장음표시 사용
51쪽
DE PENSATIONUM DE CONSUETUDINE sitimis ad utilitatem suam poclabant qui iram pro pecunia deponerent Quinimmo, nonne repugnabat cum illo Sacro ulciscendi officio haec uicenarum is consuetudo 8 At primum animadvertor debeas a principio lum domum de pactione inter inimicos agi postquam in certamina a ViSSima VeniSsent. Non autem Semper familia propositum suum omnino
persequi poterat. Sed quum ei copiae deessent, nihil aliud reliquum erat, nisi ut cum intersocioris familia in pactionem veniret. Praeterea si sorte intersectoris cognati sponte Sua, priusquam bellum inciperont, poenas offerebant, Saepe parSaltera cum hostibus pacisci malebat, potius quam belli aleam
adiret. Tantum autem uberat ut, sic agendo, mortui cognati reVerentiam erga mortuum exuere sibi viderentur, ut haud parvam pretii accepti partem manibus illius servare soleret. Achilles, exempli causa, postquam Priami moerore commotus, octoris cadaver pro ingentibus donis patri restituit, apud Patroclem excusatione illa utitur quod ex his divitiis
partem idoneam amico suo tribuere decreverit,
Tandem non omittendum osse puto lamilias, dum intersectorem lacessant, rem duplicem semper sibi proposuisse Gerebantur enim ossa ut non solum unius manibus quasi pabulum exoptatum, sed etiam samiliae loli cognati nec minuta pen Salio praeberetur. Neque aliter sese habebat ratio nubendi. Nam ex homericis poematis intelligas tunc dotem fuisse pretium quod vir pro conjuge patri Solveret, nempe quoniam, uxorem ducendo, familiam ejus auxilio non Spernendo orbavisset ' Quid mirum igitur si tam ilia, quum non nuptiis Sed nec minuebatur, aequum esse censebat se ab intersectore damni pensationem accipere. Sic religio erga mortuo ac totius similiae utilitas simul eodem instituto Servabantur.
53쪽
QUA POTESTATE PACTA PRIVATI INTER SE FACERENT NITERENTUR
AN POPULUS IUDICIA EXERCUERINT.
At forsan scire volis, quum aliquod indus quod ad poenas, quae alicui solvendae essent, pertineret, inter duas a milias componeretur, qua si de innixi hostes inter se sponsionibus adligarent. Quod antiquarum fabularum estimoniis nobis traditum est namque litigatores, homo ricis temporibus scilicet duplex hoc pignus cum hostibus ponere, aut juSjurundum sacere, aut cautelam n dare solebant et sic, nunc ad deum aliquom nunc ad hominem vadem faciebant.
Qua ratione cautela apud priscos Graecos viguerit, corii orsos, si carmen illud homo ricum alligeris quo Mariis Venerisque amores a Demodoco narrantur Vulcanu enim persida uxor ejusque amatore in vincula firmissima conjeclis, omnes deos magno clamore vocat, ut utriusque malitia omnium oculis appareat . Itaque deorum magnus sit ad aedes Vulcani concursus. Quod si rem perpendoris, in hanc opinio-
54쪽
s CAPUT Illitem certe venias, poetam ea nobi tradere quae sorsan ipso viderit eorum autem non Semel testis uerit. Dii enim, ut
vieini isti qui nonnunquam vicinorum flagitiis delectantur, laeto animo in Vulcanum amantesque ocosa dicta jactant:
Omnes igitur, re deprehensa, in id consontiunt, Martem scilicet dignum osse qui adulterii poenam Vulcano Solvat,
lFOVI et pli equaquam autem alem ventum res habeas, nisi pactio quaedam inter Martem Vulcanumque sint. At quis non infelligat Marioni, quamdiu vinculis obstrictus sit, facillime sponsiones daturum, Vulcanum autem, si eum e carcere emittat, nihil pro certo habiturum esse. Itaque quid mirum, Si Neptuno eum oranti, ut pro pinna Martem liberet, respondet
Sic Vulcanus malam istam cautelam esse quae pro muliSinterponatur, jure ait, Neptunus enim hac sola sponsione Martem ad injuriam pensandam obligaverat.
Quod si ex his verbis quae instituta tum vigorent intelligore
conamur, manifestum est sontem in scelere deprehensum ac in carcere conjectum securitatem sufficientem non praebere, ut SponSionem quamdam omitteret, indusque cum hoste iniret.
55쪽
QUA POTESTATE PACTA 8 At mox Neptunus Vulcano firmiorem cautionem osseri, quum ultro Spondet semetipsum, Si Mar pactum re Spuat, adulterii poenam daturiam PSSP,
Non dubitar nobis licet quin haec sponsio quasi si caulela valeat, nam quod Vulcanu nuper repudiaverat, nunc sedulo Concedit:
Mariisque statim vincula solvit Civis igitur quidam jam
inter duos inimicos intercedere poterat Soque, quum inter eos pactio iebat, pro Sonte poenam persecturum esse pollicebatur. Ita vero duae res, ut lis ita tractaretur, necessariae erunt, quarum una, Ut pro eo qui poena mulctatus esse civis aliquis tonestissimus fidem daret altera ut illi, qui laesus fuerat, haec cautela acciperetur.
Atlamon quamvis litigatores ex iis sponsionibus magnam acciperent securitatem, saepe iis aequum videbatur cedera, quiae inter eos componebantur, gravioribus, ut ita dicam, cautionibus confirmare et tunc manus ad deos vertebunt jura-jurandaque dabant. Notum enim et quasi in medio est, jurajuranda apud priscas genies SSe preces quibu numen aliquod obsecretur ut sponsionem quam dum confirmet perjuriumque poena gravissima affligat. Qui mos et apud Graecos invaluit et medii aevi temporibus, vim recuperavit, nec mirum est si jurun urandorum multorum exempla apud omerum nobis suppeditantur. Sic Agamemno, quum inducia cum Trojanis acit, Jovem obleslatur
56쪽
Augustiora vero Suni jurajuranda quae in Iliocis fortio libro et undevicesimo quoque nobi referuntur. Non solum Iovem qui idem est quod coelum, sed etiam Terram, Solemque Fluminaque, ut breviter concludam, omne naturae vires Aganiem non obsecras, Ut fidem Suam pote State sua confirment.
Quinetiam consuetudo apud Graecos vulgata erat, si de re graviore agebatur, postquam prece ad coelum emi SSae essent, hostiam trucidare quae fidei pignus optimum esset. Quod si eadem exempla revocabimus, Agamemno poSiquam preceSomisit, hic duos agnos illic autem aprum jugulavit Talibus autem sacramentis mos fuit saepe omnibus Graecis bellis privalis finem acoro . Nam jurejurando dato, discordia inter Agamemnonem Achillemque finem capit, quum Afridos nunquam se Briseidis lectum alligisse obsecrat et etiam in Odyssae foedus, postquam inter lyssem procorumque familias est conclusum, oliam juribusjurandis firmatur,
Παλλα 'A ηυα η Nec mirari debeas, si per jusjurandum omnes lites concludebantur, quum infellexerimus jusjurandum nihil aliud esse, nisi litigatorem allorum a deo polore, ut sui erga alterum cautionem ipse asserat. Ilaque quum Agamemno Jovem Terramque Vocat, eos jubet sponsionis suae cautiones fieri.
. IL, VII, it 2.2. l. III, 2 6-28θ. - De similitudine inter jurajuranda quae apud Gallos Graecosque ferebantur, vide Arbois de jubainville, p. a. d. I. III, 2b2-2s . . Il. XIX, 266.5. l. XIX, 258-266. 6. Oct. XXIV, Gi6-Si .
57쪽
QUA POTESTATE PACTA 5 Non autem satis cor tam litigaiores habitissent deorum cautelam, nisi infer ambos constitisset, si alior uter idem violaret, eum a diis magna tormenta accepturum esse Foedissimum enim omnibus videbatur deum, quum pro aliquo, ut ita dicam, catulo lam interposuisset, o Stea mendacem uel Purere. Itaque quid mirum si eum, qui dare jusjurandum debebat, magnus tremor saepe corripiebat Deum enim quasi cautionem vocare, non aliud erui quam se Suaque erga deum obligare. Quum homo, cautela pro aliquo data, illum, Si Sponsionem Suam contempsisset, jure lacessebat, quanto
divina ulli humana torribilior Nullum erat piaculum per quod tantum scelus expiari posset quicunque igitur jusjurandum dabat, in seipsum, si periurus fieret, exsecrabatur. Sic Agamemnon Priamusque, postquam ad deos de scedere
Servando Vocaverunt, has quoque exsecrationes addunt
Forunt enim Ilomero festo, deos in inferis esse, qui animas periuriis scedaias, gravissimis poenis affligant,
Quae sint numina illa Agamemnon dilucide exprimi quum
Itaque quum Pandarus foederis inter Achaeo Trojanosque conclusi immemor, in Menelaum sagittam immisit Agamemnon ad Jovem vocat, quo sere pra Sente pactum convenit,
58쪽
Trojanisque calami tales minatur quibus mox hoc periurium solvatur
Trojamque solo equatum iri nuntiat,
Atque Idomeneus, quum Achaeos ad praelium concitat, Trojanorum perjurium praedicat magnos laboros exitiumque consecutura esse ' Dii denique ipsi, quum sponsione quadam sese obligant, Stygem et deos in seros obtestantur et Tilanos ipsos quibuScum quondam, orbis imperii causa, decoriave runt 't postea apud medii aevi gentos evenit, mulla tradebantur de iis qui periuraverant. Quidni igitur ad eamdem ration om sabulas illas scias osso existimo. Mulla nobis talis rei exempla, si si Sanctorum acta n vel Gregorii Turonici opera Versamias, suppeditantur presbyterum quemdam, quum Theodeberto regnante Franco cuidam litem inseri et os in . Maximiani sepulcro jusjurandum cum obsecrationibus daret, dixisso Ilujus sancti virtute opprima si ali-u quid salsi loquar, , uix haec verba emisisse et confestim mortuum esse ' sic quoquo Turonicum quemdam civem, quum caedis urtique insimularetur, crimenque jurejurando in Turonica basilica apud opiscopum dato, deseruisset, infra eumdem annum obiisse si Manisoslata est virtus S. Mar- , lini in cujus basilica sacramentum protulit mendac n. Quibus fabulis parum abest hoc quod apud Graecos narrabatur de polomarcho Corinthio quodam Scilicet eum, quum
59쪽
OLA POTESTATE PACTA . petii trium admisisset, classem quam ducebat, deseruisse Sed paulo post noctu dormitantem a mustelis corroSum esse, adeo
ut ipso sibi mortem inferret . Tanta igitur erat jurisiurandi religio ui illo tempore omnibus litibus in lor privatos vo intor civitatos terminus Sic imponeretur, atque, si humana cautela deesset, ad deos liligniores vocarent. Jam igitur illis priscis temporibus apparet nonnullor una morum initium qui in posterum vigebant; nam ex cautionibus illis, per quas iunc foedus inter duassa milias venerabilius ii, postea jussurandum et cautela exorientur et in antiquis judiciis usurpabuntur.
aec suoruni instituta quae maxime quo tempore lictilis priora carmina composita scilicet sunt, id est millesimo circa anno ante J. loruerunt ouum inter duos cives seditio exoriebatur, litigatores non in alicujus arbitrium causam committebant, sed ipsi pugnis vel caede hostem dirimere lentabant aut, si melius visum erat, foedus inibani quod vel alterius cautela, vel ipsorum jurejurando nitebatur. At certe de summa aut regis, aut cujuslibet alterius potestate, nulla prorsus mentio est itaque, quum in principio primi nostri capitis igituremus an facultas causarum judicandurum regibus esset, nunc certo respondere debeas illis temporibus nequaquam reges suisse qui sua auctoritate lites componerent, Sed privulos privatim sua quemque dolandisse; neque ullam tunc vim publicam qua cives adligarentur, nudam sero, ut ita dicam, re rempublicam n exstitisse. Quis enim haec simul quae quidem contraria contendat, et reges fuisse iam magna potestate ornatos, et privulos saevissima praelia infor se commisisse, donee sponte sua et non alieno quodam imperio advocato, foedus jungerent Negaverim utrumque simul fieri potuisse, quum maximum Sit rogis munus pacem inter cives tueri omnique saevitia
60쪽
reprimenda qua quis affligeretur. Ad hoc, abhorrebat moribus illorum temporum regem tali judicia judicare, adeo ut nulli ac ne rogi quidem liceret ultionem domesticam, qua nullum
ossicium sanctius videretur, proli ibere. Quemadmodum et in posterum, Sque ad Solonem, nullus magistratus siliorum aut servorum discordia cum putre componere poterat, Sed summa polosius et in mulierem, et in pueros, et in servos cuique suos confingebat, Sic illo tempore reges injurias, nosoris quidem privatis illatas, reprimebant. Itaque poetae in priscis sabulis nullum rogem fingunt qui discordias inferprivulo componat, quippe qui nihil aliud nisi olla Oxterna
sacerent. Neque quum armenia Thesei Pirithous rapuit, inter eos do judice eligendo agitur sed Pirithoiis ultro Theseum advocat ut, quid damni passus sit, ipse perpendat Seque ad poenam luendam paratum praebet . Etiam quum lis do adul-lorio inter Vulcanum Martemque exorsa est, nullus deus judicis partos sibi assumit, neque ad Iovem qui omnibus diis, ut rex, imperat, causa affertur. Quod Si qua, in quibusdam O Ossem et lictilis quoque locis, de arbitris mentio est, ut posterius demonstrabitur, ea ad reconliorem aetatem pertinent qua jam bella inter privatos paulatim desinere inceperunt insuper inter illos arbitros nullum regem invenimus. Unde apparet reges simul atque in graecis civitatibus instituti sunt nequaquam summos judices geSSisSP. Qui fit autem ut in lorisque libris quorum index a nobis
comparatu e Stes, auctores sere omnes nequaquam in illam sententiam venerint, sed nudum suisse regem, quin simul judex esset, asseruerint' os scilicet fefellerunt nonnulla testimonia de quibus mox disputatio erit, praesertim autem ad pravam rationem prisca Graecorum instituta usurpavisse mihi videntur. Perpendero enim necesse est argumenta quibus illi nisi sunt; quae duobus generibus continentur, Seu de antiquorum scriptorum festimoniis, seu de homericis poematis hausia suerunt Aristololos enim in Politica quatuor SSe regiarum potestatum genera dicit quae aut apud