Institutiones Juris canonici in tres partes, ac in sex tomos distributae quibus vetus & nova ecclesiae disciplina & mutationum caussae enarrantur a Dominico Cavallario ... In hac nova Panormitana editione accessit Jus siculum ecclesiasticum singulis

61쪽

PROLEGoΜENA CAP. II. . Trexemplo esse potest Basilius ca) , non hene a Gra. tiatio relatus . Cujus confusionis caussa suisese videtur, quod tam tradita , quam moribus inducta majorum relationibus di visa ad postero

devenerunt.

Ius canonicum fixit tun es tripertitum . f. V. Ius canonicum so iptum est tripertitum hoc est collectum ex canoassus conciliorum , consi- tutionibus ponti cum , ct iactis sanctorum patrum . Quam partitionem Leo PEpa IV. diserte confirmat ccb , atque hunc ordinem servat, ut sanctorum comciliorum canones praeserat, deinde decretales epistolas su&jiciat, & tertio lemum patrum dicta proponat . omnias generali carionis nomine recte nuncupantur , sed majoris distarctionis caussa generale nomen refrictum fuit ad resulas conciliorum , inditis Wopriis nominibus reliquis duabus speciebus. Origo conciliorum es ab apopolis . g.UI. Ut vero ordine de fiagulis agamus , nomine

conciliorum intelligimus conventus catholicorum antistitum ad tractandum de rebus ecclesiasticis rite ConvocBtorum . Quos conventus , quod ex diversis locis in eamdem viam locumque antistites coeunt, Graeci dixerunt. Usiis vero conciliorum in ecclesia est celeberrimus, & inde usque ah eccla-siae nascentis exordio invaluit. idque propter Christi promissionem de ejus praesentia , ubi duo. Veteres de ejus nomine cogerentur. Quum exorta es 1ez tempore apostolorum contentio , num gentes, quae ad Christum convertebantur , legalibus Vetexis legis tenorentur et non aliter quam in omnium sit.jur. n. Ind. B con-

62쪽

aB INSTITU T. IUR. CAN. concione eam apostoli terminarunt ca). Quo pra lucente exemplo in gravioribus negotiis definien- .dis, semper ac licuit, concilia indixit ecclesia . Quae Dat concilia generalia . UH. Iam concilia vel sunt generalia , quae

Graecis οαοουριενικιει dicuntur et vel particulam

ria di localia , Graecis eιπικα & nuncupata . Universalia sunt, ad quae omnes totius christiani Orbis antistites convocantur, quibusque , ne sint Corpus capite truncatuni, Pontifex Romanus aut Per se, aut per suos legatos praeest. Ita repraesentant ecclesiam universiam. Et quamvis re ipsa non omnes episcopi congeniant . non ideo tamen minus generalia repulaatur: lassicit enim generasis convocatio , quae fit litteris encycticis, seu circularibus missis ad metropolitanos, ut reliquia

episcopis conventum indicant. Illud in primis .gendum , ut, quoad fieri potest , omnes majorum gentium orthodoxi patriarchae vel per se , Vel per legatos suos, vel saltem missis litteris, adsint. Variae conciliorum particularium 1pecies . VIII. Concilia particularia non unius sunt generis Pro. Vario eorum, qui ea agitant , numdro .

Ad trea ordinarias species reducuntur, alia enim sunt' dioecesana , alia provincialia , alia episcopalia . Dioecesana sunt, quae a patriarcha ex omnibus eidem subjectis metropositis & episcopis . celebra.ntur ἰ adioeces vero sumserunt nomen , quae olim plurium provinciarum tractus comprehendebat, eratque Prorsus idem. cum patriarchatu . Species synodorum patriarchalium sunt nationalia , quae ab unius nationis episcopis celebrantur, di aliquando in.

O Actor. XV.

63쪽

PROLEGONENA CAP. II. Tyantiquis monumentis plenaria dicuntur , respectu habito synodorum provincialium sic proprie dietarum : cujus generis sunt permulta ex Africanis . Gallicanis & Hispaniensibus conciliis . Provincialia concilia episcopi provinciae sub metropolita ; Sepiscopalia demum unius episcopatus clerici sub episcopo componunt . Speciem conciliorum particularium , sed non admodum frequentem , constituunt plurium nationum synodi , qualis Arelatensis l. sub Silvestro . Sardicensis sub Iulio , aliaeque nonnullae . ad quai soli occidentia episcopi

convenerunt.

Concilia provincialia iuresuo canones condunt . g. IX. Iam concilia omnia particularia jure suo canones condere posse , veteres non dubitarunt . Auctoritas enim c nonum condendorum pendes ab ecclesiae regimine , quod episcopis Christus deman- clavit . Hinc in antiquia monumentis passim prosunt exempla canonum conditorum non solum . in provincialibus , sed etiam in episcopalibus conciliis ca) . Sed successu temporis auctoritas ist- haec conciliorum particularium , & praesertis provincialium admodum restricta suit, ut nempe , nisi de adsensu Pontificis Romani, in iis canones non conderentur: quoci contigit occasione falsarum decretalium , quae IX. saeculo edclesiam infecerunt . Pluries in iii inculcatum erat, Π O vortere Praeter Jententiam Romani Pontiscis concilia celebrari . Qua generali sententia tu, nomine primorum Pontificum prolata , auctoritas synodorum particularium nutare coepit , quamvis nemo ante Ivonem S. Gratianum expresse docue

64쪽

eo INsTITU T. IUR. CAN. rit, nulla esse concilia provincialia inconsulta 8 de Romana celebrata. Et Gratianus quidem

quum ea de re contraria fragmenta in suam rh

Psodiam conjecisset cae , quo de more suo ea in

Concordiam reUocaret, eo evasit, ut conciliis provincialibus exsecutionem tantum cancmum tribu ret, nou vero eorumdem condendorum potestatem In usum statim isthaec sententia versa est, ct inde factiim . ut saeculis XII. XIII, S. XIV. vix ulla fuerint concilia celebrata ; quibus Non praesederint legati sedis apostolicae , quorum

auctoritate canones concipiebantur. Per patres tandem Tridentinos antiqua libertas revocata est.

multaque injecta necessitate adsensus sedis apostoricae, datum fuit metropoIitis singulis trienniis synodos provinciales pleno jure celebrare . de mandato Sixti U. S. Congr. concilii metropolitis significavit, ut synodos provinciales minia me publicarent; nisi prius per sedem apostolicam

frobarentur .

Non omnium canontim eadem est potestas .f. X. Illud vero certissimum est, non omnes in synodis conditos canones ejusdem esse auctori: tatis, idque , propter variam conciliorum potesta-Tem . Potestas synodgrum oecumenicarum per Unis versam se euendit ecclesiam; particularium vero certis finibus , amplioribus aut strictioribus includitur , pro vario jure episcoporum eas ceIebrantium . Hinc Oecumenici canones origino sua universam obligant ecclesiam , parti lares Partic larium

65쪽

PROLEGOMENA CAp. II. 21 Iarium ecclesiarum limites non excedunt. Quum que majori potestati minor cedat, Ii discors se/Dtentia in nitur in sestis conciliorum, illius concilii magis teneri sententia clebet , cujus aut antiquior, aut Potior e tat auctoritas e quae regula in no mine Isidori Hispalensis proponitur apud Gratia num is P. Quod si canones particularium synodorum majori auctoritate probentur , aut etianti in codices canonum, quibus aliae utuntur ecclesiae , reserantur ; tum limitatu eorum potestas ulterius producitur; adeo ut interdum etiam eccle-sam obligent universum . Ita per totam ecclesiam obligare coeperunt canones quinque conciliorum particularium quarto saeculo in oriente celebratorum , quod per concilium Claalcedonense probati fuerint: dc canones Asricani etiam ubique valuerunt . vel quod in canonum codices conjecti sint . vel quod auctoritate conciliorum fuerint probati. Sed de conciliis plura suis locis Summus Pontifex jus habet canonum condendorum . g. XI. Uenio nunc ad Pontificum constitutiones. quae pariter legis Vim & potestatem habent lita ecclesia. Ius enim illud Petro datum & in Pontifices Romanos transsusum , pascendi oves S agnos, ct fratres confirmandi, certe privilegium complectitur canonum condendorum. Quam praeroga tivam inde usque a primis saeculis Pontifices exercuisse annales ecclesiastici testantur . Quin tanta est.eminentia Romanae Sedis , ut aliquando desinierit , quod ipsae synodi generales definire non sustinuerunt. Ita Siricius edita constitutione majoris gradus clericis fibulam imposuit, non solum B s novis

66쪽

novis nΠptiis , verum etiam usu ante contractarum eis interdicens: quod a concilio Nicaeno. intercedente Paphnutio , definitum non fuit . ut memoriae prodiderunt Socrates & Sogomenus γ), quorum narrationem tamquam dubiae

fidei viri docti immerito traducunt c) . Quae quum ita sint, nescio qua ratione asseri possit , tantam potestatem Romanae SedI per Valentinianum III. fuisse tributam , qui ambitu Leonis Magni circumventus edixit, ut pro lege si, quidquies sanxit. Dei sanxerit apostolicae sedis aureoritas . Quae novella constitutio Cod. Th. adjuncta est. Ut enim admittamus , Ualentinianum de jure Pontificum in constitutionibus edendis statuisse et manifestum tamen est , antiquum potius jus apostolicae sedis ipsum confirmasse , ut in legem Pu-hlicam abirent Pontificum constitutiones, quam aliquid de novo tribu illa. Cujus rei ipsi Valentiano denuncio testimonium , qui a primatu Pontificis suae constitutionis derivat rationem rub . His autem constitutionibus non solum fidem S disciplinam Pontifices confimant; verum etiam novos ritus novamque inducunt politiam: quod multis constat antiquitatis exemplis ς ut proinde minus

vera videri possit opinio Cardinalis Cusani, qui

praerogativam Pontificis in condendis canonibus alantiquarum tantum regularum confirmationem

restringit 99 .

67쪽

PROLE OMENA CAP. II. Synodales erant Ponti cum Consiliationes . - . g. XII. Iam istiusmodi leges omnes non ab unius Pontificis arbitrio, sed in synodo episc0porum Romam convenientium olim editae sunt. Hac iliare Romani Pontifices ab aliis Patriarchis & metr0- politis, quorum decretales epistolae semper fuerunt synodales . non disserebant. Ed sane constat ex quadam Leonis M. epistola omnia apostolicae sedis constituta & canonum decreta in communeia coram beatissimo apostolo Petro fuisse tractata γ) . Nec e'. quod id in dubium ea ratione vocetur , quod istiusmodi decreta solius Pontificis praeserant nomen ; nam id factum est propter sedis apostolicae amplitudinem , penes quam summa erat rerum agendarum , ut diserte docet Iulius Papa 6bb. Erat igitur olim senatus Pontificis, ex cujus sententia canones condebantur , synodus Romana . Sed quum successu temporis auctoritate crevissent caruinales & senatum Pontificis constituerint , jus Romanae synodi in eos transfusum est di quamvis hodie Pontifices insuperhabito cardinalium adsensu , solum in eoiadendis canonibus4orum requirant consilium

Constitutiones pontifriae sunt generales ,

vel particulares .f. XlII. sunt autem Pontificum constitutiones aut senerales , aut Particulares . Generales sunt. quas sponte sua, vel etiam ab aliis consulti, ad rectum ecclesiae regimen in consilio episcoporum aut etiam cardinalium emiserunt unquam, aut nune Romani Pontifices emittunt. In speculis enim

68쪽

iniversae eccsesiae constituti, quid tenendum servandumve sit in rebus ecclesiasticis . definiant S constituant , oportet. Constitutiones, quas a nemine consulti principes einit tulit, Romani jurisconsulti appellant eclina ; sed in re ecclesiastica hujus generis Pontificiae constitutiones decreta , Adecretales e stolae appellantur ι idque quod iis generaliter decernebatur , quin ecclesiae in fide ει disciplina tenere oportehat, & quod datis lit

teris ad ecclesias mittebantur. Particulares Pontificum constiti uiones sunt , quibus ad episcoporum vel privatorum relationem quid in propositis speciebus tenendum si . Pontifices definiunt: passimque appellantur rescripta & epistolae decretales , ct quandoque etiam decreta. Perantiqua est ecclesiae disciplina , Petri innixa primatu , ut de rebuS dubiis ex omnibus provinciis ad Sedem Romanam reseratur , ut inde dubiis omnibus evolutis, quid tenere oportet, innotescati in quo distat Sedes Romana ab aliis patriarchis, quibus etiam jus est relationibus ex dioecesi respondere. Pluribus hoc ius apostolicae sedis Innocentius I. inculcat littexis ad concilium Mileuitanum coi J. Tempore Damasi bis litteris exarandis praepositus erat Hieronymus , ut ipse testatur litteris ad Ageructatam G 9. olim hisce litteris decretalibus res gravissimae tum ad fidem , tum ad disciplinam pertinentes male Tiam suppeditarunt i quod demonstrant decretales per Dionysium Exiguum collectae . Seu lapsu temporis etiam de rebus minimis de vix ad eccle fam pertinentibus nova disciplina rescripta a Pontificibus eXtorsit . Ceterum inde usque a multis

69쪽

saeculis rescripta stridi ius accipi tur pro eo apostolicarii in litterarum genere , quibus Summus Pon

isex aliquid supplicantium caussa fieri jubet, dividunturque in rescripta justitiae, di gratiae , de

quibus tit. Decretalium de rescriptis agitur . Rescripta an istim habent legis yeneralis gg. XIV. Quoniam vero rescriptis pontificiis pe- euliares species deciduntur , merito quaeritur , num vim habent canonis generalis, quo similes caumsae debeant definiri . Certe jure civili regula videtur fuisse , rescripta tantum jus facere in iis caussis & personis . pro quibus sunt emi a x, nisi aliquid amplius eontinerent, qitod eis vi in Iegis generalis conciliaret . ut pluribus docet Iacosus Gotho redus G J. Hinc ut rescripta principum vim legis generalis obtinerent, necesse fuit in codices redigi publica auctoritate. At rescripta Pontificia , saltem posteriora, vim canoliis generalis videntur obtinere , licet nihil habeant .

Inde constet de voluntate rescribentis, idque ex generali Pontificum voluntate , qui ea mente re

scripserunt, ut in similibus speciebus eaedem obtinerent decisiones . Salie in causς , quae Pontificis auectoritate decidunt ut jure & ordine Innocentius III. scribit procedendunt , quum in smilibus caulsis ceteri teneantur si nyiter judicare , nisforte quum aliquid , caussu nocelsitatis aut utilitatis it ina , dis ensative duxerit patuendum csJ. Et hinc non recte Franc. de Rove GJ J tum demum rescripta Pontificis habere vim canonis ge

nerae

70쪽

neralis opinatur, quum Pontificia auctoritate eo lecta reperiantur . Non recepti non obligant disciplinae canones. g. XU. Iam quantum ad leges ecclesiasticas tum per concilia , tum per Pontifices constitutas, illud sciendum est, quod non omnes ea donantur vi, ut flati m. post solemnem publicationem , quae in omnibus pro Uinciis fieri debet, incipiant obligare . Distinguendae enim sunt regulae fidei ει morum ab iis, quae disciplinae sunt. Illae propria donantur vi , ut statim omnes . adstringant,

quod nihil aliud sunt, quam ipsa evangelica do-yrina in praxim deducta: & si quandoque decretis Pontificum de rebus fidei non steterint eccle sae , ut contigit in caussa rebaptizationis haereticorum , id factum est, quod de iis tamquai Tebus disciplinae judicarent. At regulae disciplinam statuentes . non ante incipiunt obligare . quam ecclesiarum expresso, vel tacito consensu recipiantur. Quod ex ingenio christianae rei gionis emanat. Etenim potestas ecclesiastica potius in admonitione, quam in coactione consistit: quam christianismi naturam sacris N. T. libris consecratam ita expressit Gregorius Nazianzenus , vel maxime id lex nostra . ct legislator nostersan

Ait , ut freX non coacte . sed sponte ac libenti animo pascatur. Et Io: Chrysostomus . legibus omandatis omnia peraguntur c apud principes , hac

vero/in ecclesia b nihil tale . Unde consequitur , nihil christianis repugnantihus ab ecclesia in disciplina esse obtrudendum. Quam sententiam Sipsi probarunt Romani Pontifices, ut probat P. cle