Latinae linguae cum Graeca collatio ex Prisciano, & probatiss. quibusque authoribus per locos communes, literarum, partium orationis, constructionis, ac totius grammatices Carolus Stephanus

21쪽

mutant dicentes αIra μον,οπ γξομαs, οἰζχίαλος. N apud Latinos transit in m , sequentibus m, vel p, authore Plinio, Papiniano & Probo, ut Im- bibo, imbellis, imbutus,immineo,immitto,immotus, improbus, imperator,impello:ἱdque ad imitationem Graecorum,qui & ipsi suum ν ante /ar φ

Litera N,a graecis nominibus in ιον desinentibus abiicitur , cum in latinam sormam transeunt, Vt Demipho, Simo,leo, draco, pro μώφων, θακαν. Contra sit in Latinis nominibus in o desinentibus, quando in Graecam sormam migrant: assum ut enim ν,Vt κι ρων, κα ν, pro Cicero,Cato. N sequente r in compluribus dictionibus inr conuertitur,Vt corruO,corrumpo : & serme ubicunque praepositio i Con) ante dictionem ab r incipientem ponitur, hoc idem patitur, ut corruo, corrigo,pro conruo,conrigo. od idem& apud Graecos fieri solet:dicunt enim συρρεω, ρρήo ,συρραψοo,Pro σιωρεω, υρνοῦ ,σ-ώπὶ

R & S,literas Graeci vim pene literarum voca lium habere affirmant, unde r quoque aspiratur, sicut aliae vocales apud Graecos, rhetor, Rhodanus,

Pyrrhia, Pyrrh . Eis similiter vim vocalis habere dicunt, id quod ex latina lingua maxime intelligere possumus, cum s litera in metro & liquescit, ct synaloepham facit,ut Ponite spes sibi quisque,

Λ ut ovium foetus,aut urentes culta capellas.s, in dictionibus a Graecis sumptis, Latini pro

22쪽

as iratione utuntur,ut semis,sex,septem,s al: haε ρα,ε,αλς, apud illos aspirationem habent in principio. Adeo aute magna cognatio est huic Iiterae cum aspiratione, Ut pro ea in quibusdam dictionibus solerent Boeotii h scribere, multa pro musa dicentes.

S, apud Latinos saepenumero transit in x: dicut enim pistrix pro pistris, & Aiax pro Aias. In quo imitatur Dores, qui & ipsi ir in ξ mutantes, ορνιξ pro ορνις dicunt. in & Attici pro&-pro συμcουλη pronunciant. S, antecedente v, dc sequente a vel e, saepe tam Vocalis quam consonantis vim amittit,ut suadeo,

suauis, suesco, metus. Quod apud AEoles quoque is saepe patitur,amittendo scilicet vim literae in metro, Vt s. φω αὐα Νύξα- mn Uri ερω- . Similiter mixi dissyllabum inuenitur apud eosdem, cumq non est diphthongus.s, Pro solemus geminatam ponere,Vt patri Pro - τώγ,puita pro ιτάζω, massa pro μα c. Latini Tu & te dicunt, mutantes s in t , ad imitationem Doriensium, qui pro οὐ dicunt, tr in τconuertentes,sicut & Attici, dicentes Θάλαρα proώρα pro Φλοῦσα, ηἱcὼν pro ἡωων. Literae S, praeponitur p,&loco i, graecae fungitur. QP duplex non sine ratione a Graecis addita estinam multo meliorem & volubiliorem sonum habet ψ,quam ps, vel bs. Hae tamen,id est, bs, non debent poni pro q=, hoc est, in eadem syllaba coniunctae, nisi in fine nominatiui,cuius genitivus in bis desinit, ut urbs urbis, coelebs coeli bis , arabs

arabis.

Υ & tantummodo ponuntur in Graecis di

23쪽

accipitur,s Vel d posuisse,ut fuga,murrha,pro φυ-: sagunthum, inassa, pro ἰαλω 'ας, μαζα, odor quoque re οὐ a ,sythus pro iii θος dicentes.& Medentius pro NeZentius. Semivocales apud Graecos & Latinos aliis semi- uocalibus praeponutur in eadem syllaba, ut Mnestheus, amnis, S quoque sequete ut λγrna,smaragdus, γι Ψος,ο εριδε λεως.

24쪽

Collatio Lin

Graeca, per partes orationis: ac primum de nomine.

DE NOMINIBVS

possessivis.

ss EssIVA nomina apud graecos in κος terminantia, Latini per cus efferunt, antecedentibus abreui vel i,vel γ,ut ἀσσοα-ως astaticus cypriacus, λιγκος Libycus. Potassiua Graeca non solum a primitivis, sed etia a derivativis deduculur,ut σωος Si ς, ζαμ α ς καμιν απκος,ρηπρος ρηπυκος.Sic a mulio,mulionis, mulionicam penula,Cicero pro Sestio dixit. Quemadmodum possessiua masculina tres te minationes habent, videlicet ιδες ων κῶ ιαῖος, sic etiam foeminina totidem habent,nempe ασις δέ productam: Vt a

terminationum formam Latini quoque imitatur

De Patronymicis.

Nominum patronymicoru apud Graecos sunt tres formae, Vna in quae dicitur communis B. iii.

25쪽

apud illos, quod in sermone possunt hac uti, qua

sola Latini quoque poetae ututur. Virgil 2. Georg. Scipiadas duros bello,& te maxime Caesar. Sunt & aliae duae formae,Vna in ων terminata,quae Ionicae linguae propria est', Vt et λύων yro m λειά ς:altera in quae est Kolica, ut ιλ αδγος. Verum e his duabus non utuntur Latini. Omnia nomina apud Graecos terminantia genitivum vel in ος vel in εκ diphthongum, vel ως, mutant eas in & faciunt patronymicum, Ve

Pelides utinam vitasset Apollinis arcus . Inueniuntur tamen poetae tam Latini quam Graeei in quibusdam addentes literas vel adimentes.Adde-tes,ut Ouid. Metamorph I,

Sedit Atlantiades,& eunte multa loquendo,&c. pro Atlantides. Ad eundem modum Uirgilius Anchisiades fecit, ab Anchise, addendovi, cum regulariter Anchisides vel Anchisedes facere deberet. Nunquam enim patronymicum superat Pri mitivi sui genitivum, nisi una syllaba. Adimen tes , ut AEnides pro AEneades. Virgilius AEneid. st, Sit satis AEnide telis impune Numanum oppetiisse tuis.

De primitivis & derivativis.

Primitivum pro derivativo interdu solent ponere Latini.Virgil.AEneid. q,

26쪽

DE NOMINIBV s. a

Hauriat hunc oculis ignem crudelis ab alto

Dardanus .Pro Dardanius.Idem in ti-Ipse deos in Dardana suscitat arma. pro Dardania. Sic etiam Graeci.Homerus, τὼ δὶ εκτανε αρύγωος- ῆ δα. ρδεωιος.

Contra derivativum loco primitivi saepe positum inuenitur.Liuius Andronicus in Odyssea,Neque enim te oblitus sum Laertie noster. Idem in Sereno,Cura nunc Laertie Velle,para ire Ithacam. pro Laertes. QEomodo & Graeci λαερπος pro λαώπς dicunt. Sophocles in Aiace, ἀειγώμ ω - λαερτου δέδορυία. λαρτου dixit pro υπυ primitivo. Apud Latinos & graecos multa inueniuntur sceminina a masculinis deriuata,non eiusdem si*nificationis, ut a fiber, fibra, a liber, libra, a θακ ν, δνα κημν hoc Vel υργοι ης,flagellum ex setis suillis,quo caedebatur serui, apud Aristophanem. sic λακαν λα, si να, quae non habent similem significationem.

Nomina numeralia.

Latini dicunt Vndeviginti, undetriginta, duodeuiginti, duodetriginta ,& similiter per caeteros

denarios numeros. Horat. in secundo Sermonum, V ndeoctoginta annos natus cui stragula vestis. Ad eundem modum Graeci loquuntur,emων Avπιεκμπνε , λειν δεου αν Hiann ναῶν. Thucyd, lib. primo,s αυλς ενος δίον-ε mi,undetrigesimo anno. Ide, πεντηκοντα duodequinquaginta.

Sed est etiam quando multum demum,ut apud

27쪽

De Comparativo.

Est quando comparativus ad comparativum comparatur tam apud Graecos, quam apud Latinos,ut Fortior Achilles Hectore fortiore Patroclo. Hom. Odyssec.

ν αφν ορορε κυροῖο τ ἐGrec n. Hoc est, pedibus leuiores, quam auri Vestimetorumq; ditiores. Cicero Philippica, Quis interpretari potest, impudentiiane qui in Senatu,an improbior qui in Dolabellam, an impurior qui in illam miseram tantlpurce,tam impie dixeris comparativus interdum loco superlativi postitus inuenitur:vt apud Catullum, Hespere qui coelo luces iucundior ignis .pro iu-xundissimus ignis. Ad eudem modum Graeci quo

que comparativo utuntur,dicentes, m/των in φωτε

De Superlativo.

Pro Superlativo Positivus gradus aliquado p situs reperitur tam apud Graecos quam apud Latinos. Virgil. AEneid.I, Optima coelicolum,Saturnia magna dearum. Magna dixit pro maxima . Sic Galenus in Anatomicis,δαβαθοκ δ η μεγαλη πασων, proverum de his in Constructione amplius videbis. Superlativus Proximus a prope nonnunquam positivi significationem babet, maxime apud Legissatores,cum Pro cognato accipitur:& tunc c

28쪽

DE NOMINIBV s. ets

parative prosertur.Dieunt enim proximiores,pro propioribus cognatis :Vt Vlpian.lib.is. ad edictu, Si quis proximior cognatus nasceretur. Sic vegotius libro primo rei militaris, Sed latera eorum subducantur ab hostibus, ne possint vulnus acci pere , & proximior dextra sit, quae plagam possit inserre. Eiusmodi apud Graecos quoque inueni tur comparativi &superlativi denuo comparati, ut ab dixit Aristoteles, cum εαις sit superlativus Pythagoras a KN π ς, κραlῶνδὶ ἐθρεο a . ,

genere.

PH Mi j Nomina apud Graecos in sic desinetia,mutati ne sic diphthongi in e longa Latini proserunt,ut Achilles,osianto Vlγsses. In quo sequiitur Dores,qui pro & pro ορ ipso: ο νέης &ορ pta dicunt , pro τυδεή,τυμ . Sic Antimachus in primo Thebaidos,τυδις η' οἰνώδε ζ.Similiter Ibycus ονομα νωγυνορφtas dixit. Ab huiusmodi nominati

uis. eus in es conuertentibus,vocativum in e longam Graeci terminant, Vt ω τυι λω ορτη. In quo ca

su eos aliquando imitantur Latini,dicetes Achille, Perse. Ouid. Metamorphos. Is, Teque tuis armis nos te potiremur Achille. Nomina in os masculina,ablata s, & addita ris, faciunt genitivum, ut lepos leporis,ros roris. Alia

29쪽

is DE NOMINIBVS.

vero omnia in iis desinunt,ut sacerdos sacerdotis, compos cisotis, impos impotis. Excipitur hie Mhaec bos, bouis,quod ideo assumit genitivo u,loco digamma, quia AEoles quoque solent inter duas vocales eiusdem dictionis digamma ponere, quos

in multis sequuntur Latini, ofis Ouis,dasos davus, ωsον Ouum . In nominatiuo quoque huius nominis Latini sequuntur Graecos: nam & 2Eoles&

gam conuertentes.

Nomina propria in a terminantia apud Latinos,cum in Graecam sormam transeunt, assum uts,ut Catilina,Sylla,Fimbria,Aquila, Ut πλυνας, λα, φιλι Iac,olat λας.Contra,nomina graeca tam fluuiorum, quam aliorum in as terminantia , Latiniplaerunque sine σproferre solent, ut Marsya pro M συ ,Chaeraea pro eqρφας, Sosia pro mMM.Lu

can. in tertio,

Qua celer & rectis descendens Marsya ripis

Errantem Maeandron adit,&c. Nomina Graeca in os terminantia, graecum genitivum sequuntur inter declinandum, os finali in is conuersa , Ut dυσέως Eυσερωτος, Chryseros Chryserotis, πηρωος, heros herois, μινως μ νωος, Minos Minois. Salustius tamen protulit Minonis genitivum,in secundo historiarum. Daedalum ex Sicilia profectum, quo Minonis iram atque opes Nomina Graeca in ων terminantia solebant antiqui Latinorum ablata n proserre, & secundum regulam nominum in o desinentium declinare, quod ubique Terentius facit: ut hic Antipho,huius Antiphonis,draco draconis, leo leonis. Cic.in fugerat.Nec id sine exemplo Graecorum:Syracusii. enim κρων ἔρωνος dicunt,pro ηρως ηρωος.

30쪽

Frumentaria,Tum iste Veneriis magna voce imperat, Vt Xeno audiret . pro Xenon graeco. Idem Pro Murena, Zeno pro Zenon dixit. Horat. tertio Carminum,- diffidit urbium Portas vir Macedo, ct subruit aemulos. pro Nomina graeca in terminantia piae runque mutant ρος in er,cum in latinam linguam transseruntur,ut M4M δνος, Menander,Aλεξου θοος, Alexa-der,Mελεαγρος,Meleager Excipitur Gongrus, qua-uis Gonger dixit Plautus in Persa, Memini,Vt murena ct gonger ne calefierent. Sic Codrus, Petrus, Scombrus,Ηydrus, Ebrus, Amphimacrus, Locrus, quato in v mutant, non ξης in er' - In us puram desinunt possessiua ta graeca quam latina,antecedente e correpta A producta, i corre Pia,O producta,ae vel in diphthongo,e breui,ut Caesareus, serreus, aureus, argenteus, sυ ος, ρεος, μογεος. Et serme omnia ad materiam pertinen- , tia e breuem ante us habent. E vero longam, spo- deus, phoebeus .l breuem, M.artius, aruisius, οὐροι- O productam,herous,eOUS, ἡρωον, --ς. AE , sabaeus , cretaeus . AE vero dipththongum penultimam habent, quae a foemininis in e longam apud Graecos desinentibus, vela verbis Graecis derivantur circunflexis, ut Cre

Ilum 2ραῆος, Timaeus. α antecedente, Vt Euboea,

Nomina in x desinentia, si a verbis sint in go desinentibus, ablata x & addita gis,faciunt genitivum, Ut grego, grex, gregis: remigo, remex, remigis: lego, lex, legis: rego, rex, regis: coniungo, coniunx, coniugis. In quo Graecos,ut in omnibus fere imitantur Latini ζ apud illos enim s