장음표시 사용
291쪽
diatae, quibus triangula latera uidetur esse, cium alioqui crystallis sex, angula sint, sed maxima ex parte inaequalia : etenim ex eis saepius biisna tantum lata sunt, quaterna angusta: rarius quaterna lata, bina an gusta. quod F uero latus angustum est e regione angusto, quod latum lato. omnis insuper crystalli mucro similiter ac reliquum corpus est sexangulus,sed in hoc differt, quod latus angustum no semper est aduersum angusto sed interdum latum est cotrarium angusto,ac mucro plerun exiguam partem habet crystalli, magnam reliquum eorpti S ai gulatum. ueruntamen quibusdam crystallis, quae Bloeseser
gi inueniuntur rupibus adhaerentes, contra magnus est mucro, corapES exiguum . lateribus praeterea tam mucronis quam reliqui corporis, nisi scabricie infestantur, ferme tantus est laeuor, ut uix arte potiataequarc quoniam uero crystallus natura caloris est impatiens, si in calices ex ea factos,liquor frigidus fuerit infusus,eum continent: sin ca lidus rumpuntur. non alite calices modo fiunt e crystallo, quales duo os habuit Nero & trullae, qualem a mathesemilias non diuite Η-- sCL.M. mercatam Plinius scribit, sed S globuli angulati quibus numeramus preces:&dimidiati globuli, similiter altera parte angulati, qui funda clauduntur,& sunt ex ea crust se, quς 5 annulis inseruntur. aptantulo etiam ad edtypas scalpturas,generis ac nobilitatis insighia ex primentes. sed rarius quod usu atteruntur: nam lima sentiuntifieis hal deni y eκ ea quondam pila qua aduersis posita solis radris,mediisci ueteres usserunt corpora. crystallus etia isdem radi js in aperto oprro ta eos in se candeses discutit, imaterias', ueluti hephaestites, accenditi sed ipsam crysi assum frigidam esse: materiam aridam hecesse est. cadem ante se proiecto nitore adiacentia illustrat. sed quanto fuerit candidior 8cillustrior, tanto magis calfacit. praebet etiam crystallus aliurn in medicina usum. etenim in tenuissimu puluerem trita,& in uino austero pota, auxiliatur dysentericis: quod multu exiccet. eadem in stuper utuntur hi qui daemones euocant 8c in aliorum facta inqui. runt postremo laudatur crystallus, quae omni uitio caret, quae candida, quae magni ponderis:cuiusmodi reperiri solet in Alpibus, in Seis duriorum, rectius uero Germanorum , tractu Gombesaho. reliquae crystalli tantum non habent precium. quinetia ex nationibus de crysstalli bonitate scriptores existimatandicar nullam praeferri scribit Plinius ac laudatam in Alpiunt iugi; hasci: contra. p uilissimam iri Asia circa Alabandam et Orthosiarn. solinus uero Scythicam crystallum Precto sissim inesse dicit. qus uero crystallus exposita solis xad 3s per ianuam, ostium,senestram,rimam ite penetrantibus figuram et uarietates colorum arcus co testis iacit in phoxiimum parietem, ex eflectu iris nominatur. talis autem est in primis candida & lynapida, suam nasia a turalent
292쪽
turalem habetis Dura id est sexangulam. etenim anguli incluta At
cur solis radios excipiens arcum in pariete faciat repercussu. quo uesro quaess maiores arcus facit similiores coelestibus, ed magis prae stat caeteris. quin et iam in eiusdem uno aut altero angulo, si conspiti
tur luci obuersa,intus colores arcus coelestis uidentur. uerum iris re
peritur in iam dictis regionibus una cum caeteris crystallis, sed praecii pue in Saxonibus ad Visurgim iuxta Ho Xer oppidumnia Vestophasis no longe ab Erze pago in uilla cui nonae Hildechesphe detin Chattis prope Hallabergum: in motibus inter Treviros 8c Rhenuin sitis. effoditur etiam in quadam insula rubri maris, quam distare a Berenisce urbe pass. tradit Plinius. est altera iris minus candidi quam crystallus coloris,que luci obuersa luteo citri colore fulget. at ob id
agemmariis citrina nominatur. ueteres eadem de causa cerae similem esse dixerunt. quia uero minus candida est crystallo, minus pellucet, magis spissos colores arcus cCelestis in proximos eiaculatur parietes.
reperitur in Misenae & Boemiae metallis:ac fere in ηsdem locis in quibus crystallus.&, ut Hortis scripsit in Perside: qia ae cum praedura sit, nostra non multum est dura, sed sere mollis &sragilis. idem Hopus
tradidit crematam tusam in ad ichneumonia morsus remedio esse . at crystallus iii aliam quam angulatam figuram formata non arcus cmolestis colores sed sui similes iacit in proximu parietem. Sed de crystallo & iride fatis. eundem erystalli succum natura interdum in plureS, quam sex angulos formans efficit gemmam,quam ea de causa Graeaci pangonion uocat. quae si reperitur, reperitur autem perraro in iis dem locis iii quibus crystallus, ei simillima esse solet colore, facilitate translucida,laeuore: sin in propriis, plerian in obscura, & undi in pari uis cauernis,quasi si lis plena. qualem Allera & Ochra fluuii deli, runt duodenis natam lateribus aeque ac crystalli desinentibus in mucronem. etsi uero Plinius tradit eam non longiorem digito esse tamenonnunquam longior est: sed breuior saepius. Quinetiam ex succ0, non multum dissimille ex quo fit crystallus sed ualidius frigore deii fato gignitur adamas,ita dictusquὀd no possit domari nec serro nec igni. dictus & anachites, qudd pauitan tium animos,ut aiunt, a vano metu liberet. nascitur in metallis AEthiopiae, Indiae, Arabiae Scythis, Macedoniae Cypri. Sc quidem in aurar 3s, quae fiunt inter delubruis Mercurii atin insulam Meroen, AEthiopicus. Arabicus item in auro excellentissimo: Macedonicus in Philippico. at in grariis metallis C prius:in proprηs, Indicus. Scythicus uero utrum in propriis an in lienis oriatur, Marcellinus no explicauit color autem Athiopico nodissimilis semine cucumeris, similiter Macedonico: Indico candidus: Arabico,pallidus:Cyprio,vergens in aereum. ac Indicus praeter caete
293쪽
ros traslucet qui uero ferrei est splendoris, siderites appellatur. de cuius loco in quo nascitur, nihil Plinius dicit. quod ad quantitatem attinet andicus interdum reperitur magnitudine avellanae nuclei:Arabicus minor esto: Athiopicus non amplior cucumeris semine. similiter Macedonicus. qui autem est milii magnitudine,cenchros uocatur. Ρdamas quidem saepe non c6lore, non laeuore, differt a crystallo. etem dc colore est pers spe candido,dc sexangulis nascitur lateribus, aio altera parte in mucronem turbinatur. Indicus tame interdum utrin tuidentu in duo turbines, inquit Plinius, latissimis suis partibus iunisgi.lguor etiam ipsi absolutus. differt uero adamas a cry stallo duricia, quae ei tata est ut si super incudem postus,acerrime percutiatur malatio ante malleus 5c incus uulnerib. acceptis dissiliant, quam ipse Dangatur comminuatur u c.nec ferri solum ictus respuit,sed resistit etiarn igni. cuius ardore adeo non liquescit, ut nunquam incalescat, si Pli nio credimus: aded no foedatur, ut purior fiat, quod Xenocrates scr1hit. attamen singularis eximia Q lapidis illius duricia ealido hirci leo nis ue cruore ita mollescit, ut rumpi possit Hiquido plumbo in ardentibus fornacibus ita incalescit, ut ditiissuaturi nec uero omni adamandii tanta est duricia. nam Cyprius 8c siderites malleorum ictibus fran,
guntur,& alio adamante perforantur. quare eas ut degeneres nonabinis latum autoritatem habere ait Plinius. ut autem cruor hirci 8c leonis, duriciam adamantis frangunt, sic praestantissimus adamas uini magnetis. etenim iuxta serrum positus id magnetem ad se trahere nosinit:aut si iam traxerit,ab ipso abripit. ad haec adamas uenena deprehendit, irrita facit. quocirca,a regibus uehementer expetitus, maximi semper precii suit.lymphationes etiam, si credimus abigat. postreismo scalptores gemmarii rupti adamantis fragmenta in serrum insudunt eis, duxissimam quan gemmam perfacile cavant. Androdamas praeterea ex succo sit candido. nomen ut ma sentiunt, eκ eo inuenit, qudd impetus hominum domet iracudiam cohibeat. haec gemma nascitur in Arabia . colore 3c argenteo nitore non disteri ab adamante figura differt:etenim testellarum instar est quadrata. quanquam autem sit quadrata & uiribus careat, tamen hodie aeque ac illa sexangula nomine adamantis appellatur. Sequuntur gemmae candidae: uersicolores, id est hae quae ad inclinationes mutant colorem, non aliter ac notu serici genus, cu e diuersis partibus spectatur quas gemas paederotas Graeci uocant, nomine a pueroru amore propter eximiam gratia imposito. in quib. opasus facile primas tenet . est emei,cum inclinatur, carbunculi, inquit Plinius, tenuior ignis, est anae ithysti fulgens purpura est smaragdi uirens mare et cuncta pariter is credibili mixtura lucentia. magnitudo nucem auellanam aequat. huc
294쪽
sola gignit India , maximi post smaragdum precij. raro ad nos ager)tur. secundas tribtulit ei qui ab Indis satagenon uocatus, ab AEgypt is
seniles,ad inclinationes aeris,purpurae aureo uini colore lucet.aures
us autem semper extremus in uisu, scribit idem Plinius, sed purpura coronatus madere singulis uidetur his 8c pariter omnibus . nascitur
haec gemma iucunda & suauis oculis in India in AEgypto, in Arabia, in Ponto,in Galatia in Thasio, in Cypro. sed in India nata primum locum obtinet:secundum in AEgypto: tertium in Arabia . quia mollius fuloet minus placet Pontica,quia hac etiam mollius Galatica 8c Thasiati Cypria radiant magis displicent. tertiae eris ali dicto deserutur, qui ad inclinationes rubescere uidetur huc Orpheus, ni fallor, appellat opalium, ait tenerum pueri colorem habere, qui est candorru, hore suffusus. sunt praeterea multae aliae paederotum disserentiae, Peius fulgori candido ad inclinationes tantummodo aut aureus uina color ostiunditur: aut floris heliotropii caeruleus: aut dilutus crystal xli, quo nimium luce aut nigror quidam, quo fuscatur. Plinius ex his aliquos in uitiosis opalis numera t: unde intelligi potest: ab alio scripotore id genus gemas omnes opalos dictos,ab alio par derotas. Postes riores autem paederotum species reperiuntur etiam in regionib. qugcomemoratae sunt eorum uitia potissimum sunt scabricia, sal, capillamentum. gignitur etiam ex crystallino succo candido gemma, intus ueluti stella radians candido .unde eadem & asteria S asterios, Zc a Borios, et asstroites,& ast robolos S solis gemma a diuersis autoribus, quorum fere omnisi scripta collegit Plinius, uidetur appellata. quanς quam ipse asteriam iccirco dic iam putat, quod contraria soli regerat candicantes radios: astrion, quod astris opposita fulgorem rapiat ac regerat. sed horum utrunch et comune est cum reliquis gemis trans. lucidis. unam uero gemma, non plures esse hinc intelligimus, quod eadem serime sit nominum ratio, eaedem regiones in quibus nascuns tur Cari nania scilicet&India idem color candidus, eadem lux candida, quae quia rotunda est alius scripsit eam similem esse pupillae alius lunae plenae, alius solis orbi. lucem autem illam gema transfundit,insquit Plinius, cum inclinatione, uelut intus ambulantem ex alio at alio reddens:non dissimiliter ac carbunculus. itam quae radiat candido,melior est: quae caeruleo, deterior, ubcatvrcp ceraunia, quod eam
in loco fulmine percusso inueniri falso persuasum sit: qus colore simili lucernarum lumini,pessima. quin bonitatem ex natione iudicant astunt laudatissimam esse in Carmania natam, nullam minus obnoAiam uitio:proximam,in India:tertiam in Pallenes, peninsulae Thra
riar,litoribus. haec gema admodum dura est,& ob id dissicilis ad
landum. figuram habet scalpta plerun* dimidiati globuli. quare Su
295쪽
diries oeulis piscium similem esse dixit astro bolon. gemete agitur canodidae quae translucent, sint crystallu S,Pangoni OS,adamas, andro dasmas, Pae deros,asterios. quas figurs & qualitates inter se distinguunt.. nam crystallus,pangonio S,androdamas sunt angulatae, & interdum adamas, paederos Sc asterios angulatae non sunt sed plerunw rotunsdae . at pangonios multitudine angulorum discernitur a reliquis an gulatis,qus sunt uel sexangulae uel quadrate. androdama S uero, quia quadrata est facile internoscitur a crystallo & adamante: imd ab omisnibus istius coloris angulatis, quod omnes,modo eis sit figura natu ratiS n mucronem turbinentur. adamas autem sexangulus duricia secernitur a crystallo. at paederos ab asterio in hoc differt: quod ille ad
inclinationes mutat colorem, hic rotundam lucem inclusam transisfundit cum inclinatione.Inter has autem gemas maximum preciu habet adamas: etenim unum rex Turcarum ab hinc duo uiginti an nos emit L. M. aureorum . proximia ex paederotibus opalus. tertium san genon. deinde asterio s. tum pangonios ob raritatem. attamen etiam ipsa crystallus si tam grandis fuerit, ut ex ea uasa fieri possint, mao
gno precio emitur. nam H S. CL. M. trullam unam mercatam a mas
trefamilias nec diuite, tradit Plinius. Hactenus de gemmis cadidis et uersicoloribus: ad uirides abeo . ubi primo nobis occurrit smarag dus .cui a splendendo nomen impositerunt Graeci.idem dicitur limoniates, ut Plinio uidetur . reperitur in Scythia Asiatica, in Bactris, in Media, in Perside in aurar is Arabiae metallis in AEgypti collibus 8c cautibus circa Copton oppidum Thebaidos, in aerariis Carthagini/ensium, quae fuerunt in monte Smaragdire uocato in Sicilia,in Tay, gelo Laconiae monte ad Hermionena oppidum Achaiae in argenta,rijs Atticae in loco qui Thoricos nominatur in aerari js Cypri. color autem optimus smaragdis est spisse Sc acriter uiridis, corpus no modo splendens sed etia e liquido translucidum: quales esse solent Scy thicimactriani,&gypth, Athiopici. Hermionei uero pinguiter uiris des sunt, similiter optimi Cyprq, qui,qua perspici utur, translucidum
mare imitari solent. quoniam uero optimi smaragdi propter crassitudinem sensim radiant ambientem se tantummodo ita ficiunt aerem, siue cum fulgor solis aut lucerinae eum illustret, siue opacet umbra: qua de causano aliter ac aurei uel argentei nummi in aquam impositi, e slonginquo spectantibus, maiores quam reuera sint, esse apparent ut enim metalli splendor proximainficit aquam ita smaragdi aerem. minus boni uel in sole non sunt uirides, perspieui tamen, cuiusmodi Atticos quo in fuisse autor est Plinius:uel ad inclinatione magis aut miis nus uirent Sc lucent. quales etiam fuisse eos qui in aerar 's Carthagia knsium metallis fuerunt reperti, idem scribit. atw etia snaragdum
296쪽
as 4 DE NATVRA albis uenis circumligatu quibusdam,galactiten uocari. plurimis prς terea uitiis infestantur. primu enim quod ad colorem attinet aut non sunt concolores,sed al as partibus acriter uirent, aliis obscuri sunt,uel dilutuaut eorum uiriditas non penetrat per totum corpus, sed cador perspicientibus se offert uel intus uel in sinemubeculam uocant. deinde quod ad perspicuitatem attinet, alia parte aciem oculorum recipiσunt,alia non recipiunt. qui uero prorsus non translucent, quales Persicos esse tradit Plinius, si in numero smaragdorum habendi sunt, ut ipse eos habet, erit alterum smaragdoru genus non pellucens, cui subiiciuntur etiam Medici qui rerum imagines complectuntur:ut uerbi gratia scribit Plinius,papauerum,aut auium, pennarum4 uel catulorum aut similium: quales imagines repraesentant etiam aliae gemmae non translucidae Sc marmora: quod in achate uidere licet ac marmos re uiridi.tum,quod ad corpus attinet non semper puri sunt,sed in eis insidet uel capillamentum, uel sal, vel plumbago, uel caro. quaedam uero uitia nationum peculiaria. etenim ex Cyprηs aliqui uarie glauci sun ex Atticis quidam, quia eorum uiriditas paulatim evanescit, se ne stute confici uidentur: at iidem sole laeduntur. contra ex Mediocis, qui non omnino uirides nascuntur, uino A oleo meliores fiunt. smaragdi autem, etiamsi raro sint duri, tamen Scythicis S AEgypt astantam esse duridiem Plinius scribit, ut nequeant uulnerari. sed Cyaprii minus sunt duri, Carchedon' etiam fragiles, ut pleri omnes, quos propterea minus libenter quam alias ullas gemas preciosas ananulis includunt aurifices. extumescut uero aut plani siue extensi sunt. aut concaui, qualis est in Liguria nobilissimus ille Genuensium catiano similis, quem acceperunt is Balduino Syriae rege, Tripoli Ce 'rea a Saracenis liberata: 8c alter in Gallis Narbonensis coenobio qd est in agro Lugdunesi. ato hi quidem permagni .nec paruus in Boesmia Pragar conspicitur in sacello diui Veiacesiai.dodrante enim ma iior est. quo etiam longior Magdeburgi is quem continet pars aureae capsulae turritae,in qua eucharistia gestatur. Othonis primi capulurn cultelli fuisse dicunt: nam perforatus est. alioqui simaragdi magni nosunt,maxime Cyprη:perraro enim habent tantam magnitudinem, ut
in eis sigilla scalpi possint.sed plerum sunt parui ut Theophrastusest
autor . nihil autem admirationis habet, in Cypro gemma esse inuens tam cuius dimidia pars erat smaragdus dimidia iaspis quὀd & lis &aliae etiam gemmae saepenumero ex diuersis constent succis, maxime cum uitiis infestantur. Smaragdi autem tanquam specula imagines rerum reddunt: quare Nero princeps gladiatoru pugnas spectabat smaragdo. sed concaui insuper uisum colligunt. Omnes contuitu,in quit Plinius, oculos implent, nec satiant. quin & ab intentione alia
297쪽
obscurat, aspectu sinaragdi recreatur acies.scalpentibus ingenia sit 5 alia gratior oculorum refectio est,ita uiridi lenitate lassitudinem mulcent smaragdo motus obscoenae uoluptatis ualde est perniciosus. ue enim mas, sitiescemina,duini comiscent corpora,sic eum geli et, uel in annulo, ut contingat cutem disrumpituriat cum comitiali morbo; tanquam cum hoste capitali ita pugnat, ut uel ipse uincat uitia morbi minorem,uel a maiore uincatur: illo modo manet integer & solidus,
hoc in aliquot fragitur partes .itain reges S diuites eum de collo puerorum sitispendentes, gestantes in annulo, saepius periclitantur, si possint illius uiribus pellere horiendum istum morbum. smaragdo suo Cyprios noli aliter ac chrysocolla aurum glutinare Tlaeophraastus scribit. cum igitur colore assimiles sint, etiam natura non omnio
no uidentur differre. quanquam uero ex dictis notis fatis potest: intelligi, qui lint optimi smaragdi, tamen quidam de eorum bonitate eti am ex nationibus existimarunt. quotmodo primas tenent Scythici,secundas Bactriani tertias Agyptii, quartas Athiopici puri & conco lores. quintas Cyprq, teliqui uiliores sunt. Sed de smaragdis satis. uirides quos' sunt berylli, gignuntur in India: in Arabia, iit Strabo scribit: in Phoenicia, & quidem in thaophitae uenulas, ut Dionysius
Aser:in nostro orbe ut Plinius, aliquando circa Pontum inueniri putatur. color eis est uiridis quidem, sed multum dilutus, ac uero etiam tapenumero fulgor in alium ekiens colorem . qua ratione octo eoru genera sunt .laudatissimi uiriditatem puri imitantur maris atq3 hi su ium nomen retinent. proximi, quia eorum fulgor in aureum exit colorem,chryseberylli uocanturi sed chryso beryllus etia choaspites amitte dictus uidetur essemam ea gema, ut traditur, est uiridis fulgoris aurei.tertium locum chrysoprasi habent, qvi nomen ex auro dc por risucco inuenerunt & chrysoberyllis pallidiores sunt. quartum hyascinthi tontes ita dicti quod eorum color similis sit hyacintho. quin turn aerodes,qudd acri:sextum cerini, qudd cerae . septimum oleagi ini,qudd oleo:ultimum crystallini quod crystallo. beryllorum autetia corpus ih sdem uiti js qiuibus smaragdoruria infestatu &praeterea plerygiis. sed quod ad colorem attili et hebescunt, ni surdus & evanidugrepercussu anguloruim excitetur. qua de causa omnibus sexangularii figuram dant artifices, atin cylindros ex eis faciunt magis quam gemmas: ex chrysoprasis etiam cymbia Indi. optimos aute in auretis umobilicos eorum capita coprehendentes;includunt.reliquos ut meduli iam candoris eximant, lent persorare: et si mediocriter translucen
elephantorum setis religare: hii minus sint perspicui, addere auruin, ut crassius transluceant. Porsenae quidem regis beryllum liter Auli sust ad Meccenatem scriptae,nobis notum secerunt. Diadochos au
298쪽
tem qui beryllo similis non est beryllus, scriptores id in quo differt ab ipso, non explicarunt. At prasio, qui prasitis a Theophrasto appellatur,uiridis color magis est dilutus Φ et beryllo,qui iniitas
tur uiriditatem maris puri etenim assimilis est sicco porri, erit quo nomen inuenit. quoniam uero Eumetre, quam Beli gemmam,sainciissio
mi deorum sibi Assyri' appellant porraces est coloris, si1 nillima praσsii uel potius eadem uidetur fuisse. qui translucet quidem,sed parum
fulget. quare numeratur inter uiles gemmas. eius tria sunt genera. primum uiret modo. alterum sanguineis punctis distinguitur. tertium tribus uirgulis candidis.uitia et eadem quae beryllis. reperitur in Germaniae metallis aerari js & argentarqs.ab altero aute prasi3 genere heσliotropium, quae etiam porracei est coloris, in hoc dissert, quod ipsa sanguineis uenis distinguatur,illud punctis. reperitur in Cypro, Α.thiopia, Africa . causa nominis, inquit Plinius, quonia deiecta in uas aquae, fulgorem solis accedentem percussu sanguineo mutat, maxio me Athiopica . eadem extra aquam speculi modo solem accipit deo prehendit desectus,subeuntem lunam ostendens. Topazius uero quanquam etiam ipsa ad succum porri similitudinem habet, tamequia no translucet modo,sed etiam mirifice suiget, exito eius fulgor in colorem auro similem,in nobilibus gemmis pota itur. ex Topazio insula Arabiae nomen inuenit:tametsi Archelaus illam Chitim nominet dicat Troglodytas praedones cum diutius fame Zc tempestate pressi, herbas radices p estoderent,eruisse topazion. quoniam autem auri fulget colore , interdiu non facile potest uideri, quod radii solis ei similes circum circa resplendeant.at noctu conspieitur ab his qui illam colligunti at* eadem gemma, ut uidetur, chrysesampis dicitur. quae,ut Plinius in AEthiopia nascitur, pallidi coloris die,& noctu igonei. quondam multitudinem hominum quam alerent reges AEgypsti constitutam fuisse ad custodiendam & colligendam topazium tradit Strabo. recentissimi autores ut Plinius scribit, & circa Thebaidis Alabastrum oppidum nasci dicunt, Sc duo eius genera faciunt, Prais idem, ato chrysopteron similem chrysopraso. quorum alterum id uidetur esse cuius fulgor in auri exit colorem, cuius in pallidiorem alterum. tertium etiam genus, ut gemaxij nostri appellant, est in Dacia repertum, quod cum careat uiridi, in pallido luteum est, eodem cy colore fulget . eam gemmam magnitudine caeteras preciosas praecellex
re ex eo intelligitur, quod inde facta sit statua, ut Iuba scripsit, Arsi nos Ptolemaei Philadelphi uxori quatuor cubitorum, sacrata in dein lubro quod aureum coanominabatur. Scin topazium, quem Neas poli habet Hadrianuq Guillelmus, haec literis antiquis Romanis uiscisa sunt.
299쪽
NATURA DEFICIT. F Ο R T V N A M V T A T V R. DEVI OMNIA CERNIT.
Mollis est, quare sola nobilium & usu atteritur, Sc limam sentit, cuilic terae saxo & cote poliantur. A topazio bonitate differt Nilios, ex
Nilo in cuius littoribus reperitur, nominata. color est fumidae topa ieth, aut aliquando melleae . fulgor hebes, aut breuis, & cum intueare fallax. nascitur in India ut Plinius scribi in Athiopia ut Iuba: in Syis uero Atticae flumine, ut Sudines. Vilior etiam topazio Callais, quar& Augites, ut multis, quod scribit Plinius, uidetur: de qua copiose
his uerbis idem. comitatur topaTion similitudine propior, qutin austoritate callais uiride pallens. nascitur post auersa In die apud incolas
Caucasi montis Phicaros & Asidathas amplitudine conspicua, ed si stulosa ac sordium plena. syncerior multo praestantior in Carma nia. utrobi' autem in rupibus inutis & gelidis, oculi figura extuberrans,leuiter adhaerens: nec ut agnata petris, sed ut apposita. quapropter standere ad eam pigricia pedum equestres populos isdet, simul
S periculum terret. ergo fundis elonginquo incessunt, & cum toto musco excutiunt. hoc uectiga hoco gestamen diuites in ceruice gratissimum norunt. is census, haec gloria a puericia deiectorum num esrum praedicantium, in quo uaria fortuna. quidam primo ictu cepere praeclaras,multi insediando nullas.& uenatus quidem callaidis talis. sectura formantur,alias fragiles . optimus color smaragdi. ut tame apparet ex alieno est quod placeant inclusis decorantur auro, aurum nullae magis decent. quae sunt earum pulchriores, oleo, Inguento, Scmero colorem deperdunt. uiliores constantitis reprssentant. ne Cp est imitabilior alia mendacio uitri. sunt qui in Arabia inueniri eas dicunt in nidis auiu,quas iniel ancoryphos uocant. tantum ille. ita Φ ex gem; mis uiridibus translucent simaragdus, beryllus,prasius,topazius, nishos, caIlais. quarum altera ab altera secernit color fulgor, figura. smaΘragdus enim quia spisse uiret facile distinguitur a prasio, topazio, nilio a berylli generibus pleris in omnibus,& a callaide pallide uirenti: quia eius fulgor proximum inficit aerem,ab optimo beryllo 8c callaide. ab iisdem etiam figura separatur. quam cum beryllo artifices dederunt sexangulam, calaidi natura oculi, smaragdus nec sexangulam, nec oculi habet figuram, ut interdum intumescat. primi generis berylli disserunt a reliquis gem mis uiridibus omnibus colore, ab optima callai de figura. at chrysi, beryllis 8c chrysoprasis ut no semper sit sexo angula figura, sed ut hodie parui formaritur, plana, facile a topazio
internoscuntur, quod tantum fulgorem no habeant. prasius ueroue colore solum succo porri simili sit, siue etiana sanguineis maculis
300쪽
notetur, aut candidis distinguatur uirgulis, his propriis notis differta caeteris omnibus.auri autem sulgor topazion a callaide pallidius uirente separat, & a nilio, cuius color etiam fumidus,aut melleus. inter has autem uirides maximum precium habet smaragdus, proximum topazius tertium beryllus, quartum callais, quintum nilios, postrei mum prasius. attamen amplisianaam topazium pluris uenire paruus
Io smaragdo dubium non est. caerulei autem coloris est sapphirus,&cyanos, qua Made nomen traxit.sed sapphirus insuper aureis punctis collucet utrain similis est coelo sereno:uerum sapphirus, propter au rea puncta, stellis ornato. quare Dionysius Afer eam auream &ruleam esse dicit tametsi uero interdum in cyano inest aureus puluis,
tamen is non collucet. caeruleus autem sapphiri color raro cum Purσpura est, sed plerum* nigricat, prope ad cyani maris accedens colos
rem. duplex enim est cyanus,altera nigrior altera candidior illam marem hanc Deminam uocant quae interdum adeo parum habet caerusi ei, ut penὸ crystallus, attamen obscura, uideri possit. mas quanto nisgrior, tanto preciosiori quocirca multum lucere ei laudi datur, pellus cere pene uitio .ad haec uitia utrio capillamentum, centrum crystallinum: nec in cyano mare aureus puluis probatur. figura tam sapphyi vo quam cyano uaria,modo tabulae instar plana,modo rotunda,nucuero oblonga. nascitur sapphirus in Media, in Arienorum regione, in India in Africa. cyanosin Scythia in Cypro, in Rrapto. foemina etiam in Gallia N arbonensi non longe a Rhodano. tinctura ex cyas Do foemina fit mas. primus aute gemam illam tinxit rex AEgypti:cryssi alli etiam & ultra sic tinguntur, ut speciem cyani exprimant. sed tarctus maxime linguae facile deprehendit fraudem. etenim in cyano frigidior est, tepidior in ultro. qua de causa etiam sapphirus carbuncus lis caeterisw calidis abscessibus utiliter imponitur: δί medetur lippi tudini si oculi crebrius ea fuerint contacti gemar' hodie utra gemmam nominant sapphirum. lam uero purpureae gemae sunt amethyssius et hyacinthus. quarum illa inde dicta quod usQ ad uini colorem accedens, ut Plinius scribit, priusquam eum degustet,in uiolam desi.
Dat: quanquam magorum uanitas, ut idem scribit, resistere ebrietarti amethystum promittit,& inde appellata. eadem amethystii S a uios laceo colore dicitur tota, optima propter eximia gratia Veneris gemma, at eadem de causa paederos & anteros . sed amethystum mittit
Thasus, Cyprus Galatia Armenia minor Arabia Petraea, India, Sogyptus:Hyacinthum Athiopia.eadem in Misena Volchesteini eruitur e fodina, quae ex amethysto nomen inuenit. magnae autem etas diuntur glebae quarum radices sunt sexangulae mucronibus crystalo
linis assiimiles. cauatur & e plerisψ eiusdem dc Boemiae argentari jS, collis