장음표시 사용
291쪽
DE SIMUL ET SPIRITUAL ANIMAE. 279
378. Dissicultates plures ex dictis solutae manent; quasdam tantum hic referemUS. Ob 1'. Partes materiae, licet singulae seorsum non sint cognitionis capaceS, POSSunt tamen ita conspirare, ut in toto quod inde enaSeitur, cognoscendi vis exurgat. Nam in horologio V. g. nulla par in Se continet potentiam indicandi horas, et tamen indicatio ista oritur ex conspiratione partium ; ergo a pari licet nulla corporis ars potentiam habeat cognoscendi, e earum conspiratione cogniti oriri potest.
Resp. Qui ita argumentatur simile illi quid facit, qui
admitteret visionem haberi Osse a collectione caecorum, licet horum quisque ad videndum sit impar. Tunc collectio ut luries jam notavimus, emuere potest id quod a singillis artibus mei nequit, eum artibus ipsis inest vis quaedam, Sed insumeten ad effectum roducendum, qui deiectus tollitur hoc ipso quod , artiales vires in unum confluunt. Si liuet singuli homines impares Sitit ad ingentem lapidem moVendum, eum Plures Simul agente Ino Vere possunt. Hoc in cuSu, ut patet, effectus est quid extrin- Se eum, et ejusdem naturi ac ille qui a Singulis partibus valet produci Atqui cognitio est quid immanens et toto coelo dister ab offectibus virium sentium materialium; Ergo. Hi ne vides ullam esse adductam aritatem. Quamquam enim nulla pars in horologio habeat potentiam indieandi horas haec tamen potentia specie non differt a potentiis singularum artium propriis, nempe ab istarum motu et configuratione. At potentia cognoscitiva Specie differt a potentiis materiae. Hinc uti impossibile est ut numeria millenariu exurgat ex Sonis, Oloribus, aut alia quaVi re tot genere a se diversis, ita impossibile est ut cognitio proveniat ex combinatione Virium materiae. Obj. 2'. anima easdem subit vices a corpuS; Viget ac
292쪽
280 ANTHROPOLOGIA. languescit ut corpus eresei a SeneScit, crescente aeSenescente corpore Ergo non Si aliquid a corpore essentia litor distinctum. 'Resp. Anima subit easdem Vice a Corpus, eodem modo et Semper nesso diverso modo et aliquando, et quidem ratione unitionis cum Orpore, concedo Corpii crescit et decrescit Secundum quantitatem, Seu partium additione vel remotione, quod est augmentum et decrementum proprie dictum anima autem metaphorice dicitur crescere aut decrescere, prout ejus vire magi minuSV perficiuntur. Metapliorie etiam dicitur Senescere ne langue Seere, qUntenus labentibus annis, vis imaginativa aut aliae Sensitivae facultates amittunt illum vigorem, quem in juventute ut plurimum est reperire. Animam porro non Semper Vel diverso modo subesse iisdem vicissitudinibu ae OrpUS,ConStat, e quod ereSeente Corpore, non Semper animae facultate perficiantur corpori vigor non Semper Sit Onjunctus cum judicii maturitate quae faciunt ad corporis
evolutionem Saepe Oeeunt animae, et quae animae Volutioni favent corpus quandoque debilitent, ut patet in iis qui studiis nimium dediti sunt. Obii 3'. Ilud quod extenditur et movetur Orporeum
est Atqui anima in toto corpore e Xtenditur et OVetur Ergo. Resp. Illud quod extenditur ratione Sui, Orporeiam St, eonee do illud quod extenditur ratione alterius cui Substantialiter conjunctum est, et modo omnino diVerSO, Ne90. Extonsio ratione sui habetur quando aliquid circumseri-ptive occupat Oeum, quando nempe en loco CommenSuratur. Hoc modo anima non est in corpore, sed ut ΡΟStea
probabitur, est tota in singulis corporis artibus. Est
tamen praesens in toto corpore quia illi conjuncta est; quae praesentia in Omnibus corporis partibus nonnisi metaphorie exten Si vocari poteSt. Hinc patet responsi ad alter uni Anima non movetur prolirie loquendo. Sed
293쪽
DE SI IUL. ET SPIRITUAL ANIMAE. 281 quia OVetur Orpu in quo reperitur, ratione corporis
moveri dicitur; quod certe non mei animae simplicitati. Obj. 4'. Cogitatio dicitur repugnare materiae, quia est quid simplex, dum materia est quid compositum Atqui
materiae competunt aliae proprietates simplices, ut Sunt motus, graVitaS, te. Ergo materiae non repugnat cogitatio.
Resp. 1'. Cogitatio Si non modo implex, erunt etiam spiritualis. Ergo requirit principium ejusdem naturae, Seu subjectum quod sit intrinsece a materia independens; Atqui materiae vires, licet Simplices dicantur, non Sunt ab ipsa materia independentes, Sed essentialiter ab ea in operando pendent Ergo 2'. Cogitati est aetii immanens; Ergo re luirit principium quod actionis immanentis capax sit; Atqui vires quae sunt in corporibus, non habent nee habere possunt actionem immanentem, quia reSpicere nequeunt nisi terminum extrinsecum Ergo. Ob 5'. anima intrinsece dependet a corpore etiam in actibus vitae rationalis. Quia si dependentia intrinseca non sit, nulla potest dari ratio sum ciens cur tum evolutio mentalium facultatum, tum earumdem Xerstitium Pendeata conditionibus corporis. Constat porro, vitiato Organi- Sino uetus mitellectivos haberi non posse. Rem Ratio dari potest, et data an fuit in declarationutilesis. Quum enim anima sit corpori unita, non potest connaturaliter intelligere a corpore Omnino praeSeindendo. Hinc est quod materiam, quam intelligit, sibi nequeat comparare nisi per corporis ministerium. Si conditio liseu non ponitur, ne actus poni potest. Unde evolutio mentalium facultatum pendere debet a conditionibus organi- Smi; et earum actuale exercitium nequit ab iisdem conditionibu praescindere. Quare Si actuum mentalium ceSSatio in Se pectetur, haec potest seque explicari per dependentiam extrinsecam et intrinsecam. Hinc ad OgnOSeendum qualis dependentia habeatur. debet spectari ipsa
294쪽
282 ANTHROPOLOGIA. acti in natura Atqui sensitivi autus hujus sunt naturae ut necessario postulent facultatem organicam autus econtra intellectivi a facultat organica elici nullatenus possunt Ergo hi secus ac illi, principium requirunt intrinsece a materia independens. ARΤ. II. - DE UNIONE ANIMAE ET CORPORIS.
379. Li00 anima sit substantia a corpore distineta corpori tamen intime unitur et cum eo efformat unum homunem. Ad hanc igitur quaestionem solvendam duo prae standa sunt investigandum imprimis est qualis sit unio quae Viget inter animam et corpuS et quomodo haec eadem
uni debeat explicari optimi quique philosophi scholastici respondent unionem esse Substantialem, talem scilicet ut X anima et corpore una reSultet natura compoSita, unaque persona atque hane SubStantialem unionem non aliter posse explicari quam admittendo animam esse ormam corporis, juxta ea quae diXimus gentes de natura corporea. Utrumque punetum priu declarandum est; deinde probandum, a demum ab adversariorum impugnationibus vindicandum.
380. Ex iis quae diximus in Ontologia n. 23 intelligitur quid sit natura, quidque persona ne proinde quando
dicimus ex anima et Orpore unam efformari naturam humanam signifieamus e utriusque unione unum et Primum haberi perationis principium uti quando dicimus
unam resultare personam humanum Significamus unum esse subjectum primum, ad quod referuntur omnia quae fiunt Sive per corpus Sive per animum Unum esse, quod non Si neque anima, neque corpuS SeorSum SumPtum,
Sed compoSitum X utroque Ut physicam hane unionem explicent, scholastici dicunt animam uniri corpori ut formam, ita nempe ut in corpore illud ipsum iliciat, quod
295쪽
DE UNIONE ANIMAM ET CORPORIS. 283 formae in ineralium praestant in materia norgani ea, et principium vitale aut Sensitivum in corporibus Organteis. Quare juxta ipsos anima rationalis sic corpori copulatur, ut ipsum aetuet quoad Sensum, vitam et ipsam substantiam Orpoream, in qua materia Xtare non potest V Ex
vimus anima rationalis raeStat non quatenus rationalis est, ut tali putavit, Sed quatenus virtutem continet Ormarum inferiorum. Quatenus est rationalis est principium vitae intellectivn tuam Vitam anima e Sola eXercet, quia repugnat ut e Xer eatur per intrinsecum corporis ministerium. Hoe systemate admisso, recte explicatur
ph3 si ea hominis unitas quin vita intellectualis ullam patiatur aeturam. Quapropter Substantialis et physica
hominis unitas ita cum unionis modo conneXa est, ut eo
rejecto et illa rejici debet, ut revera i faciunt quorum
opinionem hi paueis attingemus. 381 opiniones veterum philosophorum referre non vacat. Ex restentioribus alii alio modo explicant corporis et animae unionem. Habemus Systema SSiStentiae System harmonis praestabilitae et systema influxus hysici. Nostris temporibus huic pra)sertim plures adhaerent qui negant animam esse Orporis Ormam duo priora fere obsoleta sunt. Systematis assistentiae fautores Omnem substantialem unionem negant, et affirmant Deum producere in corporibus nostri motiones quae motibus animae respondeant, ea ueti ratione quod corpora activa non Sint C eteris praetermissis, explicatio haec falso innititur fundamento, praeterquam quod neget physicam hominis unitatem. Hoc est systema liliarium CarteSinnorum. - .eibniigius invexit systema harmonis praeStabilitae. Juxta hoc anima et corpus habentur uti duo principia aetivitatis, quae Seorsum Perantur et Seriem propriarum Operationum eliciunt eodem plane modo, a Si alterum principium non existeret Sed Deus ab aeterno praescivit
296쪽
284 ANTHROPOLOGIA. Omne Operatione utriuSque substantiae, atque ita sociavit corpii et animum, Ut motu Uritu Semper responderent
motibus alterius. Hine inter has substantias harmonia existit ex praescientia divina proveniens, proinde stabilita
ante mutuam utriuSque Substantiae operationem. In hoc etiam systemate omnis uni adimitur inter animam et corpUS, quum ne mutuu quidem influxus inter utramqu0Substantiam agnOSenim )-Hune influXum hySicum admittit tertium systema quod Eulor conflavit, cui multi ex Lookianis adhaerent. Docent philosophi isti animam et orpus non Onjungi in ipsa substantia, Sed solummodo
in sua externa activitate ; quatenus una substantia varie operans gignit in altera motu perfecte congruente eum suis operationibus. In hoo etiam SyStemate, praeter alia, tollitur unitas humanae naturae; nam licet aetio Sit mutua, remanet tamen duple completum operationum principium et corpus ipsum vita riVntur. Hae omnia Onfutata hoc ipso manebunt, quod robabitur nam OmpOSitum naturam namque ei Sonam reSulture e unione animae et corporiS.
382. Hae susticerent ad quaestionem destiarandam, nisi quidam essent praeterea philosophi, qui licet admittant
animam esse formam substantialem, negant tamen eam esse formam corporis, in quantum est Orpus. Quod
dupliciter intelligunt. Sunt qui non dissilentur omne
eorpuS, hinc etiam humanum, constare materia et forma; Verum Ormam, qua corpus humanum constituitur in esse
corporis, distinetam ponunt ab anima humana. Hanc distinctam formam, pro munere quod gerit, Oeant formam CorporeitatiS; atque munus animae per id absolvi dicunt quod de vitam et sensum corpori jam aliunde in Suo SSe constituto. Haec fuit Scoti opinio, quem plure Sequuntur. Atomistae idem munus animae assignant Sed alia ratione lueti. Hoc ipso quod negant orpora constare duplici elemento, et docent physicum corpus unica eaque extenSa
297쪽
DE UNIONE ANIMAE ET CORPORIS. 285 constare realitate rejicere debent oetrinam quae asserit animam esse formam corporis, qua Ol Pu eSt. ASSerunt proinde eam constituere Orpus in specie Viventi et Sentientis tantum atque id praestare corpii Permeando et permiscendo vires Sua Viribu eorporis. Doctrinam, quam
isti impugnant, scholastici tenent et tenendam esse dicunt.λHis declaratis:
Corpus et anima rationalis 1 ita conjunguntur ad honi nem 'orma=ὶdum, ut eae eorum unione una resultet natura compo8ita unaque persona. Ad hanc autem unitatem e pliea,idamae admitti debet animam ita esse formam substantialem corporis humani, ut ip8um constituat in esse corpori8.383 1 PARS. Naturam esse diximus substantiam quatenus spectatur ut perationum principium Ergo, ex unione animae et Orporis, una reSultat natura OmPOSita, si unum resultet novum operationis principium Atqui ita res se habet Ergo Constat enim inter alia hominem sentire Atqui sensatio eliei nequit a corpore tantum nee a Sola anima Deque ab utroque Seorsim agentibus irgo provenit ab utroque quatenus constituunt
Juverit notare Ecclesiam jam definivisse animam rationalem esse formam substantialem orporis humani. In Concilio Viennensi haec habemus Doctrinam omnem Seu Propositionem temere asserentem aut vertentem in dubium, quod substantia animae rationalis seu intellectivae, Vere Re Per Se humani corporis non it forma, Velut erroneam a veritati catholicae inimicam fidei pinedicto sacro approbante Concilio reprobamusci definientes ut cunetis nota sit fidei incera veritas ac praecludatur universis erroribus aditus ne subintrent, quod quisquis deinceps aSSerere, defendere, Seu tenere Pertinaciter praesumpserit, quod anima rationalis seu intellectiva non sit forma corporis humani per se et essentialiter, tanquam haereticus sit censendus. Hinc inter catholicos non potest esse quaestio nisi de modo quo anima sit forma corporis humani, et ita quidem ut veritas definita nullam patiatur acturam.
298쪽
286 ANTHROPOLOGIA. unam substantiam compositam, atque adeo unum operationis principium.1'. Quod sensatio esse nequeat Olius corporiS, eonStato iis quae diximus in Superiori thesi et insuper experientia patet, quia cum anima V. g. uno ictu necatur, Omnis sensatio illleo cessat, et tamen remanet Orporis materia
2R. Neque poteS SenSati esse animae solius quia hoc admisso, vel brutis deneganda esset omnis en Satio Vel esset in iisdem admittenda anima spiritualis spiritualitatis enim ratio exinde derivatur quod iis in agendo sit intrinsece a materia independens. Hoc non fugit ipsos
ad Versarios, qui eum nequeunt admittere brutorum animas spirituales esse, bruta a machinis non differre contra Communem enSum autumant. Iraeterea si Sensatio esset
actio animae solius haec sola deberet posse determinari adsentiendum ab objecto extensori et item sola deberet posse repraesentare Objeotum Xtensum Atqui neutrum admitti poteSt; non Primum, quia corpUS, O ipso quod extensum eSt, agere nequit ni Si per Oniaetum quantitativum, quem spiritu pati non OleSt tangere enim et tangi non est
nisi corporum non alterum, qui ad Xtensum Seu ParteSCOneret repraeSentandas requiritur ut subjeetum exten- Sum Sit anima Porro partibu caret.
3Q. Sed nequo per tertiam hypothesim sensatio Valet explicari. Si enim anima et corpus seorsim gerent non haberetur una, Sed duplex actio vel Otius nuda haberetur actio pereeptiva, quia nihil esset quod ab anima perciperetur, nec SSet aliquid quod in corpore perciperet. Nec dici valet sensationem coaleseere osse e X utriusque distincta actione, quia Sensatio est actio immanens et vitalis, quae proinde recipi debet in illo ipso subjecto a quo elicitur. Ergo ad SenSationem recte e X plicandam requiritur subjectum quod simul Simplex sit a compositum Sin Plex, ut detur pereeptio compOSitum ut detur extensi
299쪽
DE UNIONE ANIMAE ET CORPORIA. 287 repraesentatio utrumque Simul, ut sensationis subjectum habeatur. - Paucis concludere si licet operatio vitae sensitivae procedere debet a potentia physice una potentia autem physice una nequit esse nisi potentia unius naturae Ergo natura, a qua ultim SenSatio prooedit, una sit oportet; Atqui sensatio procedit ab anima et a corpore Ergo ex anima et Orpore una reSultat natura Om-p0Sita. 384. Unam ex hac eadem unione resultare Personam sic facile conficies. Persona est subStantia SingulariS, .
integra, et tota in se n. 224b Atqui neque animae
neque orpori Seorsim Sumptis ista conveniunt, sed opibme conveniunt Omliosito e utroque Ergo compositum ex utroque debet dici persona. Praeterea PerSOtia est subjectum primum omnium attributionum Ergo exanima et corpore resultat una persona, si uni eidemque subjecto tribuuntur tum ea quae ad animam, tum ea quae
ad corpus pertinent Atqui de faeto constat utraque eidem subjecto attribui. Ille enim ipse qui dieitur intelligere,
Velle amare, te. dieitur etiam adere, vulnerari, Pereutiete. Atqui priora competunt homini ratione animae, Posteriora ratione corporis Ergo uni eidemque subjecto tribuuntur tum eurius ad animam, tum ea quae ad OrPUS pertinent. Stat ergo prima ars illesis, quoad utrumque
385 2 PARA. Qui priorem partem admittunt, non
negant animam esse formam Substantialem in composito humano ne reVera negare OSRunt. Nam Posita illa unione, anima Si quae corpus constituit in specie viventis
et sentientis Atqui id quo aliquid constituitur in aliqua
determinata Specie entitatis est forma substantialis Ergo, posita unione, anima ut forma substantialis concipiendaeSt. Unde quaestio est utrum corpia constituatur necne in Suo SSe Per illam ipsam animam quae tribuit vitam et sensum Dupliciter, ut notavimus, huic adverSantur phi-
300쪽
288 ANTHROPOLOGIA.losophi alii, propterea quia admittunt Ormam corporeitatiS, per quam OrPUS St OrΡUS; alii, ex eo quod cum atomistis teneant essentiam corporis hysio sola extensa
realitate constitui. Qui duo explicandi modi liose inter se differant, ad rem tamen nostram quod spectat, ad idem redeunt; alterutro quiΡΡe admisso, dici debet animam uniri corpori jam in suo esse constituto Od rejiciendum osse dicimus am: 1'. Esse quod tribuitur reicium in se uompletae accidental est Atqui in adversariorum hypothesi corpus amo impletum est in ratione corporis quando ei advenit anima rationalis Ergo anima rationalis non tribueret eo pori nisi esse accidentale Atqui si anima non tribueret
corpori nisi esse accidentale, e eorum unione non resultaret una natura Ergo admissa adversariorum hypothesi, negari debet unitas humanae naturae Atqui hane unitatem ipsi admittunt et admittendam esse constat ex datis argumentis in prima parte thesis Ergo dicendum est eo
pus non SSe eonStitutum in ratione corporis cum anima
rationalis ei advenit sed per eam constitui non modo inesse viventi et Sentientis, Sed etiam in SSe corporeo. 2'. Dicunt adversarii corpus esse quid incompletum in ratione naturae, quamquam Ompletum sit in ratione sub- Stantiae vanum est effugium. Natura enim est ipsa substantia prout est Operationum principium Ergo si ex unione resultet una natura, resultare debet una substantia; Atqui non possunt anima et OrpUS CODStituere unum Substantiam, si utrumque principium in Se Ompletum esse supponatur Ergo corpus et anima concipi debent tamquam duo principia quorum unum alterum in Suo SSedeterminanS, cum eo emuit unum hysicum ens Atqui principium substantiale quod determinat, Oeatur forma; principium quod determinatur, vocatur materia Ergo admittendum ista animum isses formam substantialem