장음표시 사용
151쪽
eo mandato quis capiat. Idemque ibi de balsam arboribus, a que hic de cassijs Elutivis accidit. Solet etenim hic alicui calliarum negotium locari,& ideo non licet quemquam calliam ex arbore capere, vendere, emere, aut emptam aliquo deserre. Quod
itidem de balsamo in Arabiae locis obsoruari, ex Arabum relatione plane constat. At quid illi Aegyptiarum ac Arabicarum plantarum ignari herbarij dicet,duobus ne tantum locis, quippe A 'gypto ac Syriae balsamum olim Dioscoride, Theophrasto. Plinio, Iustinoque id docentibus concessiim fuisse ξ quasi aliorum antiquorum scriptorii in testimonio non constet, in pluribus alijs etiam Iocis olim huiusnodi plantam vixis emoniae Diodorus Siculus a. historiarum libro, in quadam Valle Arabiae balsamum nasci,&non alibi memoriar prodiditὸ Constantinus vero in lib. de gradib. ait, nasci in India; & Ioseph etiam in lib. 8.de antiq. Iudaicis,Sabam Reginam bal imi plantam ex Arabia in Iudeam tulisse, Salomonique eam dono dedisse,ex qua ibi aliae postea plante propagatae suere: & Strabo in lib.suae Geograph. I 6.haec scripsit: His proxima est flaticissima Sabeorum terra, que maxima natio est. Apud hos thus & myrrha,& cinnamomum nascitur, in ora etiam balsamum,& alia quaedam herbula valde odorata: Necnon & Pausianias idem in lib. 9.his verbis confirmauit,dicens: De viperis vero
ijs,quae in Arabia inter balsami arbores versantur, diuersum quidem accepi. Id huiusmodi est. Sunt balsami arbores ece, quae mirthi stirpis magnitudine. Folia illis, qualia herbae amaraco. Theophrastus vero in Asia etiam nasci prodidit. Incolae quoque Basiliani montis Libant,olim Alexi Grscis imperante, in quodam loco illius montis Solis ortui exposito balsami plantas non paucas,E quibus tantum opobalsami suscipiebatur, quantum in Aegypto hic colligi consuetum fuerar, diu vix si narrant. Ex quibuS CCrte sciri potest,olim non solum Aegyptum ac Iudeam, 'd etiam scelice Arabia,& alia loca balsim ualuisse atq; habuisse.Quae vc ritas etiam ex ipso met Dioscoride confirmari videtur, scribente,Carpobalsam ii, idest balsami si uetus suo tepore ad ulcerari seminibus hyperici similibus, ex Petra oppido delatis. ex quo certo colligi inrbalsami plantam alibi quani in Aegypto vivere, atque s mina producere. Praeterea verum quoque hoc esse cx me audies, non in
Aegyptum ex Iudea, ut aliqui somniarunt, ipsi sin venisso, i l ex Foetici Arabia semper fuisse delatum : Aegyptiumque solum v -
152쪽
luti neque Iudaicum, nunquam proprium, ac natiuum ei fuisse, inliis locis balsamum perpetuo peregrinam plantam extitisse haud leue in litium est, eam ubique viridaria tantum aluisse, in ipsisque tant .m vixisse, ut Theophrastus, Plinius, Strabo,ac Solinus meminerunt Plinius enim hoc iiij sce verbis significauit, dicens :,, Sed omnibus odoribus praefertur balsamum uni terrae Iudeae con-D ccssu in quondam duobus tantum in hortis, utroque regio, altero ,, iugerum viginti non amplius, altero pauciorum o Theophrastus,,. vero haec dixit : Balsamum in Valle Syriae prouenito Eius arbu- ,, sta duo tantum aifirmant, alterum viginti iugerum,sterum multo,, minus : & Strabo de balsamo vallis Hierici, haec etiam memoriae ,, tradidit: Ubi ®ia est, & balsami viridarium, quae arbor aro- is matica est, ct fruticosa, Cytiso& Terebintho persimilis o Quid . nonne omnes obseruant pilantas peregrinas in viridarijs tantum ali,accusi odiri 'tardam ver6 ex patrijs tametsi etiam in viridarijs aliqua lo seruentur,nihilominus multa alia loca inculta,sylvestriaque ijsdem spolite natis non carere obseruantur Θ At peregrinae in viridarijs tantum magno studio, ac dirigentia aluntur &conser uantur; quod in incultis, sylvestribusque locis sponte nasci,neu ci- quam conspici solent. Hic vero balsami plantam perpetuo aduenam,vel peregrinam fuisse ,& perpetuo, ex Foelicis Arabiae locis aduectam, plures una nobiscum Cayrum nunc habitantes certa fide confirmare poterunt , qui omnes, plantas balsami, quas hactenus hoc habuit viridarium , exinde comportatas suste ua rijs temporibus obseruarunt. Multoque Iabore, ac custodum di. ligentia vixisse, facileque ex leuissima etiam causa aruisse, quibus arefactis alias rursum ab illis Iocis extraetas, hic insertas renou tasque; & hoc modo alternatis uicibus balsamum in hoc uiridario hactenus conseruatum suisse o Nemo plantas tanto labore ac diligentia in uiridarijs adseruatas patrias dicet, quando patriae ubique sponte nascantur, crescant, ac nullo labore in propriis locis uiuanto Ex quibus nos plane certi esse debemus, balsamuim
nunquam Aegyptijs ac Syris patrium filisse, cum in uiridarijs ibi
multa diligentia, ac cura semper fuerit custoditum: quod tamen de Arabia Foetici, cum balsamum ibi perpetuo uiuat, minime uidetur dicendum, nullibi et enim nunc; quod sciam, huiusnodi planta, nisi Foelici tantum Arabie concessa , reperitur. Quam
regionem Diodori Siculi , Strabonis, Pausaniaeque testimonio,
153쪽
ut nuper di stum est, constat balsami olim feracem fuisse, quq eodem modo etiam nunc innumeras eius plantas sponte natas alit. Quam balsami sertilitatem omnes Aegyptij,atque aIiarum nationum homines annis singulis Mecham Fcelicis Arabiae urbem adeuntes,ueram plane esse confirmant. Copiamque ibi opobalsami insignem annis singulis colligi, fructuumque non minus,&uirgarum cum balsami frutices saepe quotannis putent quae ad .uarias orbis partes uendenda ab his demandatur. A B D A C H. At istaec uera esse concedentes, dicent, quam pro balsamo tu,atque nostri Foelicem Arabiam nunc alere inquiunt, non esse balsamum,sed aliam plantam. A L P IN. Notae huius plantae ab antiquis scriptoribus descriptae ac memoris traditi,istud recte docere poterunt. Nam omnes conuenisse uidentur, ut ex te spero me magis distincte cogniturum balsami plantam fruticem csse, non admodum magnum, solijs rutae proXimis, perpetuo virentibus, atque ex stipitis cortice scarificato liquorem in primis album oleo similem, eximio, acutoque odore praeditum, manare. A B D A C H. Millies tecum Ab Jella fruticem hunc ex Alpino descriptum me inspexisse in hoc vIridario scio. Verum qui huiusce plantae notas quaerit, quibus nam hominibus magis credere debebit, Italis ne, an nobis Aegyptijs, qui una cum balsamo in hac ciuitate hactenus viximus,eamque arborem saepius in hoc viridario inspeximus Θ Nemo certe ita fatuus erit,qui hac de re vobis, quam nobis libentius credere, ac fidere maluerit. Hanc u ro plantam pro uera arbore, quae ab antiquis balsamus appellata est, & in posterum memoriae prodita,nostri omnes Arabes hucus. que constantissime habuerunt, Aliamque pro balsamo ab alijs monstratam nemo nostrum vi iam offendit, vel vidit, uel aliquem uidisse unquam audiuit. His addo nomen huius e planis, quod est Bal est an a nostris ei suis e impositum, 1 quo & Graeci blittera carentes, inumutata, dixere,atque ab ipsis Latini Balsamum. Cur igitair Italis magis, quam nostratibus de hae planta credendum erit quando a nostris & Itali,& Graeci, vel nomen ipsius plantae acceptum,didicerint. Quapropter Balsami cognitionem a Dioscoride,Theophrasto, atque ab aliis antiquis scriptoribus minime petendam iudico, sed ab Aegyptiis & Arabibus , qui loca, in quibus balsami plantae omnium consensu olim uixerunt, habitarunt. Si Aegyptij Arabes , Syri, atque at ii om-
154쪽
nes Arabica lingua utentes medici citra ullam discultatem ta- 1 in fruticem nunc in Foelicis Arabiae locis cultis, atque incultis, domesticis, atque sylvestribus nascentem, tanquam verum balis anum rccipiunt,eodemque tum succo, tum fructibus, tum uirgis, pro uero opobalsamo, carpobalsamo, & xilobalsamo, nemine ipsorum hesitante,ad componenda medicamenta, utuntur: Cur Itali etiam,atque alij aliarum nationum medici ab illis, qui magis quam nostri sum in ea cognitione, eoque usu, eXercitati, ac docti, idem facere recusant Certe indignum facinus est , vos hanc ueritatem no fateri, sed potius,quo minus a multis ea dignoscatur, operam dare. A L PIN. Haec doctissime a uobis prodita suisse arbitror, ueruntamen quoniam cum medicis,pharmacopolisque incredulis disputatio agitur, quaeso si quid aliud apud
uos utique sit, quod hanc ueritatem ad huc etiam illustrare possit, ne uos me istud quoque docere, pigeat, ut postea quam ego in patriam, Deo concedente , rediero , facilius id incredulis illis hominibus possim suadere. A B D E L. Cum anno a BeatissimqVirginis partu M. D. L X X V. Petro Michaele uiro Clarissimo, pro Serenissima Veneta Republica consulatum hic agente, Eunuchus Messir dictus, Aegypti Praefectus, Cayri ciuitatis huius quaepiam loca inuiseret, huncque praesertim locum et Mattharia nuncupatum deuotionis gratia quando hanc in proximam domunculam olim Boatissimam Virginem cum puero filio Herodis iram fugiendo se recepisse , multosque annos in ea mansisse omnes Aegypti; opinentur, atque obi d hunc locum in sum mali beant ueneratione singulis hebdomadis die Veneris, sacrum, uenerandumque hunc locum uisitans uiridarium hoc proxime positum aliquando animi gratia ingressus, uidit omnes balsami
plantas custodum negligentia aruisse; qua re commotus, ut e Mecha quadraginta plantae afferrentur curauit, eamque operam
cuidam militum, ac peregrinorum duci, Mecham singulis annis deuotionis gratia proficiscentium, Haly Bel uomine locauit ; qui mihi admodum domesticus; atque familiaris suerat, eurnque s
pe ex renum caIculo pessime aegrotantem inuiseram, ac curauera;
plantasque illas quadraginta prςcisis ramis detulit, quae in consueto huius viridarij loco inseri suerunt, dumque sererentur, Nouna cum Paulo Mariano eo tempore pro Gallorum Rege Consite medicinet quoque causa mihi familiari,atque cum multis etiam
155쪽
Cayrinis medicis in re plantaria valde exercitatis intersui. Ex i so autem Haly Bel Cayrum reuersi, veri opobalsami binas untias dono habui, atque ab alio, qui post hunc illud iter consecerat untias tres. Horrem Bel alius Caravanae peregrinorum dux meus amicissimus,cuius in domo saepe tuim ipsius,tum aliorum causa medicinam feceram,peregre anno M. D. LXXX. Mec ham profectus , atque sic a me rogatus, attulit multa iemina, de ramulos eximium odorem spirantes , atque multum opoba iamia Seriph Mech partim acceptum, cuius modicam portionem dono dedit Francisco Priolo, tunc tempor1s Cayri pro Veneta Natione Consule Clarissimo, & partim ab ijs, quibus balsiami negotium loc
tum est,emptum. Postmodum Scander quidam & ipse dux miliatum, Me linam Foelicis Arabiae urbem pro praetore a Bassa missus, mihi non minus quam alij,medicins causa familiaris,atque etiam quia ex Insula Lacintho a Segurorum familia ortum duxerat, balsami recentes ramos, siuetus, ac succum misit, ac per literas sua manu scriptas, significauit proprijs manibus ibi ea collegisse, quae omnia apud me adhuc asseruantur. Omnes praedicti nobiles Turcae uno ore affirmant, prope Mecham & Medinam, in montibus, planis, cultis , atque incultis locis innumeras balsami plantas spote natas spectari. plurimas' tae etiam in arenosis, sterilibusque locis , quae tamen vel nihil,vel minimum succi producebant. Multa tamen semina ferunt, quorum multa copia ad nos quoque vedenda mittitur. Quales sunt in monte arenoso apud Bedruniam Villam posito . Nihil hae,atque aliae in arenosis, sterilibusque locis viventes opobalsami ferunt, ideo incole eas excerpunt, atque pingui in solo inserunt, foecundissimasque reddere student. Addunt,apud omnes Arabes veterum memorijs constare, passim in pluribus Foeticis Arabis locis innumeras sponte nascenteS, atque crescentes balsami plantas perpetuo vixisse, nunquamque illa loca ijs caruisse. Non multum temporis tamen esse, ex quo plurimi eas colere lucri causa carperunt, cum scilicet opobalsami facultas ac vires ad quam plurimas orientis regiones concesserint Narrant adhuc ijdem omnes Arabes, uti balsami succo,fructibus, ac virgis ad componenda ipsorum omnia medicamenta,atque ad
alios medicitas usus, quae eadem plane existunt, quibus Aegyptijβyri ad usum nunc recipiunt, qusque a uobis uaria in Europae loca hinc aduecta, negliguntur, atque reijciuntur , salsaque eoruna multi
156쪽
multi te auctore pertinaciter,ac inutiliter esse disputant. A L-DIN. Ex his,clus te uera dixisse arbitrosinae non parum pudet, suod cum illis tot annos in tanto errore permansierim . quem ex te nimc probe cognouisse fateor. Cupio igitur plantam hanc suis notis a te quoque describi, in quam attollatur magnitudinem,qualibusque floribus, & fiuctibus obseruata a uobis si quo pactoquectiam ab ea planta opobalsamum distillet, sponte ne,an, ut multi dixere,arte potius elicitum. A B D A C Η. Hic nullas,quas eoo uiderim crescere, flores, uel semina tulisse unquam spectare potui,etsi succus interim paucus a cortice stipitis scarificato aliquando distillauerit. Verum hac de re Abdellam audiamus, qui haec exploratius, & reliqua docebit. Interimque dum loquimur, mandes uelim mancipio tuo, ut nobis hic e domo huiusce plantς ichonem, que apud te est, deferat, ut Alpinus noster ueram Ralsiami Ichonem uideat. A B D E L. Recte mones, libenterque faciam. A L PIN. Ego uero utrique uestrum multas hac de causa gratias referam.Mihique istuc acceptissimum semper erit.
Plantae, quae ad antiquis Gratiae medicis Fallan , a Graecis βὰμαρον, oe a Latinis Balsamum uocabatur, fructuum,
Acris descriptio. Cap. III. A B D E L L A. A L S A M V M arbusculum est, quod crescit ad alti
tudinem hanne ; uel ligustri, uel cytisi, soli a paucissima gerens ruis proxima, non tamen iis candidiora,
ut Diosc.docuerat,sed potius colore uiridi subalbido, perpetudque uirentia. Eius lignum gummosum leneque apparet , colore eXterius subrubro, cuius ramuli eodem colore conspicui sunt longi, recti, graciles,paucis soliis inordinatim referti, Q. Itaqtie simul terna, aut quina, aut septena alς adnata, aliquo pacto etiam lenthisci soliorum aemula. sunt ramuli odorati immosi,digitisque contrectati eis tenaciter adligrentes . Flores fert par uos, albos, acaciae proximos, ternos singulisalis appensos, quasi in umbelis forma,summe odoratos, a quibus semina prbmanant, faua,solliculis nigris sqbrubescentibus contenta, ualde odorata, intusque
157쪽
intusqtie humorem flauum melli persimilem habentia,sapore subamaro,parum que acri linguam ferientia, opobalsamumque redo lentia, Terebinthi fiuctuum figurae, & magnitudinis mula, eae' trema aculeata,& medium crassiim obtinentia. Cui descriptioni maxime quadrare uidetur illa, lus fuit a Constantino Aphricano tradita,quq his uerbis apud ipium in libro de grad.legitur . Bais, mus est arbor in India crescens, salies super terram mensura uniuS a brachi j,uel parum plus. Cuius rami rubeo viridique colore perfusi ο, quasi rami thitymali tenues fiunt, & colorem viridem habentes Faciuntque in capite quasi gemmas,paruaq; grana in modum pi- raperis producentes . Ex fistbris ramorum huius arboris, egreditur nquidam liquor in canicularibus diebus, sicut lac ex thitymalo. opobalsamuim mensibus,Iunio,Iulio, Augusto, patetim sponte, &partim stipite serro scarificato, distillat, in vitreaque vascula recipitur ; quod statim eductum, ut audio, coIore est albo, qui paulo
post in viridem, tertio in aureum,& demum in melleum mutatur. Eius succi etiam substantia in primis, turbida crassaque, ut oleum statim ab oliuis expressiun cernitur, postea tenuissima atque clarissima,demum terebinthi modo crassescit. Odore eximio in primis atque acutissimo terebinthum redolens, cum suaviori odoris fragrantia obseruatur, saporeque amaro, acri, & adstringenti. Leuissimum est in primis diebus, atque usque adeo validi, & acuti odoris, ut aliquibus inter odorandum, finguis e naribus eruperit,& prae multa eius leuitate in aquam stillatum non desidet, sed ex alto in ea proiectum parumper in ipsa mergitur,fereque continuo assurgens, supra totam aquae sit perficiem totum expanditur,eique miscetur,& citissime ita in ea distatuitur, ut ab aqua maxima cum difficultate separatum secernatur. in qua paulo post concrescit , atque coagulatur, coagulatumque stilo totum ab aqua eXimitur, quod tunc colore lactescit, siue album quale lac uisitur. Qiranto hic succus annosior, eo fit inodoratior, atque ad motum segnior. In primis itaque statim albo colore conspicitur , qui color paucis simis diebus in viridem, ut nuper etiam dixi,mutatur, oleiq; Cras sitie cernitur, qui postea longo temporis interuallo drpuratur,
nonnullis que annis tenuissimus euadit, atque clarissimus, CX viri dique colore in aureum splendidistinat m transit. Senio vero confectus,crassus qualis terebinthina fit, ut si in aqua, uel lacte stille tur, statim considet, multaque cum difficultate, & non niti longa
158쪽
rempore denuo supra aquam fertur, tardissimeque in ea dissoluiatur. Quare non secus quam in animalibus omnibus quatuor constituuntur aetates, quae in ipsis maximam differentiam faciunt,& balsami succo, quod opobalsamum dicitur, proculdubio a
nostris quatuor tempora tribuuntur. Quandoquidem ille succus ab arboris stipite continuo elicitus usque ac quintum circiter annum acutissimi,validisiimique odoris percipitur leuistimusque vi que adeo obseruatur, ut in aquam stillatus,nihil,vel parum conoci at,facillimeque diluatur, quod eius calor in annis infantiae plurimus existens, ei acutiem atque vehementiam praestet, Crassiori quoque substantia tunc cernitur, & turbida, quod cum multus in eo exuberet crudus humorieo ob calorem in ipso agentem valde agitato,instar urins turbidae, luce in pestilentibus febribus fieri solent apparet, & quemadmodum puerorum corpora multa humiditat atque multo calore praedita crassa, ac fere tumentia videntur,ita opobalsiamum in pueritis annis constitutum a multa humiditate excrementitia, cum validissimo calore in ipsa agente, crassium,ac turbidum apparet,quod in grandiori state ab ea purgatur, tenuissimumque fit,& aureo colore clarissimo spectatur; in quo
statu, consistentiae ipsius aetate continuante, conseruatur,posteaq; calore eius natiuo aliquatenus resoluto, ac imminuto, senescens crassum instar terebinthinor euadit, solitoque tum odore eximio tum leuitate deficit. Proinde neque supra aquam enatat, neque
multum,& suauiter olet. Haecque de balsami planta, fructibus, i,gnis Acco tibi dicta sufficiant. ALPIN. Quaeso ne te pigeat,
ad nonnulla adhuc,quae a nostris,balsimi descriptioni repugnantia proseruntur,respondere, ac satisfacere, quando ea non parum huiusce plantiae cognitam veritatem obscurare, ancipitesque nos reddere videantur. Antiqui etenim omnes balsami scriptores inter se in illiusce plantae,succi, fructuum,virgarumque descriptione discrepare uidentur, ex quibus non videtur, tutum fatis esse illorum cognitionem perquiri debere. Qui fuere in causa, ut nostri ipsorum traditionibus imbuti,verum sibi oblatum opobalsimum, fructus,virgas, veras esse non crediderint. A B D E L. Summum s. mper errorem esse putaui,homines planis huius,succi,stuctuum, virgarumque cognitionem a Dioscoride, Theoph. vel alijs antiquis striptoribus velle exposcere,quando ista inter eos in scribendo fructice, succo, fructibus, & virgis, diuersitas certissimum ignorantiae
159쪽
ti' argumentum nobis suerit. Ego sum huius sententiae,nemianem illorum sortasse accurate arbore 'i hanc vidisse,ex audituque
omnia de eis ab ipsis litteris proditis fiuisse. olim enim non at
ita facile hominibus loca, in quibus balsamum nascebatur,ex lonsioribus dissiciliori susque nauigatiόnibias , quisus eo temόore antiqui utebantur,adire, proinde multa Dioscorides, Theopbramas, atque alij multi ex hominum potius relatione,quam ex itispectio ne de balsamo scripsere. Hincque mirum non est, si in pluribus nostri ipsorum sententiae inhaerentes decepti sint, quando &ipsos a falsis at torum relationibus deceptos suisse putandum est. An non Dioscoridem , Theophrastum, atque alios affritantes.
Balsami plantae Aegyptu'a, vel Iud eam patriam fuisse,cum dix
rint eam solum in Aegypto & yalle Iudsa vivere, maxime errasse stuperius demonstratum est, cum illam plantam ex Aegyptiorum relatione perpetuo ζη Arabia sollici in Aegyptum venisse certicsime constet Ex quibus mirum quoque non esset,in alijs eosdem deceptos fuisse, prxsertimque in flacci, fiuctuumque cognitione. Hincque bis herbarum scriptoribus omnes medicos pharmacopolatque plane tam tes, errasse mirari non debemus,quando honab illis,ut etiam dixi, seci ab Aesyptijs, & Arabibus, qui ii in primi balsamum cognouerunt,atque obseruariat,tum etiam cum huiusmodi planta in eodem solo nati sint, atque eadem loca, in qui bus vitiit & vixit balsamum,hahitarunt, istorum coonitio esset petenda. Sed quae ea existunt, quae nobis repugnent, icc ut ex te iam audiamus. A L PIN. Quae, de balsami arbore a multis olim Iitteris tradita fuere, nunc in medium afferam; Reliqua vero de succo,s uectibus, virgis, ad usum medicinae memoriae proditis, posterius a me recensenda arbitror . Multa igitur,vastaque de huiusce stirpis magnitudine, figura,situ, soliisque a multis prodita sunt,quq yon parum ueritatem obscuransilior ines'; ancipites, ac rem hac totam incertam cssiciunt. Aliqui siquidem planis istius magnitudinem lycij, pyracanthae, vel Cytisi, vel therebinthi magnitudini compararunt, ut Dioscorides, Straboque dixere. Theophrastus vero dixit ea magnitudine balsamum spectari, qua magna mali punici arbor obseruatur. Iustinus smilem piceis arboribus as γmauit, & Pausanias mirilio; Plinius, Soli hus,atque Africae descriptionis aucto viti,hanc plantam compararunt. De eius solijs noli
minor est apud illos diu ersitas, teque arboris Dura. Quado Diq- T scorides
160쪽
scorides,Theoph. Plin. Avicenas, Simeon Sethus balsami solia m-tae proxima esse statuerint, & Pausanias amaraco, Iustinus piceis, Solinusque & auctor Aphricae vitium folijs. De forma etiam vel sic ura arboris, alij arbustum, alij fruticem iaciunt. Plinius enim de eo dixit: In totum alia est natura, quam nostri, externiq; prodiderunt,quippe viti similior est, quam myrtho: Quod cliam Soli- num dixisse ab illiusce verbis constat, quae haec existunt: Similes vitibus stirpes habent: ac Iustinus; Siquidem palmeto & opobab Tamo distinguitur arborem opobalsimi formam similem piceis arboribus habent: & Strabo: Quae arbor est fruticosia Cytiso & Terebintho persimilis. Nonnulli etiam a firmant, plantam hanc aliaqua, illaque tantum, quae in proxima sonte illiusce proximae domunculae scaturire cernitur, aiuntque miraculo id fieri ; quando
ipsa sit pluribus virtutibus praedita, quod Virgo Beatissima olim
ibi multos annos morata, ea aqua, tum ad potum, tum ad cibum,
tum ad mundandos panniculos Iesii Cluisti pueruli usa suerit: ex
quo tanta in veneratione Omnes viri muliercsque Aegypti , Arabes etiam Malio metis assiciae eam habuerunt, ut ipsa ad mult'ru' etiam morborum curationem confidenter utantur. Multique ex
longinquis, remotissimisque locis huc veniunt, ut ex huiusmodia lita accipiant: quare nonnulli balsamum huius aquae beneficio hactenus hic vixissb aiunt. H cque sunt,quae de arbore isti dicunt. A B D E L. De balsami stuticis altitudine, figura, ac solijs,ea quae ex te nunc proposita sunt nihil veritatem hanc obscurare possunt. Namque Dioscor. atque alij, qui hanc plantam magnitudine similem esse lycio,cy tiso,terebintho,& pyracant liae,assii marunt,minime errarunt, cum haec omnia arbusta magnitudine non multum
interse differant, eisque planta balsami maior non sit,sed hic nullae cernuntur arbores balsiimi, quae ita magne spectentur,siquidena grandiores,quas hic alias viderim,non assurgunt ad maiorem triucubitorum altitudinem. Audio tamen in Arabiae solo eas plantas ad praedictorum arbusculorum altitudinem,& maiorem etiam excrescere. In Aegypto, & Arabia mali punici arbores paruae eXistunt, ita, ut inter arbusculorum fruticumque numero ibi connumerentur,neque ad tantam assurgunt altitudinem,quales in Italis locis obseruantur, Quare neque Thephrastus reprehende lus erit,
quod scripserit,esse magnae punicae arbori balsamum simile, ando hae nostrae Italicis longe sint humiliores. Iustinum uero, quod