Paulli Rosarii Farrugia in Venerando melitensi seminario philosophiae, ac Sacrum scripturarum professoris De Genuinitate et Authentia Pentateuchi disputatio

411쪽

LIBER III. lis, qui minores audiunt: cujusmodi sunt U Oseas, M' Amos, ' Abdias, Micheas, aliique, qui tunc lem poris nuruerunt, nec non ex libris ε' Paralipomenon ad rem nostram in medium inque lucem edere possumus. Quae quum ita se habeant, nemini dubium esse potest, constantem atque universalem a temporibus Iudicum usque ad captivitatem Babylonicam fuisse nebraeorum quoad Pentaleuchi genuini latem persuasionem. 448. At constans etiam atque universalis suit hae de re Hebraeorum Sensus tempore captivitatis Babylonicae. Daniel enim in captivitate constitutus super hujusmodi mala ingemiscens, ac pret0ro ab imo suspiria duceris sequentibus divinam indignationem placare satagebal, inquieus: μ ββ Tibi nutem Domino Deo nostro misericordia et 'propitiatio, quia recessimuS a te . . omnis Israel praevaricati sunt legem tuam, et deelinaverunt ne audirent vocem tuam, et stillavit super nus maledictio, et dele- Statio, quae scripta est in libro Moysi servi Dei, quia peccavimus ei. V Et delibutis gravioribus nudis subdit si Sicut scriptum est in lege Moysi, omne malum h0e Venit Super nus: et non rogavimus laciem tuam, Domine Deus noster.' Pariterque de optima Susannae educulione agens, haec ad rem n0stram habet: ' Parentes illius,

52J Abd. cap. i. v. I 0.

P tr. CAP. xxiv. v. 6. et alibi.

412쪽

CAPUT II.40 Irum essent justi, erudierunt filiam suam seeundum legem Mox si: V tandem, de mendacio conviciis duobus senibus

ac populi judicibus, sequentibus hanc historiam absolvit:

Et eousurrexerunt adversuS duos preSbyter0S . . . seceruntque eis sicut niale egerant adversus proximum:

ut lacerent secundum legem Moysi, et interfecerunt eos: ct salvatus est sanguis innoxius in die illa. V Praeterea, eadem captivitate durante, haec Raguel in adventu Tobiae similiter protulit: Non dubito, quod Deus

preces, ex lacrymas meas in conspectu suo admiserit.

Et credo, quoniam ideo secit vos venire ad me, ut ista conjungeretur cognationi suae secundum legem Moysi. VEx quibus testimoniis liquido patet etiam captivitatis tempore fidem in Pentateuchi genuinitatem inviolabiliter

peneS Hebraeos perseverasse, quae postea de aetate in vetatem Veluti per manus tradita ad nos usque certaulque rata pervenit. 49. Et sane: immediate post reditum ab hac capti- itale, menSe ah eurum liberatione septimo: Surrexit Josue filius dosedec, et fratres ejus SacerdoteS . . . aedi sicaverunt altare Dei Israel, ut offerrent in eo holocau-Si0mala, Sicut seriptum est in lege M0ysi viri Dei. VPraeterea praeter alia multa, quae juxta hujus legis praescriptiones ' fecerunt, excitato e sundamentis Templo, ac solemni ritu dedicato, se Statuerunt sacerdotes in ordinibus suis, et Levitas in vicibus suis Super opera

413쪽

LIBER III. 4 2Dei in Ierusalem, sicut seriptum est in libro Moysi. Rursus p0st aliquot annos Esdras μ' scriba velox in lege

Mobsi in patriam reversus tu universo populo ad recte iactu in sermundo sedulam collocavit operum: legitur enim: D si' Cougruguttis esk omnis populus quasi Vir unus, ad plateam, quae est utile puriam liquarum, ut dixerunt Ε di ae Scribae, ut ni ferret librum legis Moysi, quam praeceperat Dominus Praeli. V Eudem tempore Nehemias

uuium peccatorum pupuli Deum oraturus accedens,

his de habuii: q= Vanitate seducti sumus, et non cuSto- dixim9s mundulum tuum, ut caeremonius, et judicia, quae praecepisti Mob si sumulo tuo. Mementote verbi, quod mundusii Moysi servo tuo, dicenS: cum transgres,is iuritis, ego disperdum VOS in populos: et Si revertum ini

id me . . . congregδbO VOS, et reducam in locum, quum elegi, ut habituret nomen meum ibi . . . obsecro, Dumine, sit auris tua et liendens ad orationem servi tui. ' Qua ut limonia adeo clura sunt, ut a singulis tum Esdraeium Nehelmne gestis, quae nostrum Sententium ulterius collustraui, conlprobauique, enumerandis prorsus abstinendum dueninus. Non est lamen silentio praetereundum sicut et talia multa Prophetarum, qui per illud tempus floruerunt, ρ- Aggaeus nempe et μ' Zaccarias, ornu alii, illud celeberrimum nostrae sententiae testimonium a postremo Prophetarum, Muluchia nempe, nobis exhibitum. Hic enim ita Deum nebraeos cum monentem

414쪽

CAPUT II.

Mainducit: Mementote legis Moysi servi mei, quammaudavi et iii Iloreb ad omnem Israel, praecepta et judicia. Quae cum ita Se habeant, optimo jure cum Eueper concludimus: '' Omnes libri prophetici vestigiis Peuiateuchi abundant, et sola haec ratio dilipen.

tius perperam . . . ad eos resulandos sussicit, qui Pentaleuchum Prophetarum tempore nondum redactum fuisse

l50. Praeterea quod longe post captivitatem Babylonicam Sempur sibi constans, Sibique cohaerens fuerit udibraeorum de Pentaleuchi genuini late persuasio, evincitura solemni hac de re Magnae Syuagogae judicio lato in cauone librorum, quum ΕSdrinum vocant, conficiend0. Ex his enim, quae de hoc librorum canone '' dosephus Flaxius, y ei Thalnaudistae reserunt, conjicere poSSumus Prophetas, qui post capit italem Vixerunt, et praesertim Esdram singulos, qui tunc exStabant, libros recogno- iSSe, repurgasse, et cuilibet sere 1 olumini proprii auctoris 3pposuiSSe n0men, quo facto, accedente magnae Syria; igne auctoritate, hos libros in canonem redoctos tamquam geu uiuos et divinitus inspiratos loti Iudaeorum genti exhibilos fuisse. At hoc in canune nobis a do- Sepho relato primum atque principem libri Moseos obtinent locum: legitur enim: '' lusinili libri non sunt apud nos discordantes et sibimet repugnantes, Sed solummodo viginti duo habentes temporis totius descri

415쪽

LIBER III. ptionem, quorum juste siles ad millitur. uorum quinque sunt 3Isseos, qui nati vitalem continent, et humanae generationis traditionem usque ad ejus mortem. V uiri csactum est, ut tempore Antiochi Epiphanes, licet Iudaei ut plurimum vitam dissolutum 'ogcrent, lamen eorum

plerique impiis hujus regis y jussit,uibus, cujusmodi et

illa oriat librum legis concremandi, non multo nun pdruerint, Verum mortem glori0Sum oppetere ' mutueri ut a iiii vero haec omnia, sublatu persuasisne de Pentaleuchi genuini tale atque divina inspiratione, proreus inexplicati lia evadere ut.

Haec eadem persuasio viguit seculis insequentibus uti constat ex historia Versionis Alexandrinue. Ex U Iosepho enim Fluvio, Philone, mullisque Ecclesiae '' Patribus pro comperto habemus, Ptolemaeum Philadelphum, uia anu bibliotheca excitula, legatiovem ad

Eleuhariam Judaeorum Summum Sacerdotem misisse, eumque rogasse, ut libros leais hebraica lingua con- Scriptos, et idoneos Virus, isti hos possent in graecum linguam recte transferre sibi mitteret. Regis genio indulgens EleuZa rus misisse sertur duos ut sepluugin tu iros, Sex nempe eX unaquaque Tribu, secum serenies Scripturae exemplar uia reis litteris descriptum, qui spatio duorum et septuaginta dierum versionem hanc, Aloxundrinam dictam, perfecerunt. Qua Versi0ne tandem omnes

416쪽

nebraei uellenistae per universam Asiam, Aegyptum

dispersi utebantur. Illuc clare constat etiam per hanc aetatem persuasionem quoad Peniale chi genuini talem eonflantem atque universalem penes omnes Hebraeus sive Palaestinenses sive uellenistas fuisse. 15 . Constans tandem utque universalis erat hac de re persuasio novissimis Hebraeorum Reipublicae temporibus. Nimis aperte praeter Rubbinorum deliria tum in utro que Thalnaud, tum in suis sacrae Scripturae eon men lariis exarata Philo et Josephus certiores hac de renus faciunt. Isti enim non modo testantur hisce splendidis appellationibus Dixinu lex, lex Dei, divina legislatio,'' Ithros Moysis eo honestari Solitos, sed diserto et ipsi eos pro divinis sese liubere profitebantur, illos

vocantes divinos '' libros, divinum verbum, ' oracula et populares suos pari Veneratione suscepisse narrabant.

Spoeimi uis gratia audiatur Philo Iudaeus, qui apud Eusebium haec ad rem nostram habet: Quippe virum illum Moseu), quiqui demum is suerit, usque adeo suspexere, ut quidquid ipsi visum est, probarint universi; atque ita; sive hanc Reipublicae formam, suo ipse sensu arbitrioque descripserit, sive divinitus illam acceperit, eam certe no i alleri qIum Deo acceptam tulerint lolque ora nurum spatii certum equidem numerum definire non possum, Sed tamen amplius bis mille) ne vocem

417쪽

M6 LIBER III. quidem unam in iis, quae scripta reliquit, immutarint: milliesque potius emori, quam legibus aliis vivere naoribusque maluerint.' Ilisce similia habet Josephus, qui postquam plura de legis si hi a Moyse datae origine deque eius prae ceteris legi hus a Mraecis sapientibus editis praestantia, in medium inque lucem protulit, tandem concludit: Nos qui hanc primam legem ex

divinae voluntatis arbitrio latam fuisse credimus, eam deinceps violare sine impietate non possumus. V152. Iam vero ea omnia, quae de uehraeorum Sensu sparsim attulimus in unum euiligentes hoc argumento Adversarium urgemus. Omnes uehraei cujusque aetatis et conditiunis per omnes, quibus eorum Respublica Stetit, aetales in ea constantissma persuasi0ne erant, ut Pentateuchum a Moyse exaratum fuisse crederent; ni igitur turpiter deceptos hac in re eos fuisse dicere velimus, quod tamen est impossibile, et nos Pentateuchum

lunaquam genuinum Moseos opus suscipiamus oportet. 83J Joseph. Antiq. lib. iii. cap. 8. k 6-9. 85J Joseph. loc. cit: ἔ l0.

418쪽

Pentateuchi genuinitas ulterius comprobatur eae innumeris Seriptorum ΝΟ ni Testamenti testseationibus: Harum summa ad quadruplicem classem redit Prima illa Omnia com- etiιur loca, in quibus Pentaleuehus nomine legis coinhonesta ure ad secundam revocantur illa omnia, in quibus dirina ei auctoritas tribuitur:-tertia continentur illa, in quibus eaeρlieite Moyses Pentateuchi scriptor declara

55. Constans atque universalis semper suit, prouti Superiore disputatione vidimus, Hebraeorum de Pentateuchi genuini lato persuasio: at si non rei veritali sed praejudicatis opinionibus haec innixa suisset, Christus a Patre missus, ut omnes ignorantiae tenebras in iis, quae ad religionem pertinent, discuteret, divinaque luce hominum mentes collustraret, atque Apostoli, qui eadem mente eodemque consilio ab ipso in Galilaeam primum, postea

in universum mundum missi, dubio procul hanc perSua' Siouem emendassent, omnibusque persecutionis generibus

spretis, prouti in eeteris doctriuue cupitibus ab ipsis sui irim Vidimus, hominum mentes etiam quoad hanc facti Speciem ad saniora revocassent. At longe aliter res Sehabuit: Christus enim atque Apostoli toti in eo erant, uia praejuctu ventuteuchi genuini late, argumenta inde desumererit ad nonnulla, eaque principaliora Christianae roligionis capita comprobanda, ita ut innumera in Novi Testamenti scriptis occurrant loca ex Pentateucho desumpta. Hinc ut ordini rerum consulamus, nos haec omnia ad quadruplicem redigimus claSSem. i54. Et sane: ad primam classem commode reVocari

419쪽

4M LIBER III. possunt illa loca, in quibus Pentateuchus, pro uti Iudaeorum in more ' positum erat, legis nomine cohoneStatur. Sic Christus Suam a quavis violatae legis Suspicione praedicationem vindieabui inquieus: ' Nolite putare, quoniam veni solvere legem aut prophetas : n0n Veni solvere sed adimplere. V Ileinque mutui amoris, mutuaeque misericordiae praecepta inculcans, nit: -- 0mnia ergo quaecumque Vultis, ut faciant vobis homines, et vos sucite illis. Haec est enim lex, et prophetae. Pariterque Pharisaeorum querelis oecurrens discipulus eius violutae legis accusautium, dixit: Non legistis in lege, quia Sabbatis sacerdotes in templo sabbatum violant, et sine crimine sunt: V ileinque sequentibus Scribarum et Pharisaeorum hyp0erisim relegit, sortiterque damnavit, inquiens: Vae vobis, Scribae et Pharisaei hypocritae: qui decimalis meiatham, et anethum, et cyminum, et reliquistis, quae graviora sunt legis, judicium et misericordiam et fidem. ' Plura rursus a legis doctoribus sibi proposita juxta legis sententiam solvit atque eno davit: Sic speciminis gratia apud Mailiaeum invenimus: ' Interrogavit eum unus ex eis legis d0ctor, tentans eum. Magister, quod est mandalum magnum in lege Ait illi desus: diliges Dominum Deum tuum ex toto

corde tuo, et in tuta anima tua, et in tota metite tua. Hoc eSt maximum, et primum mandatum. Secundina

420쪽

CAPUT III. 409 autem simile est huic: diliges proximum tuum sicut leipsum. In his duobus mandatis uni eris lex pendet, et prophelue. V Pari modo tandem sese gessit in sua divina missione asserenda: Sic quaudo suorum operum testem habere Patrem ostendere voluit, inquit: In lege Vestra scriptum est, quia duorum hominum testimonium 1erum est. Ego sum, qui testimonium perhibeo de meipso: et testimonium perhibet de me, qui misit me, Pater:' et quando omnes prophetias in seipsum adimpletas fuisse ostendere voluit, dixit : omnes enim prophetae, et lex uSque ad Ioannem prophetaverunt V et alibi: ' uare sunt verba, quae loculuS sum ad vos, dum adhuc essem Vobiscum, quoniam necesse est impleri omnia, quae scripta sunt in Lege

Moysi et Prophetis et Psalmis de me. VChristi exemplum secuti sunt Apostoli et discipuli. Nam Iohannes Christi prae Moyse excellentiam celebrans dixit: ' Lex per Moysen data est; gratia, et verilas per desum Christum laeta est: V et praeter alia plurima, quae adhuc urgeri '' possent, ita Philippum Nathanaelem loquentem indueit: ' Invenit Philippus Nathanael, et dicit ei: quem scripsit Moysen in lege, et prophetae, in Venimus Iesum filium Ioseph Nagareth. VPariterque Lueas de Christi oblatione juxta legis prae- Scriptum peracta agens, haec ad rem nostram habet: