Latinae linguae cum Graeca collatio ex Prisciano, & probatiss. quibusque authoribus per locos communes, literarum, partium orationis, constructionis, ac totius grammatices Carolus Stephanus

발행: 1554년

분량: 236페이지

출처: archive.org

분류: 어학

41쪽

Γαλεν pro μεnδεήθη dixit. Sunt contra quaedam, quae cum sint passiua, sine dubio tamen inueniatur ab authoribus pro activis prolata: ut Virgil. Eneid. ra, -pictis bellantur Amazones armis. Pro bellant. Idem Georg et, Hoc pinguem & placitam paci nutritor oliuam. Pro nutrito.Vetustissimi autem multa protuleriricosusa terminatione,ut adiutor pro adiuto, antior pro antlo,despoliantur pro despoliant,desperantur pro desperant, dispensor pro dispenso. Apud Graecos quoque multa inueniuntur verba,sub voce passiua activam significationem habentia, cuiusmodi est j ruce μααι apud Xenophontem, Ambcωλφιδροι - θυιάπα, . κ ρ ωλπηυς ὼε α μετα- μοντα ,prOμε ζωλοντες ό ρααζαMotos. Sic An quoce activa &significatione passiua dicitur , pro Pluto.

42쪽

Tempora Verborum.

Lxtini in Imperativo modo duo tantum habent tempora, praesens & futurum : Graeci praeteritum quoque habent, quanuis ipsum quoque ad futuri

temporis sensum pertineat, ' λη, aperta sit porta, videtur imperare, Ut in futuro tempore sit praeteritum et visi dicam aperi nunc portam, ut crastino sit aperta.Ergo nos quoque pQssumus in Passivis et in aliis passiuam inflexionem habe tibus,uti praeterito tempore imperativi, coniungentes participium eum verbo imperativo praesentis vel futuri temporis, ut amatus sit vel esto, mipol . :doctus sit vel esto, si h-: clausus sit

Romani praeterito persecto no selum in re modo completa utuntur, in quo vim habet eius, qui apud Graecos vocatur, quem Stoici

nominarunt, sed etiam eta n αορι υ

accipitur: quod tempus apud Graecos tam modo perfectam rem, quM multo ante significare potest. Sed sicut apud illos infinitum tempus adiectione re adverbii ,πον id est, adiacens tempus,& adiectione mi ,id est,plus quam persectu significat: sic apud Latinos praeteritum persectum potest & modo &multo ante intelligi persectum, id quod authorii

exemplis comprobatur. Euander enim apud virgilium AEneid. 8.de matre sua dicit, -cecinit quae prima suturos AEneadas magnos de nobile Pallateum. Cecinit dixit,pro cecinerat. Multo enim ante illa cecinisse

intelligit. Et ipse pocta ex sua persona, -Troiae qui primus ab oris C.iiii.

43쪽

Italiam fato profugus Lavinaque venit Littora. Venit posuit, pro Venerat. Dic enim quoque multo ante intelligit venisse AEneam ad Italiam. In verbis passi uis, communibus & deponentis bus, id est, in omnibus verbis inor terminantibus, desunt tempora praeterita persecta, & omnia quae ex his nascunturiparticipia tamen coniuncta verbo substantivo Sum,& omni eius tempori,eo- .rum vice funguntur. Quod Graeci quoque solent facere in multis verbis temporis praeteriti Persecti & plus quam persecti, & maxime in modo optativo & subiunctivo, νεια, Π μενσι

Modi verborum, gerundia &supina.

Infinitivii modum, cum nec numeros, nec pessonas,nec affectus animi certos habeat, egeatque semper aliis verbis, quidam inter adverbia, quida inter nomina ponendum censuertit: obtinuitque usus,ut&apud Latinos &apud Graecos, cum articulo coniunctus, vim habeat nominis r ut si dicam, Bonum est legere, idem dico quod Bona est lectio,sic Graeci θεῖον ---α ἀίκ αν ω πDiuinii omnino est hominibus benefacere. Gerundia vel participialia, cum participiorum vel nominum videantur habere obliquos casus, nec tempora significet, quod alienum est a verbo,

44쪽

D E VERBIS.

infinitivi tamen vice funguntur,qui apud Graecos articulis coniunctus, Vicem eorum supplet. Itaq; pro infinitivo, qui articulo genitivi casus apud Graecos coniungitur, Latini Vtutur terminatione di,quae similis est genitivo nominis,ut legendi, ἀα et γινω πι ν ό-. Pro eo autem infinito, qui articulo dativi casus apud Graecos adiugitur, praepositione is antecedente, Latini indo utuntur terminatione, quae similis est dativo vel ablativo nominis. Iuvenal. Satyra S, Plurimus hic aeger moritur vigilado, sed illum Languore peperit cibus imperfectus. vagitando, ψακυπνειν, G qag Pro eo quoque qui accusativo adiungitur, in dum terminatione utuntur Latini, quae similis est accusativo nominis, ut ad legendum, et ρος πα-γνω- ν. Supina, quibus Latini, sicut & gerundiis, Graecos superant, pro infinitivis sumuntur, coniunctis vel cum articulo accusativi casus, praepositione antecedete,vel coniunctione causali init seu cuiusmodi sunt supina in um terminantia, ut oratum veni, ρος rare et ' καλε νενεκα is P ιγ'.Vel cum articulo genitivi casus praepositione , praecedente, qualia sunt supina in udesinentia,ut oratu, re

Figurae Verborum.

In verbis compositis est quando graeci extrinsecus faciunt declinationem adsimilitudinem simplicium, Vt πνεπιδεκα&1μ , Est tamen quando &intrinsecus declinant, ut in αγραφω κ ἐγραφον,m Hr--αον . Apud

45쪽

Latinos vero semper intrinsecus fit declinatio, est,in ipsa iunctura sequentis verbi,vel post eam, ut conficio,conseci:abigo,abegi:incipio,incepi:subeo, subii: eonfringo, confregit maledico,mal

vixi. exigo,exegi.

Coniugationes Verborum.

coniugatio, est consequens verborum declinatio,cuius regula apud Graecos tam cosonantibus, quam vocalibus comprehenditur.Consonantibus quidem in his Verbis,quae βαρύτονα appellant,hoc est,ante sinem habentia accentum et vocalibus ve-rὸ in circunflexis . Apud Latinos autem in solis vocalibus secundae personae, ad imitationem ci cunflexorum . Porro coniugationes apud Let ti- nos quatuor sunt,cum apud Graecos sint decem. Latini in praeterito perfecto plerunque barytona graecorum imitari videntur in commutatione consonantium,teste Didymo, qui ostendens omnia quae habet in arte graeci ,habere etiam latinos, exemplis hoc comprobat. In prima enim coniugatione , quae tres cognatas consonates habet,nempe ar φ,οιοει ν,hoc est, praeteritum infinitum spatio temporis, utrum paulo ante, an multo sit perfectum , in omnibus huius coniugationis verbis,per l, declinant,vt. υ οὐ, Vnde κρυ τρω εκρυ aer f&φω ηλειψα. Latini quoque cum in praesenti in bo vel in po desinat verbum,plerunque in psi faciunt praeteritum persectum in tertia coniugatione, ut scribo scripsi, nu-

bo nupsi,scalpo scalpsi, repo repsi: nam pro I graeca duplici in principio syllabarum posita,Romani ps selent scribere. In secunda autem coniuga

46쪽

tione ιδ mayων,quae γ κχ habet,per ξ esserui Graeci praeteritum infinitum, Ut Mγὼ Mξωελὰξα, πλέξω-ηρξα. Latini quoque in go vel in eo desinentibus idem frequenter faciunt in praeteritis persectis,id est,per x declinant hoc tempus,Vt rego rexi,pingo pinxi,duco duxi, dico dixi. Τertiam quoque illorum imitantur coniugationem Latini, quam per θτ efferunt, ut αδε, επιιπι,οπυρω κνυσα:Latini ardeo ars,lae

laesi,ludo lusi,concutio concussi. Ad quartae quoque imitationem, quae per vel duplicata si pro- tur,& aoristum per s facit,Vtόειζω ωρ παλωα Latini pilissopitissaui, patrisso patrissa ui, muta mussaui. Minta per liquidas apud Graecos profertur,easque seruat in omni praeterito, ut

quoque in plaerisque seruant liquidas, non tamen in omnibus ot caelo caelaui, doleo dolui, volo vo-Iui,domo domui, timeo timui,emo emi, tono tOnui,teneo tenui,cano cecini, aro araui, terreo terrui.Inueniuntur tamen & na & n & r in praesenti, quae in praeterito persecto vel abiiciuntur vel mutantur, Vt rumpo rupi,premo pressi, sterno straui, temno tempsi,tero triui,vro Visi. Sextam coniugationem Graeci dicunt, quae per*puram effertur, ut ι armυω,πχεω,βαωλώω . qualia sunt apud Latinos omnia secundae & quartae coniugationis verba, quippe in eo vel in io. Inueniuntur tamen etiam primae ct tertiae coniugationis, non solum e vel iantecedentibus, sed de aliis vocalibus, ut inchoo inchoas,mutuo mutuas,meo meas,hio hias, facio

facis,ruo ruis.

47쪽

4 DE VERBI s.

Personae verborum.

In nominationibus,id n minum siue verborum nouis conλrmationibus. non omnes declinationis motus sunt quaerendivi Tinniat. Persius, Ne qua sub atrato mendosum tinniat auro. Sic Taratantara apud Ennium, At tuba terribili senitu taratantara dixit. Vt etiam apud Graecos, Gu-ήαρ οὶρει, βιος, , in quibus non omnes coniugationum personae, vel declinationum fiexus sunt quaerendi. Nam neque a m i, neque ab εκλαγξου κλαχω,neque a reperias.

Numerus verborum.

Quanuis in nominibus, pronominibus ' participiis inueniantur voces communes singularis& pluralis numeri, in verbo tamen id apud Latinos non inuenitur:apud Graecos vero frequentissime, vi εγραφον, tam singulare est primae personae , quam plurale tertiae praeteriti imperfecti:sicut etiae ψον,ε-mιοιν, & similia.

De Participio.

Omnia sere praecepta quae apud Latinos de Participio traduntur, apud Graecorum grammaticos inueniuntur. Eadem utrobique Participiorum accidentia sunt: Per genera enim, casus, tempora variatur, numerumque & figuram habent. Tem-.

48쪽

DE PRO NOMINIBVS. Q

pus praeteritum persectum non habent Latini in participiis activis,quod habet Graeci: a deponentibus vero verbis multa inueniuntur apud antis quissimos participia praeteriti temporis, tam acti-uam quam passiuam significationem habentia,ut meditor meditatus, 3 λε - ρ μώλου λίς. Terent. in Phormione, Meditata mihi sunt omnia mea incommoda. Auxilior auxiliatus, a s βοκ- Amplector amplexus, . alam αυιc f i , constructione Participii infra de co- structione dicetur.

De Pronomine.

Apud Graecos prima & secunda persena pr nominum , quae sine dubio demonstrativae sunt,

articulis adiungi non possunt, nec tertia quando demonstrativa est.Nam ο αντος quando dicunt,relativo utuntur non demonstrativo . mos secuti Latini, declinando pronomina non addunt illis particularia. Quid enim absurdius , quam cum Graeci articulos pronominibus non praeponan Latinos pronomina pronominibus praeponere indeclinationetad quam duntaxat,hic,hae lio loco articulorum accipiuntur . nam in omni oratione Pronomina sunt: nihil enim aliud, nisimis significant. Nec mirum loco articulorum ea Latinos accepisse in declinatione,cum apud Graecos quoque iisdem vocibus, & in articulis ,&in pronominibus soleant uti ο,η, π, ex quibus apud Latinos hic, haec, hoc nascuntur pronomina arti cularia.

49쪽

6 DE PRO NOMINIBVs.

De genere pronominum.

emadmodum Graeci per tres personas pria mitiuorum obliquos similiter habent terminantes , qui & communes sunt Omnium generum, sic Latini quoque ii lorum authoritatem in plaerisque secuti, per tres personas habent pronomina similiter termina tia per obliquos casus, & omnis communia generis,mei,tui,sui: mihi, tibi,sibi: me,le,ser a me,ate,a se. alia vero omnia sicut apud Graecos mobilia sunt,ut ille,illa,illud:istetistabistud:hicha: Ghoc: is,ea,id:ipse,ipse,ipsum.

Figurae pronominum.

Inueniuntur apud Latinos quidam casus pronominum,qui compositionem admittunt: quidaver qui eandem abnegant. id quod fit ad imitationem Graecorum,apud quos Attici per duos casus, id est, nominatiuum & dativum particulam γε adiicere solent, dicentes quae Dus per alios casus non inuenitur. Pronomina cum nominibus componuntur taapud Latinos quam apud Graecos, ut huiuscemodi,istiusmodi, huiusmodi, --πάσα-

Homerus vetustissimus sere authorum apud Graecos simplicibus pronominibus Vtitur pro cypositis,Vt ερολύ nisuq,pro εμ υπιδ

α, ante se fugientem, ἔθεν pro ἰαπύ: soletque, semper in simplicibus pronominibus & transitiuas & intransitivas personas ponere, Ut λυ pro ἐρα-τον et unus enim & idem loquitur: εμ

50쪽

autem εγω,transitive: alter enim cognouit, & auter est cognitus. Postea Vero iuniores addidere c posita pronomina,quae intransitivas significarent personas:simplicibus vero usi sunt transiticis. Itaque compositas est,ipsas agentes,easidemque patientes dixerunt:simplices vero Θεκ,hoc est,in alias passionem facientes nominauerunt. Vnde Latini, qui in plerisque seruauerunt antiquitatem Graeciae, in pronominibus quoque secundum Homericam authoritatem,simplicibus utuntur Pro compositis, cum non soliun in aliam persona agit,sed etiam cum ipsa in se.In aliami ut Virgil. Eneid. ε,-cui me morituram deseris hospesε Terent. in Adelph. Facio te apud illum deum. In

se: Idem in Andria, Nec quid nunc me faciam scio. Idem in Adelph. AEdepol Syrisce te curasti

molliter.

Declinatio pronominum.

Latini in prima declinatione,quae est pronomianum primitivorum, Ego,tu,sui,duplicibus Vtuntur genitivis,dicentes, Ego,mei vel mis,Τu,tui vel tis, Sui & sis: quod tamen dubitationis causa, ne verbum esse putaretur, recusauerunt proferre. In

quo Graecos imitantur, apud quos εμο ῖ & ἐμῶDorice,sit &-& οκ dici solet.In οκ autem desinens genitivus,solet apud Latinos in is finiri,ut

δη-Qενοις Demosthenis, ερμο .κ Hermogenis :in ου vero in i, casu Mυ Priami, Cyri: sic ergo mei,tui,sui: Asις,οκ,mis,tis, sis:sed propter supradictam causam, tacitus est tertiae

personae huiusmodi genitivus. Ennius, Ingens

SEARCH

MENU NAVIGATION