장음표시 사용
341쪽
axaminaturas instirere debet , m/m inter res pe=Uetras o fim,sus, quae nunc fessui obiciuntur, talis occurrat, cui insunt, aliae .
E. gr. Ubi si rura regulam, definitur, quod &aequilatera sit, angula; inquirendum nobis est, an fieri possit, ut figura aequilatera simis aequiangula st; id quod per constructionem patet. f. 92O. Superfluorum Inprimis etiam infrirendum es, an in notarum mmeru ήκαςfinitioni- referantur, quae per alias definitionem ingredientes determinau-tu3 um ae eaedem ex definitione eliminanda suint, autequam eae me
moria Mandentur C .r 76. U. δοευ. f. 9an omoassii Inqui urtis m- in definitione comiseautum, quorum intam et..ie alterum determinatur, I. notam imam vel aliquot sumat pro definitione integra ct aliam, quam per illas determinari suspicio est, ero attributorei definitae: a. ea methodo utatur m ri- cum Proclueturus, num hoc attributum ui contramus definitae conveniat , qua ex definitione data propositiones colliguntur
Etenim si definitionem ingrediuntur, quae per alia inaest-
dem contenta determinantur; ea sub conditione ceterorum de
definito praedicanda sunt q. aI6. . Habemus adeo propositionem, cujus subjectum determinatum ver cetera, quae defini- tioni insunt, praedicatum vero illiud attributum fg.a97. . Quam obrem cum ea, per quae praedicatum istiud determinatur, isso, vant notionem subjen, cui ipsum tribui .Potest; Pro definitione aec notio recte habetur U.aso. . Paret adeo perinde esse, ac si ex definitione piopositionem colligere iubearis.
E. gr. quis triangulum aequilaterum definit per triangulum, cuius elatera, & anguli inter se aequantur; inquisiturus num aqualitas angu- lorum per aequalitatem laterum determinetur, investigare debet, numittiangulum, cuius Ingula latera inter se aequalia sunt, habeat quoquerangulos assi es et Quod cum demonstatum sit ab M ust, aequalitatem angula. Diuiti od by Corale
342쪽
gutoriun ex defibitione eliminandam esse hinc apparet. Evidens hie est, definitionem esse hane orationem, triangulum aequisierum est, cuius latera finguia sine inter se aequalia ; theorema vero hanc propositionem, triangurum aequilarerum es etiam quiangulum. g. 922. Camendum quoque, ne definitiones memoriae mandentur, an
tequam constet , notas, qua eas ingrediuntur , esse ad rem definitam agnoscendam di ob aliis disting uendam Assicientes. Cons. f. 376.3 3. 8o9 sq. E. gr. Definitio manca quadrati est, quod sit figura quadrilatera
aequilatera, cum notae eaedem etiam rhombo conveniant. Quamobrem si quis illam memoriae in futuros usus mandaret, rhombum obvium pro quadrato haberet, consequenter eidem quoque per e Ratem tribueret, quae de quadnuo demonstrantur, adde s. 6sa. . 923.
unoniim de definitionibus nominalibus judicium fieri nequit, nisi ante multa rei Praedicata cognoveris atque ea in essentialia, attributa & modos distinguere noveris I. 7oI. ; ubi desiexpendenda , antequam hanc cognitionem fueris consecutus, 'amive tibi ad interpretandas. propositiones sequentes familiares reduere teneris Of. δ ψ.I ; judicium de eadem tantisper seponem dum, donee demonstrationes subsequentes expenderis.
eterum hinc intelligitur ratio, cur nobis in more postri sit, quantum datur, observationes aedemonstrationes, quibus nituntur definitiones, ante praemittere, quam easdem condamus, cons uenter cur
Cur lector a definitionibus mane s sibi e vere debeati Quando in&eium de dest. nitione dist
Quomodo a priori inno. testat, propo sitionem esio determina-
343쪽
Quomodo idem pateat aposteriori. Ex quoriam ii.
brorimi lectione partam pro fieere detur. Demonstratio. num ae probationum ana.
monstrationes resolutu fati. Ira
Si per observationem constet , praedicatum esse vel attributum, vel essentiale, vel quod per moaeum attributi inest, aut quo busnam positis modussubjecto conveniat; propositiones determinatae sunt. Cons. g. 3 sqq. aI7.22I. 177-I79.222 3IS. 927. Patet adeo, nis avior i e coematas suppeditet definitiones , ea rumque veritatem adservat re propositioves deterivinator in medium ossierat earismque probationes ex notione βbjecti deducat, vel determinationes a posteriori stabiliat , nonnis di ibimo labore es cui perpauci lectores pares Iunt, eognitionem 'ad vitam utilem ex iasius obro hauriri posse. f. 928. Demonstrationes ae probationes ita resolven sunt, ut non modo singuia Idogismorum, ex quibus constant praemissae, animum subeant, sed earum etiam forma appareat , I. III, 28. S39. S O. y33. 122sqq.) annotatis in charta conclusionibus, qua Bllogismos δε-quentes sive Agidat sive in unum confusae tanquam praemissae ingrediuntur. Quoniam scilicet in demonstratione vel conclusiones syllogismorum anteriorum sigillatim ingrediuntur tanquam praemissae syllo sinios sequentes, vel ex pluribus tanquam notione complexa spectatis formatur propositio praemissae locum subiens sq. seta.&seqq. ; cum illae conclusiones in usum sequentem sint servandae, eas in charta conscribi consultum est, ut oculis pa-Iepnt, quae alias memoria retentae imaginationi praesentes sisti deberent. Hoc enim artificio evolutionem demonstrationis minus defatigare attentionem lectoris ipso opere docemur. Denique cum probatio probabilis a demonstratione nomnis principiis disierat β-s19. , adeoque eandem cum demonstra. tione formam teneat; per se patet, quae de demonstrationum ana- .lysi praecipiuntur, ea quoque de probationis alterius cujuscunque analysi tenenda esse. g. 929. Quoniam in demonstratione consummata nullum de
monstrandi principium omittitur, quod non Peς ς' quae adsunt,
344쪽
Do Ietendis libris hi AsB dogmaticis. 3as
vel per citationes facile in memoriam revocetur, & singula eo' ordine collocantur, quo in ratiociniorum serie, in quam demonstratio resbluta abit, continentur g. 826. ; demonsrationis consummata resfolutio lectori nibes negotiisae P.
63 . Demonstrationes, si fuerint intellectae, memoriae mandaTe Cur demon.' non tenetur Dyor sy. 139. . strationes me. Sufficit nimirum, ut demonstrationis confuse recordati non dubi- ,πtemus, quin vera si propositio, quoties eadem in dato casu opus habemus. Sive enim propositione demonstrata uti volueris ad ulte- riorem veritatis investigationem, si ve eam transseras ad usum vitae; eam nosse sussicit; nec applicationem ullo in casa demonstratio ingreditur, immo ne hilum quidem ad eandem confert. Atque ea est ratio, cur nuda propolitionum notitia praxi aeque inserviat ac scientifica earundem cognitio: ut adeo etiam, qui ingenii hebetis ac tardioris . sunt, veritates sbi familiares reddere atque ad usum vitae transferrevaleant.*. 93 I.
Librorum ficientificorum lectio etiam ab inexercitato absolvi Cur libri se, totes . modo induseriam non patiatur desiderari suam 76o. 9i r entifici ab in Si liber metbodo scientificano uerit conso istus, eo, gliem p4ssint. praeferi mus, modo legi nequit visi ab eo, qui in arte inoeniendi Qitinam libri probe exercitatus. Ex eo scilicet demonstrationes exulant, nec nisi ab artis in eo ordine propositiones collocantur, quo Veritas unius a veritate alterius pendet G. 718 . Enimvero deficientibus demonstra m. h.ziinitionibus nec de definitionibus judicium ferri potest, quod utique possint. ferendum, antequam eas ad futuros usus memoriae mandaveris β. 923. , nisi in arte inveniendi fueris probe Versatus β 919 92I. , nec Propositio determinata agnoscitur g. 9as. 926.), id quod tamen fieri debet, antequam ad futuros usus memoriae infigenda f. 5 aq). ' f. 933. In sessione libri methodo scientsea eonscripti d nitiones ac quoindiu te propositiones gulas rite inteueritarus earumque veritatem perspe- ctor seripti sci-cturus anteriores Hi familiares reddere tenetur, antequam adpo- enti fiet in am
345쪽
93 'aeparatio ad Apparet hinc uti fas scriptorum dogmaticorum historis in. lectiovem scientistirorum 'praeparatiιr, cum iisdem definitiones, di propositiones inserantur, quarum se quens eli in demonstrando usius fg. 817. 83 . . Eorum igitur is ct Ied vi dogmaticorum pGEmittenda-
'quoniam in scripto dogmatico historico nulta collocamtur definitiones, nisi quarum realitas in scripto scientifico adstruitur, nec propositiones aliae, nisi quae ibidem demonst&atur g. 8i7. di quarum frequens est in demonstrandis aliis usus f autor in scripto scientifico desinitiones a si opositionia dentonstrationibus atque demonstrationes asichstiis asinguit, Acriptusa dogmati timscienti irempraebebit si rici, quo ad illius Iectionem praeparamur, ubi fastem desinition raepropostiones eu eboliis emonfractionibus tantispersepositis. tibi familiores reddideris. O . 9, 936. Oniam tamen in scriptis scientincisplures propositio-Qnomo laea fiat ipso mssii emi fieon subsidio. Quomodo sci.
quam quae ad praeparationem istam necessaria T. ωMe.. 836, 837. , s striptum scientificum imul vleem d
ineiam .pte, Lmures hi risisustinere debet, ro ad illius Iectionem praporamur esinitiones ac propositiones as erismo aliquo vel aliosigno notandae, arat in everis indicanda, quinum hi rica cognitio adpraeparationem sumi.
Cum inlinione scripti scientifici proficere non detur,nisi definitiones ac propositiones anteriores tibi familiares reddide- ris, antequam adsequentes progrediaris g. 933 di nec definitio nes, nec propositiones memoriae mandare liceat, nis examine instituto f. 9i9. ct seqq. & f. 924. γ ; illud autem nonnisi aliquo temporis intervallo obtineri , hoc multam attentio. nem desiderare ipssi secto experiamur ; in lectione scriptis ent ei Dure gradu progredi debet, qui in isto genere, o quod ADJrefertur, nondum fuerit versatus meuOA scienti ae ncindurua istaό.
Deproperat uitio librin xum scientisi.
346쪽
S. 938. Usiim Logicae in interpretanda scriptura sacra ostensurus sup A singulis
pono ingulisseruiturae area Dciὶissuas respondere notiones, ex intemtione Dei eum iisdem jungendas. Si negas; tu scri- ne, quadriri plura sacra occurrere debent Verba, quibus notio nulla respondet. respondeant. Cum igitur verba lint signa notionum 9. 3s.); si qua Occurrunt., quibus notio nulla respondet, erunt ea sine mente sonus.
Scris ut m acram adeo intellecturus eum singulis verbis eas condo S. S. conjungere debet notiones, quae ex intentione Auroris eum iisdem umelli uM
Notiones cum verbis S. S. inter legendum consentendae non Pomodo γ' mmediate a Spiritu S in animo legemis excitantur, saevi .verbo' ς', irim, quae Ieramur. Si negas; sit contrarium Verum. EXctyet disini k a' edicet Spiritus S. immediate notiones cum Verbis S. S. inter le- excitentis. gendum conjungendas, ipsis verbis nihil huc conferentibus. Nulla igitur apparet ratio, cur id non perinde fiere debeat, si quis digitum ad verba textus authentici admovens Ma intelligere optat, aut eorum sensum a Spiritu S. isibi manifestari Deum precatur, quam ubi versionem lingua sibi vernacula factam legit: ineque ulla amplius est Tatio, cur ex versione male facta non pe inde verus S. S. sensus, praevia Numinis seria invocatione, erua-Τur, quam eX altera, quae textui authentico ad amussim respondet. Enimvero neutrum horum fieri S experientia loquitur, di in con- seta est apud omnes. Sane si Spiritus S. immediate in animo legentis excitare deberet no-etiones verbis S. S. iungendas, nullo prorsius opus foret verbi externi apparatu, atque sic cum neglectu lectionis verbi divini in enthesia sinum . incideret, qui illam sibi persuadere ententiata, Sed iure manifesta ve stus Ilusibus non est.us. Diuili do by Corale
347쪽
Quaenam no tit ne, in s. S penes rem suptio aramur.
3:8 Part. II. Sect. III. Cop. VII.
g. 94I. sti V in scriptura sacra vocis alici jus nuda traditur δε- finitio, non alia prorsu om istio a Deo putes, quam quae uvimo nostro jam rebaret g. 9 o. 3s 3I , . aut quum in nobis bobemus, dum iis opere tu nobis experιmur ea, de quibus ea loquitur 6, 9 OO.J. E. gr. Dum Paulus se vocat servum Iesu Christi, quid voce servidelioratum velit, non eXplicat. Eam igitur supponit notionem, quam eidem ex uti loquendi ii iungebant, ad quos 1cribebat. 1 odem modo patet, ubi ad AbιMenium de regeneratione loquitur, cum vocis definitionem nullam tradat, eam eidem iungendam cile notionem quam homo in 1eipso intuetur, dum regeneratur.
S. 942. Hinc consequitur, non alias inscripturasacra supponi logo notiones, quam quae a rebus praesentibus abstrabunt ιr, consequenter si quis ab iis diversas verbis serti tura juvit, eum stetere Rufum amente Autoris sacri alienum. E. gr. Josea solem sare iubens non aliam stationis ideam habuit,
quam quae a rebus, quas tunc contuebatur, in animo eius excitari poterat, & qui mentem Ioseae intelligere cupit, is eandem, non alium, quam ipse habuit, eidem.voci iungere debet f. tu. . Issia solem re- spiciens & regionem in Tellure sibi circumiectam, non observabat nisi situm, quem sui resipectu erga Terram habebat. Dum igitur eum stare iussit, nil aliud incendere potuit . quam ut eundem retineret situm, nee eum mutaret. Stare igitur hic idem est ac stum suum non mutare. Qui vero vocem idem significare contendunt ac motum infibere futim, ut solem circa tellurem quiescentem moveri hinc inferre possint; illi menti Iosiae affingunt, quod est ab ea alienum. Cui notiones distinctae defunt, is minimum confusas iis aequipollentes terminis hisce iungere debet, ubi sensum scripturae sacrae assequi voluerit: id quod eum in sinem moneo, nequis argutetur, quasi scripturam sacram nonnisi ab eo intelligi statuamus, qui verbis distinctas iungere novit notiones. Etenim hoc absonum fore nemo non intelligit, cui perspectum est, nos mentem alterius intelligere, modo eandem notionem cum voce iungamus, quam cum ea conjungit alter f. ias. , sive distincta ea sue rit, sive coiisaea; etsi mentem uterius, consequenter di scriptorum 1a
348쪽
De interpretanda freiptura saera. 329
. Cromm, melius rapti care valeamus, ubi notiones iungimus verbis distinctas fg. 899 ). De distinclis adeo notionibus in interl retanda scriptura sacra potillimum laborare debent, qui eam aliis explicare ieeentur; tum etiam quod coinccps patebit qui nerium veritatum revelatarum inti- minus persisiicere cupiuint.
' dentes notiones habere non via mus; pro terminis ivavibus eae rara nun pro habendae non sunt. Etenim nemo nescit dari Voces bene multas, quibus notiones suae conveniunt, etsi nos cas in mente nostra minime habeamus, cum constet aliiS easdem non deesse. Qtioniam itaque scripturae faciae autorem Deum esse immota fiue tenemuS, nec minu S pro certo ac eXPlorato habemus, eum nobis
in eadem 1evelasse, quae rationis usii assequi non possiimus; ubi constat, sermonem osse de rebus, quae lJ eo perspectae esse possitiat, veluti cum de se ipso suisque operationibuS loquitur, nobis autem minime earum notionem assequi licet, cum nihil iis . simile in nobis experiamur, pro terminis inanibus habendae non siint voces, quibus respondentes notiones in nobis excitare minime valemus.. Res vocihus istiusmodi denotatae masteria dici solent, quarum nec . . per inmitivam cognitionem iac tiones in nobis habemus, cum nihil iis simile in nobis, vel in mundo materiali experiamur, nec demonstrati nis beneficio acquirere valemus, cum in alias notiones, quas natura habemuς, resolvi nequeant. Pertinet huc vox Trani is, quae, etsi in scriptura sacra non legatur, significatum tamen obtinuit scripturae . sacrae conformem, ut alia sint ejusdem verba, quibus eadem notio reis spondet, Quam ad vocem Trinitatis reserimus. Propositio autem nostra non modo de verbis mysteria fgnificantibus, verum etiam de aliis rapienda est, quae ob circumstantiarum historicarum ignoranti im, vel alia quacunque de causa nobis obscura sunt, ut notiones iis jungendas, frustraneo conatu Venemur.
I. 944. Consequitur hinc, ob voces istiusmodi scripturam sacram Nee adeo odi minus recte obscuritatis arcinuri, b perperam eas reici tonquam ii φωκ. . inanes , υel etIam res iis de tatas.
349쪽
Falsis Intem Pretationis criterium.
E. gr. Constat sensu S. S. Deum concipi debere spiritum, consequenter immaterialem, atque adeo in notione eius contineri, quod sit spiritus idemque immaterialis. Quamobrem si quis Deo organum visorium tribuere vellet, ubi in sacris oculi eius mentio fit; is eidem tribueret, quae enti immateriali repugnant, consequenter notioni subiecti in ea propositione Deus babet oculum notio praedicati repugnaret. Patet adeo per ocutam Dei non intelligi polle organum sensorium, quale res corporeae sentientes habent, consequenter significatum quemiam oculi generalem esse admittendum, qui de organo visorio, εἰ attribui divino affinitatem quandam cum isto habenti convenit. Nimirum Propterea quod oculum habet homo, fieri potest, ut obiecta sibi prae sentia intuitive cogitoscat. In significatu adeo generali oculus dicit possibilitatem intuitivae cognitionis rerum praesentium, quemadmodum in sensu speciali organon corporis denotat, vi cuius intuitiva rerum cognitione in animantibus ac homine possibilis. Significatus generalis Deo omniscio & singulorum, quae sunt ae fiunt atque esse ac fieri posse intelliguntur, cognitionem intuitivam hahenti convenit, atque adeo generalis ista, non specialis notio voci iungenda, quando oculi Dei fiementio.
si 'd per interpretationem S. S. prodeat propositio contradiclaria Ous, quae vel a Io steriori certa es, v I demonstrata, vetper alio S. S. Ioca manifestis; in notione flave subjecti , sive praedicati determinanda aberratum esse constat. Cons. g. 488. SII. Sa 8.so3. 3i8. Vide etiam rursus g. 9 s. od si per quaedam S S. loca siensius alicu)us propositio- .nis fuerit munita his, quin eadem sic intellecta vera stir nemo non largitur, qui divinam S. S. autoritatem in dubium non Vo
Prior propositionis pars consentit cum principio hodie unanimi omnium consensu recepto, quod veritas revelata non possis contradis re naturali , cum linum revelationis ac rationis eundem autorem habeat
350쪽
De interpretanda scriptura saera. 33I
heat Deum. Pars vero propostionis posterior cum illo Exegetarum canone conspirat, quo fripturam sacram juxta analogiam sidet inter- .etari debeamus, propterea quod iidei analogia constituitur per ea S. S. loca, quorum sensus adeo manifestus est,' ut, nisi verbis vim inferre volueris, alias ea notiones non admittant, quam quas cum iisdem iungis, &quae ditis dicuntur, veluti docti inarum sedes. Ceterum non inutile est propositionem Praesentem, quemadmodum ceteras, exemplis illustrari. E. gr. Deum poenisvisse legimus Gen. VI. 6. quod fecerit homines. Quodsi paruisentiam explices per tris litiam ex eo ortam, quod aliquid a nobis male factum agnosimus, quemadmo- dum terminus vulgo sumi solet, atque hinc verba scripturae ita interpreteris. quasi Deus cognoverit, male a se factum, quod condiderit homines, proptera quod eorum fl:gitia non praeviderit, atque ideo animo conturbatus & contristatus, immo tibi in lignatus fuerit, prout in simili ea tu a nobis fieri solet; interpretatio&propositionibus in i he- Iogia naturali demonstratis, & manifestis S. S. verbis contradicit. Etenim in I heologia naturali ostenditur, Deum ab aeterno praevidisse ma-Ia hominum Deia, nec ea ipsi ignota suisse, cum decretum de conden denuo homine formaret. Et ipsa S. S. disertis verbis i. Sam. I. 29. a Deo poenitentiam remOVet tanquam ipsi repugnantem, addita hac ratione, quod Imno non Iis, ut poenitentiam agat. Unde concluditur interpretationem illam humano more sectam a sensu S S. abire, canoni isti consormiter, quod, quae de Deo humano dicuntur more, inlinigenda siti ea, qua ipsum decent, ratione. Declarat homo poenitens, se detestari malum, quod ex facto suo emergit, atque eius intuitu se nunquam fuisse iacturum, quod fecerat: ad quae si attendimus . notionem paenitentiae formare licet Deo convenientem, scilicet quod paenitereidem si ac Melarare, se detestari malum, quod ex secto emergit, nee eius intuitu factum fuisse decretum &executioni demandatum. Etenim s Deus dicatur declara Ilia hominibus, quod detestetur ipsorum flagitia, nec eorum gratia genus humanum condiderit, immo potius aliis uesicientibus finibus nunquam idem conditurus fuerit; ndiit in his continetur, quod naturae ipsius non conveniat & aliis S. S. locis, unde attribui rum divinorum cognitio hauritur, non sit consentaneum.
Si notis subem fuerit certa, ea admittenda es praedicata notio, quae per eam determinatur f. at s. λ