De Graecorum judiciorum origine

41쪽

DE BEL l. IS PRIVATIS estentant. Sic Tlepolemus, lurculis filius, postquam baculo Licymnium avunculum sorte occidoral, Tirynthe exiit, veritus no sibi Iloreulis alii liberi aut ne polo vim in serrent . Illorum igitur sententia Licymnii manibus iopolemum

quasi hostium pra/bere necesse orat Eodem casu Amphitryo usque PerSous socorum interfecerunt, nec magis illis licuit domi mansti P. Perseus enim Argis Tiryntha migravit .

Amplii tryo vero Thebas cum conjugo pollit et a Creone iu- eulum postulavit Ilercules ipse, quum Eurynomum, innot hospitis sui cognatum, pugno percussum in Vitia occidisset, paterque inferseel juvenis nudam ab illo o nam

exigeret, anti illo tamen ritu, si vetae ora o ora n Calydon

sugore deero vita Nuid ulla a uoris ipsis logo in illam

observatam suisse manifestum est. Patroclos enim ud modum idoloscentulus domo decedere coactus est. Qui, quum inter eum et Sodalem quemquam ossiculorum cauSa neScio quod

jurgium exortum esset, fortuito ictu uorum illum interfecerat, orneliusque pater eum Peleo tradidit, ut parentum iratorum ultionem fugeret . Quin etiam si temporibus recentioribus qua ratione re Se habuerit, inspicimus, non pauca hujus veteris consuetudini Suestigia invenimus. Jam Athonis consessus Ephelarum Onstitutus erui qui, aedos non sponte persectas judicarent ac plerumque concordiam inter interfectorem mortuique parentes restitueret Laco demonii autem, si Xenophonti credimus. haud aliter, ac simo mori tempore vixissent, sentiebant. Nam ille nobis narrat Dracontium quemdam, Spartanum, quum puer Sodalem quemquam pugione percuSsi Sset, patria pili Sum fuisse ' qui eamdem re nam quam apud Ilomerum Patrocles, dare coactus est. Et ipso Plato investibiis, et si inferreum ac mortui parontos paclum fieri jubeat, ei tamen piacula eadem luenda esse ac si sponte aliquem occiderit, in autem legi parere abnuat, eum quasi intersectorem damnun-

2 Apollodorus, II, IV s. d. Id. II. IV Ilesiodus, culum meculis, li-ld. 2... Id. , II, VII, 6. o. Il. XXIII, 8o-88.6. Xenoph. Ancthiasis, IV, 8, 25.

42쪽

3 CAPUT Idum esse coiis et . Athenienses vero jam ud miliores moros

pervener int. Allamen non dubium est quin aliquando amilia eorum qui casu intersecti essent, iniersectoris morioni aut exsilium repeterent. Antiphon enim in Secunda Toli alogia orationem patris alicujus radit, qui pro filio, quom sodalis jaculo inferemit, ante ephelas ultionem sibi vindicat . Qui asserit nullum argumenium aestare, quod reo lanii facinoris p xcusationem aliquam asserat, quum o mortui sumiliae dam

O . OS OT . mpo ἐθηκευ , neque illi, si a milia hoc abnuerit,

poenam sugiendi jus esse. Itaque illa ulciscendi ratio, quoenam fuerit, nobis nunc patet L ior quidem non in intersectorem judicium exercendum, Sed potius cognato suo lios liam, quiae illi jucundissi in una loli lenimentum osse videretur, parandum Urubui. oc enim Platone auctore, manifestum nobis sit. Qui in ithus, antiquam hanc fabulam a sacerdotibus narratam tradit sompo illum qui vi ab aliquo interfectus est, in

infersociorem iram exercore, adeo ut non aequo animo eum

patiatur in loco habitare ubi casus ovo norit, sed ei magnos terrores injiciat, donec ille patriam linquore coactus fuerit At si Platonis tempore exsilium quasi piaculum sussicere videbatur, non in alicujus montem dubium, temporibus homoricis, veni bat quin solum a sanguine intersectoris, Roset os VPHEROO AO, mortuit malorum uoriam quasi lenimentum acciperei.

Juare religio erga cognatos ultionis principium suis nullius auctoritate obstante, privati inter sese praelia piaculariaugebant, caedemque pro caede inimicis reddebant. Nonne finem quemquam istiusmodi bellis imponendum gento susceperunt Quod quidem exquirere nunc operae pretium St.

43쪽

CAPUT II

DE PENSATIONUM CONSUETUDINE

otium pristinis illis temporibus bellum inter duas gentos

exorium erat, nulli extern i solesiali, ut antea diximus, illud componere licebat. Sed discordia illae, malo voloni in quasi maloriam semper ultoribu praebente, Unquam X Si inguebantur, nisi sponte sua sumilliae, mutuis urgiis minutae, litona, quod dissidii esset principium, sodare decrevissent. Ita tuo quum viribus sere ae lui bella privata sustinerent, nullo modo, nisi vi, ea confici poterant Mox autem plurimis cladibus fractae, o inopiae saepissimo veni obant, ut bella advorsus vicinos incepta ei Sequi nequirent. Tunc, ne omnino utraque possum iret, necesse erat ut de sola litopaetio fieret.

I. QUA IATIONE TAX INTER PRIVATOS FIERET.

Qua litori illa compositio ex antiquis sabulis nobis intolligere lico t. Primum privali tit proprio auctoritato bolla inter

SeSP gerebant, sic pucem, si luando illis in montem venerat de discordiis suis docodore, sponte Sila conciliabant, neque ullum orat imperium quod earum actu ex arbitrio suo judi-

44쪽

de CAPUT Icare auderet oui conventus quasi cedera illa nobis apparoni Iuli inter reges aut civitales, nullo cogente, componi Solent. I pe etiam gentes nostrae, nisi de caede agebatur, priusquam ad manus venireni, litem libenter dirimere ludebant. Sic in Ilictile homines ambo qui agrum communem possident, de mensura decertant, dum utriusque portio Onstituta sit . At quum privati mutuis bellis sinstin aciendum e SSe censebant, legali inter pugnantes do pace conditiones asso robuni Fido igitur data, ambae samitin bellum desino resfutuebunt eodemque ritu, quo civitates, quum Cedera Omponerent, utebuntiar. Interdum ollam, ut sit apud nostror tum temporum regeS, nubendo discordiae volores placabantur AmphiaraiiS, XPmpli causa auctore Pindaro Eriphylon inimici sui Adrasti Sororem Uxorem duxit. Quae esset quasi concordiae pignus,

At si nos non piget quaerere qua ratione familiae lalia in lor Se pressi Scerentur, eamdem consuetudinem apud omnes illorum temporum Gris eo vigore invenimus Topes scilicet quaS-dam iis qui ab inimico aliquid damni passi ossent ab hujus gente tribui uri o traici enim, id si si poenam n nil si Pen Sutionem , de re familiari ministratam, quicumque aliquid detrimenti operant, accipiebant. In quam autem sententium hoc vocabulum intelligi possit, inmo mori poematis reperiaS.

Saepe enim in Ilictile aut Odyssae de si poenis A agitur qua Semper ut pensationes Valero constat' Quae poenae non Solum pro damno aliquo, quod ros domestica accepi S Sol, Sed etiam pro nec exigi solebant. Quod quidem in Iliodo juxipse declarat.

45쪽

DE PENSATI INLM DE CONSUETUDlNE ad Poena quibus caedes propinquorum aut oliuni filiorum pen-Sentur parento accipiunt. Pactione enim acta, neque OS-thac vim intersectori adhibere licet: noque illi patrium sugere neceSSe est; nam qui damnum accepit, de ira Suu, pensatione ad benevolentiam allectus, decedit.

Si quis ulciscendae injuriae impar erat, habebat tunc quo pia

Proximi vero illi qui usque ad mortem consanguinei ut ulciscendi propositum tenebant, sibi suo ossicio uncti videbantur, Si ab interfectore poenas vindicavissent. Infelicem enim SSeiomerus existimat parentem qui pro filio interempto nullum pensationem obtinuerit. Sic IIarpalion quum in pugnam proficisceretur trucidatus est,

uod eum cucurrit uter lotusque magno emiSit, num pro filio inierempto nulla ponsatio illi suis , Et in Odyssea Telemachus, quum procis mortem ignavam minaretur, deOS exoravit ut i si sine pensalione abolerentur.

Sic mos erat oleribus illis Graecis, poenas solvendo bellis inter privatos exortis finem facere quales vero pinna illae fuerint, ex iisdem sabulis invenire poSSum II S. SI pe sorsan, ut ex antiquis sabulis conjici potest, quum inter duas familias de pace concordiaque renovanda agebam fur, Victimae vivae atque otiam humanae illis qui laesi fuerant ab adversis partibus tradi solobant. Noc dubium est quin interdum, Si qui caedem perpetraret, ejusque cognati ab altera

46쪽

ai CAPUT Igonio quae injuriam RSSa esset Superarentur, Sontem victoribus tradi mos suerit. Quem, ut ostendimus, quasi piaculum quo Suus propinquit placaretur, trucidabant. Postea autem Graeci pecuniam aut aliquod aliud ossicium potius quam sanguinem ab inimico damni pensandi causa, exigere uSSue Verunt Testantur antiquae fabulae multas hujusmodi pactiones infer inimicos compositas suisse. Quum Achilleus ab Agamemnone laesus captivaque sua orbatus, irae indulgeret, Pallas animam ejus placare nititur u Pro levamento, inquit, istius injuriae lor qualorque tantum divitiae tibi praebobuntur . Itaque postea Agamemno, ut Achillis gratiam sibi conciliaret, illi maxima pensationes offerre non dubitavit,

sepioni scilicet tripodas, et auri decem talenta, et patinas viginti, o duodecim equos qui curSU Oaefero Semper Superaverant, o Lesbiacas septem mulieres Briseim denique ac si Troja caperetur, viginti ex pulcherrimis multoribus L Sic Iupiter Troi regi Ganymedem, silium ejus quum in caelum rupuisset, eum equis insignibus, tanquam, eto n donavit,

si quis uxorem repudiatam ad parentes dimittebat, illis mor codem tribuere qua repudium penSaretur Telemachus enim, quum matrem tuendam Secundum jus lamiliare suscepisset, illam ad parentes ejus remittere noluit, ne repudii poenam

47쪽

DE PENSATIONUM DE CONAUETUDINE 5

Quid quod si ab hostibus bona cujusquam dirempta suerunt.

paterfamilias maximas pensationes, ubi de pace agebatur, alafronibus exigeret 8 Quum Ithacensos juvenes, UlysSe ac Telemacho urgentibus, mortem turpem effugere conantur, Eurymaelius regis iram lenire et pactionem cum eo inire tentat Promittit enim procos, si Clyssos clementires indulgeat, ei magnas divitias daturos ossos adeo ut singuli tantum ei reddant quanti ovos viginti valeant. Sic u poenam Clysse necipiet pro daninis quaecumque proci ejus rei immensis epulis ac potationibus imposuerunt . Verum inter discrimina quae compositionibus a pe SolVebantur, adulterium suisse omero auctore constat Patersamilias sontem, quum illum in manifesto scelere deprehendebat, aperto occidero aequum censebat Oreste enim poSt- quam Egisthum trucidavit, de illius morte se purgaturum PSSe negat, quum iste moechorum, inquit, poenam jure dederit . Et Pausaniastyotti nobis memoriam tradit qui primum omnium do adulterio poenam sumpsisse dicitur :

At saepenumero adulterium quasi damni aliquid ponsari nobis constat. In Odysse enim, postquam Martem cum Venero adulterium commisisse manifestum suis, Vulcanus ab illo adulterii poenam, mi o Iet pcetv expetit eque elam serrois roticulis dotenturum esse jurat, donec deus aliquis judiculum solvi satis tot ' Tunc Neptunus uirum suo ad tran- Sigendum adducit, quum ipse Sponsorem sese praebeat adul-

48쪽

lerii quo protium ulcano, si Mur sugere ientaverit, sese exacturum esse prolito alu Fide data, tum domum Vulcanus sontem liberat.

III. DE INTERFECTOR LM TRADITIONE.

Jam quum de caede inter duas familias agebatur, o saepe erat, si sabulis antiquis credas, ut interfectorem ira dilum altera familia non trucidaret sed eo ut servo malles. Neque illi nulla spes reliqua orat hanc miseram servilialem posthac effugiendi saepe enim postquam pecuniam collegerat qua Sanguini pretium solvere posset, libor dimittobatur. Sic apud Euripidem Apollo memorat sese Cyclopibus occiSi S, Admeto regi quondam famulatum esse ejusque armentupaViSSe . Aut ei cules, postquam Euryli filium occidit, Sponte Sua, Apollinis jussu, os ad servitutem praebuit; qui sub Mercurio praecone si illaeclus ab Omphala emptu eSt. Tres enim annos sub illius lege amulatus est pretiumque servitutis Eur to obtulit at ille in transactionem Venire noluit Neque alio modo Cadmus occiso illo dracone qui a Marte procreatus suisse sam dicebatur, Mariis serVUS, Ut neci poenas daret actus est Liberos etiam interdum pro patre pensationes praebuisse manifestum est. Sic Uercules, postquam Amphitryo quod Electryonem occiderat, Argis pulsus suis, Eurysthaeo pollicitus est sese, si compoSitio admitteretur, pacem in terra ejus sirmaturum esse iri

l. U. VIII, 3oo-356. De moechorum poena vide Esmei confra dans I Olympe homerique, cole francais de Rome, Melctitues ' 'eheolosti et 'hi S-loire, t. VIII, 888, p. 26-.38 in posterum ostendetur semper Gort ni eadulter in ditionem mariti redigebatur, nec poterat nisi pro u poena os farnilia redimi. Cf. caput VI. 2. Euripides, AlceSle, l-8.3. Apollodorus, II VI 2-3 - Sophocles, Treschiniae 255 et q. l. Apollodorus III. Iv, - P Ηellanicus, Ur. Η GP. Mulier , t. I, Pp s . . 5 Euripides, Derci lecti reNS, IG-2o.

49쪽

DE PENSATIONU M , CONSUETUDINE IIV. - QUOMODO FACINORUM MEMORIA IECUMAM TRADENDO

OMITTERET L R.

Colorum non semper ita res se habebat, neque rucidatorem, quum de nec inter privatos compositio sieret, in servitutem redigi necesse erat Saepius autem sui ab aliis ostensierant, satis ducebant si caedes magno prelio solveretur. Nonne illam macis apud Iloniorum sententiam PCordamur,

scilicet omnibus licere, si filius aut pater trucidetur a Sonte poenam accipere Quantum illa pensandi ratio tum valuerit, ex tabula intelligimus qua Thebanos ab Ilorculo gravi tribulo liberatos esse raditur. II enim quotannis ad Erginum, Minyorum regem hecatombam mille bani, id antiquin colus luentes quod Menecae regis auriga Clymonum, Minyorum regem Erginique patrem dolo occidisset. Erginus vero ulciscendi cupiditate accensus, Thebas expugnavit multosque Thebanos civibus caesis, civitati loli hoc piaculum injunxerat .

Postea etiam de Atheniensium poena quae quotannis in Cretam mittebatur alia fama invaluit Plutarcho enim auctore, alii, ut Philochorus, narrabant juvenes non a Mino lauro Vorari, sed quasi praemium tribui illi qui in cortamine quodam victoriam retulerat alii autem, ut Aristo totos in Bottiaeorum republica Minoa illos in servitutem solum redegisse credebant, Aetasotietet et Apη T-

Quod si exquirere velis quantum ab interfectoribus, ad

cis dem pensandam, solvi neceSSO SSel Graecorum more S

non mullum tunc distulisse consonius cum illis qui medio aevo, apta Ge Imanos aut Ilibernios valuerunt. II enim de eo, Si quis civem occiderat, poenam exigere solebant quae viri

dignitati responderet. Sic in Ilibernia, pro ancilla boves quatuor, pro nobili viginti, ab intersectore solvebantur .

50쪽

38 CAPUT II

neque alia ratione ex si Lege Salica A qui Francum occiderat cc solidos, sin autem civis intersectus si in frusto dominica suerat , DC solidos solvere cogebatur' o moricis autem temporibus quum ancilla quae aliis praecelleret, pro qualuor bobus valeret , non dubium est quin civis vitarier aut qualerianti aestimaretur. Ceterum in nonnullis civitatibus vestigia

antiquorum morum perman Serunt, quum ex lege, quae Gortyniae nuper reperta, de re anno ante J. . prolata est' deu poenis , a Cretensibus in hunc modum judicatum esseuppureus.

Se ilico si quis, dum mulieri vini adhibebat aut cum ea

adulterium faciebat, in scelere manifesto a mulieris ejusdem proximis deprehendebatur u poenam , ad se redimendum, dabat quae gentis dignitati consentanea esset C enim lateres,

si ingenua mulier erat, Solum X, Si si et ora ridet Q ων ,NUO,

si serva, solvere debebat Iam si servus mulierem ingenuam Stupraverat, duplici poena damnabatur ' Decios enim lanii matronae dignitas valebat quanti si si et ora mZetae plora B, id est clientium, erat. Quemadmodum profecto allirmaverim, temporibus homericis poenas , hominis interempti dignitali respondisse. IIo lanion verisimile est tum ex privatorum Voluntate de poenis, et non, ut ex lege Salica aut Gortynia, actum esse. Ut Athenis re semper sese habuit, Solum indore inter duas similias icto, poenae ab intersectore solvebantur.

V. - ULCISCENDI MI NVS CUM TAENIS ADHIBENDI NON CONGRUERET.

Verum nonne votores illi Graeci, pactione de bollo acienda, religionem erga propinquos laedebant Aonno, ut ita dicam,