sed hoc extremum eorum ea, postulant ut excipiantur haec inexplicabilia. Tribunum aliquem censio adeantra me istam exceptionem nunquam impetrabili. Etenim cum ab Epicuro , qui totam diale Eticam Scontemnit mirridet, non impetrent vi verum esse concedat,quod ita effabimur: Aut uiuet cras Hermanus, aut non vivet: cum dialestici sic statuant, omne quod

232쪽

LIBER II. τ' ita disiunctum sit, quasi aut etiam, aut non, non modo verum esse sed etiam necessarium de quam sit cautus

M.quem φι tardum putant. Si enim, inqui alter uir concesero: necessarium esse necesse erit, cras Hermachuaut uiuere, aut non uiuere: nulla autem est in natura

rerum talis necessitas. V Cum hoc igitur diales hci pu- nent, id est Antiochus, m Stoici: totam enim euertit diale cam . nam si e contrariis disiunctio contraria autem ea dico, cum alterum ait, alterum nega si talis

disiunctio falsa pote i esse, nulla vera est. Mecum vero quid habent litium, qui ipserum disiciplinam sequor Cum aliquid huiusmodi inciderat , sic ludere Carneades flebat: Si re se conclusit, teneo: sin vitiosi mina

Diogenes reddat. ab eo enim Stoico dialecticam didi cerat: haec autem merces erat dialecticorum . Sequar

litur eas vias, quas dissici ab rantiocho : nec reperio quomodo italcem, si lucet, lucet, verum esse , ob eam causam,quod ita didici, omne quod. um exste conne xum sit, verum esse: non iudicem , si mentiris, mentus, eodem modo esse connexum. V Aut igitur hoc, S illud: aut nisi hoc, ne illud quidem iudicabo.

4 1 Transit a sensibus ad refutationem artium, quae animo videtur percipir sesellit definitione dialecticae enumeratione reru subiectam,sed capti Tati non enim dialectica dieitur iudex es veri & salsi, quia dialectiois om- diea i de omnibus , ergo dialecticus nouit omnia: quam si dixeru , Grammatica

233쪽

ei disciplinae malefia r id est, praeceptis dialecticis,in quibus stoici non sol sim grammatica arte colun debat. elim prcciperet de orabographia,etymologia syntaxi,t ex Diogene Laertio costat: sed naeredit in suis soritis,quae gradationes minutis inte rogatiunculis fiunt, hab ntque lubricum de periculosum genus argumentationis, quod in hac gradationis continuatione non satis cohaerentia interdum copulatur, sed cognita N: adhibita luce syllogismi, facile hic sophisticus & captiosus error fori tam in cognoscitur. Chry sippus autem Stoicus ignoratione dialefici syllogismi addi soluendas captiones seritarum confinxerat modum quendam stationis, ultra que profredi non liceret: qui profecto recte Sc merito irridetur 5 exagitatur a Cicer ne: hoe enim commentu cotra soritas nihil valet , sed constaris, & certa, & perpetua regula syllogismi vitium & fraudem detegit. 3 Dialogismus Stoici cuiusdam philosophi cum Academico novo, ubi Stoicus contendit esse aliquem modum gradationis in Briter academicus vero disputat, interrogationes in infinitum progredi posse: sed exemplum quod hic citatur,non modo nullius conclusionis formam veram habet,sed vanam de ridicula subtilitatem Permisso est 3c iocus in Chrysippii ex metaphorica nouitate verbi P a quiete corporis ad cessationem quandam in respondendo. s Quia numerus potest in infinitum augeri. s Verba sunt Chrysippi, Se allegorica limilitudo ab aurigis, qui quemadmodum equos suos cohibent in lubrico & praecipiti loco ne temere ruant: sic in sori te philotaphus sistet,ne in fallacem conclusionem tanquam in praecipitium seratur. Dilemma est Ciceronis contra Chrysippum ineptὶ praecipientem, quemadmodum captiosis gradationibus occurrendum iit. 8 Argumentum a minori ad maius.s Conclusio contra Ch xysippum haerentem in soritis: nee tamen ista culpa

dialecticae est, sicuti Cicero obiicit, sed Chrysippi dialecticam ignorantis. ars enim dialectica docet totum hoe sophismatis genus sine iudicio dc syllogismo esse, quod in nullam constantis syllogismi formam reduci possit. io Irridet altera inicitiam Chrysippi dialectico principio repugnatis, Omne enuntiatum verum esse aut salsum: Chry sippus enim postulat exceptionem in enuntiatis, quae vocat inexplicabilia, quae neque vera,neque falsa dici posse putat,in quo valde labitur. Porro dialectica Penelopae eoniugi Vlyssis comparatur , quod vehaec ad fallendos procos telam interdiu eotextam noctu retexebat: sic Chrysippea dialectica syllogismi cotextum di luit, ut propositionein primam inexplicabilem tollat. metuebat enim Chrysippus, ne si hanc propositionem concederet,

si mentiri te daeis, meriamque diris, menti rate,meia Leis: addita assiimptione, sed mentiri te .Leu, vetamque dieis rEx antecedentibus veris absurda eonclusio essiceretur, πτο mentiri te, erum dicis. Quasi vero mentiri de verum diacere, de eadem re affirmentur, & non de diuersis. mentiri enim refertur ad aliqua rem falso enuntiata, & verum dicere, ad affirmationem salsae enuntiationis.Itaque

hoc Chrysippeum enuntiatum in dissolubile non est. it Vrget Chrysippum ades nitione pronuntiati logici: Silogi silaus est connexus primi modi, cuius assumptio praece lit illustrata a maiori ad minus.11 Aliud argumentum a paribus sumptum ex natura syllogismi, cuius sarma constans & perpetua est, nec ullo exemplo potest fallere. Itaque si in aliquo genere con lusionis probatur exemplum, reliqua quae sunt eiuslem generis & disipositionis, probent ur necesse est.

is Irridet Chrysippum in superiore connexo haesitantem, eumque rursus

234쪽

LIBER II. 81

excipientem hoc connexum indissolubile &a definitione enuntiati, & a regula syllogismi connexi, quasi dialectica haec praecenta generalia non sint, & cxceptione aliquam patiantur. Iocus autem sumitur a similitudine tribunorum plebis, qui generalib' legibus,& praeceptis interdum adiunξ' ia ''Adiu obatiziotimi loci adiMmilibus: non impetrabunt a me excepti

nem, sicut ab Epicuro impetrant, ignaro dialecticae artis,qua maxime generali & v- niuerso praecepto dat exceptionem, negatque enuntiatum disiunctum ex contradicentibus veru esse:quod perinde est acii neget contradictionis parte altera vera esse, alteram falsam: in quo reuoluitur ad veterem & damnatam sententiam Protagorae εc Anaxagorae res omnes confundentiuin,& contradictionem de medio tollanciu, contra duos puenat Aristoteles libro 4. Metaphy.is ' Epicuri tatio de disiunctione interponitur, quae fallax est: non enim si alterum de duobus verum est, necesse est alterutrum esse verum . haec enim necessitas ex conditione coniunctae cotradictionis pendet, no ex disiunctaru natura partium. ir Explicat locum dissimilium t Impetrent ab Epicuro: a me non impetrabunt, quia sequor dialecticam disciplinam, quae nullam admittat exceptionem in e-

'μ'''V baihi iri dialectici disiuncti authoritate Diogenis StoiM, S

ad Chrysippeum enuntiatum rediens, disputat a paribus verum illud esse. et 3 Conclusio argumenti a Paribus.

Sed ut omnes istos' aculeos, m totum tortuosium genus dif=uta di relinquamus, ofladam que qui simus: ram explicata tota Carneadis sententia, Antiochi ista corruent uniuersa. Nec vero quicquam ita dicam, ut

qui uam id fingi sit lucetur a Clitomacho sumam, qui seque ad fene iurem cum Carneade fuit, homo S acultas,ut Poenus, Et valde studiosus ac diliges. 6r quatuor eius libri fiunt de sustinendis assensionibus. haec aute quae iam dicam , funt sumpta de primo. Τ Duo placet esse

Carneadi viserum generaun uno hanc diuisionem: alia visa esse quae percipipsint, alia quae non possint: in altero aute, alia visa esse probabilia, alia non probabilia: iraqae quae contra sensius, contraque per 'icuitatem dicantur, ea pertinere ad superiorem diuisionem : contrittoneriorem nihil dici oportere. quare ita flacere, tale

235쪽

visium nullum esse, ut perceptio consequeretur: vi autem probatio,multa. ' etenim contra natura esset, Drobabile nihil esset. Sequitur omnis vitae ea, quam tu Luculle comemorabas,euersio. Itaque Oseens ibinprobata multa sunt. Teneatur modo istud, non inesse in his quicquam

tale, quale non etiam faseum nihil ab eo differens esse post. Sic quicquid acciderit streieprobabile si nihil seo feret quod sit probabilitati illi contrartu, utetur eos-piens, ac sic omnis ratio vitae gubernabitur. Etenim istaue, qui a vobis sapiens inducitur, multa Iequitur

ibilia non comprehensa, neque percepta, neque assensu, sed similiaveri: quae n probet, omnis vita tollatur. Quid enim conscendens nauem sapiens num comprehensium animo habe atque perceptum, se eontentia nauigaturum quὶ potem sed si iam ex hoc loco proscissatur Puteolos stadia triginta, probo nauigio, bono gubernatore,ac tranquillateprobabile videatur se illuc venturum esse siluum. 7 Huiusinodi igitur visis consilia capiet m agendi, m non agendi: faciliorque erit ut albam esse niuem probet, quam erat AnaxagoraS, qui id non modo ita esse negabat, sed sibi, quia sciret aqua nigram esse, unde illa concreta esset, albam ipsam esse ne videri quιdem. Et quaecunque res eum sic attinget, ut sit visium illud probabile, neque usta re impeditum:

mouebitur . non enim e i ὸ saxosculptus, aut e robore dolatus: habet corpus: habet animum: mouetur mente: mouetur sensibus: ut ei multa vera videantur: neque

tamen babere insignem illam oe propriam percipiendi

236쪽

LIBER II. 83 notam eoque spietem non assentiri,quia post eiusdem

modi existere falsum aliquod, cuiustmodi hoc verum. 'Neque nos contra sensius aliter dicimus, ac Stoici qui

multa falsa esse dicunt, longeque alitersi habere,ac Θ-sibus videantur. Hoc autem si ita sit, ut unum modo sensibus fallium videatur: praesto est qui neget rem ulla

percipiposse sensibus. Ita nobis tacentibus, ex uno Epι- cura capite, altero vestro, perceptio m comprehensis

tollitur. quod est caput Epicuris Sivssum sensibus visium fallium e i,mbit percipi potest. Quod vestrui Sunt falsa sensi s visa. Quid sequitur ut taceam , conclusio ipsa

loquitur, Nihil posse percipi. '' Non concedo , inquit, Epicuro. Certa igitur cum illo, qui a te totus diuersius

enti noti mecum, qui hoc quidem certe, fas esse aliquid in sensibus, tibi assentior. Quanquam nihil mihi tam mirum videtur, quam ista dici ab Antiocho quide maxime, cui erant quae paulo ante dixi notissima. Licet enim haec quiuis arbritatu seuo reprehendat, quod n gemus rem votam percipi posse: certe leuior reprehensio est, quod tamen dicimus esse quaedam probabιlia. Non videtur hoc satis esse vobis, ne sit: ista certe debemus effugere, quae a te vel maxime agitata seunt. ρ Nilni igitur cerniues nihil audis nihil tibi e Eper jucuum Explicaui paulo ante Clitomacho audore,quo modo ista Carneades diceret. Accipe quemadmodum ea dicantur a Clitomacho in eo libro quem ad C. Lucilium scripsit poetam, cum scripsisset iisdem de rebus ad in L. Censerinu, eum qui Cosel cum M. Manilio fuit. Scripsit igitur

237쪽

his fere verbis: Sunt enim mihi nota propterea,quia earum ipsarum rerum, de quibus agimus, prima institutio S quasi discluna illo libro cotinetur ed seriptu e lita, Academicis placere esse reru elusimodi disiimilitudines,

ut aliae probabiles viideantur, alia contra. id autem non

esse satis cur aba percipi posse dicas,alia non posse:p pterea quod mAlta falsa probabilia sint ubit aure falsi

perceptum S cognitu post esse.' Itaque ait vehemeter errare eos, qui dicant ab Academia sensius eripi, a quibus nunquam dictum sit aut colorem, aut saporem, aut sonum ullum esse: istud fit distulatum , non in se in his propriam, quae nussuam alibi esset, vera cir certi nota. Quae cu exposivisset, adiungit,dupliciter dici assensus Fustinere sapiente: uno modo, cum hoc intel atur omnino eum rei nulli assentiri: altero, cum se a reston ledo, ut aut approbet quid, aut improbet, sustineat: ut neque

neget aliquid, neque aiat. Id cum ita sit: alterum plac re, ut nunquam assentiatur: alterum tenere,ut sequens probabilitatem, ubicunque haec aut occurrat, aut defciat, aut etiam, aut non, restondere postr. nec, ut placeat eum qxi de omnibus rebus contineat se ab assentiendo, moueri tamen, S agere aliquid,retiquit elusemodi ruis, quibus ad amonem excitemur. Item ea qua inter

rogati in utranque partem restodere posmra, sequentes tantummodo quod ita visium sit, dum sine asse ι:neque tame omnia ei mori visa approbari, sed ea quae nulla re impedirentur . 'R Haec si vobis non probamus, Int falsa sine: inuidiosa certe non sunt.non enim lucem

238쪽

LIBER II. 8s eripimus: sed ea quae vos percipi comprehendique, eadem nos, si modo probabilia sint, videri dicimus. Sic igitur inducto S constitutoprobabili, O eo quidem expedito, soluto, libero, nulla re implicato, Uides profecto

Luculle iacere iam illud tuum persticuitatis patrociniu.

Isidem enim hic sapiens, de quo loquor, oculis, quibus

yis vester, caelum, terram, mare niuebitun es fidem fensibus reliqua, quae siub quenque sensῖm cadunt, sentiet.

' Mare illud quod nunc Fauonio nocente purpureuiuidetur, idem huic nostro Videbitur: nec tamen assentietur, quia nobismet ipsis modo caeruleum iuidebatur, mane favum: quodque nunc, quia a sole collucet, albescit S vibra disiimilique est proximo ei continenti: ut etiam si psis rationem reddere cur id eueniat, tamen non posses id veru esse, quod videbatur oculis,defendere.

Us t Hactenus Cicero respondit ad Lucullum, id est Antiochum: deincepeexponit sententiam Carneadis de ratione visorum, deque assensionibus, ut Academicorum causa confirmata, contraria disputatio Antiochi leuior & imbecillior appareat. 3c in secunda parte huius transitionis docet proximam propositionem ex libro primo Clitomachi sumphmesse, qui Carneadem multos aunos audivit, eiusque sententiam Graecis literis illustrauit, ut ait Laertius lib. 1 Aculei metaphoricias dicuntur interrogatiunculae spinos quibus Stoici tuntur in disputando ad pungendum aduersarium, Se tortuosum genus disputandi, de fallax Sc raptiosa argumentatio de plena infractibus,ut Stoicus sorites, de Chrysippeus syllogismus ex indissolubilibus. 3 Visorum duplex est partitio apud Clitomachu , sed prior stulta Se ridicularuam si nulla visa perspiciuntur, ut Academici censent, stultum est ea in percepta de non percepta diuideret posterior magis apta est instituto Academicorum, qui licet nihil comprehendi sensibus aut animo dicant, multas tame res probabiles esse non negant acceptas sensibus & animo, quas Academicus sapiens Se philolamus & in deliberando de officiis degedae vitae & in Ethicis, physicis, dialecticis, reliqui lque philo pbit distiplinis sequeturinee ultra ipsum probabile in inquisitione veri progredietur. Hoc igitur Academicum decretum est. Sapienti nihil esse perceptu:niul

ta autem probabilia Videri. . ..

Confirmat aliquid esse probabile a repugnantibus, quia alioqui ratio vitae tolleretur: hoc eodem argumento antea Lucullus usus erat. s Secundum argumentum a dissimilibus, non quemadmodum sapiens multa sibus accepta probat,sic eadem percipit.

239쪽

6 Tertium argumentum contra Stoicos similar ab exemplo speciali,adprobandum sapientem Stoicum interdum verisimile sequit sed Stoici hoc alienu i qumstione diceret, quia sapiens Stoicus de nauigatione non deliberaret ut sapiens, sed ut vir prudens & opinator: deliberationem enim este in rebus mutabilibus & varie cadentibus,sapientiam in cognitione causarum aeternarum N immutabilium. nlulfratio a dissimilibus. Anaxagoras quod verisimile est, non facile s quitur, Academicus saniens multo facilius: ille non modo dixit, sed etia putauit niuem e te nigram, quoa ex nigri cante materia fieret

. 8 Amtlificat locum de opinatione sapientisaeausis eScientibus probabiles visiones, id est sensibus & animo, & tamen ei perpetuam tribuit taοκών, id est, assensionis retentionem, quia nihil propria & vera notione percipitur. 9 Remouet a sensibus κατα omis aut horitate Stoicorum & Epicureoru : bulogi sinus est connexus primi modiato Occurrit insciationi connexae propositionis,& de assumptione consentit euin Stoicis. ii ingressiuncula est in Antiochum, cuius authoritas eleuatur inconstantia& leuitate sententiae:quo etiam in loco iteratur Academicum decretum, Nihil sciri, sed multa probabilia videri sapienti. iti Occupat Antiocheum argumentum de sensibus Si perspicuitate, Sc attentionis excitandae gratia transitionem facit ad ea, quae dicuntur a Clitomacho contra eiusnodi obiectiones aduersariorum.13 L. Martius Censorinus 5 M. Manilius, vel, ut alii scribunt, Manlius,consiles fuerunt anno urbis conditae sexcentesimo quinto. 1 Cicero incipit recitare ex libris Clitomachi fiammam aliquam Academiacae disciplinae certis capitibus conlprehesam. Primum caput continet diuision 3 -- m in probabiles & improbabiles,eariunque distinctionem a rebus perceptis de noperceptis. is Consectarium est de sensibu , in quibus negat inesse scientiam, idque u rri quia sensus rerum sunt indices,non iudices, in quibus nullum iudicium est,nequa ratiocinatio, qua rerum causas aestiment & iudicent. is Alterum caput ubi Clitomachus distinguit verbum duosque m dos ostendit assensium sustinendi, quorum priore utetur sapiens, ut nulli rei assientiatur: non item posteriore, ut nihil sapiens respondeat: quia & affirmabit,quae probabilia videbuntur, & negabit contraria.

i Concludit Academicam Clitomachi philos phiam: 5: quid a Stoicorum philosophia disserat, ostendit :vtitiirque exemplis rerum sensibilium,quae probantur quidem a sapiente , sed non percipiuntur.

18 Purpureus color est niger admisia quodam rubore qualis apparet in aquis ad solem occidentem, sicut mane statius,& meridie caeruleus, idque accidit ex radiis solis vacie inciden cibus in mare.

' 'de memoria, si nihil percipimus, sic enim qπα- rebas)quod meminisse diis nihil coprehensa non possis-mn: ' Quid Polyaenus, qui magnus mathematims fuisse dicitur is posteaquam Epicuro assentiens, tota e eo' metriam esse balsam credidisinum ista etiam quae sciebat,

240쪽

LIBER II. 87 oblitus essi Atqui falsium quod en,idpercipi non potest,

ut nobisinetipsis placet. Τ Si igitur memoriaperceptarsi comprehensarumque rerum enomnia qua qui ue m minit, habet ea comprehensa, atque percepta: falsi autecomprehendi nihil pote 3: omnia meminit S ron Epicuri dogmata: vera igitur illa fiunt nila omnia. Hoc per me licet. Sed tibi aut cocedendum si ita esse, quod

minime vis: aut memoriam mihi remittas, oportet: σ

facilem ei esse locum , etiam si coprehensio perceptioque nulla sit.' Quid fiet artibus quibus f tisine quae ipsae fatentur conte iura sepius uti, quam scientia: an iis qua tantum id quod videtur, sequuntur, nec habent istam artem vestram, qua vera oe falsa diiudicent Τ Sed illa fiunt lumina duo , quae maxime causam istam continet. Primum enim negatis feri posse, ut qui uam uulti rei sentiatur. At id quidem perf=icuum est cum Panaeti serinceps prope meo quidem iudicio Stoicorum, ea de re dubitare st dicat, quam omnes praeter eum Stoici certissimam putant: vera esse amflucum au ficia, oracula, somnia, vaticinationes: seque ab absensu sustineat Quodsi is potest facere,vi de iis rebus,quas illi a quibus ipse didici certas habueran. curi apies de reliquis rebus facere no posset An est aliquid quodpositu vel improbare,vel approbarepsi dubitare no possis tu in

foritis poteris hoc,cum voles: illi reliquis rebus no poterit

eode modo insistere ,praesertim cum psit sine insone ipsam verisimilitudine non impedita sequi ZAlteria est, quod negatis actione ullius rei posse in eo esse, qui nullam

f. iiii.